Шетелдік валюта операцияларының есебі
Кіріспе
1. Шетелдік валюталармен жасалатын операциялар
2. Хеджерлеу
3. Шетелдік валюта операцияларының есебі
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
1. Шетелдік валюталармен жасалатын операциялар
2. Хеджерлеу
3. Шетелдік валюта операцияларының есебі
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
Осы тақырыпты таңдағаным Қазақстан Республикасындағы кәсіпкер-лікпен айналысатын әр-түрлі меншік нысанындағы ұйымдардың сыртқа саудамен байланысты шаруашылық операциялардың бухгалтерлік есебін жүргізу тәртібімен, шетел валютасымен жасалатын операциялардың есепке алынуын,құжатпен ресімделуін тереңірек зерттеу .
Жаһандану жағдайында әлемдік экономиканың үрдістерінен сырт қалу елдің экономикалық жағдайының, даму деңгейінің, технологиялық даму мен ұлттық бәсекелестік қабілеттілігінің шегеріп қалуына әкелуі мүмкін. Сондықтан сыртқы экономикалық қатынастарды дамыту әрбір кәсіпкер үшін қазіргі заманның талабы болуда.
Қазақстан Республикасы егемендігін алғалы бері өзінің экономикасын дамыту үстінде. Ол үшін еліміздің шекаралары ашылып, еркін сауда қарым — қатынастары орнатылуда. Елімізге шетел қаржысы, яғни инвестициялар, ірі шетел компаниялар мен банктердің инвестициялары жобаларды дамыту үстінде. Әр жыл сайын еліміздің басшысы Н.Ә.Назарбаев өз халқына экономикалық әлеументтік аспектілерге қатысты жолдауын ұсынады. Оның басты мақсаты «Қазақстан 2030» стратегиясын орындауға алғы шарттар жасау. Бұл 2030 — дағы стратегиялық жоспарда мемлекетімізді нарықтық экономикаға көшіру мен еліміздің әл — ауқатын дамыту, тұрғындардың әлеументтік жағдайын жақсарту көзделген. Бұл мақсаттарға жету үшін мемлекетіміз көп шаралар қолдануда. Соның бірі сыртқы экономикалық қызметті дамыту. Бұл жерде оның тек ұлттық валютада ғана емес, сондай — ақ шетелдік валютада да ресурстарды қалыптастыру көзделген. Ең көп көңіл бөлінетініміз ол — экспорт пен импорт.
Экспорт — дайын өнімді, шикізатты, тауарларды және т.б. мемлекеттерге шығарып сату.
Импорт — басқа мемлекеттерден әкелінетін тауарлар мен өнімдер.
Біздің мемлекетімізге импортталатын тауарлар өте көп. Бірақ олардың барлығы арнайы тексерулерден өткізіліп, белгілі салық мөлшерін төлеп (ҚҚС, акциз, БАЖ салығы, кеден алымдары мен салымдары және т.б.), арнайы бухгалтерлік құжаттар толтырылады (Накладной,консаменттер, шот- фактура, техникалық құжаттар).
Бұл операциялар тек қана ұлттық валютада ғана емес, сонымен қатар шетел валютасында өткізілуі мүмкін.
Жаһандану жағдайында әлемдік экономиканың үрдістерінен сырт қалу елдің экономикалық жағдайының, даму деңгейінің, технологиялық даму мен ұлттық бәсекелестік қабілеттілігінің шегеріп қалуына әкелуі мүмкін. Сондықтан сыртқы экономикалық қатынастарды дамыту әрбір кәсіпкер үшін қазіргі заманның талабы болуда.
Қазақстан Республикасы егемендігін алғалы бері өзінің экономикасын дамыту үстінде. Ол үшін еліміздің шекаралары ашылып, еркін сауда қарым — қатынастары орнатылуда. Елімізге шетел қаржысы, яғни инвестициялар, ірі шетел компаниялар мен банктердің инвестициялары жобаларды дамыту үстінде. Әр жыл сайын еліміздің басшысы Н.Ә.Назарбаев өз халқына экономикалық әлеументтік аспектілерге қатысты жолдауын ұсынады. Оның басты мақсаты «Қазақстан 2030» стратегиясын орындауға алғы шарттар жасау. Бұл 2030 — дағы стратегиялық жоспарда мемлекетімізді нарықтық экономикаға көшіру мен еліміздің әл — ауқатын дамыту, тұрғындардың әлеументтік жағдайын жақсарту көзделген. Бұл мақсаттарға жету үшін мемлекетіміз көп шаралар қолдануда. Соның бірі сыртқы экономикалық қызметті дамыту. Бұл жерде оның тек ұлттық валютада ғана емес, сондай — ақ шетелдік валютада да ресурстарды қалыптастыру көзделген. Ең көп көңіл бөлінетініміз ол — экспорт пен импорт.
Экспорт — дайын өнімді, шикізатты, тауарларды және т.б. мемлекеттерге шығарып сату.
Импорт — басқа мемлекеттерден әкелінетін тауарлар мен өнімдер.
Біздің мемлекетімізге импортталатын тауарлар өте көп. Бірақ олардың барлығы арнайы тексерулерден өткізіліп, белгілі салық мөлшерін төлеп (ҚҚС, акциз, БАЖ салығы, кеден алымдары мен салымдары және т.б.), арнайы бухгалтерлік құжаттар толтырылады (Накладной,консаменттер, шот- фактура, техникалық құжаттар).
