Картоп және көкеніс зиянкестері жайлы

I.Кіріспе
1.Картоп туралы түсінік
II.Негізгі бөлім
1.картоп зиянкестері
2.көкеніс және олардың зиянкестерімен күресу шаралары.
III.Қорытынды
IV.Пайдаланған әдебиеттер

Картоп- алқа тұқымдасына жататын көп жылдық дақыл.Картоптың 150-ге жуық түрі белгілі. Сабағы жуан, тікенексіз. Сабағының көп бөлігі топырақ астында болады. Ұзын мұртшалар шығарады Жапырағы қою жасыл, сабақта кезектесіп орналасады. Гүлі ақ, күлгін түсті, сабақ басында шоғырланған болады, гүлі 5 күлтелі.Отаны – Оңтүстік Америка, күні бүгінге дейін осы аймақта табиғи жағдайда өсетін жабайы картоп түрлерін кездестіруге болады. Ең жақсы тұқым материалы – жазғы егістен және екі өнімдік дақылдан алынған картоп түйнегі.Картопты күтіп-баптауға оны отырғызғаннан кейін 4-6 күн өткен соң ғана кірісу керек. Негізі, өніп жатқан түйнектер, топырақта жатып үнемі ауаны қажетсінетіндіктен картоп түбін ұдайы қопсытып отыру керек. Отырғызу алдында түйіндерді жақсылап әзірлеп, өсімдіктер мен топырақты дұрыс баптаған жағдайда көктемгі егілген картопты қазуға маусымның 1-онкүндігінде кірісуге болады. Көктемгі отырғызылған өнімді ең дұрысы –жаз бен күзде пайдалану. Қазан айының аяғы мен қарашаның басында картоп өне бастайды. Қысқы және көктемгі кездерде пайдалану үшін картопты жазда отырғызу керек. Өндірістік мақсаттар үшін тұқымға жартылай піскен сорттарды таңдап, картоп егуді 20-25 маусымда бастау қажет. Картопты тұрақты қоймаларда – жер қоймада, жертөледе, үй асты қоймасында 85-90% ылғалдық шеңберінде сақтаған дұрыс.

1.Агибаев.А.Ж,Тулеева А.К,Суейменова З.Ш, «Ауылшаруашылық дақылдарын зиянкестер мен аурулардан қорғау» Алматы,2010.65-67 бет.
2.Каламов Б.Х. «Ауылшаруашылық дақылдарын зиянкестер мен аурулардан қорғау.»пәніне арналған оқу-әдістемелік материалдар,

Пән: Ветеринария
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 13 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым министірлігі
Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемілекеттік университеті

БӨЖ

Тақырыбы: Картоп және көкеніс зиянкестері.

Тобы:АГ-413
Орындаған:Мұратбек Алтынай Тексерген :Мұхамеджанова Орынгүл

Семей 2015ж
Жоспар

I.Кіріспе
1.Картоп туралы түсінік
II.Негізгі бөлім
1.картоп зиянкестері
2.көкеніс және олардың зиянкестерімен күресу шаралары.
III.Қорытынды
IV.Пайдаланған әдебиеттер

