Балалардың тамақтануы

1. Емшектегі кішкентай баланың тамақтануы.
2. Емшек емізу.
3. Ересек баланың тамақтандыру.
4. Балалар мен жасөспірімдердің тамақтануының гигиеналық негіздері

Емшектегі баланың тамағы.Емшектегі бала тамақты көп талап етеді, бірақ оның ас қорытатын органдары әлі жетілмегендіктен, ішкенін сіңіру мүмкіндігі өте шектеулі. Сондықтан баланы алғашқы күннен бастап-ақ емшек сүтімен қоректендіру керек: емшек сүті жеңіл қорытылады, онда балаға қажет қоректік заттың барлығы бар. Сондықтан да ана сүтінің маңызы ерекше. Емшек сүтінің молдығы мен сапасы ананың белгілі режимді сақтауына және ішетін тамағына байланысты. Емшекте баласы бар әйелге арнайы диета ұстаудың қажеті жоқ; әр түрлі және үйреншікті тағам — ананың денсаулығын дұрыс сақтаудың және сүтінің мол болуының басты кепілі болып табылады. Соның өзінде емшекте баласы бар әйел күніне кем дегенде 0,5 л сиыр сүтін ішуі керек, ананың ішімдік ішуіне, темекі тартуына мүлде болмайды, сондай-ақ ол пияз, сарымсақ т. б. ащы тағамдардан бас тартқаны жөн. Баланы емізуден ешқандай зиян келмейді. Бірақ әйел қатты науқастанған жағдайда (мысалы, өкпесі туберкулезге шалдыққанда, жүрегі қабынғанда, қант диабеті асқынғанда, бүйрегі ауырғанда), бала емізу анасының денсаулығына немесе балаға кері әсер ететін болғанда дәрігер бұған тыйым салу жөнінде кеңес беруі мүмкін. Анасы созылмалы инфекциялық сырқатқа шалдықса, баланы оңашалайды да, оны сауыл алып, етерильденген ана сүтімен қоректендіреді. Анасының сүті көп болғанымен, емшегінің үрпі қаттылығынан бала дұрыстап еме алмаса, емізер алдында сүтінің біразын сауыл алу керек. Ана екі қабат кезінде емшегінің ұшы дұрыс шықпаса, онда оны қолмен созғылау массаж жасайды, баланы емізгеннен кейін емшекті сүт сорғышпен сорғызып отырады. Үрпі жарылған жағдайда немесе мастит пайда бола бастағанда баланы емізуді тоқтатудың керегі жоқ, бірақ міндетті түрде дәрігерге көріну керек. Емшекте ірің пайда болғанда ғана емізулі уақытша тоқтатады. Етеккірдің келуі баланы емізулі тоқтатуға себеп болмауы тиіс. Бала емізетін кезеңде қобалжуға және ренжуге болмайды, өйткені мұндай жағдайда сүт азаяды немесе мүлдем шықпай қояды.

1. Неменко Б.А. Оспанова Г.К Балалар мен жасөспірімдер гигиенасы(Оқулық).- Алматы 2002.344б.
2. Кучма В.Р. Гигиена детей и подростков., М., Медицина, 2004.
3. Шаңырақ :Үй-тұрмыстықэнциклопедиясы. Алматы

Пән: Валеология
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым министрлігі
Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті.

СӨЖ
Тақырыбы: Балалардың тамақтануы.

Орындаған: Қайнарбекова Т.Қ.
Тексерген: Қасымов С.Қ.

