Түлкі өсіру

1.1 Түлкіге жалпы сипаттама, пайда болуы, таралуы
1.2 Тұқымдық істің ерекшеліктері
1.3 Жыныс мүшелерінің маусымдық өзгеруі
1.4 Түлкілердің көбеюі
1.5 Түлкі кұшігін өсіру
1.6 Әдебиеттер

Ең алғаш жабайы бағалы терілі аңдар арасынан ең алғаш түлкіні өсірді. ΧVIII ғасырдың өзінде Ресейдің солтүстігінде аңдарды асырап өсіру тарала бастады. Аңшылар 1-2 айлық түлкінің төлдерін апанынан алып, оларды үйде, керек кезде сойғанға дейін өсіріп, ұстаған. ХІХ ғасырдың ортасынан адамдар түлкілер мен ақтүлкілерді клеткада өсіріп, олардан ұрпақ алуды үйренді. Түлкі (Vulpes) –
ит тұқымдасына жататын жыртқыш аң. Тұмсығы сүйір, құлағы тік, үшкір, құйрығы ұзын. Антарктикадан басқа барлық материкте 6 (кейбір деректер бойынша) 7) түрі таралған. СССР-де 3 түрі: кәдімгі қызыл түлкі, қарсақ және ауған түлкісі белгілі.
Бірақ кәсіптік түлкі өсіріу Совет үкіметі кезінде ғана дами бастады. Алғашқы түлкі фермалары КСРО кезінде 1927 жылы пайда болды. Табиғатта көбіне қызыл түлкі кең тараған. Одан басқа қара, қара-қоңыр, қара-сұр және аралық формалары: сиводушки и бастарды.
Барлық түлкілердің айрықша белгілері – құйрығының ұшының ақ болуында.
Көбіне қара-сұр түлкінің түрін өсіру кең таралған. Олар ұзақ уақыт торда, қамауда өсірілгеніне қарамастан , өздерінің табиғи жабайылығын – адамға агрессивтілігін және адамның шақыруына әлсіз жауап қайтару қасиеттерін сақтаған.

1. Балакирев.Н.А; Нузнецов Г.А – Звероводство -;Колос, 2006-343 с
2. «Приусадебное и фермерское хозяйство: Плодоводство. Серия: Золотые советы Тимирязовской академии», 2001, 336 стр.
3. Берестов.В.Л. Научные основы звероводства. Наука, 1985
4. «Қазақстан энциклопедиясы»

Пән: Биология
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі
Шәкәрім атындағы Семей мемлекеттік университеті
СӨЖ
Тақырыбы: Түлкі өсіру
Орындаған:Нурсеитова а
Тексерген:тугамбаева с.м

семей 2015
Жоспар:
1.1 Түлкіге жалпы сипаттама, пайда болуы, таралуы
0.2 Тұқымдық істің ерекшеліктері
0.3 Жыныс мүшелерінің маусымдық өзгеруі
0.4 Түлкілердің көбеюі
0.5 Түлкі кұшігін өсіру
0.6 Әдебиеттер

І. ТҮЛКІ ӨСІРУ
1.1 Түлкіге жалпы сипаттама, пайда болуы, және таралуы.

Ең алғаш жабайы бағалы терілі аңдар арасынан ең алғаш түлкіні өсірді. ΧVIII ғасырдың өзінде Ресейдің солтүстігінде аңдарды асырап өсіру тарала бастады. Аңшылар 1-2 айлық түлкінің төлдерін апанынан алып, оларды үйде, керек кезде сойғанға дейін өсіріп, ұстаған. ХІХ ғасырдың ортасынан адамдар түлкілер мен ақтүлкілерді клеткада өсіріп, олардан ұрпақ алуды үйренді.
Түлкі (Vulpes) -
ит тұқымдасына жататын жыртқыш аң. Тұмсығы сүйір, құлағы тік, үшкір, құйрығы ұзын. Антарктикадан басқа барлық материкте 6 (кейбір деректер бойынша) 7) түрі таралған. СССР-де 3 түрі: кәдімгі қызыл түлкі, қарсақ және ауған түлкісі белгілі.
Бірақ кәсіптік түлкі өсіріу Совет үкіметі кезінде ғана дами бастады. Алғашқы түлкі фермалары КСРО кезінде 1927 жылы пайда болды. Табиғатта көбіне қызыл түлкі кең тараған. Одан басқа қара, қара-қоңыр, қара-сұр және аралық формалары: сиводушки и бастарды.
Барлық түлкілердің айрықша белгілері - құйрығының ұшының ақ болуында.
Көбіне қара-сұр түлкінің түрін өсіру кең таралған. Олар ұзақ уақыт торда, қамауда өсірілгеніне қарамастан , өздерінің табиғи жабайылығын - адамға агрессивтілігін және адамның шақыруына әлсіз жауап қайтару қасиеттерін сақтаған.

