Экономика саласындағы нобель сыйлығының лауреаты. ҚР-ның жекешелендіру процесі және оның ерекшеліктері. ҚР-ның кәсіпкерлік қызметтерінің дамуы мен ерекшеліктері

1. Экономика саласындағы нобель сыйлығының лауреаты.
2. ҚР.ның жекешелендіру процесі және оның ерекшеліктері.
3. ҚР.ның кәсіпкерлік қызметтерінің дамуы мен ерекшеліктері.
4. ҚР.ның нарықтық экономиканың қалыптасуы

2013-жылдың 20-мамырында экономика саласы бойынша Нобель Сыйлығының Лауреаты Джеймс Александр Миррлис Қазақстан Республикасына сапарында Қазақ Ұлттық Техникалық университетінде болды. Джеймс Александр Миррлис ҚазҰТУ ректоры Ж.М. Әділовпен кездесіп, оқу орнында Нобель дәрісін оқыды. Джеймс Александр Миррлис экономика саласындағы Нобель Сыйлығын «Ақпаратты асимметрия» зерттеу аумағы бойынша 1996-жылы иемденген болатын. Дәріс алдында ҚазҰТУ ректоры Ж.Әділов жиналғандарды Нобель Лауреатымен қысқаша таныстырып өтті. Сэр Джеймс Александр Миррлис (ағыл. sir James Alexander Mirrlees. 5-маусымда 1936ж туылған, Нью-Стевард)- Шотланд экономист. Экономика саласы бойынша «Ақпараттты асимметрия аумағын зерттеу» еңбегі үшін 1996-жылы Нобель Сыйлығын алған. Джеймс Миррлис 1954-жылы Эдинбург университетіне математика мамандығы бойынша оқуға түсіп, 1957-жылы университетті аяқтаған соң, экономика саласын зерттеумен тыңғылықты айналысты. 1963-жылы нәтижелі еңбегінің арқасында Кембридж университетінің ғылыми докторы атағына ие болады. Экономика оның ойынша әлсіз дамыған мемлекеттерге қызмет етуі керек деген Джеймс Миррлис өз өміріне үлкен сеніммен қарап, барлық күш-жігерін осы салаға жұмсап, өз жұмыстарында әлеуметтік сақтандыру мен салық саласы сияқты тақырыптармен айналысты.
Жекешелендіру — меншік қатынастарын реформалау арқылы мемлекеттік меншікті меншіктің басқа нысандарына айналдыру процесі.Ол бұрынғы социалисттік жүйеден нарықтық экономикаға көшудің өзекті шарты болып табылады, шаруашылық субъектілерінің іс белсенділігін күрт арттыру үшін, экономикалық бәсекелестікті жандандыру үшін жүргізіледі. Мемлекеттік өндіріс орындарын жекешелендіру-күрделі мәселе, ол әсіресе халықтың менталитетіне тура байланысты болғандықтан қысқа мерзімде өткізу қиын. Әсіресе, жерді, оның қазба байлықтарын жекешелендіру ұзақ уақытты талап етеді. Сол сияқты кейбір стратегиялық маңызды салаларда ( қару-жарақ, ядролық заттар, тағы басқа өндірістер), не болмаса нарыққа көшіруге әлі толық негіз болмаған жағдайларда ( іргелі ғылым, кейбір білім,мәдениет, өнер, тағы басқа орталықтар ) жекешелендіру жүргізілмейді, олар мемлекет меншігінде қала береді. Қазақстан Республикасында мемлекет меншігінен алу және жекешелендіру процесі шаруашылық серіктестіктер және акционерлік қоғамдар жөнінде заңдар жүйесімен, нормативтік актілер арқылы және мемлекеттік бағдарламалар негізінде жүргізілді. Жекешелендіру Қазақстанда 3 кезеңмен өтті. Бірінші кезеңде (1991-1992) “Кіші жекешелендіру" бағдарламасы бойынша мемлекеттік сауда және қызмет көрсету кәсіпорындары (31мың нысандардың 50%) жаппай сатылды, не болмаса еңбек ұжымдарына берілді. Екінші кезеңде (1993-1996 жылдары) жаппай жекешелендіру орта және үлкен кәсіпорындар бойынша жүргізілді, жеке жобалар бойынша 5 өнеркәсіп орындары ақшаға,ал1700 зауыттар мен фабрикалар инвестициялық купондарға сатылды, 44 ірі кәсіпорындар сенімді басқаруға тапсырылды, оның ішінде 12-сі шетел инвесторларына берілді. Үшінші кезеңде (1997 жылдан бастап) жекешелендіру отын - энергетика, көлік, денсаулық, ғылым салаларында өтті. Аталған кезеңдерде Қазақстанда жабық және ашық акционерлік қоғамдар көптеп құрылды. Ірі және орташа кәсіпорындар үшін жабық акционерлік қоғамдар жекешелендірудің негізгі түрі болды. Оның құрылтайшылары болуға тек еңбек ұжымы мен мемлекеттік басқару органдарына құқық берілді. 1994 жылдан бастап жекешелендіру нысандарын сату саясаты жүргізілді. Жекешелендіру экономика теориясына және практикаға көп жаңалықтар әкелді. 2001 жылдан бастап жекешелендіру дәуіріне жаңа дәуір келді, оны Амирханов Жантөре алып келді. Жантөре жекешелендіруді қатты қаламаған адам еді. Бірақ та, өмірде көзі ашылып, Амирханов Жантөре деген есімді тарихта қалдырды.

1. Ғаламтор http://portal.kazntu.kz/?q=kk/node/2921, , www.stud.kz/Реферат/1902-Жекешелендірудің-ерекшеліктері-реферат, kk.wikipedia.org/wiki/Жекешелендіру, http://www.smsreferat.kz/Рефераттар/1365-Кәсіпкерліктің-дамуы-ҚР-реферат.html, http://kursik.kz/kurstyq-zhumystar/ekonomika-makroekonomika-mikroekonomika/qazaqstandagy-naryqtyn-qalyptasu-erekshelikteri-men-zandylyqtary.html.