Салық жүйесі экономиканы мемлекеттік реттеу құралы ретінде

Пән: Салық
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 52 бет
Таңдаулыға:

Салық жүйесі экономиканы мемлекеттік реттеу құралы ретінде

МАЗМҰНЫ

Кiрiспе. . 3

1 ЭКОНОМИКАНЫ РЕТТЕУ ҚҰРАЛЫ РЕТІНДЕГІ ҚазаҚстан РеспубликасыныҢ СалыҚ жҮйесiнiҢ жалпы сипаттамасы . . . 5

1. 1 Қазақстан Республикасының салық жүйесi және оның

жiктелуi. … . . . 5

1. 2 Салық жүйесiндегi салық қызметiнiң құрылымы және атқаратын

қызметтерi . . . ……. . …11

1. 3 Салық жүйесiндегi салық салудың механизмi . . . 17

2 ҚазаҚстан Республикасынын САЛЫҚ ЖҮЙЕСlНlҢ

ҚАЗlРГl КЕЗДЕГl ЖАҒДАЙЫН ТАЛДАУ . . . 21

2. 1 Бюджеттегi салық түсiмдерiн талдау . . . . …21

2. 2 Оңтүстiк Қазақстан облыс бюджетiне салық түсiмдерiн талдау………. …. 29

3 Экономиканы мемлекеттік реттеудегі САЛЫҚ

ЖҮЙЕСlН ОДАН ӘРl ЖЕТlЛДlРУ МӘСЕЛЕЛЕРІ . . . 33

3. 1 Қазақстан Республикасының салық жүйесiндегi кейбiр өзектi

мәселелер. . . . . ………. 33

3. 2 Қазақстан Республикасының салық салу жүйесiн одан әрi жетiлдiру

жолдары . . . . . 43

Қорытынды . . . . . ……. 49

ПайдаланылҒан Әдебиеттер тiзiмi. . ……. . 51

КlРlСПЕ

Салық жүйесi мемлекеттiң қаржы көздерiн қалыптастырудың ең негiзгi құралы болуымен қатар, ел экономикасын қайта құруға, оны реттеуге, өндiрiстiқ ұлғайып дамуына, ел бюджетiнiң кiрiсiн қамтамасыз етуiне және саяси-әлеуметтiк шаралардың толығымен iске асуына мүмкiндiк туғызады. Нарықтық қатынастар жағдайында салықтарды мемлекет тек экономикалық әсер етушi құрал ретiнде ғана емес, сонымен қатар қоғамдағы болып жатқан әлеуметтiк процестерге әсер ететiн негiзгi бақылаушы құрал ретiнде пайдаланады.

Мемлекеттiң экономикасын көтеруде оның азаматтарының ақшалай немесе натуралдық тұрақты түрде төлейтiн жарналарының ықпалы үлкен. Қоғамның тарихында салықтың формалары мен әдiстерi мемлекеттiк сұранымды және қажеттiлiктердi қамтамасыз ету, сондай-ақ салық салудағы мәселелердi шешу жолдарына бейiмделiп отырып, әр түрлі өзгерiстерге ұшырайды. Олардың бақылау қызметiнiң ауқымы арқылы әлеуметтiк және экономикалық продестерге ролi де өзгерiп отырады. [8, 14 б. ] .

Салық салу механизiмi кез -келген экономикалық жүйенiң күрделi бөлiгiнiң бiрi болып табылады. Салық салу мемлекеттiк реттеудiң маңызды тәсiлi ретiнде орын алып, оның әрекет етуiнiң тиiмдiлiгiн әлеуметтiк және экономикалық саясатының жетiстiктерiне әкеледi.

Кез-келген елде, мемлекеттiң салық жүйесiне өте үлкен көңiл бөлiнедi.

Нарықтық экономикасы дамыған елдерде салық жүйесi мемлекеттiк және муниципалдық табыстарды қамтамасыз етуде басты роль атқарады да, экономиканы басқарудың күштi ынталандырушы құралы болып келедi. Әсiресе, олар ғылыми - техникалық прогрестi жеделдетуге, инфляцияға қарсы және құрылымдық саясатты жүзеге асыруда белсендi орын алады. Сондықтан салықтарды төлеу - төлеушiлер үшiн айтарлықтай тартымды болып келмегенiмен, өте қажеттi де маңызды iс болып табылады.

