Күйіктер және алғашқы ветеринариялық көмек туралы мәлімет

Негізгі бөлім
1. Жануарлардың жалпы күйуі жайлы
2. Белгілері
3. Күйіктің сатылары
4. Дәрігерге дейінгі жәрдем
5. Дәрігерлік жәрдем
6. Жалпы емі
7. Жергілікті емі
2.1. Жануарларға сыртқы температураның әсері және оған бейімі
2.2. Үсік термині туралы жалпы түсінік
2.3. Үсіктің дәрежелері
2.4. Үсік шалған кездегі алғашқы көмек
ҚОРЫТЫНДЫ
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

Физикалық (жоғары температура, күн және басқа да сәулелер, электр тоғы) және химиялық заттардың ұлпаларға әсер ету нәтижесінде жануарлардың денесінде күйік патологиясы кездеседі.
Мұндай жануарлардың әр түрлі мүшелері, ұлпалары және физиологиялық қажетті жүйелері бұзылады. Жануарлар көбінесе жоғарғы температураның (өрт, әр түрлі ыстық нәрселер) әсерімен күйеді. Аталған патология – мал қораларындағы, темір жол вагондарындағы, автотранспорттағы, шым тезектегі және басқа жердегі өрт шығудан болады. Химиялық күйіктер – малды тасымалдап, оларды тиеп, түсіру жұмыстарында мұқият болмағандықтан қышқылдардың, сілтілердің, ауыр металл тұздарының әсерінен жиі кездеседі. Қойларды, ешкілерді қырыққан соң, жайылымда жүріп, күннің, ультракүлгін сәулелерінен малдың жаппай күйіп жарақат алғаны жөнінде де деректер жеткілікті.
Мал түлігінен күйікті әсіресе қой мен ірі қара көтере алмайды, ал шошқа мен жылқы көбінесе шыдамдылық көрсетеді. Жас мал, күйікті ересек малға қарағанда едәуір ауырсынып ауырсынулар болады.
Аурудан жазылған, жарақаттанып қансыраған мал немесе тууы жақындаған жануарлар күйікті қатты ауырсынады, ал потология кезінде көбінесе ауыр өтеді. Мал мүшелерінде (бастың,шаптың,жыныс мүшелерінің, желіннің,аяқтардың) күйіктері әрі қауіпті және асқынып ауыр өтеді.
Атап айтсақ, бас аумағы күйген кезде жануарлардың тынысы тарылып тұншығады, көмекейдің кілегей қабығының және кеңірдектің ісініп домбығуынан немесе олардың іріңдеп қабынуынан асқынулар болып кейде өкпе қабынады. Жыныс мүшелері мен шап аумағаның күйіктен жарақаттануы зәр мен шәует жүретін жолдардың бұзылуына ұшыратса, сүт безі тереңірек жартылай іріңді патпроцесстің (желінсау) ақыры сепсиске айналуы мүмкін. Кеуде аумағынын, торшалары көлемдірек болып, тереңдеп көкірек шандырын және өкпені қабындырып іріңді қабынуға ұшыратады. Мал аяғының күйген аумағы ластанып кейіннен іріңдейді, тырысып (котрактура)аяқтардың қысқарып жаны кетіп салдануы мүмкін.

1. Қожанов К.Н. Терапевтикалық техника малдәрігерлік тәжірибеде. Оқу
құралы. Алматы. 2006.
2. Меликсетян С.Г. Профилактика травматического ретикулита крупного
рогатого скота. – М., 1968.
3.Алғашқы ветеринариялық жәрдем (оқулық): (Б.К. Ильясов, А.Б. Ильясов)

4.Б.К. Ілиясов. «Алғашқы ветеринариялық жәрдем». Алматы, 2011 ж. - 157-159 беттер.
5. Б.К. Ілиясов. «Алғашқы ветеринариялық жәрдем». Алматы, 2001 ж. - 67-68 беттер.
6. «Қазақстан ұлттық энциклопедиясы». 9 том, Алматы, 2007 ж. - 140 бет.
7. Т. Несіпбаев «Жануарлар физиологиясы». Алматы, 2012 ж. - 674-677, 689-691 беттер.
8. Т. Несіпбаев, А.Қ. Несіпбаева. «Жануарлар физиологиясының зертханалық және тәжірибелік сабақтары». Алматы, 2014 ж. - 141-142 беттер.

