Пәндік ақпараттарды сипаттау және мәліметтер қорының құрылымын дайындау

Пән: Автоматтандыру, Техника
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ

СРО

Тақырыбы: Пәндік ақпараттарды сипаттау және мәліметтер қорының құрылымын дайындау.

Орындаған: Сергазинова Н. Т-341

Тексерген: Арғынгазина Ж. Н.

Семей қаласы,

2015 жыл

Жоспар:

Пәндік аймақ
Пәндік аймақты жобалау
Мәліметтер қоры туралы түсінік
Мәліметтер қорын басқару жүйесі
Мәліметтер қорын құру қағидасы

Пәндік аймақ - басқаруды ұйымдасыру, соңында, автоматтандыру мақсатында зерттеуге келетін нақты әлемнің бөлігі. Пәндік аймақ көптеген бөліктерден тұрады, мысалы, кәсіпорын - цехардан, бухгалериядан т. б. Осы пәндік аймақтың әр бір бөлігі, яғни бөлігі көптеген объекттер мен үрдістермен сипатталады, сонымен қатар бұл пәндік аймақ әр түрлі көзқарастары бар тұтынушылармен де сипатталады.

Ақпаратты жүйелерді жобалау теориясында пәндік аймақты (немесе, нақты әлем барлығын) үш елес түрінде қарастыру тиісті:

· пәндік аймақты өзінің нақы түрінде есептеу;

· адамның оны қабылдауына байланысты елестеу (яғни Мәліметтер қоймасын жобалаушы) ;

· таңбалар көмегімен бейнелеу бойынша.

Басқаша айтқанда, біз нақтылықпен, нақтылықтың бейнесімен және осы бейнені анықтайтын Мәліметтермен айналысамыз.

Пәндік аймақты бейнелеуге қолданылатын мәліметтер 3 сатылы схема түрінде көрсетілген (ANSI/SPARC мөделі) :

Мәліметтердің сыртқы бейнесі (сыртқы схемасы) пайдаланушы орындаған қандай да бір белгілі функция жағынан мәліметтерге қойылатын талаптар жиынтығы. Концептуалды схема нақты әлем жайында пайдаланушы түсініктерімен алынған, мәліметтерге қойылған барлық талаптардың толық жиынтығы.

Ішкі схема - бұл мәліметтер қоймасын өзі.

Осыдан ақпаратты жүйенің мәліметтер қоймасын жобалау үрдісі бөлінетін негізгі этаптар (сатылар) шығады:

· Концептуалды жобалау - мәліметтерге қойылған талаптарды жинау, сараптау және редакциялау. Осы сатының соңына қарай мәліметтер қоймасын құрылымына сәйкес концептуалды модельді аламыз. Жиі ол «мән-мағынасы - байланысы» инфологиялық моделі ретінде қарастырылады;

· Логикалық жобалау - мәліметтерге қойылған талаптарды мәліметтер құрылымына өзгерту. Шығысында мәліметтер қоймасын ДҚБЖ - бағытталған құрылымын және қолданбалы бағдарламалардың спецификациясын аламыз. Бұл этап барысында әр түрлі және нақты ДҚБЖ қолданбалы мәліметтер қоймасын моделін жасайды және модельдердің салыстырмалы сараптамасын жасайды. Даталогикалық модель құру;

· Физикалық жобалау - мәліметтерді сақтау, жету әдістерінің ерекшеліктерін анықтау және т. б.

Мәліметтер қорының негізгі түсініктері .

Мәліметтер қоры дегеніміз - ақпаратты сақтауға және жинақтауға арналған ұйымдасқан құрылым. Ең алғаш мәліметтер қоры ұғымы жаңадан қалыптасқан кезде онда шындығында мәліметтер сақталатын. Бірақ қазіргі кездегі көптеген мәліметтер қоры басқару жүйелері өздерінің құрылымдарында тек мәліметтерді ғана емес, сонымен қатар олардың тұтынушымен және басқа да ақпараттық - программалық кешендермен қарым - қатынасының әдістерін де қамтиды. Сондықтан біз қазіргі заманғы мәліметтер қорында тек мәліметтер ғана емес, ақпараттар да сақтай аламыз.

Мәліметтер қоры жүйесі (database system) - белгілі бір пәндік сала туралы арнайы ұйымдастырылған ақпаратты сақтауға арналған компьютерлік жүйе. Жүйе қолданушыларының көптеген әрекеттерді орындауға мүмкіндігі бар.

Мәліметтер қорлары мен қосымшалар .