Бұл операциялар тек қана ұлттық валютада ғана емес, сонымен қатар шетел валютасында өткізілуі мүмкін.
1. “1С:Бухгалтерия” пакеті бойынша құжаттаулар.
2. Ковалев В.В. Организация бухгалтерского учета на совместных предприятиях. М.: Финансы и статистика, 1990
3. Ковбасюк М.Р., Соколовская З.Н. Анализ финансовой деятельности предприятия с использованием ПЭВМ. М.: Финансы и статистика, 1993.
4. Подольский В.И., Дик В.В. Бухгалтерский учет на персональных ЭВМ. М.:, 1993
5. Умнова Э.А., Чистов Д.В. Бухгалтерский учет на ПЭВМ. М.:, 1995
6. Чистов Д.В. Основы компьютерной бухгалтерии. М.: Компьютер-пресс, 1997
7. Радостовец В.К., Шмидт О.И. Бухгалтерский учет на предприятии. Алматы, Экономика, 1998.
8. Журнал “Бухгалтерский учет и аудит” 1998-2002
2. Ковалев В.В. Организация бухгалтерского учета на совместных предприятиях. М.: Финансы и статистика, 1990
3. Ковбасюк М.Р., Соколовская З.Н. Анализ финансовой деятельности предприятия с использованием ПЭВМ. М.: Финансы и статистика, 1993.
4. Подольский В.И., Дик В.В. Бухгалтерский учет на персональных ЭВМ. М.:, 1993
5. Умнова Э.А., Чистов Д.В. Бухгалтерский учет на ПЭВМ. М.:, 1995
6. Чистов Д.В. Основы компьютерной бухгалтерии. М.: Компьютер-пресс, 1997
7. Радостовец В.К., Шмидт О.И. Бухгалтерский учет на предприятии. Алматы, Экономика, 1998.
8. Журнал “Бухгалтерский учет и аудит” 1998-2002
Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым министрлігі
Шәкәрім атындағы Семей Мемлекеттік Университеті
Экономика , құқық және гуманитарлық ғылымдар факультеті
СӨЖ
Тақырыбы : Шетелдік валюта операцияларының есебі
ОРЫНДАҒАН : Қасенова Ә.Е.
ТОП :
ФН-305
ТЕКСЕРГЕН : Искакова М.С.
Семей қаласы
2015 жыл
Мазмұны
Кіріспе
1. Шетелдік валюталармен жасалатын операциялар
2. Хеджерлеу
3. Шетелдік валюта операцияларының есебі
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
Кіріспе
Осы тақырыпты таңдағаным Қазақстан Республикасындағы кәсіпкер-лікпен
айналысатын әр-түрлі меншік нысанындағы ұйымдардың сыртқа саудамен
байланысты шаруашылық операциялардың бухгалтерлік есебін жүргізу
тәртібімен, шетел валютасымен жасалатын операциялардың есепке
алынуын,құжатпен ресімделуін тереңірек зерттеу .
Жаһандану жағдайында әлемдік экономиканың үрдістерінен сырт қалу елдің
экономикалық жағдайының, даму деңгейінің, технологиялық даму мен ұлттық
бәсекелестік қабілеттілігінің шегеріп қалуына әкелуі мүмкін. Сондықтан
сыртқы экономикалық қатынастарды дамыту әрбір кәсіпкер үшін қазіргі
заманның талабы болуда.
Қазақстан Республикасы егемендігін алғалы бері өзінің экономикасын
дамыту үстінде. Ол үшін еліміздің шекаралары ашылып, еркін сауда қарым —
қатынастары орнатылуда. Елімізге шетел қаржысы, яғни инвестициялар, ірі
шетел компаниялар мен банктердің инвестициялары жобаларды дамыту үстінде.
Әр жыл сайын еліміздің басшысы Н.Ә.Назарбаев өз халқына экономикалық
әлеументтік аспектілерге қатысты жолдауын ұсынады. Оның басты мақсаты
Қазақстан 2030 стратегиясын орындауға алғы шарттар жасау. Бұл 2030 — дағы
стратегиялық жоспарда мемлекетімізді нарықтық экономикаға көшіру мен
еліміздің әл — ауқатын дамыту, тұрғындардың әлеументтік жағдайын жақсарту
көзделген. Бұл мақсаттарға жету үшін мемлекетіміз көп шаралар қолдануда.
Соның бірі сыртқы экономикалық қызметті дамыту. Бұл жерде оның тек ұлттық
валютада ғана емес, сондай — ақ шетелдік валютада да ресурстарды
қалыптастыру көзделген. Ең көп көңіл бөлінетініміз ол — экспорт пен импорт.
Экспорт — дайын өнімді, шикізатты, тауарларды және т.б. мемлекеттерге
шығарып сату.
Импорт — басқа мемлекеттерден әкелінетін тауарлар мен өнімдер.