Пән: Ветеринария
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
СЕМЕЙ қаласының ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ

СӨЖ

Тақырыбы: Күйіктер және алғашқы ветеринариялық көмек

Орындаған: Мұқанова А.Е.
Тексерген: Ахметжанов О. Н.

Семей, 2015 жыл
Жоспар:
Негізгі бөлім
1. Жануарлардың жалпы күйуі жайлы
2. Белгілері
3. Күйіктің сатылары
4. Дәрігерге дейінгі жәрдем
5. Дәрігерлік жәрдем
6. Жалпы емі
7. Жергілікті емі
2.1. Жануарларға сыртқы температураның әсері және оған бейімі
2.2. Үсік термині туралы жалпы түсінік
2.3. Үсіктің дәрежелері
2.4. Үсік шалған кездегі алғашқы көмек
ҚОРЫТЫНДЫ
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

НЕГІЗГІ БӨЛІМ
Күйіктер
Физикалық (жоғары температура, күн және басқа да сәулелер, электр тоғы) және химиялық заттардың ұлпаларға әсер ету нәтижесінде жануарлардың денесінде күйік патологиясы кездеседі.
Мұндай жануарлардың әр түрлі мүшелері, ұлпалары және физиологиялық қажетті жүйелері бұзылады. Жануарлар көбінесе жоғарғы температураның (өрт, әр түрлі ыстық нәрселер) әсерімен күйеді. Аталған патология - мал қораларындағы, темір жол вагондарындағы, автотранспорттағы, шым тезектегі және басқа жердегі өрт шығудан болады. Химиялық күйіктер - малды тасымалдап, оларды тиеп, түсіру жұмыстарында мұқият болмағандықтан қышқылдардың, сілтілердің, ауыр металл тұздарының әсерінен жиі кездеседі. Қойларды, ешкілерді қырыққан соң, жайылымда жүріп, күннің, ультракүлгін сәулелерінен малдың жаппай күйіп жарақат алғаны жөнінде де деректер жеткілікті.
Мал түлігінен күйікті әсіресе қой мен ірі қара көтере алмайды, ал шошқа мен жылқы көбінесе шыдамдылық көрсетеді. Жас мал, күйікті ересек малға қарағанда едәуір ауырсынып ауырсынулар болады.
Аурудан жазылған, жарақаттанып қансыраған мал немесе тууы жақындаған жануарлар күйікті қатты ауырсынады, ал потология кезінде көбінесе ауыр өтеді. Мал мүшелерінде (бастың,шаптың,жыныс мүшелерінің, желіннің,аяқтардың) күйіктері әрі қауіпті және асқынып ауыр өтеді.
Атап айтсақ, бас аумағы күйген кезде жануарлардың тынысы тарылып тұншығады, көмекейдің кілегей қабығының және кеңірдектің ісініп домбығуынан немесе олардың іріңдеп қабынуынан асқынулар болып кейде өкпе қабынады. Жыныс мүшелері мен шап аумағаның күйіктен жарақаттануы зәр мен шәует жүретін жолдардың бұзылуына ұшыратса, сүт безі тереңірек жартылай іріңді патпроцесстің (желінсау) ақыры сепсиске айналуы мүмкін. Кеуде аумағынын, торшалары көлемдірек болып, тереңдеп көкірек шандырын және өкпені қабындырып іріңді қабынуға ұшыратады. Мал аяғының күйген аумағы ластанып кейіннен іріңдейді, тырысып (котрактура) аяқтардың қысқарып жаны кетіп салдануы мүмкін.
Белгілері: Малдың патпроцесске қарсы қорғаныс күшіне және күйіктің этиологиясына байланысты күйік төрт түрлі дәрежеге бөлінеді.
