М. Сералин шығармашылығы туралы ақпарат

1. Кіріспе
2. Өмірі мен шығармашылығы
3. Қоғамдық қызметі
4. М.Сералин жайлы зерттеулер
5. Қорытынды

Сералин Мұхамеджан (1872-1929) - жазушы, ақын, публицист, журналист.Қостанай облысы Қарабалық ауданының Өрнек ауылында дүниеге келген. Троицкідегі медреседе оқып, Қостанайдағы 2 кластық орыс-татар мектебін бітірген. 1911-1915 жылдары Троицкіде «Айқап» журналын шығарды.
Қостанай облысында туып өскен. Мұхамеджан Сералин – ХХ ғасыр басындағы қазақ халқының үлкен қоғам қайреткері, белгілі санаткері, көрнекті ақыны, танымал көсемсөзшісі. Қазқша-орысша білімді болған. Оның «Топ жарған»(1900), (гүлкәшим»(1903), поэмалары қазақ жазба әдебиетіне елеулі үлес болып қосылды. М.Сералин өлеңдері қазақ өмірінің, әлеуметтік тұрмыстың шындығын танытады («Бай,патша Һәм кедей», «Бай, қасқыр, аңшы»т.б.).
«Топ жарған» поэмасында Кенесары бастаған ұлт-азаттық көтерілістің нақты шыңдығы көрініс табады. Поэманың басты кейіпкері Адай жігіттің бостандығы көксеген ой-арманы кенесары көтерілісімен желілес беріледі. Поэмада Кенесары-Наурызбай көтерілісін қалың бұқрараның жақтауы жеке кейіпкерлер сөздері арқылы беріліп, шындықты ашудың жақсы тәсілі қолданыс тапқан. «Топ жарған» поэмасында Кенесары көтерілісінің қазақ бұқарасының иүддесін қорғаған көтеріліс екендігі қилы тағдырлар тоғысы арқылы көрініс табарды. Адай жігіт бейнесі – көтерілісті жұрек қалауымен жақтаған ерлер бейнесінің жинақтық образы.
Поэманың композициялық құрылымының ерекшелігі – ақынның орыс классикасынан үйренуінің дәлелі. «Топ жарған» поэмасында тіл сонылығы бар. Тарихи шындықты, нақты өмірді тың теңеу, көркем суреттермен бере білген ақын поэмасының тарихи мәні өте зор.
М.Сералиннің «Гүлкәшима» атты шығармасы (1903) – қазақ өмірінен алынып жазылған лирикалық поэма. Поэманың негізгі идесы бас бостандығын аңсаған жастар мен әйел теңсіздігін жырлау болып табылады. «Гүлкәшима» поэмасы – махаббатты жырлауда жазба кәсіптік әдебиет деңгейінде жазылған, өмір шындығын нақты көрсететін шынайы көркем туынды. Поэмада жекелеген бөлімдердің жүйелілігі мен тұтастық желісі бар.
Ақын ескілікті әдет-ғұрыптарға және қазақ қоғамының кертартпа күйіне баскейіпкердің (Баймағамбет) өлімі арқылы наразылық білдіреді. Поэмада еркінен айырлған адал жардың сезім тазалығы жырланады. Шығарма сюжеті авторлық шешім арқылы жаңа жүйеде құрылған. Оқиғаның өрбуі көбіне хат арқылы беріліп, авторлық көзқарас арқылы түйінделіп отырады. Поэманың публицистикалық сипаты басым. Онда ауыз әдебиеті дәстүрінің белгілері де кездеседі. Поэмада қазақ тұрмыс-салты кең көрініс тапқан. М.Сералиннәң «Гүлшахим» поэмасы ХХ ғасыр бас кезіндегі қазақ поэзиясының ірі табысы саналады. М.Сералин «Рустам-Сухраб» дастанын орыс тілінен аударған (Жуковскийден). Шығыстың классикалық шығармасы «Шаһнаманың» тұңғыш рет қазақ тілінде аударылуыныі тарихи маңызы өте зор.

1. Қазақстан ұлттық энциклопедиясы, 7 том;
2. Нысанова С. «М Сералиннің қоғамдық-саяси қызметі», 20-11-2008 ж.
3. Қазақ мәдениеті. Энциклопедиялық анықтамалық.-Алматы.-2005.-”Аруна” баспасы.
4. Б.Кенжебаев. ХХ ғасыр басындағы әдебиет. –Алматы.-1993.
5. Ө.Әбдиманұлы . ХХ ғасыр басындағы қазақ әдебиеті. – Алматы.-2012.
6. Қазақстан. Ұлттық энциклопедия, 1-6 том. – Алматы . -1998-2005
7. ОТАРОВА .А.Н.XX ҒАСЫР БАСЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ӘДЕБИЕТІ. – Ақтау.-2011