ҚР сақтандыру классификациясы: салалары, түрлері және кластары
1. Кіріспе;
2. Негізгі бөлім:
2.1 Сақтандырудың түрлері
2.2 Сақтандыру салалары мен кластары
3. Қорытынды.
2. Негізгі бөлім:
2.1 Сақтандырудың түрлері
2.2 Сақтандыру салалары мен кластары
3. Қорытынды.
Сақтандыруда сыныпталу белгілерін таңдау сыныпталудың өзінің мақсаттарына байланысты. Тарихи белгілері бойынша яғни, сақтандырудың дамуының кезеңдері бойынша, сақтандырудағы әлемдік шаруашылықтың процестерін түсіну үшін қоғамның экономикалық жүйесіндегі сақтандырудың рөлді мен орнын анықтау, тәжірибе алмасу мен болжамдардың негізділігін бір не өзге елдің экономикасына сақтандырудың ықпалын түсіну қажет.
Тәжірибе жүзінде сақтандырудың сыныпталудың зерттеу үшін қолайлы болып оның экономикалық және заңдық белгілері танылады. Осы ретте біріншіден, «сақтандыру объектісі» және « сақтандырудың жауапкершілік көлемі сияқты» сияқты өлшемдер мойындалады. Алғашқы өлшем сақтандыру ісінде негізгі болып табылады.
Қазақстан Республикасында сақтандыру міндетті, ерікті жеке және ерікті мүліктік түрде жүргізіледі, олар өз кезегінде әртүрлі сыныптарға бөлінеді.
Жалпы негізінен сақтандыру жүргізілу түріне байланысты екі түрде жүзеге асырылатын болса, олар тағы да ерікті және міндетті сақтандыру. Сондықтан да осы екі түрдегі сақтандырудың ерекшеліктерін аша кеткен дұрыс. Міндетті сақтандыру келесі принциптерге тығыз байланысты.
Міндетті сақтандыру заңмен міндеттеледі, соған сай сақтандырушы сақтандырылатын объектілерді сақтандыруға, ал сақтандырушылар өздеріне есептелетін сақтандыру төлеуге міндетті. Әдетте заң міндетті сақтандыру тізіміне енетін объектілерді, сақтандыру жауапкершілігінің көлемін, сақтандыруды қамтамасыздандырудың деңгейі мен нормаларын, трафиктік мөлшерлемелердің бекітілу тәртібін не оларды жер-жерлерде дифференциялаудың құқығын көрсетумен осы ставкалардың орташа көлемін және сақтандыру төлемдерін енгізудің кезеңділігін, сақтанушылар мен сақтандырушылардың негізгі құқықтарын қарастырады. Заң әдеттегідей міндетті сақтандырудың жүргізілуін мемлекеттік органдарға жүктейді.
Тұтастай қамту қағидаты, бұл үшін сақтандыру органдары жыл сайын елдің ішінде сақтандырылған объектілердің тізімін жүргізеді, сақтандыру төлемдерінің түсуінің және олардың бектілген мерзімдерде алынуын есепке алады.
Жедел жүзеге асыру қағидаты; міндетті сақтандырудың заңда көрсетілген объектілеріне тез арада таралуы. Сақтандырушы сақтандыру органына шаруашылықта сақтандыруға жататын объектінің пайда болғанын хабарлауға міндетті емес. Аталған объект сақтандыру сферасына автоматты түрде енеді. Кезекті тізімге алу кезінде ол ескеріледі, ал сақтандырушыға төлеуге сақтандыру жарнасы ұсынылады. Мысалы қазіргі заң бойынша азаматтарға тиесілі тұрғылықты жерге тұрғызылған және шатыры жабылған құрылыстар сақтандырылған деп есептеледі.
Тәжірибе жүзінде сақтандырудың сыныпталудың зерттеу үшін қолайлы болып оның экономикалық және заңдық белгілері танылады. Осы ретте біріншіден, «сақтандыру объектісі» және « сақтандырудың жауапкершілік көлемі сияқты» сияқты өлшемдер мойындалады. Алғашқы өлшем сақтандыру ісінде негізгі болып табылады.
