Клеткалық иммунитет. Гуморальдық иммундық жүйе

Пән: Биология
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі

Шәкәрім атындағы Семей мемлекеттік университеті

СӨЖ

Тақырыбы: Клеткалық иммунитет. Гуморальдық иммундық жүйе.

Орындаған:Байзақ Н. С.

Тексерген:Зейнетдинова Д. Б.

Тобы:ВС-403

Cемей- 2015 жыл

Жоспар:

Кіріспе
Негізгі бөлім

Клеткалық иммунитет
Клеткалық ииммунитетті бағалау әдістері
Гуморальдық иммундық жүйе

Қорытынды

Бөгде антигендерге қарсы қорғаныс фагоцитоз жасушаларының - макрофагтар мен полиморфты ядролы лейкоциттердің әрекеттерімен басталады. Антиген фагоцитоздың көмегімен жойылып кетсе, имундік жауап пайда болмайды, ал егер ол толық залалсыздандырылмаса иммундік жүйе оған қарсы бағытталған антиденелерді (иммуноглобулиндерді) немесе сенсибилизденген лимфодиттерді түзей бастайды. Иммуноглобулиндер гуморальдік иммунитеттің, ал сенсибилизденген лимфоцитгер жасушалық иммунитеттің негізін курайды. Иммунитеттің бірінші түрін қан сарысуы (антиденелер) арқылы, ал екінші түрін тек кана сенсибилизденген лимфоциттердің көмегімен басқа организмгс енжарлы жолмен көшіруге болады. Жасушалык иммунитеттің әсерлері трансплантация кезінде, аутоиммунды және созылмалы аурулардың барысында байкалынса, гуморальдік иммунитет организмнің жиі өтетін инфекцияларға карсы қорғанысының негізін құрайды.

Гуморальдік және жасушалық иммунитеттің қалыптасуы нәтижесінде лимфоциттердің "жады жасушалары" деп аталатын ерекше субпопуляциясы пайда болады. Осы еске сақтағыш лимфоцитгердің арқасында организм екінші рет кездескен антигеніне шапшаң және күшейтілген иммунды жауап қайтара алады. Кейде антиген организмнің иммунологиялык толеранттылык(бейтараптылық) деп аталатын реактивті күйін де тудыра алады. Иммунитеттің бұл феномені иммундік жүйенің өз антигендеріне карсы жауабының өрістеуіне жол бермейді. Ал, организмнің өз антигендеріне бейтараптылығынын жоғалуы аутоиммунды аурулардың пайда болуына әкеледі. Антиденелер мен сенсибилизденген лимфоциттер кейбір жағдайларда белгілі бір антигенмен екінші рет кездескенде өте жоғарғы сезімталдыкты -аллергияны тудыру мүмкін.

Сүйек майдың пре-Т-лимфоциттері тимустың субкапсулярлық қабатында бөлініп мүшеленеді. Функция жөнінде бұл клеткалардың ішінде СД4, СД8 маркерлардың тасымалдаушылары айырылады. Эпителиалды клеткалармен өндірілген биологиялық заттардың көмегімен Т-лимфоциттер даму процесін өтіп қыртысты қабатқа миграциялайды. Қыртысты қабатта жағымды селекциядан өтеді, яғни І-ІІ классты гистосәйкестік антигендерге сәйкес рецепторлары бар клондар сұраптаудан өтеді. Қалғандары апоптоз жолымен жойылады І классты МНС танушы клондар - Т-киллерлер болып түзіледі, ІІ классты МНС танушы клондар Т-хелперлер болады. Т-клеткалардың сыртында тек қана бір корецептор (СД3) экспрессорленеді. Ол антиген байланыстыру рецепторлардың антигендермен өзара әрекетін күшейтеді және сигналды клетка ішіне жеткізу ролін атқарады. СД4 және СД8 позитивтік клеткалар Т-хелпер мен Тс ретінде саналады. Аутоантигендермен әсерлесу қабілеті бар клеткалар апоптоз жолымен жойылады. Сұраптау шарттан өткен клеткалар иммун жүйесінің перифериясына барады. Т-хелперлер - МНС II классты молекуланы танитын CD4 рецепторды экспрессерлейді. Т-хелпердің қызметі - цитокиндерді бөлу және В-лимофциттерді костимуляциялау, және ИЛ-2 әсері арқылы цитотоксикалық Т-лимфоциттерді активтеу. Т-хелпердің екі түрінің Th1-клеткалары Т-клеткалық, ал Th2-клеткалары - гуморалды иммунды жауапқа жауапты. Өзара айырмашылығы әртүрлі цитокиндер тобының бөлінуімен байланысты-антогонизм түрде.