Біздің мемлекетімізге импортталатын тауарлар өте көп. Бірақ олардың
барлығы арнайы тексерулерден өткізіліп, белгілі салық мөлшерін төлеп (ҚҚС,
акциз, БАЖ салығы, кеден алымдары мен салымдары және т.б.), арнайы
бухгалтерлік құжаттар толтырылады (Накладной,консаменттер, шот- фактура,
техникалық құжаттар).
Бұл операциялар тек қана ұлттық валютада ғана емес, сонымен қатар
шетел валютасында өткізілуі мүмкін.
Мұндай операцияларға: шетел валютасымен берілген немесе алынған
несиелер, шетелдік валютаға алынған тауарлар, өнімдер және т.б жатады. Біз
оларды есептеу үшін бас шоттар жоспарында көрсетілген шетелдік валюта мен
ақша қаражаттарын есептеуге арналған мына шоттарды қолданамыз. Олар 1050,
1020 субшоттары 1250,5020,3310 т.б. яғни біз мұндай операцияларды бөліп
көрсетеміз. Бірақ операцияларың барлығы ұлттық валютада көрсетіледі.
1. Шетелдік валютамен жасалатын операциялар.
Валюталық операциялар кәсіпорынның сырқы экономикалық қызметімен тікелей
байланысты. Валюталық операциялардың бухгалтерлік есебі кейінгі қосымшалар
мен өзгерістермен қоса субъектілердің қаржы-шаруашылық қызметінің
бухгалтерлік есеп шоттарының Типтік жоспары негізінде жүргізіледі.
Сыртқы экономикалық операциялар есебінің ерекшелігі есеп тенгемен де,
шетелдік валютамен де жүргізілуінен тұрады.
Кәсіпорындарда сыртқы экономикалық қызметтің жүргізілуіне байланысты
барлық операциялардың есебі шоттарды салыстырмалы түрде жүргізіледі.
ҚР — сы территорияснда операция жасалған кездегі нарық белгілеген
бағамды қолданып қазақстандық теңгемен есептелуге тиісті ақшалай
қаражатқа байланысты туындайтын қатынастарды реттейтін ҚР — ның 2010.30.06.
№ 297-ІV ҚР Заңымен 246-бап өзгертілді (2010 ж. 1 шілдеден бастап
қолданысқа енгізілді).
Кеден одағында кедендік әкелу баждарын (өзге баждарды, балама
әрекеті бар салықтар мен алымдарды) есепке алудың және бөлудің тәртібін
белгілеу мен қолдану туралы келісімді ратификациялау туралы Қазақстан
Республикасы Заңының жобасы туралы.
Баждарды есепке жатқызу және бөлу тәртібін қолданысқа енгізу
Тараптардың кедендік аумақтарын бірыңғай кедендік аумаққа бірлестіру және
кеден одағын қалыптастыруды аяқтау туралы шешім қабылдау шарттарының бірі
болып табылды.
Бөлу мынадай:
Қазақстан Республикасы–7,33% (жеті бүтін жүзден отыз үш пайыз);
Беларусь Республикасы–4,7% (төрт бүтін оннан жеті пайыз);
Ресей Федерациясы–87,97% (сексен жеті бүтін жүзден тоқсан жеті пайыз)
нормативтері бойынша жүзеге асырылатын болады.
Бұл нормативтер 2 жыл бойындағы импорт пен баждардың орташа
ставкалары негізінде есептелген. Норматив үш мемлекеттің баждарының
сомасына қолданылатын болады. 2009 жылы үш ел 17 млрд.доллар кедендік баж
жинады. Сондықтан ақшалай түрдегі норматив неғұрлым үлкен соманы құрайды
және Қазақстанның экономикалық мүддесіне жауап береді.
Сыртқы экономикалық қызмет қатысушылары үшін баждарды төлеу тәртібі
өзгермейді. Төлеу бұрынғыдай теңгемен, сол бюджеттік сыныптама кодына
жүргізілетін болады. Баждарды есепке жатқызу және бөлу тетігі әрбір елдің
Қазынашылығы арқылы жүзеге асырылатын болады.
Тараптар арасындағы кедендік баждарды бөлу күн сайын жүзеге
асырылатын болады. Уақтылы аудармағаны үшін айыппұл пайызы көзделген. Бұл
ретте басқа елдерден түсетін баждарды бөлуден кірістердің түсуі Қазақстан
Республикасының Ұлттық Банкі арқылы жүзеге асырылатын болады. Бақылау
мақсатында мұндай кірістер бюджеттің атқарылуы туралы есепте оқшауланып
көрсетіледі.
Бұдан басқа, бақылау мақсатында Тараптар Қазынашылығы мен кеден
органдары арасында ақпарат алмасу көзделген. Қазынашылықты бақылауды
Тараптардың Есеп комитеттері жүргізеді. Тұтас алғанда, Келісімнің
орындалуын бақылау Кеден одағы комиссиясына жүктеледі.
Кедендік одақта жанама салықтарды өндіріп алу хаттамаларын
ратификациялау жөнінде ҚР Заң жобалары туралы.