Қазақстан Республикасында сақтандыру міндетті, ерікті жеке және ерікті мүліктік түрде жүргізіледі, олар өз кезегінде әртүрлі сыныптарға бөлінеді.
Жалпы негізінен сақтандыру жүргізілу түріне байланысты екі түрде жүзеге асырылатын болса, олар тағы да ерікті және міндетті сақтандыру. Сондықтан да осы екі түрдегі сақтандырудың ерекшеліктерін аша кеткен дұрыс. Міндетті сақтандыру келесі принциптерге тығыз байланысты.
Міндетті сақтандыру заңмен міндеттеледі, соған сай сақтандырушы сақтандырылатын объектілерді сақтандыруға, ал сақтандырушылар өздеріне есептелетін сақтандыру төлеуге міндетті. Әдетте заң міндетті сақтандыру тізіміне енетін объектілерді, сақтандыру жауапкершілігінің көлемін, сақтандыруды қамтамасыздандырудың деңгейі мен нормаларын, трафиктік мөлшерлемелердің бекітілу тәртібін не оларды жер-жерлерде дифференциялаудың құқығын көрсетумен осы ставкалардың орташа көлемін және сақтандыру төлемдерін енгізудің кезеңділігін, сақтанушылар мен сақтандырушылардың негізгі құқықтарын қарастырады. Заң әдеттегідей міндетті сақтандырудың жүргізілуін мемлекеттік органдарға жүктейді.
Тұтастай қамту қағидаты, бұл үшін сақтандыру органдары жыл сайын елдің ішінде сақтандырылған объектілердің тізімін жүргізеді, сақтандыру төлемдерінің түсуінің және олардың бектілген мерзімдерде алынуын есепке алады.
Жедел жүзеге асыру қағидаты; міндетті сақтандырудың заңда көрсетілген объектілеріне тез арада таралуы. Сақтандырушы сақтандыру органына шаруашылықта сақтандыруға жататын объектінің пайда болғанын хабарлауға міндетті емес. Аталған объект сақтандыру сферасына автоматты түрде енеді. Кезекті тізімге алу кезінде ол ескеріледі, ал сақтандырушыға төлеуге сақтандыру жарнасы ұсынылады. Мысалы қазіргі заң бойынша азаматтарға тиесілі тұрғылықты жерге тұрғызылған және шатыры жабылған құрылыстар сақтандырылған деп есептеледі.
1. http://kitaptar.com/
2. http://mercurschool.kz/
3. Гвозденко А.А. Страхование: учебник/А.А. Гвозденко. – М.: Проспект, 2008. – 462 с.
4. Страхование: принципы и практика/ сост. Д. Бланд: пер. изд. – М.: Финансы и статистика, 2007. – 416 с.
5. Тайбек Ж. Сақтандыру: Оқу құралы. – Алматы: Экономика, 2012 -302 бет.
2. http://mercurschool.kz/
3. Гвозденко А.А. Страхование: учебник/А.А. Гвозденко. – М.: Проспект, 2008. – 462 с.
4. Страхование: принципы и практика/ сост. Д. Бланд: пер. изд. – М.: Финансы и статистика, 2007. – 416 с.
5. Тайбек Ж. Сақтандыру: Оқу құралы. – Алматы: Экономика, 2012 -302 бет.
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
Cемей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті
СӨЖ
Тақырыбы: ҚР сақтандыру классификациясы: салалары, түрлері және кластары
Орындаған: Қайролла Е.Д.
Топ: ФН-305
Тексерген: Курманбаева Г.А.
Семей 2015 жыл
Жоспар:
1. Кіріспе;
2. Негізгі бөлім:
2.1 Сақтандырудың түрлері
2.2 Сақтандыру салалары мен кластары
3. Қорытынды.
