Массивтерді сұрыптау әдістері

Сұрыптау – қазіргі заманда мәліметерді өңдеу процессінің кең тараған түрлерінің бірі. Сұрыптау деп – массив элементтерін белгіленген ережелер бойынша орналастыру болып табылады. Мысалы, массивті өсуі не болмаса кемуі бойынша сұрыптау.

Сұрыптаудың түрлеріне тоқатала кетейік:

1. Ауыстырмалы сұрыптау (көпіршік әдісі)
Алгоритм 1-ші мен 2-ші элементтерді салыстырудан басталады. Егер 2-ші элемент 1-шіден кіші болса, онда оларды орындарымен алмастырылады. Бұл процесс қатар тұрған әр жұп элементтері үшін қайталанады, процесс бүкіл N элементтері өңделмейінше қайталанады. Массивтің бір «өтімінен» кейін ең үлкен элемент ең артқы (N-ші) орынға тұрғызылады. Алгоритм жалғаса береді, сонда p-ші өтім кезінде алғаш (N-p) элементтері оң жақтағы көрші элементтерімен салыстырылады. Егер келесі бір өтімде алмастырулар болмаса, алгоритм өз жұмысын тоқтатады. Соңында ең «жеңіл» элементтер алгоритм орындалуы барысында біртіндеп «қалқып шығады».
Бұл әдістің ерекшелігі - әр элементті массивтің басқа элементетрімен салыстырып шығу емес, көрші екі элементпен салыстыру. Көпіршікті сұрыптаудың кемімелі алгоритмінің мәні мынада: М массивін біртіндеп төменнен жоғары қарай (басынан аяғына дейін) қарап шығу. Егер көрші элементтері шарт орындалатындай болса (шарты – оң жақтағы элемент сол жақтағы элементтен үлкен), онда осы элементтердің мәндері ауысады.

1. «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998.
2. Бурин Е. А. Программирование на языке Турбо Паскаль. А., 2000.
3. Досмайлов Т.К. “Программалау тілі Паскаль” А.,1996.