ЯЭҚ сораптары
Кіріспе 3
Ядролық энергетикалық қондырғылардың сораптары және оның түрлері 4
Қоректендіруші сораптар 9
Циркуляциялық сораптар 11
Тоңазытатын судың сораптары 12
Конденсатты сораптар 12
Жылулық сораптар 12
Көлемді сораптар мен гидроқозғалтқыштар 20
Басқа да сорап түрлері 22
Қорытынды 23
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 24
Ядролық энергетикалық қондырғылардың сораптары және оның түрлері 4
Қоректендіруші сораптар 9
Циркуляциялық сораптар 11
Тоңазытатын судың сораптары 12
Конденсатты сораптар 12
Жылулық сораптар 12
Көлемді сораптар мен гидроқозғалтқыштар 20
Басқа да сорап түрлері 22
Қорытынды 23
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 24
Жүйеге суды беру үшін немесе оны циркуляциямен қамтамасыз ету үшін осьтік немесе центрге тартқыш сораптар қолданылады. Егер су көздері өзен немесе көл болатын болса, онда сораптарды арнайы ғимараттарда – көз жағасында жабдықталған сорапты станцияларда орнатылады. Мұнда тек электрқозғалтқыштары жұмыстық қалақшалардан 34 м биіктікте орналасқан вертикальді білігі бар осьтік сораптар ғана орнатылады. Мұндай конструкция көздегі судың деңгейі толқындаған кезде электрқозғалтқыштың батып кетуінің алдын алады.
АЭС сорапты станцияларында негізгі циркуляциялық сораптармен қоса судың шығыны өте аз болған режимде немесе авариялық кезде тұтынушыларды сумен қамтамасыз ету үшін шығыны аз болатын техникалық судың сораптары орнатылады. Бұл сораптардың қозғалтқыштары қоректендіру көзінің жүйесіне қосылған болып табылады.
АЭС сорапты станцияларында негізгі циркуляциялық сораптармен қоса судың шығыны өте аз болған режимде немесе авариялық кезде тұтынушыларды сумен қамтамасыз ету үшін шығыны аз болатын техникалық судың сораптары орнатылады. Бұл сораптардың қозғалтқыштары қоректендіру көзінің жүйесіне қосылған болып табылады.
1 Смоленский А.Н. Паровые и газовые турбины. Учебник для техникумов. – Москва. Машиностроение, 1977 г.
2 Дейча М. Е. және басқалар «Атлас профилей решеток осевых турбин» (М., «Машиностроение», 1965)
3 Аминов Р.З., Ковальчук А.Б., Доронин М.С. и др. О конверсии мощных авиационных газотурбинных двигателей для стационарной энергетики //Теплоэнергетика. - 1994. - N° 6. - С.59-62.
4 Газовые турбины в энергетике // Теплоэнергетика. - 1996. - № 4. - С.2-11.
5 Длугосельский В.И., Зубков В.Я. Надстройка водогрейных котельных газотурбинными установками // Теплоэнергетика. - 1999. - № 1. - С.47-50.
6 Дыбин Е.П. Газотурбинные и парогазовые установки
7 для стационарной и муниципальной электроэнергетики (обзор). Ч.П. Парогазовые энергетические установки // Промышленная теплотехника (Киев). - 1994. - Т.16. - № 2-3. - С.72-92.
2 Дейча М. Е. және басқалар «Атлас профилей решеток осевых турбин» (М., «Машиностроение», 1965)
3 Аминов Р.З., Ковальчук А.Б., Доронин М.С. и др. О конверсии мощных авиационных газотурбинных двигателей для стационарной энергетики //Теплоэнергетика. - 1994. - N° 6. - С.59-62.
4 Газовые турбины в энергетике // Теплоэнергетика. - 1996. - № 4. - С.2-11.
5 Длугосельский В.И., Зубков В.Я. Надстройка водогрейных котельных газотурбинными установками // Теплоэнергетика. - 1999. - № 1. - С.47-50.
6 Дыбин Е.П. Газотурбинные и парогазовые установки
7 для стационарной и муниципальной электроэнергетики (обзор). Ч.П. Парогазовые энергетические установки // Промышленная теплотехника (Киев). - 1994. - Т.16. - № 2-3. - С.72-92.
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
Инженерлік-технологиялық факультеті
Техникалық физика және жылуэнергетика кафедрасы
СОӨЖ
Тақырыбы: ЯЭҚ сораптары
Орындаған: Даулетханов Е.Д.
Топ: ТФ-205
Тексерген: Нургалиев Д.Н.