Картоп- алқа тұқымдасына жататын көп жылдық дақыл.Картоптың 150-ге жуық түрі белгілі. Сабағы жуан, тікенексіз. Сабағының көп бөлігі топырақ астында болады. Ұзын мұртшалар шығарады Жапырағы қою жасыл, сабақта кезектесіп орналасады. Гүлі ақ, күлгін түсті, сабақ басында шоғырланған болады, гүлі 5 күлтелі.Отаны - Оңтүстік Америка, күні бүгінге дейін осы аймақта табиғи жағдайда өсетін жабайы картоп түрлерін кездестіруге болады. Ең жақсы тұқым материалы - жазғы егістен және екі өнімдік дақылдан алынған картоп түйнегі.Картопты күтіп-баптауға оны отырғызғаннан кейін 4-6 күн өткен соң ғана кірісу керек. Негізі, өніп жатқан түйнектер, топырақта жатып үнемі ауаны қажетсінетіндіктен картоп түбін ұдайы қопсытып отыру керек. Отырғызу алдында түйіндерді жақсылап әзірлеп, өсімдіктер мен топырақты дұрыс баптаған жағдайда көктемгі егілген картопты қазуға маусымның 1-онкүндігінде кірісуге болады. Көктемгі отырғызылған өнімді ең дұрысы - жаз бен күзде пайдалану. Қазан айының аяғы мен қарашаның басында картоп өне бастайды. Қысқы және көктемгі кездерде пайдалану үшін картопты жазда отырғызу керек. Өндірістік мақсаттар үшін тұқымға жартылай піскен сорттарды таңдап, картоп егуді 20-25 маусымда бастау қажет. Картопты тұрақты қоймаларда - жер қоймада, жертөледе, үй асты қоймасында 85-90% ылғалдық шеңберінде сақтаған дұрыс.
Картопты көбейту
Картопты вегетативтік тәсілмен, картоптың түйіндері арқылы көбейтеді. Картопты бірнеше бөліктерге бөліп, 5-10 см тереңдікке егеді. Егілген түйіндер өну үшін, 15-20 °C температурада ұстау қажет. Ал сабағының өсуіне, жапырақтардың өсіп шығуы мен гүлдеуі үшін 16-22 °C температура жеткілікті. Картоп гүлдеу кезінде және түйін салу кезінде суды көп мөлшерде қажет етеді. Дегенмен, судың шамадан артық болуы да картопқа зиян. Картоптан көп өнім алу үшін, сабағын топыраққа көміп 2-3 рет түптеу қажет. Картоптың жер бетіне өсіп шығуы үшін және гүлдеу, түйін салу уақытында өте көп тыңайтқыш пайдаланылады. Мысалы, 1 гектар жерден өсіп шыққан 200-250 ц картопқа 100-175 кг азот, 40-50 кг фосфор және 140-230 кг калий жұмсалады. Сонымен қатар қопсыту жұмыстарын жиі жүргізу керек.
Биіктігі 40 - 80 см, кейде 150 см-ге дейін жетеді. Бір түпте 3 - 6 сабақ болады. Гүлі ақ, қызғылт не көкшіл күлгін түсті. Жемісі екі ұялы, көп тұқымды. Жер астындағы өркен сабағының ұшы түйнекке айналады. Топырақ темп-расы 5 - 8°С-та түйнек бүршік жара бастайды, түйнектің түзілуіне ең қолайлы темп-ра 10 - 13°С, 20°С-та түйнек түзілу процесі тоқтайды. Ал - 1 - 2°С суықта жас өскіндері үсіп кетеді. Вегетациялық кезеңі 70 - 120 тәулік. Тұқымынан және түйнектен көбейеді. К. түйнегінде 23,7% құрғақ зат болады, оның ішінде: 17,5% крахмал, 0,5% қант, 1 - 2% ақуыз, 1%-ке жуық минералды тұздар, С, В1, В2, В6, РР, К витаминдері бар. Қазақстанда картоптың 20-дан астам сорттары аудандастырылған (оның ішінде 10-ы жергілікті селекциядан шыққан), 1 га-дан орта есеппен 100 - 200 ц өнім түседі. К. тағам, мал азығы және өнеркәсіпте тех. шикізат ретінде пайдаланылады.