Қазақстан Республикасының 3 Заң жобасы:
1) кедендік одақта тауарларды экспорттауда және импорттауда,
жұмыстарды орындауда, қызметтерді көрсетуде жанама салықтарды өндіріп алу
қағидасы туралы 2008 (екі мың сегізінші) жылғы 25 (жиырма бесінші)
қаңтардағы келісімге өзгерістер енгізу туралы хаттаманы ратификациялау
жөнінде;
2) жанама салықтарды өндіріп алу тәртібі мен кедендік одақта
тауарларды экспорттау мен импорттау кезінде олардың төленуін бақылау тетігі
туралы хаттаманы ратификациялау жөнінде;
3) кедендік одақта жұмыстарды орындауда, қызметтерді көрсетуде
жанама салықтарды өндіріп алу тәртібі туралы хаттаманы ратификациялау
жөнінде.
Осы қарастырылған үш хаттамалар 2009 жылғы 11 желтоқсанда Санкт –
Петербургте қол қойылған.
Бірінші Хаттама Кеден одағының шеңберінде жанама салықтарды өңдіріп
алу туралы келісімге өзгерістер енгізеді. Өзгерістермен мыналар
айқындалады:
біріншіден, акцизделетін маркіленетін тауарлар бойынша өндіріп алу
ұлттық заңнамаға сәйкес жүргізіледі;
екіншіден, арнайы экономикалық аймақтарға импорттау кезінде жанама
салықтар АЭА жөнінде халықаралық келімдермен бекітіледі.
үшіншіден, жанама салықтар туралы негізгі Келісімнің күшіне ену
тәртібі өзгертіледі.
Екінші заң жоба кеден одағында тауарларды экспорттау және импорттау
кезінде жанама салықтарды өндіріп алу тәртібі туралы хаттамаға қатысты.
Өндіріп алу қағидалары негізгі Келісімде белгіленген, ал өндіріп алу мен
әкімшілендіру механизмдері осы хаттамада белгіленген.Сонымен бірге, жанама
салықтардың төлену есебі үшін мына жаңа құжаттар енгзізіледі:
тауарларды әкелу және жанама салықтардың төленуі туралы өтініш
(кедендік жүк декларацияның оңайлатылған варианты), ол Қазақстан
Республикасы аумағына тауарларды кіргізу фактісі орын алған жағдайда айына
бір рет ұсынылады импортталатын тауарлар туралы жанама салықтар жөнінде
декларация.
Өтініш мына реквезиттерді қамтиды: жабдықтаушының, тауарлардың аты
жөнін, олардың көлемін, тауарлар әкелінетін келімшарт туралы мәліметтерді,
төленуге тиіс жанама салықтардың сомасы.
Үшінші заң жоба кеден одағында жұмыстарды орындау, қызметтерді
көрсету кезінде жанама салықтарды өндіріп алу тәртібі туралы хатттамаға
қатысты. Ол кеден одағында жұмыстарды орындау, қызметтерді көрсету кезінде
жанама салықтарды өндіріп алу мен әкімшілендіру тетігін белгілейді. Сондай
ақ хаттамада жұмыстарды, қызметтерді өткізу орны қолданыстағы Салық
кодексінде бекітілген қағидаларға сәйкес анықталған.
Кеден одағы шеңберінде жанама салықтарды алу қағидалары туралы
келісім 2009 жылғы 3 сәуірінде ратификацияланды. Сіздерге ұсынылған 3
Хаттама негізгі Келісімнің қолдануын айқындайды және кеден одағына мүше
мемлекеттердің өзара саудадағы жанама салықтарды әкімшілендіру тәртібін
регламенттейді.
Кедендік статистика орталығы мәртебесі туралы хаттаманы және
Сыртқы сауда статистикасы мен өзара сауда статистикасының деректерін беру
тәртібі туралы Хаттаманы ратификациялау мәселесі бойынша баяндама
2009 жылғы желтоқсандағы Санкт-Петербург қаласында Еуразиялық
экономикалық қоғамдастық Мемлекетаралық кеңесінің (кеден одағы жоғарғы
өкілет) отырысында кеден одағы тауарларының сыртқы және өзара саудасының
кедендік статистикасын жүргізу туралы келісім (2009 жылғы 17 ақпанда № 134-
IV Қазақстан Республикасы Заң рафикацияланған) ережелерін іске асыру
мақсатында, үкімет басшысы деңгейінде Кеден одағы комиссиясы Кедендік
статистика орталығының мәртебесі туралы хаттамаға және Сыртқы сауда
статистикасы мен өзара сауда статистикасының деректерін беру тәртібі туралы
Хаттамаға қол қойылды.
Қазақстан Республикасының халықаралық шарттары туралы
Қазақстан Республикасы Заңының 11-бабының 2) және 5) тармақшаларын
басшылыққа ала отырып, сондай-ақ Қазақстан Республикасының ұлттық
заңнамаларына көзделгендерге қарағанда халықаралық шарттар өзге ережелерді
белгілейтінін ескере отырып көрсетілген халықаралық нормативтік құқықтық
актілер ратификациялауға жатады.
2. Хеджерлеу.
Хеджерлеу – шығындардан сақтану немесе қорғану – шетелдік валютамен
мәмілелер бойынша есеп айырысу уақытында болуға тиісті және талап етілетін
валюталық есеп беруде соманың белгілеу мақсатында жүзеге асатын мәмілелер.
Хеджерлеудің үш түрі бар: болашақтағы тапсырысқа хеджерлеу: жүкқұжат
бойынша хеджерлеу; алыпсатарлық хеджерлеу.
