Конденсаторлар, олардың түрлері және сыйымдылықтары

I. Конденсатор ұғымы, Лейден банкасы.
II. Конденсатордың түрлері:
а) жазық
ә) сфералық
б) цилиндрлік
III. Конденсатор сыйымдылығы

Конденсатор (лат. condenso – тығыздаймын, қоюландырамын)
1) жылу техникасында – заттың газ тәрізді күйден сұйық затқа немесе кристалды затқа айналуын жүзеге асыратын аппарат;
2) электрлік конденсатор – диэлектрлік (қағаз, слюда, ауа, т.б.) қабатпен бөлінген, екі не одан көп
Әр аттас электр зарядтарын толыққанды жинақтау үшін конденсаторлар пайдаланылады. Конденсатор- деп қалындығы өткізгіштердің мөлшерімен салыстырғанда аз диэлектрикпен бөлінген астарлар деп аталатын екі өткізгіштен тұратын жүйені айтады. Жазық конденсатордың сыйымдылығы пластиналар ауданына және пластиналарды бөлетін диэлектриктің салыстырмалы диэлектрлік өтімділігіне тура, ал пластиналардың ара қашықтығына кері пропорционал екендігі тәжірибе арқылы анықталған.
Конденсаторлар техникалық құрылғыларда электр зарядын жинақтау үшін кеңінен қолданылады. Конденсатордың электр зарядтарын жинақтау және сақтау қасиеті, мысалы, электрондық фото жарқыл алуда пайдаланылады. Бұл аспапта конденсатор гальваникалық элементтер батареясынан ұзақ зарядталады да, арнайы шам арқылы тез разрядталады.
Лейден банкасы - алғаш рет XVIII ғасырда жасалған конденсатор, сыртқы және ішкі жағынан станиолмен (станиоль-қалайының жұқа қабаты) желімделген банка түрінде болады. Қағаз конденсаторда астар ретінде станиоль жолақтары, ал өткізбегішке - парафин сіңдірілген қағаз қиындылары алынады. Электролиттік конденсаторларда астардың бірінің қызметін атқаратын фольга жолағы екінші астардың қызметі атқаратын электролит ерітіндісіне салынады. Диэлектрик ретінде фольганы жабатын тотық алынады. Кейде конденсатордың сыйымдылығын өзгерту қажет болғанда, айнымалы сыйымдылықты конденсаторлар пайдаланылады.
Бір-бірінен диэлектрик қабатымен бөлінген екі металл пластинадан тұратын электрлік жүйені конденсатор деп аталады. Металл пластиналар конденсатор астарлары деп аталады. Конденсаторлар жазық, сфералық, цилиндрлік болып бөлінеді.

1. Дж. Орир Физика в 2-х томах ., Москва, Мир, 1981 г.
2. Берклеевский курс физики 1-6 томы, Москва, Наука, 1971 – 1978.
3. Чертов А.Г., Воробьев А.А. Задачи по физики. М. Высшая школа, 1988 г.
4. Белешина А.М. Учебное пособие для самостоятельного обучения решении задач по физики в вузе, Воронеж, ВГУ, 1968 г.