Цитотоксикалық Т-лимфоцитт (Т-киллерлер) - МНС I класс өнімдерін танитын CD8 рецепторды экспрессерлейді. Иммун жауапта нысана-клеткаларын зақымдайтын Т-киллердің ізашарлары эффекторлы цитотоксикалық Т-клеткаларға мүшеленеді. Т-киллерлер цитотоксикалық әсерін перфорин, гранзимдер, Fas-рецепторлар, ісік некрозы факторы арқылы жүзеге асырады. Т-клеткалардың В-жүйеден айырмасы - Т-клеткалар антигенді жеке танымайды. Антигендер І-ші немесе ІІ-ші МНС-ның молекулаларымен комплекс құрап отырып танылады. І-ші классты МНС-молекуласы кіретін комплексті цитотоксикалық СД8 Т-клеткалар таниды, ІІ-ші классты МНС-молекуласы кіретін комплекс СД4 Тн1 қабыну клеткаларымен немесе СД4 Тн2 хелперлы клеткалармен танылады. Антиген- таныстырушы жасушалар (АТК) - белокты антигендердің протеолизі, олардың пептидті бөліктерінің МНС I немесе МНС II класты молекулаларымен байланысуы және бетінде Т-лимфоциттерге ұсыну үшін экспрессиясы өтетін жасушалар. Бул антигендік пептидтің презентациясының шарты болады. Антигенді біріншілік тануы аңқау Т-клеткалармен жүзеге асады. Аңқау Т-клетканың жетілуі лимфоидты тінде өтеді. Жетілген Т-клеткалардың генерациясы макрофагтардың және дендритті клеткалардың бетінде пептидті антигенді І немесе ІІ-ші МНС классты молекулалармен комплексте танудан басталады. Аңқау Т-клеткалардың антигенмен біріншілік кездесуден кейін активациясы “сәйкестендіру” (примирлеу) деп аталады. Әрі қарай Т-клеткалардың әрбір субпопуляцияларының қызметтік бағыттары анықталады:СД4 Тн1 клеткаларға және СД4 Тн2 хелперлі клеткаларға мүшеленеді. Т-клеткалар рецепторларының антигендік комплекспен әсерлесуіне, даму процесінің жалғасуына кофакторлардың әсері -екінші сигнал қажет. Костимулятор ретінде АТК мембранасында экспрессерленетін В7 молекуласы шығады. В7 - гомодимер, иммуноглобулиндердің супер тұқымдасына жатады. Аңқау Т-клеткаларадың бетінде В7-ге арналған рецептор ретінде СД28 белок болып табылады. В7: СД28 өзара әсерлесуі екінші сигналды қамтамасыз етеді. Активтелген аңқау Т-клеткалар СД28-ден басқа костимулдеуші белоктарды экспрессерлейді - CTLA-4. Ол СД28-ге қарағанда В7-ге аффинділігі жоғары.

Клеткалық иммунитеттің негізгі реакциялары:

Баяу сезімталдықтың дамуы. СД8 клеткалардың цитотоксикалы киллерлік әсері. Вирусты инфекцияда, ісік өскен кезде трансплантатты қабылдамау реакциясында басты эффекторлар ретінде цитотоксикалық СД8 Т-клеткалар болады.

Т-киллердің нысана клеткалармен әрекеттік әсерінің кезеңдері: 1) І МНС молекуламен біріккен антиген комплексті бастаушы СД8 клеткалармен тануы, олардың пролиферациясы және дифференциясы арқылы цитотоксикалық эффекторларға дейін жетілуі; 2) леталды соққы беру; 3) лимфотоксин (ФНО-β) көмегімен клетканы бүлдіру және киллердің ағытылуы. СД8 клеткалардың сонымен қатар супрессиялық қабілеті болады.

Иммунологиялық төзімділік - арнайы антигенге иммунды жауапты тудыру қабілетін жоғалту. Иммунологиялық төзімділіктің қамтамасыз етілу факторлары: антигентаныстырушы қызметтің төмендеуі, аутоантигендермен әсерлесу қабілеті бар Т- және В-клеткаларды жою, Т- және В-лимфоциттердің корецепторларын блоктау, Т-супрессорлардың қызметі көмегімен, антиденелердің идиотипикалық детерминанттарына қарсы антидене өндіру.

Төзімділік ерігіш антигендерге, эмбрионалды және неонаталды кезеңдерде, оральды жолдармен енгізгенде, антигеннің көп мөлшерінде пайда болады.
Антиген антитоксинмен байланысқанда арнайы Т-мен В-клеткаларды зақымдайды. АГ мен АД комплекстер рецепторларды блоктап, ісікке қарсы клеткалық иммунитеттің реакциясын басуы мүмкін. гаптендерді иммуногендік емес тасымалдаушымен блоктауы төзімділікке әкеледі.