Мәліметтер қоры мен қосымшалардың өзара орналасуларына байланысты келесі мәліметтер қорларын бөліп көрсетуге болады:

Локальды мәліметтер қорлары;
Жойылған мәліметтер қорлары.

Локальды мәліметтер қорларымен операциялар жасау үшін локальды қосымшалар, ал жойылған мәліметтер қорларымен операциялар жасау үшін клиент - серверлік қосымшалар дайындалады.

Мәліметтер қорының орналасуы көптеген жағдайда осы қорда бар мәліметтерді өңдейтін қосымшалардың дайындалуына әсер етеді. Осылайша, келесі қосымшалар түрлерін бөліп көрсетуге болады:

Локальды мәліметтер қорын пайдаланатын қосымшаларды бір деңгейлі (бір буынды) қосымшалар деп атайды. Себебі, қосымша мен мәліметтер қоры біртұтас файлдық жүйені құрайды;
Жойылған мәліметтер қорын пайдаланатын қосымшаларды екі деңгейлі (екі буынды) және көп деңгейлі (көп буынды) қосымшалар деп бөледі. Екі деңгейлі қосымшаларда клиенттік және серверлік бөлшектер бар;
Көп деңгейлі (әдетте үш деңгейлі) қосымшалар клиенттік және серверлік бөлшектер мен қоса қосымша бөлшектерге ие. Мысалға үш деңгейлі қосымшаларда клиенттік бөлшек, қосымшалар сервері мен мәліметтер қорының сервері бар.

Бір және екі деңгейлі Delphi қосымшалары келесі механизмдерді қолдана отырып локальды және жойылған мәліметтер қорына қол жеткізе алады:

BDE (Borland Database Engine - Borland фирмасының мәліметтер қорының процессоры) мәліметтер қорымен әрекеттесу үшін AP1 дамыған интерфейсін ұсынады.
ADO (Active X Date Objects - Active X мәліметтерінің объектілері) OLE DB (Objects Linking and Embedding DateBase - мәліметтер қорының объектілерін байланыстыру мен ендіру) көмегімен ақпаратқа қол жеткізуді жүзеге асырады;
dbExpress драйверлер жинағы көмегімен мәліметтер қорындағы ақпараттарға тез қол жеткізуді қамтамасыз етеді;
Interbase тікелей Interbase мәліметтер қорына қол жеткізуді іске асырады.

Мәліметтер қорындағы ақпараттарға қол жеткізу технологиясының вариантын таңдау өңделген қосымшаны жан - жаққа тарату дайындығының ыңғайлығын ескере отырып, сондай - ақ жады ресурстарының қосымша шығындарын ескере отырып анықталады. Мысалы BDE үшін инсталляция дискдегі сыртқы жадының шамамен 15 Мб - тын және мәліметтер қорында пайдаланатын псевдонимдерді қалпына келтіруін талап етеді.

Үш деңгейлі Delphi 7 қосымшаларын DataSnap механизмі көмегімен құрастыруға болады. Мәліметтер қорының үш деңгейлі қосымшаларын құрастыру кезінде пайдаланатын компоненттер DataSnap пен DataAccess беттерінде орналасқан.

Мәліметтер қорын басқару жүйесі. Мәліметтер қорын құратын және оларға сұранысты өндеу жүйесі - мәліметтер қорын басқару жүйесі (МҚБЖ) деп аталады. Мәліметтер қорын басқару жүйесі - көптеген қолданушылар мен мәліметтер қорын қолдану және берілгендерді енгізу үшін негізделген тілдік жабдықтар мен программалар кешені. МҚБЖ мәліметтер қорын қолдануды басқаратын бағдарламалық жабдық болып табылады. Бұл келесі түрде жүзеге асырылады:

1. Қолданушы арнайы деректер тілін қолдана отырып МҚ-ына сұраныс жібереді (мысалы, SQL) .

2. МҚБЖ сұранысты қабылдайды және талдайды.

3. МҚБЖ осы қолданушы үшін сыртқы сызбаны қарастырады.

4. МҚБЖ сақталынған деректер қорында қажетті әрекетті орындайды.

Комплекстік мәліметтер қорын бірнеше әдістермен құруға болады:

1. Программалаудың алгоритмдік тілдері - Бейсик, Паскаль.

2. Программалаудың ортасы көмегімен - Visual Basic, Delphi.

3. Мәліметтер қорын басқару жүйесі деп аталатын арнайы программалық жабдық көмегімен - Access, FoxPro.