Күйіктің сатылары. Ауырсыну, ісіну, жүннің күйгені болса,ол күйіктің бірінші дәрежесіне сай болады. Күйіктің екінші дәрежесіне ірі малдарда сәл ісіну білінеді, ауырсыну байқалады, кейде тері бетінде ұсақ, дақ пайда болады. Ұсақ малдарда терінің күлдіреуі анық, көрінеді. Күйіктің үшінші дәрежесінде көлемді ісіну, ойылымдар пайда болып, панцирь тәрізді қатайып өлетке айналады. Төртінші дәрежелі күйіктерде, оның тереңдігі сүйекке дейін жетуі де мүмкін. Күйіктің бірінші дәрежесінде, мал ыстық нәрсенің әсерінен күйгенде, терінің жүні толық күймейді ,ауру онша елеулі болмайды, мал күйген жерін жалайды немесе басқа нәрсеге сүйкенеді.
Күйіктің екінші дәрежесінде терінің және тері астылық ұлпалардың ісінуі 24-48 сағаттан кейін жойылып одан әрі өсе бастайды. Күйген аумақтың шекаралары сарғылт күлгін тамшы түрінде жалқыаяқтанып, кебе келіп ыдырап қопсыған қабыққа айналады. Күйген терінің жұқалау жерлерінде мөлдір күлгін сұйықтанып, кейіннен күлдіреген көпіршік терінің сыртына шығады. Шошқаның күйгені ерекше болады, күйген аумақтың тікенектері ластанып, ұйысып қара жалқаяққа айналады. Терісі тырысып шошқа мазасызданып жатып қалады. Аталған белгілер күйіктің екінші дәрежесінде итпен жылқыға ғана тән.
Күйіктің үшінші дәрежесінде, жануарлар денесі қатқыл, қимылсыз (некроз), тітіркену байқалмай, ауырған мал мен жануарлар жүріп қимылдағанда терісі қыртыстанады. Күйгеннен кейін 15-40 минуттан соң, жарақаттанған аумақтың тері астылық торшалары ісінеді, ал 3-4 тәуліктен соң дененің көрші аумақтарына жайылады, 7-15 тәуліктен кейін тері жансызданып ыдырайды, ол жерден сарысу аралас іріңді қоймалжың ағады. Асқынған күйік патпроцессі 80 тәулікке созылып, жазылғаннан кейін көлемді тыртық қалады.
Күйіктің төртінші дәрежесінде тері мен оның тереңде жатқан ұлпалары тырысып, құрғап, көмір тәрізді қарайып, өте нығыздалып жансызданады. Жеке жерлерінде терең ойықтар пайда болып, онан тығыздығы майға ұқсас созылған қан аралас сұйық ағады. Көлемді аумақтағы пайда болған күйік 4-8 тәулік аралығында инфекцияланып іріңді подпроцес болып, асқыныудан соң сепсиспен аяқталадыц(мал денесі жалпы уланады). Малдың жалпы жағдайы төмендеп, дене қызуы көтеріліп, жүрек қантамыр және тыныс алуы бұзылып көбінесе өлумен аяқталады.
Дәрігерге дейінгі жәрдем. Күйіктерде мүмкін болғанынша жоғары температурадан шыққан ыстықты азайту керек. Ол үшін күйгенн аумақтың үстін күйген жүн қалдығынан, шөп, жоңышқа, топырақ және тағы басқа бөгде заттардан тазартып, салқын сумен жуған жөн. Ауырсынуды бәсеңдетіп асқынудан сақтау үшін жарақаттанған аумаққа салқындатқыш зат басады немесе одиколон, спирт, калий қышқылының судағы ерітіндісін (1 - 2 пайыздық, (1:5000) ерітіндісін дымқылданған дәкемен басады. Химиялық заттармен күйген жағдайда зақымданған аумақтың үстіңгі жағын 20 - 30 минут бойы суды көбірек құйып жуған дұрыс. Одан соң, қышқылдарымен күйген кезде зақымданғанаумақта сірке суының 1 - 2 пайыздық сілті ерітіндісімен бейтараптайды (сода сабынды су) немесе бор және магнезия сеуіп тастаған жөн. Сілтілермен күйген кезде зақымданған аумақтың сірке суының 1-2 пайыздық ерітіндісімен кейде лимон қышқылымен бейтараптайды. Қайнаған әкпен күйгенде ол аумақты сүтпен бейтараптаған дұрыс . Химиялық әсері термиялықпен ұласатын фосформен күйгенде, ол аумақты сумен жуады да 5 пайыздық тотиянды ылғалдап дәкені басады.