Сақтандыруда сыныпталу белгілерін таңдау сыныпталудың өзінің мақсаттарына байланысты. Тарихи белгілері бойынша яғни, сақтандырудың дамуының кезеңдері бойынша, сақтандырудағы әлемдік шаруашылықтың процестерін түсіну үшін қоғамның экономикалық жүйесіндегі сақтандырудың рөлді мен орнын анықтау, тәжірибе алмасу мен болжамдардың негізділігін бір не өзге елдің экономикасына сақтандырудың ықпалын түсіну қажет.
Тәжірибе жүзінде сақтандырудың сыныпталудың зерттеу үшін қолайлы болып оның экономикалық және заңдық белгілері танылады. Осы ретте біріншіден, сақтандыру объектісі және сақтандырудың жауапкершілік көлемі сияқты сияқты өлшемдер мойындалады. Алғашқы өлшем сақтандыру ісінде негізгі болып табылады.
Қазақстан Республикасында сақтандыру міндетті, ерікті жеке және ерікті мүліктік түрде жүргізіледі, олар өз кезегінде әртүрлі сыныптарға бөлінеді.
2.1 Сақтандырудың түлері
Жалпы негізінен сақтандыру жүргізілу түріне байланысты екі түрде жүзеге асырылатын болса, олар тағы да ерікті және міндетті сақтандыру. Сондықтан да осы екі түрдегі сақтандырудың ерекшеліктерін аша кеткен дұрыс. Міндетті сақтандыру келесі принциптерге тығыз байланысты.
Міндетті сақтандыру заңмен міндеттеледі, соған сай сақтандырушы сақтандырылатын объектілерді сақтандыруға, ал сақтандырушылар өздеріне есептелетін сақтандыру төлеуге міндетті. Әдетте заң міндетті сақтандыру тізіміне енетін объектілерді, сақтандыру жауапкершілігінің көлемін, сақтандыруды қамтамасыздандырудың деңгейі мен нормаларын, трафиктік мөлшерлемелердің бекітілу тәртібін не оларды жер-жерлерде дифференциялаудың құқығын көрсетумен осы ставкалардың орташа көлемін және сақтандыру төлемдерін енгізудің кезеңділігін, сақтанушылар мен сақтандырушылардың негізгі құқықтарын қарастырады. Заң әдеттегідей міндетті сақтандырудың жүргізілуін мемлекеттік органдарға жүктейді.
Тұтастай қамту қағидаты, бұл үшін сақтандыру органдары жыл сайын елдің ішінде сақтандырылған объектілердің тізімін жүргізеді, сақтандыру төлемдерінің түсуінің және олардың бектілген мерзімдерде алынуын есепке алады.
Жедел жүзеге асыру қағидаты; міндетті сақтандырудың заңда көрсетілген объектілеріне тез арада таралуы. Сақтандырушы сақтандыру органына шаруашылықта сақтандыруға жататын объектінің пайда болғанын хабарлауға міндетті емес. Аталған объект сақтандыру сферасына автоматты түрде енеді. Кезекті тізімге алу кезінде ол ескеріледі, ал сақтандырушыға төлеуге сақтандыру жарнасы ұсынылады. Мысалы қазіргі заң бойынша азаматтарға тиесілі тұрғылықты жерге тұрғызылған және шатыры жабылған құрылыстар сақтандырылған деп есептеледі.
Міндетті сақтандырудың әрекеті сақтандыру төлемдерін енгізуден тәуелсіз; сақтанушы есептелінген сақтандыру жарналарын төлемесе ол заң бойынша алынады. Сақтандырылған, сақтандыру жарнасы төленбеген мүліктің құртылуы не бүлінуі жағдайында сақтандыру қайтарымдары сақтандыру төлемдері бойынша міндеттемелерді ұстап қалумен төлеуге жатады. Мерзімінде енгізілмеген сақтандыру төлемдеріне айыппұлдар есептеледі.