Қазiргi кездегi жағдайларға салықтардың мәнi мен ролi мемлекеттiк органдарды қаржылық ресурстармен қаматамсыз ету шекарасынан шығып отыр.

Ендi, салықтар ұлттық табысты мемлекеттендiрудiң маңызды құралы бола бастады. Олар макроэкономикалық бақылауға белсендi араласа отырып, iшкi ұлттық табыстың жалпы көлемiнде салықтық төлемдердiң салыстырмасы мөлшерiнiң өсуiн қамтамасыз етiп отырады.

Салықтар экономикалық белсендiлiктi реттей отырып, өндiрiстiк продестерге де әсер етедi. Бұл әсер жан-жақты болып табылады. Салынатын салықтармен әркет ете отырып, мемлекет капиталының қорлауына асқан ықпал етедi. Сондай-ақ салықтық бақылау шаралары әртүрлі салалардың бәсекелесу мүмкiндiктерiн кеңiнен ынталандыра отырып капиталдық қорлануына тиiмдi жағдайлар жасап кәсiпорындардың iс-әрекеттерiнiң әлеуметтiк қажеттiлiктерiне қанағаттандыруна ықпалын тигiзедi. [32, 35 б. ] .

Яғни, кез келген мемлекеттiң экономикасындағы салық жүйесiнiң атқаратын ролi жоғары. Бұл тақырыптың маңыздылығын ашып көрсетеді.

Дипломдық жұмыстың мақсаты - салық жүйесін экономиканы мемлекеттік реттеу құралы ретінде зерттеу, оны жетілдіру бойынша ұсыныстарды дайындау.

Диплом жұмысы үш бөлiмнен тұрады. Бiрiншi бөлiмде салық жүйесiнiң жалпы сипаттамасы, мазмұны мен құрылымы, салық қызметiнiң салық жүйесiндегi ролi, салық төлеуден жалтару себептерi қарастырылса, екiншi бөлiмде салық жүйесiндегi салықтардың түсiмдерiн талдау, талдай отырып, мемллекеттiк бюджеттегi салық түсiмдерiн бақылау жолдары қарастырылады, сонымен қатар, үшiншi бөлiмде мемлекеттiң салық жүйесiн жетiлдiру жолдарын толығымен қарастырылды.

1 ЭКОНОМИКАНЫ РЕТТЕУ ҚҰРАЛЫ РЕТІНДЕГІ ҚазаҚстан РеспубликасыныҢ СалыҚ жҮйесiнiҢ жалпы сипаттамасы

1. 1 Қазақстан Республикасының салық жүйесi және жiктелуi

Салық жүйесi мемлекеттiң қаржы көздерiн қалыптастырудың ең негiзгi құралы болумен қатар, ел экономикасын қайта құруға өндiрiстiң ұлғайып дамуына және саяси -әлеуметтiк шаралардың толығымен iске асуына мүмкiндiк туғызады.

Қазақстан Республикасының 1991 жылдың 25-желтоқсанында қабылданған ''Қазақстан Республикасындағы салық жүйесi туралы'' Заңы тәуелсiз Қазақстанның салық жүйесiн құрудың ең алғашқы бастамасы болып табылады. Бұл елiмiздiң экономикасын реформалаудағы күрделi iстердiң бiреуi. Осы мезгiлден бастап ел экономикасында бұрын болмаған жаңа құбылыстар iске аса бастады. Оларды атап айтсақ: шаруашылық жүргізудiң еркiндiгi; меншiк түрлерiнiң бiр бiрiне өзара тепе теңдiгi; шаруашылық жүргізушi субъектiлер мен мемлекет арасындағы қатыстардың құқықтық негiзде жүргізiлуi т. б.

Осы заң бойынша салық төлеушiлер мен салық қызметi органдарының құқықтары мен мiндеттерi, республикалық және жергiлiктi басқару органдарының да салыққа байланысты қызметтерi, құқықтары мен мiндеттерi айқын бекiтiлдi.

Қабылдаған Заңға сәйкес 1992 жылдың 1-шi қаңтарынан Қазақстан Республикасында:

13 - жалпы мемлекеттiк салықтар;

11 - мiндеттi түрде төленетiн жергiлiктi салықтар мен алымдар;

17 - жергiлiктi салықтар мен алымдар енгiзiлдi.