Картопты көп қоректілермен қатар, бейімделген зиянкестер де зақымдайды. Жер бетіндегі мүшелерін гамма көбелектердің жұлдызқұрттары, карадрина , калорада қоңызы, бітеллер, цикадалар, қандалалар қоретенеді. Картоп тұйнектерін бұзаубастар, сымқұрттар, жалған сымқұрттар, тақта мұртты қоңыздардың кеміргіш көбелектердің жұлдызқұрттары , егістік шырышы және сабақ немодадасы зиян келтірді.
Көп қоректі болып табылатын бітелердің, қандалалар мен цикадалардың көптеген түрлері картопты зақымдайды және вирстық ауруларды таратушылар болып табылады.
Картоптың колорадо қоңызы
картопты қызанақты баялдыны, бұрыш пен темекіні зақымдайды, сондай-ақ олар жабайы өсетін алқа тұқымдастармен де қоректенеді.
Қоңыз сопақша пішінді, ұзындығы 9-12 мм, алдыңғы арқасы мен қанатының ұсті сарғыш түсті. Басында үшбұрышты қара дақ, алдыңғы арқасында он бір қара дақ болады, ортасындағы дақ vрим цифріне ұқсайды, ал әрбір қанат қабығына бес- бестен ұзынша қара жолақтар орналсқан.
Дернәсілдің ұзындығы 15-16 мм, бүкір денелі, басы мен аяқтары және денесінің бүйіріндегі ұзынша екі қатар дөңестер қара түсті. Бір жастағы дернәсіл қара- сұр, екі жастағы- қызыл, үш пен төр жастағылар - қызғылт сары түсті болады. Қоңыздар топырақта 15-25см тереңдікте қысайды.Көктемде 20см тееңдіктегі топырақ 14-15 градусқа қызғанға дейін қоңыздар оның етіне шығады.Олар картоп пен басқа қсімдіктердің жер үсті бөліктерімен қоректенеді. Қорек іздеген қыстап шыққан қоңыздар ұша алады,олар1-1,5 км қашықтыққа дейін жете алады.17 градуста жоғары температурада жқптасып, жұмыртқа салады. Ұрғашы қоңыздар жұмыртқаларын картоптың жоғарғы жапырақтарының астына , әрбір ұяға 30 - 40 жұмыртқадан салады.Өсімталдығы 900-ден 200 жұмыртқаға дейін ауытқып тұрады. Ұрықтық даму қоршаған орта жағдайына қарай 7-14 күнге созылады колорада қоңызының құрттары 20-30 күн бойы жапырақтармен қоректенеді. Даму кезеңі аяқталғанда , олар топыраққа 8-10 см тереңдікке кетіп, сонда қуыршақтанады. 1-2 аптадан кейін жаңа ұрпақ қоңызы пайда болады., олар картоп жапырақтарымен қоректенеді. Бірінші- екінші жастағы құрттар жапырақта қисық формадағы саңылаулар тесіп шығарады. Ересек жастағы құрттар мен қоңыздар жаппай жапырақтар мен сабақтарын жейді де , нәтижесінде өсімдіктің өсуі баяулап, картоптың түсімі төмендейді. Күн қатты ысып құрғақшылық болғанда жекелеген қоңыздар диапаузаға кете алатын қабілеттері бар. Тіршілік циклінің өзгергіштігі коларода қоңызының әртүрлі қолайсыз жағдайларға төзімділігін арттырады.Таралу аймағына байланысты колорадо қоңызы жылына 1-3 рет ұрпақ береді.
Күресу шаралары.Картоптың аз зақымдалатын сұрпын таңдау. Тыңайтқыштар енгізу, топырақты уақытылы қопсыту, картопты түеу және арамшоптерді отау. Әртүрлі мерзімде қатарлар арасына сөлді өсімдіктер егіп, пайдалы энтофагтарға қолайлы жағдайлар туғызу. Кішірек алаптарда қоңыздарды, құрттарды және колорадо қоңызының жұмыртқаларын қолмен жинап, жоюға болады. Гендк инженерия әдістерімен инсектоксикалық белок синтезін бақылайтын, геномында бактериялы гені бар картоптың трансгендік формаларын алу бойынша зеріттеуге жүргізілуде. Вегетация кезеңінде сынаманы алу үшін 10қатардан 100 ден 500 дейін түптер немесе алқап диоганалы бойынша әр қатардан 2 түп алынады. Эзш саны картоптың шынақтау - гүлдену кезеңінде 1 түпте 20 дернәсілдер кездессе немесе мәдени өсімдіктердің 5-8 процентін түптерінде ересек қоңыздар мен олардың дернәсілдері қоныстанса. Картоп егістерін тізімде... келтірілген инсектицидтердің бірімен өңдейді.