Міндетті сақтандырудың мерзімсіздігі. Ол сақтанушы сақтандырылған мүлікті пайдаланып жүрген барлық кезең ішінде әрекет етеді. Тек қана қараусыз қалған және жарамсыз мүлік сақтандыруға жатпайды. Мүліктің басқа сақтандырушыға өтуімен сақтандыру тоқтатылмайды. Ол өз күшін тек сақтандырылған мүліктің құртылуымен ғана тоқтатады.
Сонымен міндетті сақтандыру - заң талаптарына орай жүзеге асырылатын сақтандыру. Міндетті сақтандырудың түрлері заң актілерімен белгіленеді. Міндетті сақтандыруды жүргізудің тәртібі мен шарттарын олардың Қазақстан Республикасының заң актілерінде көзделмегендігіне қарай Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілейді.
Міндетті сақтандыру кезінде сақтанушы сақтандырудың осы түрін реттейтін заңдарда тұжырымдалмаған талаптарға сақтандырушымен шарт жасасуға міндетті. Сақтандырушы сақтанушы үшін заңдарда тұжырымдалмағаннан гөрі неғұрлым тиімді шарттар ұсынуға хақылы.
Өзінің өмірін немесе денсаулығын сақтандыру міндетті азаматқа заңдармен де, шартпен де жүктелмейді. Міндетті сақтандыру шарты сақтандырудың осы түрін жүзеге асыруға лицензиясы бар сақтандырушымен ғана жасалу мүмкін. Аталған сақтандыру үшін мұндай шартты жасау міндетті болып табылады.
Ерікті сақтандыру ҚР-да қазіргі таңда жеке сақтандыру түрлері бойынша белгіленген. Сақтандырудың ерікті формасы келесі принциптердің сақталуына негізделеді.
Ерікті сақтандыру заң күшінде және ерікті бастамалармен әрекет етеді. Заң ерікті сақтандыруға жататын объектілерді анықтап береді. Нақты жағдайлар сақтандырушымен ұсынылатын сақтандыру ережелерімен реттеледі.
Сақтандырудағы ерікті қатысу толығымен тек сақтанушылар үшін ғана тән. Сақтандырушы егер сақтанушының ерік-жігері сақтандыру шарттарына кері әсер етпейтін болса, онда объектіні сақтандырудан заң бойынша қаша алмайды. Осы принцип сақталуына келісімдеріне (ауызша түрде де) сақтанушының бірінші талабы бойынша тұрудың кепілдігін қамтамасыз етеді.
Ерікті сақтандырумен таңдаулы қамту, барлық сақтандырушылардың оған қатысуға ынталары бар екендігін көрсетпейді. Сақтандыру ережелері бойынша келісімдерге тұру үшін шектеулер бар.
Ерікті сақтандыру әрдайым сақтандыру мерзімімен шектеулі. Егер сақтандыру жағдайы сақтандыру кезеңінде орын алған болса, мерзімнің басталуы мен аяқталуы келісімде ерекше көрсетіледі. Ерікті сақтандырудығ үздіксіздігін тек келісімдерді жаңа мерзімге қайталап құру жолымен ғана қамтамасыз етуге болады.
Ерікті сақтандыру бір реттік және кезеңдардегі сақтандыру жарналарын төлеу кезінде әрекет етеді. Ерікті сақтандыру келісімінің күшіне енуі бір реттік және алғашқы сақтандыру жарнасын төлеумен шартталған. Сақтандыру бойынша кезекті жарнаны төлемеу келісімінің әрекет етуінің тоқтауына алып келеді.
Сақтандырудың ерекше түрі сақтандыру нарығында қызметтің бос таңдалу мүмкіндігін береді. Сонымен бірге ерікті сақтандыру таңдаулы көлемде жүреді, өйткені барлық сақтанушылар мұнда қатысқысы келмейді, ал кейбір категориялар үшін келісім жасау үшін шектеулер орнатылады.