Салықтар негiзiн пайдаға салынатын салық, табыс салығы, қосылған құнға салынатын салық және т. б. салықтар құрады.

Қазақстан Республикасының салық жүйесiн құруда ең алғашқы тарихи құжат болған жоғарыда көрсетiлген Заңның ел экономикасын реформалаудағы маңызы мен алар орны ерекше.

Дегенмен өмiрге келген әрбiр жаңа құбылыста кездесетiн ерекшерiктермен қатар кемшiлiктер де бұл Заңда тыс қалмаған сияқты. Яғни Қазақстан Республикасының алғашқы құрылған салық жүйесiнде бiрқатар шешуiн таппаған мәселелер, кемшiлiктер мен жетiспеушiлiктер аз емес.

Қазақстан Үкiметi 1995 жылдың басында салық реформасының ұзақ мерзiмдi концепциясын қабылдады. Бұл құжатта, негiзiнен, салық жүйесiн салық заңдылығын бiрте-бiрте халықаралық салық салу принциптерiне сәйкес қызмет етуге жеткiзу көзделген. Осы концепцияны iс жүзiне асырудағы бiрiншi кезең Қазақстан Республикасы Президентiнiң 24. 04. 95 жылы қабылданған Заң күшi бар «Салық және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдер туралы» Жарлығы болып табылады. Қазақстан Республикасында 1995 жылдың 1-шi шiлдесiнен бастап жаңа салық жүйесi iске қосылды. Бұл жаңа салық жүйесi бiр шама болса да нарықтық қатынастар талабына бейiмделiп, халықаралық тәжiрибеге мейлiнше жақындатылған.

Ендi бұрын қызмет еткен 42 түрлі салықтар мен алымдардың саны едәуiр қысқартылып, жалпы салықтар мен алымдар саны 11-ге жеткiзiлген.

Салық салудың негiзгi принциптерi сақталып, салық салуда қарапайымдылық, әдiлеттiлiк, салыстыру принциптерi бiршама өз шешiмiн тапқан.

Салық жүйесiнiң бiр орында, өзгерiссiз тұрып қалуы мүмкiн емес. Ел экономикасының дамуы, нарықтық қатынастарға көшу жолында қалыптасатын iс тәжiрибелер, экономикасы дамыған елдердiң тәжiрибелерiн талдап жиынтықтау барысында, салық жүйесi де өзгерiп, дамып, бара-бар жақсара түсуi тиiс.

Қазақстан Республикасының мемлекеттiк бюджетiне түсетiн салықтық төлемнiң iшiндегi жалпы мемлекеттiк салықтың үлес салмағы төмендегi кестеде келтiрiлген (кесте 1) .

Кесте 1

Қазақстан Республикасының мемлекеттiк бюджетiне түсетiн салықтық төлемнiң iшiндегi жалпы мемлекеттiк салықтың үлес салмағы

2004 ж: 2004 ж

2005 ж: 2005 ж

2006 ж: 2006 ж

Мемлекеттiк бюджетке түсетiн салықтық төлемдер, барлығы:

Жалпы мемлекеттiк салықтар.

Жергiлiктi салықтар мен алымдар.

2004 ж:

100

64. 1

35. 9

2005 ж:

100

68. 5

31. 5

2006 ж:

100

70. 8

29. 2

Кестедегi мәлiметтерге қарасақ салықтық төлемдер негiзiнен жалпы мемлекеттiк салықтар түсетiнiн байқаймыз. Жалпы мемлекеттiк салықтардың салықтық төлемдерi құрамындағы үлес жылдан жылға өсiп отырғанын көремiз.

Соңғы 1-2 жыл iшiнде жалпы мемлекеттiк салықтар iшiнде аса жоғары қарқынмен жеке тұлғалардан алынатын табыс салығының өсуi байқалады. Әсiресе кәсiпкерлiктен алынатын табысы бар жеке тұлғалардың табыс салығы жедел өсуде. Бұл әрине елiмiзде кәсiпкерлiктiң түрлерiнiң дамуының мемлекеттiк және салық қызметi органдарының белгiлi бiр еңбек нәтижесiнiң айғағы.

Салықтардың, оларды төлеушiлердiң, салықтарды алу әдiстерiнiң, салық жеңiлдiктерiнiң жиынтығының болатындығынан салық жүйелерiнiң әжептеур күрделi үлгiлерi болуы мүмкiн.