Хеджерлеу есебі қаржылық құралдар: мойындау және бағалау 39 қаржылық
есеп берудің халықаралық стандарттарымен реттеледі.
Осы құжатқа сәйкес бухгалтерлік есепті хеджірлеу олардың әділ бағасын
өзгерту хеджерленетін баптың ақша қаражатының ағынын немесе әділ бағасын
өзгертуді толығымен немесе жарым – жартылай өтелуі үшін осылайша
хеджерлеудің бір немесе бірнеше құралдарын пайдалануын білдіреді.
Әділ баға, құн – тәуелсіз тараптардың мұндай операцияларды жасауға
ниеттеген, хабарландырылғандар арасындағы актив ауыстырылатын немесе
міндеттеме өтелетін сома.
Хеджерленетін бап – актив, міндеттеме, тұрақты міндеттеме немесе
күтілетін болашақ мәміле, ол:
а) кәсіпорындағы әділ баға, құнды өзгерту немесе болашақтағы ақша
ағынын өзгерту тәуекеліне әкеледі; немесе
б) хеджерлеуде есеп мақсаттары үшін хеджерлеуші ретінде белгіленген.
Хеджерлеудегі есеп мақсаттары хеджерлеу құралдары – белгілі бір туынды
құрал немесе басқа қаржылық актив немесе міндеттеме, әділ бағаның өзгеруі
немесе белгілі бір хеджирленетін баптың ақшалай қаражат ағыны өтпейді деп
күтілетін әділ құн немесе ақшалай қаражат ағыны. Туынды емес қаржылық
акивтер немесе міндеттемелер валюта бағамы өзгеруі тәуекелдік хеджерлейтін
болса, хеджерлеудегі есеп мақсаты үшін хед құралы ретінде белгіленуі
мүмкін.
Хеджерлеудегі есепте хеджерлеу құралының әділ бағасындағы және сәйкес
хеджерленетін баптың өзара есептелетін нәтижелері мойындалады.
Хеджерлеу қатынастарының үш түрі болады:
• Әділ құнды хеджерлеу: актив балансында орындалған әділ бағадағы
өзгерістерден болған шығындарды немесе мұндай активтің нақты тәуекелге
жататын және есепті кезеңнің таза пайдасына ықпал ететін белгілі бір
бөлігін хеджерлеу;
• Ақша ағындарын хеджерлеу: баланста мойындаоған активке немесе
міндетемеге немесе күтілетін мәмілеге байланысты нақты тәуекелге қатысты
ақшалай ағынның өзгерістерінен болған шығындарды хеджерлеу, сондай – ақ
таза пайда немесе есепті кезеңнің шығынына ықпал етеді. Кәсіпорынның
қаржылық есеп беруде қолданатын валюталық есепте көрсетілген кесімді баға
бойынша активті сатып алу немесе сатуға арналған тұрақты келісім
балансында мойындалмаған хеджерлеу әділ баға өзгеруінің тәуекеліне
қарамастан ақшалай ағынды хеджерлеу ретінде саналады.
• Таза инвестицияларды детелдік кәсіпорындарға хеджерлеу: Валюталық бағам
өзгерістерінің ықпалы ҚБЕХС 21 – ге сәйкес.
• Хеджерлеу қатынастарыц басталысымен кәсіпорынның тәуекелділікті басқару
аумағындағы міндеттерді мен хеджерлеуді жүзеге асыру стратегиясы ресми
құжаттамада баяндалады. Бұл құжаттамада хеджерлеу құралын, оған
байланысты хеджерленетін топ немесе мәміле, хеджерленетін тәуекелдің
сипатын анықтаған жөн.
• Хеджерлеу әділ бағаны өзгерту ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Шәкәрім атындағы Семей Мемлекеттік Университеті
Экономика , құқық және гуманитарлық ғылымдар факультеті
СӨЖ
Тақырыбы : Шетелдік валюта операцияларының есебі
ОРЫНДАҒАН : Қасенова Ә.Е.
ТОП :
ФН-305
ТЕКСЕРГЕН : Искакова М.С.
Семей қаласы
2015 жыл
Мазмұны
Кіріспе
1. Шетелдік валюталармен жасалатын операциялар
2. Хеджерлеу
3. Шетелдік валюта операцияларының есебі
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
Кіріспе
Осы тақырыпты таңдағаным Қазақстан Республикасындағы кәсіпкер-лікпен
айналысатын әр-түрлі меншік нысанындағы ұйымдардың сыртқа саудамен
байланысты шаруашылық операциялардың бухгалтерлік есебін жүргізу
тәртібімен, шетел валютасымен жасалатын операциялардың есепке
алынуын,құжатпен ресімделуін тереңірек зерттеу .
Жаһандану жағдайында әлемдік экономиканың үрдістерінен сырт қалу елдің
экономикалық жағдайының, даму деңгейінің, технологиялық даму мен ұлттық
бәсекелестік қабілеттілігінің шегеріп қалуына әкелуі мүмкін. Сондықтан
сыртқы экономикалық қатынастарды дамыту әрбір кәсіпкер үшін қазіргі
заманның талабы болуда.