Қазақстан Республикасы заңнамасында сақтандыру жәктелімі анық көрсетілген. Қазақстан Республикасының азаметтық кодексінде олар былайша көрсетілген. Жеке сақтандыруға өмірді сақтандыру, денсаулықты сақтандыру, еңбек қабілетін және азаматтардың жеке өмірімен байланысты басқа жағдайларды сақтандыру жатады. Ал мүліктік сақтандыруға мүлікті сақтандыру және олармен байланысты мүдделерді, сонымен қатар кәсіпкерлік тәуекелдерді және азамтаттық-құқықтық жауапкершілікті сақтандыру жатады.
Айтылып өткендей бүгінгі таңда Қазақстанда сақтандыру жүйесі 3 негізгі бағытта қызмет етуде. Олар, міндетті сақтандыру жүйесі, ерікті жеке сақтандыру жүйесі және ерікті мүліктік сақтандыру жүйесі. Міндетті сақтандыру - бұл заң актілерінің талаптары негізінде жүзеге асырылатын сақтандыру, сақтандыру заңмен міндеттеледі, сақтандыру мерзімі де заңмен бекітіледі. Міндетті сақтандыру заңды түрде және қоғамдық қажеттілікті өтеу мақсатын жүреді. Оның жүргізілуіне уақытпен шектелген заңдылықпен орнатылған сақтандыру объектілері және сақтандырушылар мөлшерімен сақтандыру жауапкершілігі жүреді. Егер сақтандыру азаматтардың өз еріктеріне байланысты жүргізіледі. Оның түрлері, шарттары, тәртібі жақтардың келісімімен анықталады.
Жеке сақтандыру - объектісіне азаматтардың өмірі, денсаулығы және еңбекее қабілеттігі жатады.
Мүлікті сақтандыру - жеке адамдар мен шаруашылық субъектілері тарапынан меншігін тікелей және жанама зияндардан қорғау ретінде жүзеге асырылады. Заңды тұлғалар мен азаматтар сақтанушы бола алады.
Сақтанушы сақтандырудың ерікті түрі бойынша да, сандай-ақ міндетті түрі бойынша да сақтандырушыны таңдап алуға ерікті.
2.2 Сақтандырудың салалары мен кластары
Қазақстан Республикасының заңдарында көзделгендей, жеке сақтандыру саласының негізгі бір түрі өмірді сақтандыру болып табылады. Өмірді сақтандыру саласы сақтандырудың ерікті түрдегі келесі топтарды құрайды:
1. Өмірді сақтандыру
2. Аннуитеттерді сақтандыру
3. Өмірде белгілі бір оқиғаның басталуынан сақтандыру
4. Сақтанушының инвестициялық кірісіне сақтанушының қатысуымен өмірді сақтандыру.
Сонымен қатар ерікті жеке сақтандыру сыныбына жазатайым жағдайлардан сақтандыру, ауырған жағдайлардан сақтандыру, сақтандырудың басқа түрлері, аннуитеттік сақтандырудың басқа түрлері енеді.
Жалпы сақтандыру саласы сақтандырудың ерікті түрдегі келесі топтарын құрайды:
1. Жазатайым жағдайлардан сақтандыру
2. Ауырған жағдайлардан сақтандыру
3. Автокөліктерді сақтандыру
4. Темір жол көлігін сақтандыру
5. Әуе көліктерін сақтандыру
6. Су көліктерін сақтандыру
7. Жүктерді сақтандыру
8. Мүлікті сақтандыру (3-7 бөлімдердегі сыныптарды қоспағанда)
9. Автокөлік құралдарды азаматтық-құқықтық жауакершілігін сақтандыру
10. Әуе көліктері иелерінің азаматтық-құқықтық жауакершілігін сақтандыру
11. Су көліктері иелерінінң азаматтық-құқықтық жауапкершілігін сақтандыру
12. Осы тізімдегі 9-11 бөлімдердегі ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Cемей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті
СӨЖ
Тақырыбы: ҚР сақтандыру классификациясы: салалары, түрлері және кластары
Орындаған: Қайролла Е.Д.
Топ: ФН-305
Тексерген: Курманбаева Г.А.