Картоптың сабақ нематодасы
Картопты, шамалы түрде асбұршақты, сәбізді, қызанақ пен кейбір басқа дақылдарды зақымдайды. Ересек нематодаларды құрт тәрізді формада, алдыңғы және артқы жағына қарай кішірейіп келетін жұқа шыны тәрізді түссіз денесі бар. Ұзындығы 0,7-1,3 мм. Личинкалары кішірек. Нематода бірнеше ұрпақ береді. Бір ұрпағы 15 тен 45 күнге дейін дамиды. Нематодалар картоп түйнектерінде сақталады
Картоп екпе материялы арқылы зақымданады. Нематодалар жас сабақтарға еніп, өсімдіктің қсуін тоқтатады. Зақымдалған өсімдіктерде жапырақтар өте кішкентай және толқынды. Түптің төменгі қабатындағы жапырақтар өліп қалады, қалғандары солып, сарғайып кетеді. Нематодалар қалыптасып келе жатқан түптерге енеді. Бұдан кейін түптерде қисық формалы сұр дақтар пайда болады, ал сақтау кезеңінде - түптердің жоғарғы бетінде бастапқыда татты- қоңыр ұсақ жарықшалар. Одан кейінірек түптердің толықтай бұзылуына және құрғақ шіріктің дамуына әкеліп соқтырады.
Күресу шаралары. Тек сау түйнектерді ғана отырғызу керек. Сақтауға жіберу алдында тиянақты іріктеу жүргізіледі. Түптерді сақтау ережелерін орындау қажет.
бұзаубастар
Бұзаубастар - түзу қанаттылар отрядына жататын зиянды жәндіктер.Жердің астында тіршілік етеді. Қазақстанда 2 түрі кездеседі. Кәдімгі Бұзаубас және біртікенекті Бұзаубас . Бұзаубастар дымқыл топырақты, ойпаңды жерлерде тіршілік етеді, алдыңғы қанаттары артқыларына қарағанда едәуір қысқа. Жаздың жылы кездерінде індерін топырақтың үстіңгі қабатына таяу, ал қыста 1 м тереңдікке дейін қазады. Даму циклі бір жылдан аса уақытқа созылады. Мамыр аяғында немесе маусымның басында аналықтары жұмыртқаларын тереңдігі 10 - 20 см қазылған інге150-300 данадан жұмыртқа салады. Эмбрионалдық дамуы 10 - 15 күн. Олар көбінесе картоп түйнектерін зағымдайды.
Күресу шаралары: Сүдігер терең жыртылып, отамалы дақылдардың қатар аралығы өңделеді. Күздің бас кезінде Бұзаубастар қыста мекендейтін телімге тереңд. 70 см ұстағыш ор (70x70 см) қазылып, көңмен толтырылады. Температура 0°С-қа төмендеген кезде көңді шығарып, жиналған Бұзаубастарды жояды.

Көкөніс дақылдары - көкөніс (шырынды өнімдер, жапырақты өсімдіктер, тамыр-жемісті өсімдіктер, баданалар) алу үшін өсірілетін өсімдіктер. Олардың 80 тұқымдасының 600-ден астам түрі бар. Жемісұрықтылар (қызанақ, қияр, бұрыш), жапырақтылар (капуста, салат), бадана (пияз және сарымсақ), тамыр-жемісті өсімдіктер (сәбіз, қызылша, ақжелкен) Қазақстанның суармалы егіншілікпен айналысатын аудандарында өсіріледі.
Көкөніс шаруашылығы - көкөніс алу мақсатында оларды өсірумен айналысатын өсімдік шаруашылығының бір саласы. Көкөніс шаруашылығының басқа өсімдік шаруашылығынан ерекшелігі - мұнда көкөніс дақылдары ашық және қорғалған жерлерде өсіріледі. Көкөніс ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.