Қазақстан Республикасы егемендігін алғалы бері өзінің экономикасын
дамыту үстінде. Ол үшін еліміздің шекаралары ашылып, еркін сауда қарым —
қатынастары орнатылуда. Елімізге шетел қаржысы, яғни инвестициялар, ірі
шетел компаниялар мен банктердің инвестициялары жобаларды дамыту үстінде.
Әр жыл сайын еліміздің басшысы Н.Ә.Назарбаев өз халқына экономикалық
әлеументтік аспектілерге қатысты жолдауын ұсынады. Оның басты мақсаты
Қазақстан 2030 стратегиясын орындауға алғы шарттар жасау. Бұл 2030 — дағы
стратегиялық жоспарда мемлекетімізді нарықтық экономикаға көшіру мен
еліміздің әл — ауқатын дамыту, тұрғындардың әлеументтік жағдайын жақсарту
көзделген. Бұл мақсаттарға жету үшін мемлекетіміз көп шаралар қолдануда.
Соның бірі сыртқы экономикалық қызметті дамыту. Бұл жерде оның тек ұлттық
валютада ғана емес, сондай — ақ шетелдік валютада да ресурстарды
қалыптастыру көзделген. Ең көп көңіл бөлінетініміз ол — экспорт пен импорт.
Экспорт — дайын өнімді, шикізатты, тауарларды және т.б. мемлекеттерге
шығарып сату.
Импорт — басқа мемлекеттерден әкелінетін тауарлар мен өнімдер.
Біздің мемлекетімізге импортталатын тауарлар өте көп. Бірақ олардың
барлығы арнайы тексерулерден өткізіліп, белгілі салық мөлшерін төлеп (ҚҚС,
акциз, БАЖ салығы, кеден алымдары мен салымдары және т.б.), арнайы
бухгалтерлік құжаттар толтырылады (Накладной,консаменттер, шот- фактура,
техникалық құжаттар).
Бұл операциялар тек қана ұлттық валютада ғана емес, сонымен қатар
шетел валютасында өткізілуі мүмкін.
Мұндай операцияларға: шетел валютасымен берілген немесе алынған
несиелер, шетелдік валютаға алынған тауарлар, өнімдер және т.б жатады. Біз
оларды есептеу үшін бас шоттар жоспарында көрсетілген шетелдік валюта мен
ақша қаражаттарын есептеуге арналған мына шоттарды қолданамыз. Олар 1050,
1020 субшоттары 1250,5020,3310 т.б. яғни біз мұндай операцияларды бөліп
көрсетеміз. Бірақ операцияларың барлығы ұлттық валютада көрсетіледі.
1. Шетелдік валютамен жасалатын операциялар.
Валюталық операциялар кәсіпорынның сырқы экономикалық қызметімен тікелей
байланысты. Валюталық операциялардың бухгалтерлік есебі кейінгі қосымшалар
мен өзгерістермен қоса субъектілердің қаржы-шаруашылық қызметінің
бухгалтерлік есеп шоттарының Типтік жоспары негізінде жүргізіледі.
Сыртқы экономикалық операциялар есебінің ерекшелігі есеп тенгемен де,
шетелдік валютамен де жүргізілуінен тұрады.
Кәсіпорындарда сыртқы экономикалық қызметтің жүргізілуіне байланысты
барлық операциялардың есебі шоттарды салыстырмалы түрде жүргізіледі.
ҚР — сы территорияснда операция жасалған кездегі нарық белгілеген
бағамды қолданып қазақстандық теңгемен есептелуге тиісті ақшалай
қаражатқа байланысты туындайтын қатынастарды реттейтін ҚР — ның 2010.30.06.
№ 297-ІV ҚР Заңымен 246-бап өзгертілді (2010 ж. 1 шілдеден бастап
қолданысқа енгізілді).
Кеден одағында кедендік әкелу баждарын (өзге баждарды, балама
әрекеті бар салықтар мен алымдарды) есепке алудың және бөлудің тәртібін
белгілеу мен қолдану туралы келісімді ратификациялау туралы Қазақстан
Республикасы Заңының жобасы туралы.
Баждарды есепке жатқызу және бөлу тәртібін қолданысқа енгізу
Тараптардың кедендік аумақтарын бірыңғай кедендік аумаққа бірлестіру және
кеден одағын қалыптастыруды аяқтау туралы шешім қабылдау шарттарының бірі
болып табылды.
Бөлу мынадай:
Қазақстан Республикасы–7,33% (жеті бүтін жүзден отыз үш пайыз);
Беларусь Республикасы–4,7% (төрт бүтін оннан жеті пайыз);
Ресей Федерациясы–87,97% (сексен жеті бүтін жүзден тоқсан жеті пайыз)
нормативтері бойынша жүзеге асырылатын болады.
Бұл нормативтер 2 жыл бойындағы импорт пен баждардың орташа
ставкалары негізінде есептелген. Норматив үш мемлекеттің баждарының
сомасына қолданылатын болады. 2009 жылы үш ел 17 млрд.доллар кедендік баж
жинады. Сондықтан ақшалай түрдегі норматив неғұрлым үлкен соманы құрайды
және Қазақстанның экономикалық мүддесіне жауап береді.