Семей 2015
Мазмұны
Кіріспе 3
Ядролық энергетикалық қондырғылардың сораптары және оның түрлері 4
Қоректендіруші сораптар 9
Циркуляциялық сораптар 11
Тоңазытатын судың сораптары 12
Конденсатты сораптар 12
Жылулық сораптар 12
Көлемді сораптар мен гидроқозғалтқыштар 20
Басқа да сорап түрлері 22
Қорытынды 23
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 24
Кіріспе
Жүйеге суды беру үшін немесе оны циркуляциямен қамтамасыз ету үшін осьтік немесе центрге тартқыш сораптар қолданылады. Егер су көздері өзен немесе көл болатын болса, онда сораптарды арнайы ғимараттарда - көз жағасында жабдықталған сорапты станцияларда орнатылады. Мұнда тек электрқозғалтқыштары жұмыстық қалақшалардан 34 м биіктікте орналасқан вертикальді білігі бар осьтік сораптар ғана орнатылады. Мұндай конструкция көздегі судың деңгейі толқындаған кезде электрқозғалтқыштың батып кетуінің алдын алады.
АЭС сорапты станцияларында негізгі циркуляциялық сораптармен қоса судың шығыны өте аз болған режимде немесе авариялық кезде тұтынушыларды сумен қамтамасыз ету үшін шығыны аз болатын техникалық судың сораптары орнатылады. Бұл сораптардың қозғалтқыштары қоректендіру көзінің жүйесіне қосылған болып табылады.
Ядролық энергетикалық қондырғылардың сораптары және оның түрлері
Жүйеге суды беру үшін немесе оны циркуляциямен қамтамасыз ету үшін осьтік немесе центрге тартқыш сораптар қолданылады. Егер су көздері өзен немесе көл болатын болса, онда сораптарды арнайы ғимараттарда - көз жағасында жабдықталған сорапты станцияларда орнатылады. Мұнда тек электрқозғалтқыштары жұмыстық қалақшалардан 34 м биіктікте орналасқан вертикальді білігі бар осьтік сораптар ғана орнатылады. Мұндай конструкция көздегі судың деңгейі толқындаған кезде электрқозғалтқыштың батып кетуінің алдын алады.
Сорапты станцияларда блок немесе блоктар тобының судың есептік шығынына тең суммарлы шығыны бар саны төрттен кем емес сораптар орнатылады. Резервті сораптар тек қана коррозияға байланысты жиі жөндеуге ұшырайтын сораптары теңіз суымен қамтамасыз етілген кезде орнатылады.
АЭС сорапты станцияларында негізгі циркуляциялық сораптармен қоса судың шығыны өте аз болған режимде немесе авариялық кезде тұтынушыларды сумен қамтамасыз ету үшін шығыны аз болатын техникалық судың сораптары орнатылады. Бұл сораптардың қозғалтқыштары қоректендіру көзінің жүйесіне қосылған блып табылады.
Градирнялар немесе шашыратқыш бассейндері бар екі циркуляциондық сораптар кері сумен қамтамасыз етілген кезде бір блокқа немесе конденсациялық бөлменің тура өзінде немесе оның қасында жабдықталған турбиналық бөлімшеде орнатылады. әрбір сораптың берілісі жалпы шығынның 60 % тең болып қабылданады. Көршілес турбиналардың тегеуріндік сызықтары жабқыштары бар қоспалармен жабдықталады, ол бойынша жұмыста жұмыс істеуші сораптардың саны аз болған кезде су шығыны да аз болғанда немесе турбиналардың бір сорапы авариялық тоқтаған кезде суды беруге болады.
Циркуляциондық сораптарды жетілдіретін тегеуріндер мына формуламен анықталады:
мұндағы hГ.- су берілісінің геодезиялық биіктігі, м;
- оның жекелеген бөліктер кедергісінің суммасы ретінде анықталатын жүйенің гидравликалық кедергісі, м.
Жазықтық жердің шарты үшін геодезиялық биіктіктің берілісі 510 м аспайды. Туранүктелі және суытқыштары бар кері жүйелердіңгидравликалық кедергісі 4580 кПа. Градирнялары және шашыратқыш бассейндері бар жүйелерде сораптар үлкен тегеурінді жетілдіру керек. Суды бұл кезде оросительді қондырғының жоғарғы бөлігіне беру керек немесе шашыратқыш соплолардың кедергісін жеңу керек.
Сораптардың тегеурінін азайту үшін конденсатордан судың сильфонды құймасын пайдалану керек (1 сурет). Суреттегі бұл азаю құйманың жоғарғы нүктесі мен қолданылатын құдықтағы су деңгейінің пьезометрлік биіктігіне сәйкес келеді. Заманауи конденсациялық қондырғы үшін биіктік 47 м (4070 Кп) жетеді.
1-суқабылдағыш; 2-өздігінен ағатын канал; 3- қабылдау құдығы; 4-циркуляциялық сорап; 5 - конденсатор; 6 - ағызуқұбыры; 7-сифонды құдық.
1 сурет. Сифонның жұмыс жасау сызбасы
Берілетін судың мөлшерін реттеу жұмысшы сораптар санын басқа айналу жиілігіне өзгерту арқылы немесе осьтік сораптар қалақшаларын айналдыру арқылы жүзеге асырылады.