Семей 2015 жыл
Жоспар:
1. Кіріспе;
2. Негізгі бөлім:
2.1 Сақтандырудың түрлері
2.2 Сақтандыру салалары мен кластары
3. Қорытынды.
Сақтандыруда сыныпталу белгілерін таңдау сыныпталудың өзінің мақсаттарына байланысты. Тарихи белгілері бойынша яғни, сақтандырудың дамуының кезеңдері бойынша, сақтандырудағы әлемдік шаруашылықтың процестерін түсіну үшін қоғамның экономикалық жүйесіндегі сақтандырудың рөлді мен орнын анықтау, тәжірибе алмасу мен болжамдардың негізділігін бір не өзге елдің экономикасына сақтандырудың ықпалын түсіну қажет.
Тәжірибе жүзінде сақтандырудың сыныпталудың зерттеу үшін қолайлы болып оның экономикалық және заңдық белгілері танылады. Осы ретте біріншіден, сақтандыру объектісі және сақтандырудың жауапкершілік көлемі сияқты сияқты өлшемдер мойындалады. Алғашқы өлшем сақтандыру ісінде негізгі болып табылады.
Қазақстан Республикасында сақтандыру міндетті, ерікті жеке және ерікті мүліктік түрде жүргізіледі, олар өз кезегінде әртүрлі сыныптарға бөлінеді.
2.1 Сақтандырудың түлері
Жалпы негізінен сақтандыру жүргізілу түріне байланысты екі түрде жүзеге асырылатын болса, олар тағы да ерікті және міндетті сақтандыру. Сондықтан да осы екі түрдегі сақтандырудың ерекшеліктерін аша кеткен дұрыс. Міндетті сақтандыру келесі принциптерге тығыз байланысты.
Міндетті сақтандыру заңмен міндеттеледі, соған сай сақтандырушы сақтандырылатын объектілерді сақтандыруға, ал сақтандырушылар өздеріне есептелетін сақтандыру төлеуге міндетті. Әдетте заң міндетті сақтандыру тізіміне енетін объектілерді, сақтандыру жауапкершілігінің көлемін, сақтандыруды қамтамасыздандырудың деңгейі мен нормаларын, трафиктік мөлшерлемелердің бекітілу тәртібін не оларды жер-жерлерде дифференциялаудың құқығын көрсетумен осы ставкалардың орташа көлемін және сақтандыру төлемдерін енгізудің кезеңділігін, сақтанушылар мен сақтандырушылардың негізгі құқықтарын қарастырады. Заң әдеттегідей міндетті сақтандырудың жүргізілуін мемлекеттік органдарға жүктейді.
Тұтастай қамту қағидаты, бұл үшін сақтандыру органдары жыл сайын елдің ішінде сақтандырылған объектілердің тізімін жүргізеді, сақтандыру төлемдерінің түсуінің және олардың бектілген мерзімдерде алынуын есепке алады.
Жедел жүзеге асыру қағидаты; міндетті сақтандырудың заңда көрсетілген объектілеріне тез арада таралуы. Сақтандырушы сақтандыру органына шаруашылықта сақтандыруға жататын объектінің пайда болғанын хабарлауға міндетті емес. Аталған объект сақтандыру сферасына автоматты түрде енеді. Кезекті тізімге алу кезінде ол ескеріледі, ал сақтандырушыға төлеуге сақтандыру жарнасы ұсынылады. Мысалы қазіргі заң бойынша азаматтарға тиесілі тұрғылықты жерге тұрғызылған және шатыры жабылған құрылыстар сақтандырылған деп есептеледі.
Міндетті сақтандырудың әрекеті сақтандыру төлемдерін енгізуден тәуелсіз; сақтанушы есептелінген сақтандыру жарналарын төлемесе ол заң бойынша алынады. Сақтандырылған, сақтандыру жарнасы төленбеген мүліктің құртылуы не бүлінуі жағдайында сақтандыру қайтарымдары сақтандыру төлемдері бойынша міндеттемелерді ұстап қалумен төлеуге жатады. Мерзімінде енгізілмеген сақтандыру төлемдеріне айыппұлдар есептеледі.