Дербес МҚБЖ бір компьютерде орындалатын жеке мәліметтер қорын құруды қамтамасыз етеді. Жеке МҚБЖ Paradox, Dbase, FoxPro, Access. Жалпы МҚБЖ «Клиент - Сервер» архитектурасымен жұмыс істейтін ақпараттық жүйелерді жүйелерді құруды қамтамасыз етеді. Мысалы Oracle, Microsoft SQL SERVER, INTERBASE. МҚБЖ - ның тілдік құрылғыларының құрамына мыналар жатады:

1. Мәліметтерді сипаттау тілі - мәліметтердің логикалық құрылымын сипаттауға арналған.

2. Мәліметтерді игеру тілі - мәліметтерді енгізу, таңдау, модификациялау операцияларын орындайды.

3. SQL - құрылымды программалау сұраулар тілі, мәліметтер құрылымын басқаруға, игеруге және қашықтықтағы мәліметтер қорына енуге арналған стандартты құрылғы.

4. Үлгі бойынша сұранымдар тілі QBE (Query By Example) мәліметтер қорында визуальды сұрауларды құруға арналған.

Мәліметтер қорын құру қағидалары .

Көп мәліметтер жұмыс жасау қажеттілігі пайда болғанда әрқашанда мәліметтер қорын пайдаланды.

Мәліметтер қоры - бұл ең алдымен кестелер жиынтығы, алайда, біз соңынан мәліметтер қорына сондай - ақ процедуралармен бірқатар басқа объектілер жатуы мүмкін екенін көреміз. Таблицаны көптеген объектілердің сипаттамалары бар кәдімгі екі өлшемді таблица түрінде көруге болады. Таблицаның идентификатор аты болады.

Кесте бағандары объектілердің қандайда бір сипаттамаларына - алаңдарға сәйкес. Әрбір алаң сақталатын мәліметтердің атымен және түрімен сипатталады. Алаң аты - бұл мәліметтермен пайдалану үшін, әртүрлі программаларда қолданылатын идентификатор. Ол кез келген идентификатор сияқты латын әріптерімен жазылады, бір сөзден тұрады және т. б.

Алаң түрі алаңда сақталатын мәліметтердің түрін сипаттайды. Бұл жолдар, сандар, үлкен мәтіндер (мысалы, қызметкерлердің мінездемелері), суреттер (қызметкерлердің суреттері) және т. с. с. болуы мүмкін.

Кестенің әрбір жолы объектілердің біреуіне сәйкес келеді. Ол жазба деп аталады және осы объектіні сипаттайтын барлық алаңдардың мазмұнын құрайды.

Мәліметтер қорының кестелерін құрған кезде ақпараттың қарама - қайшылықсыздығын қамтамасыз ету маңызды. Әдетте бұл негізгі алаңдарды енгізумен жасалады. Негізгі болып бір немесе бірнеше алаң болуы мүмкін.

Кестемен жұмыс кезінде пайдаланушы немесе программа жазбалар үстінен курсормен жылжып отыратын сияқты. Әрбір уақыт сәтінде ағымдағы жазба бар, содан жұмыс жүргізіледі. Мәліметтер қорының кестелерінде жазбалар қандай да бір тәртіпсіз, оларды енгізу (жаңа қызметкерлердің пайда болуы) ретіне қарай орналасуы мүмкін. Бірақ кесте мәліметтері пайдаланушыға ұсынылған кезде реттелуі керек. Пайдаланушы оларды алфавиттік тәртіпке, немесе бөлімдер бойынша реттелген, немесе туған жылының өсуіне қарай және т. б. қарауы мүмкін. Мәліметтерді реттеу үшін индекс түсінігі қолданылады. Индекс кестені қандай реттілікте қараған жөн екенін көрсетеді. Ол пайдаланушы мен кесте арасында делдал болып табылады.

Мәліметтер қоры әдетте бір емес, көптеген кестелерден тұрады. Мысалы, кейбір ұйым туралы мәліметтер қорында әрбір бөлімшенің сипаттамасы бар кесте бар. Dep атты осындай таблицаның мысалы келесі кестеде көрсетілген. Осы кестенің алаң аттары Dep және Proisv.

Dep бөлімшелері туралы мәліметтер кестесінің мысалы:

Бөлім

Тип

Бөлім: Dep

Тип: Proisv

Бөлім: Бухгалтерия

Тип: Басқарма

Бөлім: Цех

Тип: Өндіруші

Бөлім: Цех

Тип: Өндіруші

... жалғасы