Клеткалық ииммунитетті бағалау әдістері

Клеткалық ииммунитет ті қолданатын иммунодиагностика әдістерінің ішінде инфекциялық ауруларды аллергиялық диагностика маңызды срын алады. Инфицирленген организмге аллергенді енгізгенде организм аллергиялық реакциямен жауап береді. Ол реакциялар жергілікті(гиперемия, ісік, ауырсыну) немесе жалпы (шаршау, дене температурасының көтерілуі, тынысының жиілеуі, жүрек соғысының өзгеруі) болуы мүмкін. Мысалы туберкулезді анықтауға арналған Манту сынамасы.

Клеткалық ииммунитетті бағалау әдістерінің маңыздысына лимфоциттердің бласттрансформациясы реакциясы да жатады.

Клеткалық иммунитетті бағалау әдістерінің маңыздысына лимфоциттердің бласттрансформациясы реакыиясы да жатады . Нейтралдау реакциясын 1924 ж\Г. Рамон ұсынған Әдістің негізінде антиденелердің (антитоксиндердің) антмгеннің (токсиннің ) биологиялық белсенділігін басып тастау қасиеті жатыр

Гемагглютинация реакциясын РГА Г. Херст, М. Мак-Клиленд, Л. Хейер 1941 жылы ұсынған. Гемагглютинация дегеніміз микробтааарда болатын антиген гемагглютинин әсер еткенде әритроциттердің желімделіп, тұнбаға түсу қабілеті . РГА-ны микроорганизмдердің гемагглютиндеуші қасиеттерін анықтау үшін қолданады. Пробмркада микроб культурасынтауық қанынан алынған әритроциттер жүзіндісімен қосып 20-30 минут бөлме температурасында қалдырып кейін реакция нәтижелерінің есебін жүргізеді. Оң рекция кезінде пробирка түбінде қолшатыр түрінде әритроцит түнбасы болады да сүйықтық мөлдірленеді

Комплемент байланыстыру реакциясын Ж. Борде мен О. Жангу 1901 жылы жетілдірген. Олар антиген мен оған қарсы антидене әрекеттескенде түзілген комплекске комплемент байланысып адсорбцияланатынын анықтады

Иммунофлюоресценттті әдістер флуорохроммен белгіленген антиденелердің клеткада, оның ішінде, ұлпада орналасқан антигенмен әрекеттесуіне негізделген. Флуорохром ретінде (ФИТЦ) қолданылады . Ол ультракүлгін сәуледе жасыл түс береді.

Иммуноферменттік анализ реакцияларын жүргізгенде ферменттермен белгіленген иммунореагенттер қолданылады. Көп жағдайда қатты фазалы ИФА қолданылады.

Гуморальдық иммундық жүйе.

В-жүйе иммунитетіне сүйек қызыл май, пре-В-лимфоциттер, В-лимфоциттер және иммуноглобулиндер жатады. В-жүйенің негізгі қызметі - организмге түскен бактериялардан және токсиндерден қорғау. В-лимфоциттер сүйектің қызыл кемігінің бағаналық клеткасынан түзіледі. Сүйектің қызыл кемігінде В-лимфоциттердің антиген тәуелсіз жетілуі өтеді. Жетілген иммунды емес В-лимфоциттерден перифериялық лимфоидтық ткандерде плазмоциттер түзіледі. Жетілген В-лимфоциттер иммун жауапқа қатысу үшін, арнайы клеткалық рецепторлар жиынына ие болады. Пісіп жетілудің ерте кезеңінде IgM, ал кештеу IgG, ал шығу күйінде IgД класының иммуноглобулиндері сыртында пайда болады. В-лимфоциттердің сүйек кемігінде өтетін дифференцировкасында, IgД экспрессиясы- ның алдында, аутореактивті клондардың селекциясы жүреді. IgМ антигентанушы рецепторы болады. IgД рецепторы жоқ жетілмеген В-клеткамен антигеннің байланысы апоптозды шақырады. Бұл механизм клонның делециясы деп аталады.

Барлық лейкоциттердің бетінде моноклоналды антидене көмегімен анықтайтын антигендер болады (СД) . Сонымен лимфоциттердің негізгі антигендік маркерлары дифференциа- ция кластері (СД) болып білінеді. В-лимфоциттер үшін СД5, СД19, СД20, СД21, СД40 рецепторлар маркерлері тән. СД19 молекуласы барлық В-клеткалар- да экспрессерленеді

Қазіргі кезде В-лимфоциттердің 2 субпопуляциясы анықталған: В-1 және В-2. В-1-ші лимфоциттерде, кейбір Т-лимфоцит терде эспрессерленетін, СД5 мембранды маркер бар. В-1 лимфоциттер белгілі бір бағытқа бағытталған, бірақ мамандануы аса жоғары емес, тез реакцияларға арналған бактерияларға қарсы шекаралық топ. В-1-ші лимфоциттермен түзілген антиденелер көбінесе IgM-ге жатады, В-2-ші лимфоциттермен түзілген иммуноглобулиндердің антигентанушы аймақтары әр түрлігімен сипатталады.

В-лимфоцит антигенді өзіндік иммуноглобулинды рецепторлары көмегімен таниды. АГ В-клетка ішінде процессингке ұшырайды. -Клетка ішінде антиген + молекула МНСІІ комплексінің түзілуі жүреді. Бұл иммуногенді комплекс В-лимфоциттің сыртына шығып, Т-хелперлерме танылады. Ары қарай Т-лимфоциттер активненіп, В-лимфоциттердің периферияда, (лимфоидты тканінің фолликуласында) пролиферациясы мен дифферецировкасын шақыратын сигнал береді. В-клеткалардың дифференцировкасында маңызды рольді Т-хелперлермен бөлінетін ИЛ4, 5, 6 цитокиндер атқарады. В-клетканың бір бөлігі Т-хелпермен байланысқаннан кейін еске сақтаудың арнайы В-клетканың пұлын түзейді. В-лимфоциттер мен Т-лимфоциттердің әсерлесуі процесіне беткей рецепторлар қатысады. В-клеткалардың бетінде СД40 антиген экспрессерленеді. Ал Т-клетканың бетінде, активациядан кейін СД40-қа контррецептор - СД40L. Рецепторлардың өзара әсерлесуі, В-клеткалық пролиферациясын және олардың, дифференцировкасын стимулдейді.

Антиденелер көбінесе гамма-глобулин фракциясында орналасады. Иммуноглобулин молекуласы 2 ауыр (Н) және 2 жеңіл тізбектен тұрады. Олар өзара дисульфидті байланыспен байланысқан. Жеңіл тізбектің - каппа және лямбда, 2 ауыр тізбектің - альфа, гамма, мю, эпсилон, дельта түрлері болады. Иммуноглобулиннің гетерогенділігі костантты бөлігімен байланысты. Олар иммуноглобулин дердің класстарын, түрін, қызметтерін анықтайды. Ig-н молекуласы ыдырағанда 3 фрагмент пайда болады: 2 Fab - фрагмент, бір Ғс-фрагмент түзіледі. Вариабельдік 2 Fab-фрагментпен байланысады. Fab-фрагменттің аяғында гипервариабельді бөліктер орналасады. Олар антигенді байланыстыратын активті орта түзеді. Ғс-фрагмент лейкоциттердің Ғс-рецепторымен байланысады. IgM -пентамер, барлық Ig-нің ішінде 5-10% құрайды, ең төменгі дәрежелі арнайылығымен сипатталады. В-клетканың бетінде антигенмен байланысуға мүмкіндік береді. Олар бірінші иммунды жауап түзеді, ағзаның антибактериалды қорғанысына қатысады және кейбір аутоиммунды ауруларда комплементті белсендіреді. Қалыпты жағдайда адам сарысуында 1-2 г/л болады. Комплементтің классикалық жолымен эффективті активатор болып табыладыIgG-молекулалық массасы өте төмен, сарысулық иммуноглобюулиндердің негізгісі. Барлық иммуноглобулиннің ішінде 75-85% құрайды. IgG-дің белсенді орталықтары антигенге аса биік авидтілігімен сипатталады. IgG екіншілік антигендік стимуляциядан кейін түзіледі. Сондықтан олардың мөлшері бактериалды инфекцияда жоғарылайды; плацента арқылы өтеді; ісікке қарсы иммунитетке қатысады; трансплантатты қабылдамауына қатысады; макрофагтарды опсонирлеуге қатысады, аллергиялық реакцияда комплементті байланыстырады. Қалыпты жағдайда адам сарысуында 7-16, 8 г/л болады. IgА-10-15% құрайды, моно-ди-тример болады, 2 субкласстан тұрады. Қан сарысуында 2-3 г/л. IgА - негізгі секреторлы иммуноглобулин, жергілікті иммунитетте маңызды роль атқарады . Секретте димер немесе тример түрінде кездеседі. Кілегей қабықшаға вирустармен микробтардың енуінен қорғайды, токсиндерді бейтараптайды және тыныс алу жолдарының, асқазан-ішек жолдарының кілегей қабатының бетіне шығады, сілекейде, молозивада, сүтте көп мөлшерде болады. IgА комплементті байланыстырмайды. IgД -В-клетканың бетінде IgM-мен экспрессер -ленеді және жетілген В-клеткалардың негізгі мембраналық рецепторларының бірі болып табылады. IgД 0, 3% құрайды, міндеті белгісіз. IgЕ-цитофильды, 0, 03% құрайды. Жедел типті аллергиялық реакцияға және антипаразитар лық иммунитетке қатысады. Иммуноглобулиннің үш негізгі класы гельдегі радиалды иммунодиффузия және имммуноферментті әдісімен анықталады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.