Міндетті сақтандырудың мерзімсіздігі. Ол сақтанушы сақтандырылған мүлікті пайдаланып жүрген барлық кезең ішінде әрекет етеді. Тек қана қараусыз қалған және жарамсыз мүлік сақтандыруға жатпайды. Мүліктің басқа сақтандырушыға өтуімен сақтандыру тоқтатылмайды. Ол өз күшін тек сақтандырылған мүліктің құртылуымен ғана тоқтатады.
Сонымен міндетті сақтандыру - заң талаптарына орай жүзеге асырылатын сақтандыру. Міндетті сақтандырудың түрлері заң актілерімен белгіленеді. Міндетті сақтандыруды жүргізудің тәртібі мен шарттарын олардың Қазақстан Республикасының заң актілерінде көзделмегендігіне қарай Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілейді.
Міндетті сақтандыру кезінде сақтанушы сақтандырудың осы түрін реттейтін заңдарда тұжырымдалмаған талаптарға сақтандырушымен шарт жасасуға міндетті. Сақтандырушы сақтанушы үшін заңдарда тұжырымдалмағаннан гөрі неғұрлым тиімді шарттар ұсынуға хақылы.
Өзінің өмірін немесе денсаулығын сақтандыру міндетті азаматқа заңдармен де, шартпен де жүктелмейді. Міндетті сақтандыру шарты сақтандырудың осы түрін жүзеге асыруға лицензиясы бар сақтандырушымен ғана жасалу мүмкін. Аталған сақтандыру үшін мұндай шартты жасау міндетті болып табылады.
Ерікті сақтандыру ҚР-да қазіргі таңда жеке сақтандыру түрлері бойынша белгіленген. Сақтандырудың ерікті формасы келесі принциптердің сақталуына негізделеді.
Ерікті сақтандыру заң күшінде және ерікті бастамалармен әрекет етеді. Заң ерікті сақтандыруға жататын объектілерді анықтап береді. Нақты жағдайлар сақтандырушымен ұсынылатын сақтандыру ережелерімен реттеледі.
Сақтандырудағы ерікті қатысу толығымен тек сақтанушылар үшін ғана тән. Сақтандырушы егер сақтанушының ерік-жігері сақтандыру шарттарына кері әсер етпейтін болса, онда объектіні сақтандырудан заң бойынша қаша алмайды. Осы принцип сақталуына келісімдеріне (ауызша түрде де) сақтанушының бірінші талабы бойынша тұрудың кепілдігін қамтамасыз етеді.
Ерікті сақтандырумен таңдаулы қамту, барлық сақтандырушылардың оған қатысуға ынталары бар екендігін көрсетпейді. Сақтандыру ережелері бойынша келісімдерге тұру үшін шектеулер бар.
Ерікті сақтандыру әрдайым сақтандыру мерзімімен шектеулі. Егер сақтандыру жағдайы сақтандыру кезеңінде орын алған болса, мерзімнің басталуы мен аяқталуы келісімде ерекше көрсетіледі. Ерікті сақтандырудығ үздіксіздігін тек келісімдерді жаңа мерзімге қайталап құру жолымен ғана қамтамасыз етуге болады.
Ерікті сақтандыру бір реттік және кезеңдардегі сақтандыру жарналарын төлеу кезінде әрекет етеді. Ерікті сақтандыру келісімінің күшіне енуі бір реттік және алғашқы сақтандыру жарнасын төлеумен шартталған. Сақтандыру бойынша кезекті жарнаны төлемеу келісімінің әрекет етуінің тоқтауына алып келеді.
Сақтандырудың ерекше түрі сақтандыру нарығында қызметтің бос таңдалу мүмкіндігін береді. Сонымен бірге ерікті сақтандыру таңдаулы көлемде жүреді, өйткені барлық сақтанушылар мұнда қатысқысы келмейді, ал кейбір категориялар үшін келісім жасау үшін шектеулер орнатылады.