Барлық өркениеттi елдерде салықтардың бүкiл жиынтығы әртүрлі қағидаттар бойынша былайша жiктеледi:

салық салу объектiлерi бойынша;
салықты алатын және салықтан жиналған сомаға билiк жасайтын органға қарай;
пайдалану тәртiбi бойынша;
объектiнiң экономикалық белгiсi бойынша.

Салықтарды салу объектiсi бойынша, олар тiке және жанама салықтар болып бөлiнедi.

Тiкелей салықтар - салық төлеушiнiң кiрiсi мен мүлкiнен тiкелей төленген салықтар. Олар өз кезегiнде нақты және жеке салықтарға жiктеледi. Нақты салықтар салық төлеушiлердiң мүлкiнiң (меншiгiнiң) кейбiр түрлерiне (үй, жер, кәсiп, ақшалай капитал және т. с. с. ) салынады. Жеке тура салықтар - бұл жеке адамдар мен заңды ұйымдардың табыстары мен мүлкiне салынатын салықтар. Нақты салықтардын айырмашылығы - жеке салық салу әрбiр салық төлеушiнiң жек табысы мен мүлкiн де, оның қаржы жағдайын да ескередi.

Жанама салықтар - баға немесе тарифке үстеме түрiнде белгiленген салық төлеушiнiң кiрiстерi мен мүлкiне тiкелей байланысты емес салықтар. Жанама салықтарға қосылған құнға салынатын салық, акциздер жатады. Жанама салықтарға сондай-ақ сыртқы экономикалық қызметтен түсетiн түсiмдер де (кеден баждары түрiндегi, экспортқа немес импортқа салынатын салық түрiндегi кеден кiрiстерi, iшкi рынокте сатылатын тауарлар бағасы мен олардың фактуралық құнының айырмасы) жатады.

Салықты алатын және оған билiк жасайтын органға қарай орталық (жалпымемлекеттiк) және жергiлiктi салықтарды ажыратады.

Пайдалану тәртiбiне қарай барлық салықтар жалпы және мақсатты (арнаулы) болып бөлiнедi.

Жалпы салықтар тиiстi деңгейлердегi бюджеттерде шоғырландырылады және жалпымемлекеттiк қажеттiлiктердi қаржыландыруға пайдаланылады. Мақсатты (арнаулы) салықтардың нысаналы арналымы болады және әдеттегiдей түрлі арнаулы қорлардың қаржы базасын құруға арналады.

Объектiнiң экономикалық белгiлерi бойынша табысқа салынатын салықтар және тұтынуға салынатын салықтар болып ажыратылады. Табысқа салынатын салықтар төлеушiнiң салық салынатын кез келген объектiден алған табыстарынан алынады. Тұтынуға салынатын салықтар - бұл тауарлар мен қызметтер көрсетуi тұтыну кезiнде төленетiн шығынға салынатын салықтар.

Салық есебiнiң екi әдiсi қолданылады:

кассалық
есептеу әдiсi.

Кассалық әдiске сәйкес табыстар мен шегерiмдер жұмысты орындау, қызмет көрсету, мүлiктi жөнелту мен кiрiстiру және ол бойынша жасалынған ақы төлеу мезетiнен бастап есепке алынады.

Есептеу әдiсi бойынша табыстар мен шегерiмдер ақы төлеудiң

уақытына қарамастан жұмысты орындау, қызмет көрсету, тауарларды өткiзу және кiрiске алу мақсатымен тиеп жiберу мезетiнен бастап есепке алынады. Бұл әдiс салық службалары үшiн қолайлырақ және оны Қазақстанның барлық төлеушiлерi қолдануға қабылдаған. Төлеушiлер үшiн оның кемшiлiгi - салық төлемдерi жеткiзiлiм тiптi төленбеген жағдайда да аударылуы тиiс, бұл айналым қаражаттарын оқшауландыруға ұрындырады.

Салық жүйесi келесiдегiдей экономикалық көрсеткiштермен сипатталады:

Салықтық ауыртпашылық (бiздiң елiмiзде 48-50 пайыз, ал дамыған шет елдерде 45 пайыз)
lшкi және сыртқы саудадан түсетiн салықтық табыстар қатынасы.
Тiкелей және жанама салық салу қатынасы.