Ең ірісі кәдімгі қызыл түлкінің дене тұрқы 60-90 см, құйрығы - 40-60 см, Жыныстық жетілу түлкілерде 9-11 айларында жетіледі, өнім өңдеуде 5-7 жылдық түлкілер қолданылады, өмір сүру ұзақтығы - 10-12 жас. Ұрғашы түлкілер , орта есеппен , 4-5 кей кездері 14 күшікке дейін табады.Түлкілерге жыныстық диморфизм тән: ұрғашылардың дене ұзындығы кем дегенде (63-73см), еркек түлкілерде (66-76см), таза массасы 5,0-6,5кг және 5,5-7,5 кг.
Қазақстанда Алматы, Жамбыл, Шымкент, Семей , Орал, Гурьев облыстарының шөл, шөлейт және далаларында қызыл түлкі кездеседі. Түлкі су бойындағы тоғайда, секскеуіл тоғайларында, орманда мекендейді. Сай, жыралардың, қыраттың беткейлерінде ін қазады, күндіз ініде жатады, түнде қорек аулайды. Зиянды кемірушілерді жеп ауыл шаруашылығына пайда келтіреді. Аң өсіруші шаруашылықтарда терісі өте бағалы (күміс, қара, сұр, ақ) түлкілер қолдан өсіріледі.
1.2 Тұқымдық істің ерекшеліктері
Тұқымдық іс ұрғашы түлкілердің ұрығын жақсарту, аңдардың таза массасын көбейту , негізгі табынның және күшіктің өмір сүру деңгейін жоғарылату, мамықтану сапасы және түсінің анықтылығын арттыру үшін жүргізіледі.
Фермер өзінің тұқымдық жұмысында фактілік селекция жүргізетін шарушылық маңызы бар қасиеттегі табынның параметрлеріне ие болу керек және олардың арасынан ең жақсыларын Бағалы терілі аңдарды бағалау бойынша нұсқау бойынша таңдап алу.

Тұқымдыққа үлкен көлемді, мықты, шымыр денелі, құйымшағы мен омыртқа денесі шығыңқы емес, кең көкіректі, қысқатұмсықты және жалпақмаңдайлы, 90-100%-ті сұр түсті, біркелкі, орта биіктіктегі, жалы жоқ, қалың түк жамылғысы, цилиндр пішіндес құйрықты, қара қылшықпен басталып, ақ құйрық ұшымен бітеді.
Құйрығының мамықтануының сапасы түлкінің жалпы мамықтануының сапасын көрсетеді.
Күміс түлкінің арқасын біркелкі және тығыз жауып, екі жақ бүйірі, жаясы, табанында маска және мойынында көрінуі керек.
Зор денелі аналық пен аталықтан дене көлемі бойынша басқалардын үлкендеу күшіктер алуға болады.
Тұқымдықта жүн жамылғысы жұқа, әлсіз, жіңішке аңдарды қалдыруға болмайды, себебі, ондай шаш терінің өңін бұзады, әсіресе түлкінің жаясының маңында. Мұндай жүн жамылғысы бар аңдар толық жетілмеген, коститутциясы әлсіз болады.
1.3 Жыныс мүшелерінің мезгілдік өзгеруі
Түлкілердің жыныс мүшелері жастық және мезгілдік өзгерістерге бейімделген.
Аталық жыныс мүшелері жұмалақтан және олардың өсінділерінен, жыныс бездерінің қосымшаларынан, ұрық шашатын жолдан, аталық жыныс мүшесінен , ал аналықта - жұмыртқалықтан, жұмыртқа жолынан, жатырдан, қынаптан және сыртқы жыныс мүшелерінен тұрады.
Жыныстық толысу түлкінің күшіктерінде 9-11 айлығында жетіледі.
Түлкілердің биологиялық ерекшеліктері ол - жыныс жасушаларының жылына бір рет жетілуі. Түлкілердің өндірістік уақыты маусыдық уақытпен сәйкес келеді.
Ересек түлкілерде наурыздың соңынан тамызға дейін аталық жыныс мүшелері пассивті болады. Тамыздың аяғынан қыркүйекке дейін ересек және жас аналықтардың жұмыртқалықтарында өзгерістер пайда бола бастайды. Желтоқсанда - қаңтардың басында жұмыртқалықтарда жұмыртқа жаушаларының өсуі және жетілуі(фолликулада) .
Түлкілерде өздігінен овуляция кезінде болатын фолликулдың жарылатын жерде сары дене протестерон гормонын шығарады. Түлкілерде сары дене жалаңаш көзбен көрінеді, сары денемен жалған буаздығын айыра алады. Жалған сары денелер 16-20 күнде күшіктеген соң сорылады, ал сары дене қараша аяғында буаздығы жоғалады.
Жұмыртқа жасушалары жұмыртқа жолына 2-3 күнде шығады. Күйлеу ұзақтығы түлкілерде мінезімен байланысты жұмыртқа жасушасының жетілуі 7-11 күнге созылады.
Күйлеу кезінде жұмыртқалық пен қынап қатты өзгерістер болады, фолликула мен оның овуляциясының бөліктерінің жетілуімен алып жүреді. Қынаптың өзгеруімен оның шеткі бөліктері іседі - жыныстық ілмек. Күйлеу аңшылық пен овуляция бітеді, бұл кезде аналық аталықты қабылдайды, аңшылық 2-3 күнге созылады. Аңшылық біткен соң, тынығу уақыты басталады, ал жұмыртқалық көлемі бойынша кішірейеді және аналық жыныс мүшесі ақырындап өз қалпына келеді.
Аталықтардың жыныс мүшесі ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.