Өтпелі процестер

1) Кіріспе
2) Резистивти және сыйымдылықты элементтері бар тізбектердегі өтпелі процестерді зерттеу
3) Резистивти,инуктивті және сыйымдылықты элементтері бар тізбектердегі өтпелі процестерді зерттеу
4) Қорытынды
5) Пайдаланған әдебиеттер тізімі

Электр тізбектерінде пассивті немесе активті тармақтардың қосылуы және ажыратылуы, жеке тізбек бөліктерінің қысқа тұйықталуы, оларды әр -түрлі ауыстырып қосу, сондай-ақ тізбек параметрлерінің тосыннан өзгеруінің болуы мүмкін. Осындай өзгерістердің салдарынан тізбекте өтпелі процестер пайда болады. Өтпелі процесс дегеніміз, ол электр тізбегіндегі жұмыс тәртіптерінің бір режимнен басқа режимге ауысуы деп білеміз. Тізбектегі өтпелі процестерді коммутациялау (қосу немесе ажырату) арқылы шақырады. Әдетте өтпелі процесс аса тез өтеді, сонда да болса оны зерттеп білу, меңгеру өте қажет, себебі ол тізбектің жеке бөлігіндегі кернеудің ұлғаюына әкеліп, ол құрылғы оқшауламасы үшін қауіпті болуы да мүмкін, сондай-ақ ток амплитудасының ұлғаюына да әсерін туғызады,олар орныққан периодты процестегі ток амплитудасынан ондаған есе артып кетуі де мүмкін.
Коммутацияның екі заңы бар, соларға анықтама берейік:
1.Индуктивті тармақтағы ток және магнит ағыны коммутациялау кезінде тікелей коммутацияға дейінгі мәніне тең болады және одан ары тек сол мәннен бастап өзгере бастайды;
іL(0ַ) = іL(0+),
мұндағы, іL(0ַ) - коммутацияға дейінгі ток, іL(0+) - коммутациядан кейінгі ток.
Егер индуктивті ток секірмелі өзгереді деп ұйғаратын болсақ, онда индуктивті кернеу uL = Ldi/dt шексіздікке тең болар еді. Мысалы индуктивтігі бар тармаққа тізбекке қосқан мезгілде онда ток болмаса, бұл тармақтағы ток коммутациясы мезгілінде нольге тең болады да, нольден бастап өзгереді.
2.Сыйымдылығы бар кез келген тармақтағы кернеу және сы-йымдылықтағы заряд коммутациялау кезінде тікелей коммута-цияға дейінгі мәніне тең де, бұдан былай тек осы мәнінен бастап өзгереді. Егер коммутациялау кезінде сыйымдылығы бар тармақ үшін сыйымдылықтағы кернеу секірмелі өзгереді деп ұйғарсақ, ондағы ток і = С duC / dt шексіздікке тең болар еді және кедергісі бар тізбекке тағы да Кирхгофтың екінші заңы орындалмайды.
Бұл жағдайларды энергетикалық тұрғыдан да түсіндіруге болады. Индуктивтіктегі токтың және сыйымдылықтағы кернеудің лезде (секірмелі) өзгерудің мүмкін еместігі, соларда жи-налған энергияның ( орауыштағы магнит өрісінің энергиясы Li2/2 және конденсатордың электр өрісінің энергиясы Сu2C/2 тең ) секірмелі өзгере алмайтындығында.

1.Бесекерский В.А., Попов Е.П. Теория систем автоматического регулирования. — M.: Наука, 1975.
2.Сборник задач по теории автоматического регулирования и управления/ Под редакцией В.А. Бесекерского. — M.: Наука, 1978.