Жақсы темперацияланған клавир

ЖТК Бахтың шығармашылығының энциклопедиясы деп бекер аталмаған. Бұл еңбектің маңызы тек сол уақытта ғана емес. Қазіргі музыканттар, пианисттер өздерінің шығармашылық жолдарында ЖТК – ға оралып отырады. Бетховен мен Шуман сияқты ұлы композиторлар ЖТК – ны өздерінің сүйікті кітптры ретінде бағалады. 19, 20 ғғ. оның үлгісіне қарап аналогиялқ циклдер жазылды.
Хроматикалық қатармен орналасқан барлық 24 мажорлы және минорлы саздарды қамтитын циклдың алғашқы мақсаты қарапайым еді – Бах сол уақытта сирек қолданылған саздарды композиторлық практикаға негізімен енгізгісі келген. Сонымен қатар ол осы циклдерді оқытушылық көзқараспен қарастырды, байланысты ойнау тәсілін меңгеру, және саусақтардың қимылдарын жылдамдату. Бірақ тек техникалық мақсаттарды қуғандай, ең алдымен Бах суретші боп қалды. Ол әр саздың көркемдік поэзиялық мүмкіндіктерін көрсете білді.
ЖТК – да Бах кіші циклдің (прелюдия мен фуга) ішкі байлығын анықтады. Бұл циклдың бөлімдерінің қатынастар типтерінің барлығы көрінді. Мұнда негіз боп ой мен сезімнің терең табылады. Мұнда даму музыканың әр мезетінде жүріп отырады, ал органдық шығармаларда ол ұзаққа созылады. Осыдан клавирлік циклдерде басқа стилистикалық әдістер туды. ЖТК- да ғана фуганың зор бейнелік – эмоционалдық мумкіндіктері ашылды. 48 фуганың ішінде ұқсас екі туындыны таба алмайсыз.
Ең алдымен ЖТК – да Бахтың клавирлік музыкасындағы жаңашылдығы айқындалды. Оның стилінің синтетикалығы – кейде әндік, кейде билік, тілдік мінерлілікпен байланысты. ЖТК әуенділігі Бах музыкалық тілінің мәнерлігін көрсетті, оның гармониялық қабілеті өзінің шарықтау шегіне жетті.
Бұл шығармадағы кіші циклдер жеке – жеке бола алғанымен қатар, бір – бірімен байланыста тұр. Прелюдиялар мен фугалар бірге алынғанда бейнелердің толық әлемін ашатындай.
До мажорлы прелюдия мен фуга.
Ол ЖТК – ның бірінші томын ашатындықтан ерекше маңызға ие: олар үлкен циклге енгізіп тұрғандай, болатын бүкіл циклдің сипатын ашады.
Прелюдия мен фуга бір – біріне контрастты, және сонымен қатар тығыз