Семей 2015
Мазмұны
1. Емшектегі кішкентай баланың тамақтануы.
2. Емшек емізу.
3. Ересек баланың тамақтандыру.
4. Балалар мен жасөспірімдердің тамақтануының гигиеналық негіздері

Емшектегі баланың тамағы. Емшектегі бала тамақты көп талап етеді, бірақ оның ас қорытатын органдары әлі жетілмегендіктен, ішкенін сіңіру мүмкіндігі өте шектеулі. Сондықтан баланы алғашқы күннен бастап-ақ емшек сүтімен қоректендіру керек: емшек сүті жеңіл қорытылады, онда балаға қажет қоректік заттың барлығы бар. Сондықтан да ана сүтінің маңызы ерекше. Емшек сүтінің молдығы мен сапасы ананың белгілі режимді сақтауына және ішетін тамағына байланысты. Емшекте баласы бар әйелге арнайы диета ұстаудың қажеті жоқ; әр түрлі және үйреншікті тағам -- ананың денсаулығын дұрыс сақтаудың және сүтінің мол болуының басты кепілі болып табылады. Соның өзінде емшекте баласы бар әйел күніне кем дегенде 0,5 л сиыр сүтін ішуі керек, ананың ішімдік ішуіне, темекі тартуына мүлде болмайды, сондай-ақ ол пияз, сарымсақ т. б. ащы тағамдардан бас тартқаны жөн. Баланы емізуден ешқандай зиян келмейді. Бірақ әйел қатты науқастанған жағдайда (мысалы, өкпесі туберкулезге шалдыққанда, жүрегі қабынғанда, қант диабеті асқынғанда, бүйрегі ауырғанда), бала емізу анасының денсаулығына немесе балаға кері әсер ететін болғанда дәрігер бұған тыйым салу жөнінде кеңес беруі мүмкін. Анасы созылмалы инфекциялық сырқатқа шалдықса, баланы оңашалайды да, оны сауыл алып, етерильденген ана сүтімен қоректендіреді. Анасының сүті көп болғанымен, емшегінің үрпі қаттылығынан бала дұрыстап еме алмаса, емізер алдында сүтінің біразын сауыл алу керек. Ана екі қабат кезінде емшегінің ұшы дұрыс шықпаса, онда оны қолмен созғылау массаж жасайды, баланы емізгеннен кейін емшекті сүт сорғышпен сорғызып отырады. Үрпі жарылған жағдайда немесе мастит пайда бола бастағанда баланы емізуді тоқтатудың керегі жоқ, бірақ міндетті түрде дәрігерге көріну керек. Емшекте ірің пайда болғанда ғана емізулі уақытша тоқтатады. Етеккірдің келуі баланы емізулі тоқтатуға себеп болмауы тиіс. Бала емізетін кезеңде қобалжуға және ренжуге болмайды, өйткені мұндай жағдайда сүт азаяды немесе мүлдем шықпай қояды.
Баланы емізер алдында қолды сабынмен мұқият жуып, ал емшек пен үрпіні қайнаған суға немесе бор қышқылының ерітінді сіне (1 стакан суға 1 ас қасық) малынған мақтамен сүртіл, тазалайды. Алдымен шамалы сүтті сауыл тастайды. Нәресте туғаннан кейін алғашқы 4 күнде жатып емізеді де, одан кейін отырып емізеді. Баланы емізу үшін аяғының астына орындық қойып (қай емшегін емізсе, сол жақ аяғына қояды), аласа орындыққа ыңғайланып отырады. Анасы бір қолымен баланы ұстап, екінші қолымен емшекті оның аузына ыңғайлан салады: баланың мұрнын жауып тұншықтырмауы үшін 4 саусағымен емшекті көтереді де, бас бармағымен жоғарғы жағынан ұстамды. Әр жолы баланы тек бір емшекті толық тауысқанша емізеді, егер бала сүтті таусыл еме алмаса, онда қалған сүтті міндетті түрде сауыл тастау керек. Баланы 15 -- 20 минут емізеді (кейде әлді бала 10 -- 15 минутта еміп бітіреді). Дегенмен емізу уақыты 20 -- 30 минуттай аспауы тиіс. Егер бала жөнді еме алмаса, Онда 20 минуттай кейін емізулі тоқтатыл, сауыл алынған сүтті қасықпен беру қажет. Бала емшекті көңілсіз, солғын емсе, онда тәбетін ашу және жұту рефлексі үшін аузына бір-екі тамшы сүт сауыл тамызып, емшекті одан кейін емізу керек. Егер сәби еміл жатып қалғып кетсе, емшекті ақырындап аузынан шығарып оятады, сонда бала қайтадан еме бастайды. Емізіп болғаннан кейін баланы төсегіне жатқызады да, емшегін қайнаған сумен жуып, таза дәкемен сүртіл құрғатады, содан кейін үрпіне вазелин жағады. Баланы алғашқы күннен бастап, белгілі бір уақытта емізіл үйрету керек, өйткені баланың тамақ қорытуға қажетті шартты рефлексі қалыптасады; режимсіз емізген баланың көп жағдайларда тамақ қорытқы мен үйқысы бұзылады. Егер сәби еміл жатып 15 -- 20 минуттай артық қалғып кетсе, онда оны ояту керек; ал ол емізу уақытынан 15 -- 20 минут бұрын оянып, мазасыздана бастаса, уақытынан бұрын емізуге болады. Емізу уақытының жиілігі баланың жасыка байланысты:
* Сәбиді алғашқы 3 айлығында түнде 6 сағат үзіліс жасап, әр 3 сағат сайын, небәрі 7 рет емізеді (6, 9, 12, 15, 18, 21, 24 сағатта);
* 3 айлығынан 5 айлығына дейін 6,5 сағат үзіліс жасап, 3,5 сағат сайын, не бәрі 6 рет,
* Ал 5 айлығынан 1 жасқа дейін түнде 8 сағат үзіліс жасап, 4 сағат сайын, не бәрі 5 рет емізеді.
Балаға керекті сүттің тәуліктік мөлшері оның жасына байланысты және ол төмендегідей болып бөлінеді:
* бір апталық баланы 10ХпХ7 формуласы бойынша емізеді. п -- баланың өмір сүрген күнінің саны болып табылады;
* 2 айлық бала тәулігіне 800 мл сүт емеді; ал 2 ай толғанға дейін ол аптасына 50 мл сүт аз ему керек; сондай-ақ 2 айдан асқанда әр айда 50 мл сүт көп емуі тиіс.
* 2 аптадан 6 аптаға дейінгі нәресте тәулігіне денесінің салмағына 15 - 16, 6 апталығынан 4 айлығына дейін -- 16; 4 айлығынан 6 айлығына дейін -- 17 - 18 салмағына тең мөлшерде тағам қабылдауы керек. Сонда тағамның тәуліктік мөлшері 1000 мл-ден аспауы тиіс.
Баланың тыныштығы, кіші дәретке жиі-жиі отыруы (күніне 15 -- 16 рет), салмақты жақсы қосуы (бірінші жарты жылдығында күніне 20 -- 25 г және екінші жарты жылдығында 15 -- 20 г) -- тағамның жұғымды екендігін көрсетеді. Балаға емшек сүтінен басқа міндетті түрде қайнатылған су беру керек (жылдың суық кезінде кемінде 50 -- 100 мл және ыстықта -- 100 -- 200 мл).
Бір жарым айлық балаға көкөні ст ердің, жеміс пен жидектің шырынын да беруге болады.
Баланы шырынға өте абайлап үйрету қажет, яғни алғашқы кезде 3 -- 5 тамшыдан беріп, кейін біртіндеп көбейтеді. 5 айлық бала күніне 40 -- 50 г, ал бір жасқа толғанда оның мөлшері 80-100 грамға жетуге тиіс. Әр жаңа шырын ішкен сайын оның мөлшерін біртіндеп көбейтіп отырады; күн сайын бір шырынды қайталап бере бермей, оны жаңалан отырған жөн. Сәби үшін сәбіз шырыны өте пайдалы, бірақ оны да күн аралатып берген дұрыс. Егер бала науқастанса, онда шырын бермеу керек. Сондай-ақ бала құсса, лоқсыса, іші етсе, шырын ішкізуді тоқтатыл, міндетті түрде дәрігерге көрсетеді. 2 айдан кейін, балаға үгілген алма береді, алғашында 1 2 шай қасық, ал 3 -- 4 күннен кейін оның ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.