Сыртқы экономикалық қызмет қатысушылары үшін баждарды төлеу тәртібі
өзгермейді. Төлеу бұрынғыдай теңгемен, сол бюджеттік сыныптама кодына
жүргізілетін болады. Баждарды есепке жатқызу және бөлу тетігі әрбір елдің
Қазынашылығы арқылы жүзеге асырылатын болады.
Тараптар арасындағы кедендік баждарды бөлу күн сайын жүзеге
асырылатын болады. Уақтылы аудармағаны үшін айыппұл пайызы көзделген. Бұл
ретте басқа елдерден түсетін баждарды бөлуден кірістердің түсуі Қазақстан
Республикасының Ұлттық Банкі арқылы жүзеге асырылатын болады. Бақылау
мақсатында мұндай кірістер бюджеттің атқарылуы туралы есепте оқшауланып
көрсетіледі.
Бұдан басқа, бақылау мақсатында Тараптар Қазынашылығы мен кеден
органдары арасында ақпарат алмасу көзделген. Қазынашылықты бақылауды
Тараптардың Есеп комитеттері жүргізеді. Тұтас алғанда, Келісімнің
орындалуын бақылау Кеден одағы комиссиясына жүктеледі.
Кедендік одақта жанама салықтарды өндіріп алу хаттамаларын
ратификациялау жөнінде ҚР Заң жобалары туралы.
Қазақстан Республикасының 3 Заң жобасы:
1) кедендік одақта тауарларды экспорттауда және импорттауда,
жұмыстарды орындауда, қызметтерді көрсетуде жанама салықтарды өндіріп алу
қағидасы туралы 2008 (екі мың сегізінші) жылғы 25 (жиырма бесінші)
қаңтардағы келісімге өзгерістер енгізу туралы хаттаманы ратификациялау
жөнінде;
2) жанама салықтарды өндіріп алу тәртібі мен кедендік одақта
тауарларды экспорттау мен импорттау кезінде олардың төленуін бақылау тетігі
туралы хаттаманы ратификациялау жөнінде;
3) кедендік одақта жұмыстарды орындауда, қызметтерді көрсетуде
жанама салықтарды өндіріп алу тәртібі туралы хаттаманы ратификациялау
жөнінде.
Осы қарастырылған үш хаттамалар 2009 жылғы 11 желтоқсанда Санкт –
Петербургте қол қойылған.
Бірінші Хаттама Кеден одағының шеңберінде жанама салықтарды өңдіріп
алу туралы келісімге өзгерістер енгізеді. Өзгерістермен мыналар
айқындалады:
біріншіден, акцизделетін маркіленетін тауарлар бойынша өндіріп алу
ұлттық заңнамаға сәйкес жүргізіледі;
екіншіден, арнайы экономикалық аймақтарға импорттау кезінде жанама
салықтар АЭА жөнінде халықаралық келімдермен бекітіледі.
үшіншіден, жанама салықтар туралы негізгі Келісімнің күшіне ену
тәртібі өзгертіледі.
Екінші заң жоба кеден одағында тауарларды экспорттау және импорттау
кезінде жанама салықтарды өндіріп алу тәртібі туралы хаттамаға қатысты.
Өндіріп алу қағидалары негізгі Келісімде белгіленген, ал өндіріп алу мен
әкімшілендіру механизмдері осы хаттамада белгіленген.Сонымен бірге, жанама
салықтардың төлену есебі үшін мына жаңа құжаттар енгзізіледі:
тауарларды әкелу және жанама салықтардың төленуі туралы өтініш
(кедендік жүк декларацияның оңайлатылған варианты), ол Қазақстан
Республикасы аумағына тауарларды кіргізу фактісі орын алған жағдайда айына
бір рет ұсынылады импортталатын тауарлар туралы жанама салықтар жөнінде
декларация.
Өтініш мына реквезиттерді қамтиды: жабдықтаушының, тауарлардың аты
жөнін, олардың көлемін, тауарлар әкелінетін келімшарт туралы мәліметтерді,
төленуге тиіс жанама салықтардың сомасы.
Үшінші заң жоба кеден одағында жұмыстарды орындау, қызметтерді
көрсету кезінде жанама салықтарды өндіріп алу тәртібі туралы хатттамаға
қатысты. Ол кеден одағында жұмыстарды орындау, қызметтерді көрсету кезінде
жанама салықтарды өндіріп алу мен әкімшілендіру тетігін белгілейді. Сондай
ақ хаттамада жұмыстарды, қызметтерді өткізу орны қолданыстағы Салық
кодексінде бекітілген қағидаларға сәйкес анықталған.
Кеден одағы шеңберінде жанама салықтарды алу қағидалары туралы
келісім 2009 жылғы 3 сәуірінде ратификацияланды. Сіздерге ұсынылған 3
Хаттама негізгі Келісімнің қолдануын айқындайды және кеден одағына мүше
мемлекеттердің өзара саудадағы жанама салықтарды әкімшілендіру тәртібін
регламенттейді.