Салық ауыртпашылығы дегенiмiз қоғамдағы салықтардың рөлiн сипаттайтын және салықтық алымдар сомасының жиынтық ұлттық өнiмге қатынасын көрсететiн көрсеткiштер болып табылады немесе басқаша айтқанда, салық ауырпашылығы - бюджеттiк механизм есебiнен қайта бөлiнетiн өндiрiлген қоғамдық өнiмнiң бiр бөлiгi болып табылады. [30, 31 б. ] .

Көптеген дамыған шет мемлекеттерде тiкелей салық салу кеңiнен қолданылады. Себебi ол салық заңдылықтарының, салық аппараттарының қайта жаңарып жетiлiп отырылуы талап етедi. Ал, дамушы мемлекеттерде жанама салық салу формасы кеңiнен қолданылады. Себебi ол салық заңдылықтарының және салық аппаратының өзгеруiн талап етпейдi.

Салық салу обьектiсiн бағалау дәрежесiне қарай салықтар нақтылы және дербес салық болып жiктеледi.

Нақтылы салықтар - салық төлеушiнi салық салу обьектiсiнен алынатын табысының мөлшерiне байланысты емес, яғни салық төлеушiнiң мүлкiнiң сыртқы белгiсiне қарай алынады. Оларға жер салығы, мүлiк салығы, көлiк салығы жатады.

Дербес салықтар салық төлеушiнiң салық төлейтiн обьектiсiнен алынатын табыстың мөлшерiне байланысты алынады. Оларға заңды және жеке тұлғалардан алынатын табыс салығы жатады.

Жалпы алғашқы салықтардың пайда болуының күннiн анықтау мүмкiн емес. Бiр нәрсе күмән келтiрмейдi - салықтардың прототипi адамзат қоғамымен басқарудың ең алғашқы формаларымен пайда болған.

Осыдан келiп, мынаны айтуға болады, салықтардың алғашқы пайда болуына қоғамның осы немесе басқа да қызығушылықтардың қанағаттандырылуының ұжымдық тұтынуы болады.

Байлар өздерiн байыту үшiн кедейлерден түрлі салықтарды жинағанын ұмытпау керек. Бұл түрде салықтар ұзақ уақыт бойы әрекет еттi және де қоғам бұны объективтi қажеттiлiк ретiнде түсiндi.

Салықтар қоғамдық өнiмнiң бiр бөлiгiн мiндеттi төлемдер ретiнде мемлекеттiк бюджеттiң кiрiс жағының негiзгi қайнар көзi ретiнде құрылуы ертеден келе жатқан дәстүрдiң бiрi. Және бұл дәстүр нарық экономикасы жағдайында, нарықтық емес экономика жағдайында да әрекет етедi. Сондықтан, салықтар мен салық салу адамзат цивилизациясының айырмас бiр бөлiгi ретiнде қарауға болады. [10, 23 б. ] .

Дүниежүзiлiк тәжiрибе көрсетiп отырғандай, бүкiл өркениеттi мемлекеттердегi салықтық реттеу несие - қаржылық реттеумен бiрiгiп әрекет еткенде ғана нарықтық экономиканы жүргізудiң аса тиiмдi формасы болып табылады. Ол нарықтық қатынастардың қалыптасуына әсерiн тигiзiп, мемлекеттiк экономикаға тигiзетiн әсерiн реттеп отырады. Сондай-ақ, салықтар қоғамның экономикасын тұрақтандыруын және әлеуметтiк теңдiктi қамтамасыз ететiн маңызды элементтерi болып келедi. [24, 56 б. ] .

Қазiргi кездегi жағдайларға салықтардың мәнi мен ролi мемлекеттiк органдарды қаржылық ресурстармен қамтамасыз ету шекарасынан шығып отыр.

Бюджет жүйесiн реформалау қажеттiлiгi Қазақстанның эволюциялық дамуының сапалық жаңа деңгейге жетуiнiң көрiнiсi. Республикалық халықаралық аренаға шығу үшiн қазiргi кезеңде, ең алдымен заңдылық базасын тиiстi әлемдiк үлгiлерге келтiрудi талап етедi. [29, 15 б. ] .

Мемлекеттiң орталықтандырылған ақшалай қаражатының қорын жасау және пайдаланумен бапйланысты бюджеттiң қызметi айрықша экономикалық формалар - бюджеттiң кiрiстер мен шығыстары арқылы атқарылады. Осы екi категорияда объективтi және бюджет секiлдi өздерiнiң арнайы қоғамдық мiндеттерi бар. Кiрiстер мемлекеттi қажеттi қаражатпен қамтамасыз етсе, шығыстар орталықтандырылған ресурстарды тиiсiнше жалпы мемлекеттiк қажеттерге бөледi.

1. 2 Салық жүйесiндегi салық қызметiнiң құрылымы және атқаратын қызметтерi

Салықтардың және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдердiң сомасы ''Бюджет жүйесi туралы'' Заң мен тиiстi жылға арналған республикалық бюджет туралы заңда белгiленген тәртiппен тиiстi бюджеттердiң кiрiсiне түседi.

Салық жүйесi - белгiленген тәртiппен жиналатын салықтар алымдар және тағы да басқа төлемдердiң жиынтығы болып табылады. Сонымен қатар кез келген мемлекеттiң салық жүйесiн қалыптастыруға негiз болатын келесiдей мiндеттi элементтерi бар:

1. Салық органдарының жүйесiнiң болуы.

2. Салық заңдылықтарының жүйесi және принциптер жүйесi.

3. Салық саясатының принциптерi.

4. Салықтардың бюджеттер бойынша бөлiну тәртiбi.

5. Салықтық бақылаудың формалары мен әдiстерi.

6. Салықтық өндiрiстiң шарттары мен тәртiптерi.

7. Халықаралық екi рет салық салуды шешу проблемаларының нақты қадамдары.

Салық қызметi Қазақстан Республикасы Мемлекеттiк салық комитетiнен және облыстардағы, аудандардағы, қалалар мен қалалық аудандардағы мемлекетiк салық басқармалары мен бөлiмдерiнен тұрады.

Барлық деңгейдегi салық қызметi органдары заңды тұлғалар болып табылады, олар республикалық бюджет есебiнен қаржыландырылады. Салық қызметi органдары орталық және жергiлiктi атқарушы өкiмет органдарымен, құқық қорғау, қаржы және басқа мемлекеттiк бақылаушы органдарымен өзара қарым-қатынас жасап отырады, бiрлескен бақылау шараларын қолданады, заңға сәйкес өзара ақпарат алмасады. Мемлекеттiк өкiмет органдары Қазақстан Республикасының салық заңдары мен республикалық және жергiлiктi бюджеттерге басқа да төлемдер туралы заңдардың орындалуына бақылау жасау жөнiндегi мiндеттердi атқаруында, салық бұзушылық пен қылмысқа қарсы күресте салық қызметi органдарына жәрдемдесiп отыруға мiндеттi.

Салық қызметiнiң негiзгi мiндеттерi мыналар:

- салық заңдарының орындалуын қымтамасыз ету, оның тиiмдiлiгiн зерделеу:

- заңдардың, салық салу мәселелерi жөнiнде басқа мемлекеттермен жасалатын шарттардың жобалары әзiрлеуге қатысу:

- салық төлеушiлерге олардың құқықтары мен мiндеттерi түсiндiру, салық заңдары мен салық салу жөнiндегi нормативтi актiлердегi өзгерiстер туралы салық төлеушiлерге уақтылы хабарлап отыру.

Салық қызметi органдарының негiзгi мiндеттерi:

салық төлеушiлердiң құқықтары мен мемлекет мүдделерiн сақтау және қорғау, салықтың дұрыс есептелiп, толығымен, уақтылы төленуiне бақылау жасау;
салық төлеушiлер мен салық салынатын объектiлердiң, есебiн уақтылы алу;
салықты есептеу мен төлеуге байланысты декларацияның және басқа құжаттардың нысандарын әзiрлеу;
салық тәртiбiн бұзушыларға, салықты уақтылы төлемеушiлерге, салықты дұрыс есептемей өз табысын азайтып көрсеткен заңды және жеке тұлғаларға заңға сәйкес шаралар қолдану;
салық төлеуден жалтарып жүрген жеке және заңды тұлғаларды салық полициясының бөлiмшелерiмен бiрiгiп iздестiрудi жүзеге асыру;
мәлiметтер құпиясын сақтау.

Салық қызметi органдарының мынадай құқықтары бар:

Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес тәртiп пен шарттар негiзiнде заңды және жеке тұлғалардан барлық ақша құжаттарын, бухгалтерлiк кiтаптарын, есептерiн сметаларын, қолда бар ақшалай қаражатын, бағалы қағаздарын және басқа да құндылықтарын, есеп айырмаларын, декларация мен бюджетке салық пен төлемдердi есептеу мен төлеуге байланысты құжаттарын тексеруге;
ұйымдардың лауазыды адамдарынан салық жөнiнде тексерулер барысында пайда болатын мәселелер жөнiнде анықтамалар ауызша және жазбаша түсiнiктеме алуға
салық полициясы бөлiмшелерiмен бiрлесе отырып салық тергеулерiн жүргізуге;
өз өкiлеттiгiн жүргізген кезде қолданылып жүрген заңға сәйкес, ұйымдар мен азаматтардың табыс түсiру үшiн немесе тұрған жерiне қарамастан, салық салынатын объектiлердi ұстауға байланысты пайдаланылатын кез келген өндiрiстiк, қойма, сауда және басқа да үй-жайларынтексеруге құқы бар. Ұйымдардың басшылары мен азаматтар салық қызметi органдарының лауазымды адамдарын аталған үй-жайлардытексеруге жiберуден бас тартқан салық инспекциялары мұндай субъектiлердiң салық салынатын табысын олардың табыс алып отырғанын дәлелдейтiн құжаттар негiзiнде анықтауға құқы бар;
салық заңдарын бұзған ұйымдарға, лауазымды адамдарға және азаматтарға заңға сәйкес айыппұл салуға;
салық айыппұл және өсiм белгiленген мерзiмде төленбеген кезде, салық төлеушiлердiң жылжамылы және жылжымайтын мүлiктiң, ақша-валюта қаражатының тiзiмдемесiн жасауға;
Қазақстан Республикасы Ұлттық банкi мен оның бөлiмшелерiнде заңдармен белгiленген қорларға аударымдар жасаудан кейiн қалған пайданы бюджетке толық және уақтылы түсу мәселесi бойынша тексерулер жүргізуге;
қызмет бабындағы мақсатта басқа заңды тұлғалардан, банкттерден биржалар мен азаматтардан тексерiлетiн ұйымдар мен азаматтардың кәсiпкерлiк қызметi, операциялары және шоттардағы ақша қаражатының жай-күйi туралы мәлiметтердi алуға.
Салық қызметiнiң қызметкерлерi өздерiнiң мiндеттетiн атқару барысында оларды заң қорғайды және республикалық бюджет қаржы есебiн мiндеттi түрде жеке сақтандыруға тиiс.

Салық төлеушiлер өз тарапынан мынадай мiндеттердi атқарулары тиiс:

уақтылы салық инспекциясына тiркеп, тiркеу номерiн алуға,
мемлекеттiк салық комитетiнiң актiлерiне сәйкес есеп құжаттамаларды жүргізуге, осы есеп құжаттамаларды бес жыл бойы сақтауға;
белгiленген мерзiмде салық декларациясын тапсыру;
атқарылған жұмыс немесе көрсетiлген қызмет үшiн төлемдi жүзеге асыратын салық төлеушi салық қызметiнiң талабы бойынша атқарушыға төленген сомалар туралы ақпарат беруге;
салық заңдарын, салық төлеу тәртiбiн, салық төлеу мерзiмiн қатаң сақтауға.

Салық төлеушiлердiң құқығы:

салық жөнiндегi жеңiлдiктерге деген құқығын тастайтын құжаттарды табыс етуге;
жүргізiлген тексерулер актiлерiмен танысуға;
салық органдарына салықтарды есептеу мен төлеу және жүргізу мен тексеру актiлер жөнiндегi түсiндiрмелердi ұсынуға;
заңға сәйкес тәртiппен салық органдарының шешiмдерiне шағымдануға;
салық салуға қатыссыз деп саналатын ақпарат пен құжаттарды тапсырмауға құқы бар.

Салық жүйесi оның қызмет ету механизмi белгiлi бiр принциптерге сәйкес қызмет етуi керек. Сонда ғана салық жүйесi өз қызметiн жан-жақты және тиiмдi түрде iске асыра алады. Дүниежүзiлiк тәжiрибеде қолданылып келе жатқан бiрнеше принциптер бар. Олар мыналар:қарапайымдылық, әдiлеттiк, салыстыру принциптерi.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.