Қазақстан Республикасы заңнамасында сақтандыру жәктелімі анық көрсетілген. Қазақстан Республикасының азаметтық кодексінде олар былайша көрсетілген. Жеке сақтандыруға өмірді сақтандыру, денсаулықты сақтандыру, еңбек қабілетін және азаматтардың жеке өмірімен байланысты басқа жағдайларды сақтандыру жатады. Ал мүліктік сақтандыруға мүлікті сақтандыру және олармен байланысты мүдделерді, сонымен қатар кәсіпкерлік тәуекелдерді және азамтаттық-құқықтық жауапкершілікті сақтандыру жатады.
Айтылып өткендей бүгінгі таңда Қазақстанда сақтандыру жүйесі 3 негізгі бағытта қызмет етуде. Олар, міндетті сақтандыру жүйесі, ерікті жеке сақтандыру жүйесі және ерікті мүліктік сақтандыру жүйесі. Міндетті сақтандыру - бұл заң актілерінің талаптары негізінде жүзеге асырылатын сақтандыру, сақтандыру заңмен міндеттеледі, сақтандыру мерзімі де заңмен бекітіледі. Міндетті сақтандыру заңды түрде және қоғамдық қажеттілікті өтеу мақсатын жүреді. Оның жүргізілуіне уақытпен шектелген заңдылықпен орнатылған сақтандыру объектілері және сақтандырушылар мөлшерімен сақтандыру жауапкершілігі жүреді. Егер сақтандыру азаматтардың өз еріктеріне байланысты жүргізіледі. Оның түрлері, шарттары, тәртібі жақтардың келісімімен анықталады.
Жеке сақтандыру - объектісіне азаматтардың өмірі, денсаулығы және еңбекее қабілеттігі жатады.
Мүлікті сақтандыру - жеке адамдар мен шаруашылық субъектілері тарапынан меншігін тікелей және жанама зияндардан қорғау ретінде жүзеге асырылады. Заңды тұлғалар мен азаматтар сақтанушы бола алады.
Сақтанушы сақтандырудың ерікті түрі бойынша да, сандай-ақ міндетті түрі бойынша да сақтандырушыны таңдап алуға ерікті.
2.2 Сақтандырудың салалары мен кластары
Қазақстан Республикасының заңдарында көзделгендей, жеке сақтандыру саласының негізгі бір түрі өмірді сақтандыру болып табылады. Өмірді сақтандыру саласы сақтандырудың ерікті түрдегі келесі топтарды құрайды:
1. Өмірді сақтандыру
2. Аннуитеттерді сақтандыру
3. Өмірде белгілі бір оқиғаның басталуынан сақтандыру
4. Сақтанушының инвестициялық кірісіне сақтанушының қатысуымен өмірді сақтандыру.
Сонымен қатар ерікті жеке сақтандыру сыныбына жазатайым жағдайлардан сақтандыру, ауырған жағдайлардан сақтандыру, сақтандырудың басқа түрлері, аннуитеттік сақтандырудың басқа түрлері енеді.
Жалпы сақтандыру саласы сақтандырудың ерікті түрдегі келесі топтарын құрайды:
1. Жазатайым жағдайлардан сақтандыру
2. Ауырған жағдайлардан сақтандыру
3. Автокөліктерді сақтандыру
4. Темір жол көлігін сақтандыру
5. Әуе көліктерін сақтандыру
6. Су көліктерін сақтандыру
7. Жүктерді сақтандыру
8. Мүлікті сақтандыру (3-7 бөлімдердегі сыныптарды қоспағанда)
9. Автокөлік құралдарды азаматтық-құқықтық жауакершілігін сақтандыру
10. Әуе көліктері иелерінің азаматтық-құқықтық жауакершілігін сақтандыру
11. Су көліктері иелерінінң азаматтық-құқықтық жауапкершілігін сақтандыру
12. Осы тізімдегі 9-11 бөлімдердегі ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz