Қазақстанның ұлттық валютасы: пайда болуы және дамуы жайлы мәліметтер

Кіріспе
Негізгі бөлім
1 ) ҚР . ның ұлттық валютасы.
2 ) Теңге тарихы.
3 ) Теңге бейнесінің жаңаруы.
4 ) Ұлттық валюта тарихы.
Қорытынды
Пайдаланған әдебиет

Нарыққа өту кезінде Қазақстан Республикасы егеменді ел ретінде өзінің тәуелсіз дамуы кезеңіне валюталық саясат жүргізуі керек. Қазақстанның алдында шетелдермен дербес валюта қатынастарын құрумен қатар халық щаруашылығын қайта құру, оны нарық рельестеріне түсіру мәселелерін бірге шешу міндеттері тұрды. Қазақстан 1992 жылдың шілдесінде ХВҚ-ға мүше болып крігеннен бастап өзінің валюта қатынастарын Ямайка валюта жүйесінің құрылымдық қағидалары мен қордың Жарғысына сәйкес қалыптастыруда.Валюта қатынастарын ұйымдастыру үшін 1993 жылдың 14 сәуірінде «Валюталық реттеу туралы» алғашқы заң қабылданды. Ол кезде Қазақстан сом аймағында болғандықтан шетелдермен жеке валюталық байланыстары жоқтың қасында болатын.
Сонымен қатар елімізде өзінің ұлттық валютасын айналымға шығаруға дайындап, жеке алтын валюта резервтерін құру жұмыстарын жүргізумен шұғылдануда еді. Қабылданған заң бағаны ырқына жіберу (либерализация) деңгейіне сәйкес келіп, кейбір жағдайларда дамып келе жатқан валюта қатынастарына тіпті қарама-қайшы сипатта болды.1996 жылы 24 желтоқсанда Қазақстанда «Валюталық реттеу туралы» жаңадан замң қабылданды.Қазақстан Республикасының шетелдермен жүргізілетін валюталық қатынастарының негізгі элементтері республикада қабылданған заңдарда айқындалған.Олар жоғарыда айтылған заңға қоса:
• «Қазақстан Республикасының ақша жүйесі туралы» 1993 жылдың 13 желтоқсандағы заң;
• «Қазақстан Республикасының Ұлттық банкі туралы» 1995 жылдың 30 наурызындағы заң;
• «Асыл тастар және қымбат бағалы металдармен байланысты қатынастарды мемлекеттік реттеу туралы» 1995 жылдың 20 шілдедегі заң;
• «Банк және банк қызметі туралы» 1995 жылдың 31 тамызындағы заң;
• Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлықтары;
• Үкімет Қаулылары мен Ұлттық банк басқармасының нормативтік актілері (мысалы, 1994 жылдың 24 қарашасында Ұлттық банк басқармасы бекіткен «Қазақстан Республикасында валюталық операцияларды жүргізу тәртібі»);
• 2003 жылы «Валюталық реттеу және валюталық бақылау» деген заң қабылданды.
Қазақстан заңдары бойынша валюталық реттеудің объектісі болып шетел валютасы, шетел валютасындағы бағалы қағаздар, валюталық құндылықтарды, аффилирленген (тазартылған) алтын мен басқа да бағалы металдарды республикаға әкелу, алып кету және жіберу тәртібін белгілеу болып есептеледі.Валюталық қатынастардың субъектілері болып «резиденттер» және «резидент еместер» саналады.

1 ) Сәбден О., Тоқсанбай С.Р. Қаржы –экономика сөздігі. Алматы: ҚР Білім және ғылым министрлігінің Экономика институты, «Зияткер» ЖШС, 2007. – 640 б.
2 ) Қазақстан Республикасының Ұлттық валютасына 10 жыл. - Алматы, 2003.- 239 б.

Пән: Экономика
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті

СӨЖ
Тақырыбы : Қазақстанның ұлттық валютасы : пайда болуы және дамуы.

Орындаған : Ебелеков Б.
Тобы : ВС - 403.
Тексерген : Қуантқан Б.

Семей 2015 жыл
Жоспар
Кіріспе
Негізгі бөлім
1 ) ҚР - ның ұлттық валютасы.
2 ) Теңге тарихы.
3 ) Теңге бейнесінің жаңаруы.
4 ) Ұлттық валюта тарихы.
Қорытынды
Пайдаланған әдебиет

Нарыққа өту кезінде Қазақстан Республикасы егеменді ел ретінде өзінің тәуелсіз дамуы кезеңіне валюталық саясат жүргізуі керек. Қазақстанның алдында шетелдермен дербес валюта қатынастарын құрумен қатар халық щаруашылығын қайта құру, оны нарық рельестеріне түсіру мәселелерін бірге шешу міндеттері тұрды. Қазақстан 1992 жылдың шілдесінде ХВҚ-ға мүше болып крігеннен бастап өзінің валюта қатынастарын Ямайка валюта жүйесінің құрылымдық қағидалары мен қордың Жарғысына сәйкес қалыптастыруда.Валюта қатынастарын ұйымдастыру үшін 1993 жылдың 14 сәуірінде Валюталық реттеу туралы алғашқы заң қабылданды. Ол кезде Қазақстан сом аймағында болғандықтан шетелдермен жеке валюталық байланыстары жоқтың қасында болатын.
Сонымен қатар елімізде өзінің ұлттық валютасын айналымға шығаруға дайындап, жеке алтын валюта резервтерін құру жұмыстарын жүргізумен шұғылдануда еді. Қабылданған заң бағаны ырқына жіберу (либерализация) деңгейіне сәйкес келіп, кейбір жағдайларда дамып келе жатқан валюта қатынастарына тіпті қарама-қайшы сипатта болды.1996 жылы 24 желтоқсанда Қазақстанда Валюталық реттеу туралы жаңадан замң қабылданды.Қазақстан Республикасының шетелдермен жүргізілетін валюталық қатынастарының негізгі элементтері республикада қабылданған заңдарда айқындалған.Олар жоғарыда айтылған заңға қоса:
* Қазақстан Республикасының ақша жүйесі туралы 1993 жылдың 13 желтоқсандағы заң;
* Қазақстан Республикасының Ұлттық банкі туралы 1995 жылдың 30 наурызындағы заң;
* Асыл тастар және қымбат бағалы металдармен байланысты қатынастарды мемлекеттік реттеу туралы 1995 жылдың 20 шілдедегі заң;
* Банк және банк қызметі туралы 1995 жылдың 31 тамызындағы заң;
* Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлықтары;
* Үкімет Қаулылары мен Ұлттық банк басқармасының нормативтік актілері (мысалы, 1994 жылдың 24 қарашасында Ұлттық банк басқармасы бекіткен Қазақстан Республикасында валюталық операцияларды жүргізу тәртібі);
* 2003 жылы Валюталық реттеу және валюталық бақылау деген заң қабылданды.
Қазақстан заңдары бойынша валюталық реттеудің объектісі болып шетел валютасы, шетел валютасындағы бағалы қағаздар, валюталық құндылықтарды, аффилирленген (тазартылған) алтын мен басқа да бағалы металдарды республикаға әкелу, алып кету және жіберу тәртібін белгілеу болып есептеледі.Валюталық қатынастардың субъектілері болып резиденттер және резидент еместер саналады.Резиденттерге жататындар:
* Қазақстан Республикасында тұратын жеке кәсіпкерлер, оның ішінде уақытша шетелдерге мемлекеттік қызметте жүргендер;
* Қазақстан Республикасының заңдары бойынша құрылған заңды тұлғалар, сондай-ақ олардың Қазақстан территориясындағы фииалдары және одан тыс жерлердегі өкілдіктері;
* Қазақстан Республикасынан тыс жерлердегі дипломатиялық, сауда және басқа ресчми өкілдіктер, сондай-ақ шаруашылық немесе коммерциялық іспен шұғылданбайтын өкілдіктері.
Қазақстан Республикасында резидент еместерге жоғарыда республика резиденттері түсінігінде көрсетілген заңды және жеке тұлғалар жатады.Қазақстан заңдарына сәйкес шетел валютасын сатып алу - сату мәмілелері Ұлттық банк валюта операцияларын жүргізуге берген лицензия бойынша өкілетті коммерциялық банктер мен валюталық биржалар арқылы жүреді.Қазақстан Республикасында валюталық реттеу органы болып Ұлттық банк саналады. Ол:Шетел валютасының және шетел валютасындағы бағалы қағаздар айналысының аясы мен тәртібін белгілейді, шетел валютасында оепарциялар жүргізуге қажетті шектеулер енгізеді, ондай шектеулерді сыйақы көлеміне енгізеді;
* Резиденттердің шетел банктерінде шот ашу шарттарын анықтайды; беру, тіркеу ережелерін белгілеп, валюталық операциялар жүргізуге лицензиялар береді;
* Ұлттық валютаның - теңгенің шетел валютасына шаққандағы бағамын, оның ішінде бухгалтерлік есеп жүргізу, кедендік және салық төлемдері үшін, сондай-ақ шетел валюталарымен және бағалы металдармен жасалатын операциялар бойынша Қазақстан Республикасының теңгесіне нарықты баға белгулеі мақсатында Ұлттық банктің ресми бағамын белгілеу жолымен реттейді;
* Алтын валюта активтерін құрап, солармен операциялар жүргізіледі;
* Халықаралық есеп айырысуды ұйымдастырып, шетелдермен қаржы-валюталық және несие - есеп айырысу қатынастарын жетілдіреді;
* Қабылданған мемлекеттік шараларға сәйкес шетелдік және халықаралық ұйымдармен шетел валюталарын тартады.
Қазақстан валюталық бақылауды бақылау органы және олардың агенттері жүргізеді. Валюталық бақылау органы болып Ұлттық банк және Қазақстан Республикасы Үкіметі саналады. Бақылау агенттері болып заң бойынша валюталық бақылау қызметін жүргізетін ұйымдар, атап айтқанда, валюталық операциялар жүргізілетін өкілетті банктер есептеледі.
Валюталық бақылау негізінен мына бағытта жүргізіледі:
* Жүргізілетін валюталық операциялардың заңға сәйкестігін анықтау және оған қажетті лицензиялар мен рұқсаттың болуы;
* Резиденттердің мемлекет алдындағы шетел валютасы мен міндеттемелерін орындауын тексеру; сондай-ақ Қазақстан Республикасының ішкі валюта нарығында шетел валютасын сату міндеттемелерінің орындалуын тексеру;
* Шетел валютасымен жүргізілген төлемдердің дәлелдігі, валюта операциялар бойынша есеп пен есептесудің толықтығы және объективтілігі тексеріліп, сонымен бірге резиденттер еместердің теңгемен жүргізілген операциялары бойынша бақылау жүргізіледі.
* Сөйтіп, валюта қатынастары халықаралық экономикалық, саяси және мәдени қатынастарға қызмет етіп, ол мемлекеттің төлем балансында көрініс табады.
Теңге тарихынан
Қазақтың теңгесі 1993 жылы 15 қарашада айналымға енді. Ал, 1997 жылы 13 қарашада Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті Н.Ә. Назарбаев алғаш теңгенің айналымға түскен күнін Ұлттық валюта күні деп жариялады өз Жарлығында. Елдің егемендігін жаңа жар салған аумалы-төкпелі уақытта төл теңгемізді дүниеге әкелу тәукелді қадам болатын. Мемлекеттегі экономикалық қиындыққа қарамастан, ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.