Кедендік статистика орталығы мәртебесі туралы хаттаманы және
Сыртқы сауда статистикасы мен өзара сауда статистикасының деректерін беру
тәртібі туралы Хаттаманы ратификациялау мәселесі бойынша баяндама
2009 жылғы желтоқсандағы Санкт-Петербург қаласында Еуразиялық
экономикалық қоғамдастық Мемлекетаралық кеңесінің (кеден одағы жоғарғы
өкілет) отырысында кеден одағы тауарларының сыртқы және өзара саудасының
кедендік статистикасын жүргізу туралы келісім (2009 жылғы 17 ақпанда № 134-
IV Қазақстан Республикасы Заң рафикацияланған) ережелерін іске асыру
мақсатында, үкімет басшысы деңгейінде Кеден одағы комиссиясы Кедендік
статистика орталығының мәртебесі туралы хаттамаға және Сыртқы сауда
статистикасы мен өзара сауда статистикасының деректерін беру тәртібі туралы
Хаттамаға қол қойылды.
Қазақстан Республикасының халықаралық шарттары туралы
Қазақстан Республикасы Заңының 11-бабының 2) және 5) тармақшаларын
басшылыққа ала отырып, сондай-ақ Қазақстан Республикасының ұлттық
заңнамаларына көзделгендерге қарағанда халықаралық шарттар өзге ережелерді
белгілейтінін ескере отырып көрсетілген халықаралық нормативтік құқықтық
актілер ратификациялауға жатады.
2. Хеджерлеу.
Хеджерлеу – шығындардан сақтану немесе қорғану – шетелдік валютамен
мәмілелер бойынша есеп айырысу уақытында болуға тиісті және талап етілетін
валюталық есеп беруде соманың белгілеу мақсатында жүзеге асатын мәмілелер.
Хеджерлеудің үш түрі бар: болашақтағы тапсырысқа хеджерлеу: жүкқұжат
бойынша хеджерлеу; алыпсатарлық хеджерлеу.
Хеджерлеу есебі қаржылық құралдар: мойындау және бағалау 39 қаржылық
есеп берудің халықаралық стандарттарымен реттеледі.
Осы құжатқа сәйкес бухгалтерлік есепті хеджірлеу олардың әділ бағасын
өзгерту хеджерленетін баптың ақша қаражатының ағынын немесе әділ бағасын
өзгертуді толығымен немесе жарым – жартылай өтелуі үшін осылайша
хеджерлеудің бір немесе бірнеше құралдарын пайдалануын білдіреді.
Әділ баға, құн – тәуелсіз тараптардың мұндай операцияларды жасауға
ниеттеген, хабарландырылғандар арасындағы актив ауыстырылатын немесе
міндеттеме өтелетін сома.
Хеджерленетін бап – актив, міндеттеме, тұрақты міндеттеме немесе
күтілетін болашақ мәміле, ол:
а) кәсіпорындағы әділ баға, құнды өзгерту немесе болашақтағы ақша
ағынын өзгерту тәуекеліне әкеледі; немесе
б) хеджерлеуде есеп мақсаттары үшін хеджерлеуші ретінде белгіленген.
Хеджерлеудегі есеп мақсаттары хеджерлеу құралдары – белгілі бір туынды
құрал немесе басқа қаржылық актив немесе міндеттеме, әділ бағаның өзгеруі
немесе белгілі бір хеджирленетін баптың ақшалай қаражат ағыны өтпейді деп
күтілетін әділ құн немесе ақшалай қаражат ағыны. Туынды емес қаржылық
акивтер немесе міндеттемелер валюта бағамы өзгеруі тәуекелдік хеджерлейтін
болса, хеджерлеудегі есеп мақсаты үшін хед құралы ретінде белгіленуі
мүмкін.
Хеджерлеудегі есепте хеджерлеу құралының әділ бағасындағы және сәйкес
хеджерленетін баптың өзара есептелетін нәтижелері мойындалады.
Хеджерлеу қатынастарының үш түрі болады:
• Әділ құнды хеджерлеу: актив балансында орындалған әділ бағадағы
өзгерістерден болған шығындарды немесе мұндай активтің нақты тәуекелге
жататын және есепті кезеңнің таза пайдасына ықпал ететін белгілі бір
бөлігін хеджерлеу;
• Ақша ағындарын хеджерлеу: баланста мойындаоған активке немесе
міндетемеге немесе күтілетін мәмілеге байланысты нақты тәуекелге қатысты
ақшалай ағынның өзгерістерінен болған шығындарды хеджерлеу, сондай – ақ
таза пайда немесе есепті кезеңнің шығынына ықпал етеді. Кәсіпорынның
қаржылық есеп беруде қолданатын валюталық есепте көрсетілген кесімді баға
бойынша активті сатып алу немесе сатуға арналған тұрақты келісім
балансында мойындалмаған хеджерлеу әділ баға өзгеруінің тәуекеліне
қарамастан ақшалай ағынды хеджерлеу ретінде саналады.
• Таза инвестицияларды детелдік кәсіпорындарға хеджерлеу: Валюталық бағам
өзгерістерінің ықпалы ҚБЕХС 21 – ге сәйкес.
• Хеджерлеу қатынастарыц басталысымен кәсіпорынның тәуекелділікті басқару
аумағындағы міндеттерді мен хеджерлеуді жүзеге асыру стратегиясы ресми
құжаттамада баяндалады. Бұл құжаттамада хеджерлеу құралын, оған
байланысты хеджерленетін топ немесе мәміле, хеджерленетін тәуекелдің
сипатын анықтаған жөн.
• Хеджерлеу әділ бағаны өзгерту ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz