Қоғамдағы өндірісті ұйымдастырудың негізгі формалары

1. Тауар ұғымы, жіктелуі құн және баға ұғымына сипаттама .
2. Ақша оның түрлері , қызметі, дамыу тарихы .
3. Нарық ұғымы , жіктелуі , нарықтық экономиканың артықшылығымен ,кемшіліктері.
4. Бәсеке ұғымы , түрлері .
5. Пайдаланған әдебиеттер тізімі.

Еңбек бөлінісінің дамуы тауар өндірісінің пайда болуына алып келді. Еңбек бөлінісі жағдайында әркім өзінің қолынан келгенін өндірді. Өндіруші өнімін келешекте өзіне қажетті өзге өнімге айырбастау ниетімен өндірді. Айырбас үшін арнайы өндірілетін өнім тауар деп аталады.
Нарықтық экономикада тауар ұғымы орталық ұғым. Нарықтың өзі тауар өндірісінің пайда болуына бай¬ланысты өмірге келді. Тауар — өндіруші өзге тауарға айырбастауға арналған өнім.
Тауардың қасиеттері:
Тауарлы өндірісте шешуші категория тауар болып табылады. Оның мәнін әркім әр түрлі түсінеді.
Маркстік теорияда тауар сатуға арналған, адамға пайдалы еңбек өнімі ретінде қарастырылады. Бұдан шығатыны:
— тауар тек адамның қандай да бір қажеттілігін қанағаттандыратын зат болып табылады.
— тауар еңбек жұмсалған зат, мысалы ормандағы жидектер оларды теруші үшін тауар емес, бірақ оларды теруге еңбек жұмсалғаннан кейін тауар бола алады.
— тауар сатуға арналған
Австриялық экономикалық мектебінде (оның көрнекті өкілі К.Менгер ) тауар айырбас үшін өндірілген ерекше экономикалық игілік ретінде анықталады.
Экономикалық игіліктерге К.Менгер экономикалық қызмет нысаны немесе нәтижесі болып табылатын және қажеттіліктермен салыстырғанда шектеулі мөлшерде алуға болатындарды жатқызады. Бұл екі анықтамалардың ұқсастығы сонда, екеуінде де тауар еңбек нәтижесі ретінде қарастырылады. Айырмашылығы екінші анықтама игілікке деген қажеттілік пен осы игіліктің қол жетерлігі ара қатынасын ескереді, ол біріншісінде ескерілмейді. Әр түрлі көзқарастардың болуына қарамастан, барлық мектептер еңбек арқылы өндірілген пайдалы өнімдер де, еңбек жұмсалған табиғат сыйларымен әр түрлі қызметтердің де тауар бола алатынын мойындайды.
Қызметтің ерекшелігі сонда, оның заттай формасы болмағанмен, пайдалы мәні бар, адам іс-әрекеттің нәтижесі болып табылады.
Тауарлар материалдық және материалдық емес сипатта болуы мүмкін.

1. Серіков Б., Өндіріс экономикасы және ұйымдастыру негіздері, оқу құралы, Алматы- almaprint. – 2010ж.
2. Ералы А.Қ., Қабылбеков М.Т. Кәсіпорын экономикасы, ҚазҰТУ, 2004 ж.
3. Оразалин Қ.Ж., Есайдер У.С., Төлегенов Б.Т. Кәсіпорын экономикасы (теория, тест сұрақтары, есептер). Оқу құралы, Алматы, АТУ баспасы, 2007.
4. Оразалин К.Ж. Кәсіпорын экономикасы, оқу құралы, Алматы, LEM, 2010.

Пән: Өнеркәсіп, Өндіріс
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі.
Семей қаласы Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті.
Жаратылыстану және математика факультеті.
Дене шынықтыру және спорт дайындық
теориясы мен әдістемесі кафедрасы.

СӨЖ

Тақырыбы: Қоғамдағы өндірісті ұйымдастырудың негізгі формалары.

Тексерген: Габдуллина .Л.Б
Орындаған: Өзгерисхан.Н
Тобы: Е-415

Семей қаласы 2015 оқу жылы
Жоспар:
1. Тауар ұғымы, жіктелуі құн және баға ұғымына сипаттама .
2. Ақша оның түрлері , қызметі, дамыу тарихы .
3. Нарық ұғымы , жіктелуі , нарықтық экономиканың артықшылығымен ,кемшіліктері.
4. Бәсеке ұғымы , түрлері .
5. Пайдаланған әдебиеттер тізімі.

Тауар ұғымы .
Еңбек бөлінісінің дамуы тауар өндірісінің пайда болуына алып келді. Еңбек бөлінісі жағдайында әркім өзінің қолынан келгенін өндірді. Өндіруші өнімін келешекте өзіне қажетті өзге өнімге айырбастау ниетімен өндірді. Айырбас үшін арнайы өндірілетін өнім тауар деп аталады.
Нарықтық экономикада тауар ұғымы орталық ұғым. Нарықтың өзі тауар өндірісінің пайда болуына бай - ланысты өмірге келді. Тауар -- өндіруші өзге тауарға айырбастауға арналған өнім.
Тауардың қасиеттері:
Тауарлы өндірісте шешуші категория тауар болып табылады. Оның мәнін әркім әр түрлі түсінеді.
Маркстік теорияда тауар сатуға арналған, адамға пайдалы еңбек өнімі ретінде қарастырылады. Бұдан шығатыны:
-- тауар тек адамның қандай да бір қажеттілігін қанағаттандыратын зат болып табылады.
-- тауар еңбек жұмсалған зат, мысалы ормандағы жидектер оларды теруші үшін тауар емес, бірақ оларды теруге еңбек жұмсалғаннан кейін тауар бола алады.
-- тауар сатуға арналған
Австриялық экономикалық мектебінде (оның көрнекті өкілі К.Менгер ) тауар айырбас үшін өндірілген ерекше экономикалық игілік ретінде анықталады.
Экономикалық игіліктерге К.Менгер экономикалық қызмет нысаны немесе нәтижесі болып табылатын және қажеттіліктермен салыстырғанда шектеулі мөлшерде алуға болатындарды жатқызады. Бұл екі анықтамалардың ұқсастығы сонда, екеуінде де тауар еңбек нәтижесі ретінде қарастырылады. Айырмашылығы екінші анықтама игілікке деген қажеттілік пен осы игіліктің қол жетерлігі ара қатынасын ескереді, ол біріншісінде ескерілмейді. Әр түрлі көзқарастардың болуына қарамастан, барлық мектептер еңбек арқылы өндірілген пайдалы өнімдер де, еңбек жұмсалған табиғат сыйларымен әр түрлі қызметтердің де тауар бола алатынын мойындайды.
Қызметтің ерекшелігі сонда, оның заттай формасы болмағанмен, пайдалы мәні бар, адам іс-әрекеттің нәтижесі болып табылады.
Тауарлар материалдық және материалдық емес сипатта болуы мүмкін.
Тауардың екі қасиеті бар:
-- қандай да бір адам қажеттілігін қанағаттандыру қасиеті, мән-мазмұн ерекшелігі;
-- басқа тауарларға айырбасталу қасиеті.
Тауар қандай да адам қажеттілігін қанағаттандыру қасиеті тұтыну құны деп аталады. Ол тек оны өндірушінің ғана емес, басқа да адамдардың қажеттіліктерін өтей алады, яғни қоғамдық тұтыну құны болып табылады. Ал, өндірушінің өзін ол басқа тауарларға айырбастала алатындығы үшін ғана қызықтырады.
Тауардың белгілі бір сандық пропорцияда басқа тауарларға айырбасталу алу қасиеті айырбас құны деп аталады. Айырбас негізінде не жатыр және бір басқа тауарға айырбасталуының сандық пропорциясын не анықтайды деген сұрақты алғаш Аристотель қойды. Кейіннен әр түрлі экономистер оған түрлі жауап берді.
Еңбек - құн теориясының жақтаушылар пікірлерінше айырбасталынатын тауарлардың құнын анықтайтын еңбек шығындары түріндегі ортақ негіздері болады. Шекті пайдалылық теориясын қолдаушылар пікірінше, айырбас негізінде пайдалылық жатыр. Шығындарконцепциясының өкілдері құнды шығындарға теңестіреді.
К.Маркс өзінің ғылыми зерттеуін тауарды талдаудан бастайды, себебі ол тауар өндірісінің қарапайым түрі болып табылады. Ол экономикалық құбылыстар мен процестерді зерттеуді осыдан бастауы кездейсоқ емес.
Ал экономикалық теорияда тауар сөзі ерекше мәнге ие болады. Адам қызметінің нәтижесі бола алатын өнім тауар сөзіне ие бола алады. Ол өзінің ғана емес, басқа адамның тұтынуына арналған, яғни айырбас үшін немесе сатып алу-сатуға бағытталған. Қоғамдық өндірістің қазіргі құрылымы мен нарықтық қатынастарды ескере отырып, материалдық өнім ғана тауар емес, сондай-ақ материалдық емес сипаттағы қызмет көрсетуде тауар бола алады.
Құн және тауардың бағасы. Әр тауардың өз бағасы болады. Тауарды сатып ала отырып, біз оның сол үшін төленген белгілі бір ақша сомасындағы құнын танимыз. Міне, ақшамен бейнеленген осы құн оның бағасы болып шығады.
Келесі тұжырымдама бойынша, тауардың құы оны өндірушінің өндіріе факторлары ),(еңбек, жер, капитал және кәсіпкерлік) шығарған шығындарының жиынтығымен айқындалады. Мұндайда тауардың бағасы оның құнымен арадағы байланысын жояды, сатып алушының субъективті бағасымен айқындалады. Нарықта тауар сатып алушы адам өндірушінің шығындарын ескермейді, ол тек тауардың пайдалылығына мүдделі. Бұл жерде сатып алушының бағасы өндірушінің шығындарына қараганда әлдекайда маңызды болып шығады.

Ақша тарихы
Ақша соғу, оны айналымға енгізу ісі және оны белгілі бір қоғамда төлем құралы ретінде пайдалану - мемлекеттің әлеуметтік-экономикалық және саяси дамудың жоғарғы деңгейге жеткен көрсеткішіне саналады. Ежелгі көшпелілердегі тауар айналымы айырбас (мал, аң терісі, алтын, күміс кесектері, сәндік және т.б. заттар) түрінде өтті. Көшпелілер мен отырықшы елдер арасында сауда-саттық қатынастары Жібек жолы бойымен айырбас тауар ретінде қарқынды дамыды. Түркі дәуірінің монеталарының аверс бетінде басылған таңбалар, реверс бетінде жыртқыш аң бейнеленген. 704-766 жылдары Тараз шаһарында соғылып, айналымға енген қола теңгелер Түргеш мемлекетінің қуаттылығын білдіреді. Қазақ жерінде түргештердің саудалық әрі жәрмеңкелік қалашықтары Суяб пен Тараз сол дәуірлерде қарқындап өркендеді.
Кейін ақша соғу ісі Қарахан әулеті тұсында кеңінен етек алған. Қарахандықтар әулеті ислам дінін ресми қабылдауына байланысты ақша айналымдағы тиындары арабша атады, яғни фуле, динар, дирхемдеп аталды. Ішкі нарықта айырбас ақша ретінде адли (қола фельс) монеталары мол болды. ІХ-ХІ ғасырларда Қазақстан көлемінде соғды, саманид фелстері айналымға кең таралды. Сол кезде күміс дирхемдері исмаили деп аталатын. Оған қоса ең жоғары қоспалы күміс бұқара-худаттық - мусейяби, аз қоспалы күміс - мухаммади, мыстан немесе арзан металл гитрифи ақшалары және қытайлық тиындары айналымда болды. Қыпшақтар жайлаған Дешті қыпшақ аумағында ғасырдың ортасында-ақ өзінің күміс және мыс ақшалары болған: алғашқысы танга (теңге), екіншісі пул (пул) деп аталған (толығырақ қ. Пул; Бұл). 1260-1280 жылдар аралығында Орта Азияның 16-дай қаласында монета соғатын ақша сарайлары жұмыс істегені жазбаларда айтылады. Олардың қатарында Тараз, Кенже, Жент теңге сарайлары ерекшеленеді.
Алтын Орда теңгелерінің алғашқысын Бұлғар қаласында 1257, 1267 жылдары Берке соқтырған. XIV ғасырда Алтын Ордада сауда мен экономика өркендеп, Сарай, Сарайшық, Азақ, Қырым, Гүлстан,Хорезм, Жент, Баршын, Сығанақ қалаларының ақша сарайларында соғылған дирхемдер мен пұлдардың Қазақстанның ежелгі қаларының сауда айналымындағы маңызы жоғары болды. Сарайшық қаласынан табылған Алтын Орда теңгелерінің аверс және реверс беттерінде арыстан мен сұңқардың, балық суреттері, геометриялық өрнектер, түрлі таңбалар, ислам дінінің суннит ағымының символдары шекілген. Бірқатар дирхемдер мен пұлдарда тарази, шаян сияқты шоқжұлдыздар, ал бірқатарында тотықұс бейнесі шекілген.

Ақша түрлері -- тауарлардың құнын көрсететін, жалпыға бірдей балама ретінде қолданылатын төлем құралы.
Ақша өзінің дамуы барысында екі түрге бөлінеді:
* толық құнды ақшалар (нағыз ақшалар);
* толық құнсыз ақшалар (құндық белгілері).

Толыққұнсыз ақшалар (құнның белгілері) -- номиналдық құны нақты құнынан, яғни олардың өндірісіне кеткен қоғамдық еңбектен жоғары болып келетін ақшалар.
Оларға мыналар жатады:
* құнның металдық белгілері -- арзан бағалы металдардан жасалған ұсақ монеталар, мысалға жез, алюминий т.б. монеталар;
* құнның қағаздан жасалған белгілері.
Құнның қағаздай белгілері екіге бөлінді: қағаз ақшалар және несиелік ақшаларға.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Қағаз ақшалар

Қағаз ақшалар -- бұл нағыз ақшалардың өкілдері. Тарихта олар айналыста жүрген алтын ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.