Фосфор түйіршіктерінің қалдықтары терыден алынады. Зақымданған аумақты жанып тұрған фосфорды құрғақ хлорлы әк сеуіп сөндіреді немесе ол жердің жүнін алып тастап екінші рет жоғары да аталған дәрімен (суға қосып 1:2) бейтараптайды. Сонымен қатар мүмкін болса жүрек дәрісін береді. Малды жақсы желдеткіші бар жылы қораға орналасырып, тыныштық беріп витамин мен микроэлементтерге белогы мол жем - шөппен азықтандырады.
Дәрігерлік жәрдем. Жедел жәрдем көрсетуге келген адамдар немесе дәрігер күйік паталогияларнда жан - жақты комплекстыі ем жасайды.
Жалпы емі - күйген кезде новакаинның 0,5 пайыздық ерітіндісін (0,2 г новакаин 100 кг салмаққа) күре тамырдан жіберу керек. Зат алмасу процесін жақсарту мақсатымен қан тамыры арқылы глюкозаның 40 пайыздық ерітіндісі (20 - 200 мл) жіберіледі. Күйгеннен кейін 6 - 10 сағаттан соң өршіген улануды бәсеңдету үшін ас содасының 4 пайыздық және натрий гипосульфатының 30 пайыздық, ерітінділерін қан тамырлары арқылы жіберуге болады. Сонымен қатар Палахотиннің камфорлы сары суы жіберілді және антибиотиктер мен сульфаниламид препараттары міндетті түрде беріледі. Ауруды бәсеңдетіп, тітіркенгіштерді қойдырғаннан кейін күйіктің жарақаттарын өңдеу басталады (соның ішінде бастапқы хирургиялық шаралар) Мысалы, жарақаттанған аумақты 5 - 10 см мөлшерінде жүннен тазартып, әуелі сабынды жылы сумен содан соң қайнаған жылы сумен жуылады. Жарақаттанған аумақ, өте ластанған болса йод қосқан спиртпен, спирт - эфирмен, спиртпен, мүсәтір спирттің 0,5 пайыздық ерітіндісімен өңдеп, жарақатқа 5 - 6 сағат бойы суық нәрсе қойған жөн.
Жергілікті емі. Күйіктің 1 -2 дәрежелерінде оның айналасындағы жүнін қырқып, күйіктің бетін және төңірегіндегі терісін спиртпен сүртіп, өліеттен тазалу керек. Тазалағаннан кейін 5 пайыздық калий пермаганат ерітіндісімен өңдеп , таза спирт сіңірген дәкементаңылады. Содан соң метилен көгінің 2 пайыздық, және бриллиант көгінің спирттегі 2 пайыздық ерітінділермен майланады. Күлдіректер түскеннен кейін жараның орны танинның судағы 5 пайыздық ерітіндісімен шайып, инфекция түспеу үшін, азот қылыщқылды күмістің судағы 10 пайыздық ерітіндісімен майлайды ( бірнеше күннен кейін қаталайды), сонымен қатар күн сайын бірнеше күн 30 - 40 минут қыздыру керек. 2 - 6 күн өткен соң өліеттерден тазартып , жараның үстіңгі жағына Коньков майын, Вишневский, эмульсясын, ұлпа перепараттарын жағады. Күйіктің орны көп тыртықтанбас үшін П.Ф.Симбирцев және Н.И.Шнейберг әдісін пайдаланып тері трансплатантациясын жасауға болады.
Қышқылдардың әсерінен пайда ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.