Мысал ретінде 2-суретте қуатты электрстанция үшін сораптық станцияның типтік жобасы көрсетілген. Станция бірнеше отсектарден (орнатылған сораптар саны бойынша) тұрады. әрбір отсек суқабылдағыш бөліктен, сору камерасынан және сораптық бөлмеден тұрады. Жобада көздегі су деңгейінің толқындануы 3,5 мм тең болған кездегі қалыпты жұмыс көрсетілген.
1-циркуляциялық сорап; 2-тазарту торлары; 3-күштік су таратқыш; 4-өзгертілетін құдық;
2-сурет. Жағадағы сораптық станция
Су сорапты станцияға қиық, канал, бір ұшы өзен немес көлдің негізгі жеріне шығарылған бетонды түтік сияқты батып тұрған жүгенше сияқты болып келетін су қабылдағыш жабдықтан келіп түседі. Судан қоқыстарды, балдырларды және басқа да ластануларды алып тастау үшін сорапты станцияның су қабылдағыш бөлігіне ұяшықтары 510 мм болып келетін айналатын торлар және қадамы 100150 мм болатын болат жолақ түріндегі қозғалмайтын торлар орнатылады. Айналатын торлар ұсталынған ластануларды су ағынымен шаю арқылы тазаланады. Қозғалмайтын торлар тот болып жиналып қалған ластануларды арнайы щеткалармен тазалайды, бұл щеткалардан олар су бөгетінен төмен жақтағы өзенге жуылады немесе автотранспортпен қоқыстыққа шығарылады.
Циркуляциялық сораптың әрқайсысында сору және тегеурін жүйелерінде задвижкалары бар, ол арқылы сораптарды өшіріп, жөндеу жүргізуге болады.
ЖЭС мен АЭС 20-дан аса сорап түрлері қолданылады. Технологиялық жұмысқа арналған жоғары сапалы сораптар төмендегідей болады: қоректендіруші, циркуляциялық, аздап қоректендіруші, конденсатты, жүйелі, багерлік, мазуттық. Технологиялық сораптардан басқа электростанцияларда өртке қарсы және басқа жұмыстарға арналған сораптар орнатылады. Сораптарды таңдау үшін қажет сұйықты беру нақты жылулық сызбаны есептеу арқылы анықтайды, ал қасымдар айырымы (кПа) келесі түрде анықталады:
,
мұндағы РН және РК - сәйкесінше тордың басындағы және соңындағы қысым,кПа;
h - геодезиялық тегеурін, тордың басындағы және соңындағы биіктік айырмаларына тең, м;
g- еркін түсу үдеуі, мс2;
- үдетуші және сорушы трактінің жиынтық кедергісі, кПа;
- cұйықтық тығыздығы, кгм3.
Сорапты қондырғыны жобалаған кезде сораптың кавитациясыз жұмысы қамтамасыз етілу керек.
3, а-суретте көрсетілген қондырғы схемасы үшін HВСНДОП болса бұл талап орындалады; 3, б-суретте көрсетілген схема үшін HВСНДОПболса, сору биіктігінің (м) абсолютті мәндері бойынша орындалады.
Нкос мәні мына формула бойынша анықталады:
Нкос=H1-0.25(H2-H1)
Н1 және Н2 мәндері сәйкесінше тең болады:
мұндағы РБ - 3,а-сурет схемасы үшін барометрлік қысым немесе 3,б- сурет схемасы үшін резервуардағы абсолютті қысым;
РН - сорылатын сұйық температурасы кезіндегі байытылу қысымы, Па;
n - сорап білігінің айналу жиілігі, айнмин;
C - келесідей формула бойынша анықталатын кавитацияға сораптың тұрақтылық коэффициенті:
Сораптардың конструкциялық типі формула бойынша анықталатын және сораптың тезжүрістілік коэффициентімен өрнектелетін берілуі қатынасы мен тегеурініне байланысты анықталады:
мұндағы n - айналу жиілігі, айнмин; H - тегеурін, м; .Q - беріліс, м3с.
а - ашық құдықтан су сору; б - қысымдағы резервуардан сору;
3-сурет. Сораптарды қосудың негізгі екі түрі
Қоректендіруші сораптар
Бұл барлық электростанциялардың экономикалық көрсеткіштеріне әсерін тигізетін өз қажеттіліктерінің ең қуатты агрегаты. қоректендіруші сораптарды таңдаған кезде көптеген факторлар, мысалы, электростанцияның жұмыс шарты, бу немесе қоректендіруші судың параметрі, жылулық схеманың ерекшеліктері.
Қоректендіруші қондырғының берілісі бу қазандықтарының өнімділіген 5 % артық болып қабылданады.
Қоректендіруші судың температурасы жоғары болған кезде сорапта кавитацияның пайда болу ықтималдығы артады. Сондықтан будың критикалықтан кейінгі параметрларымен бірге блоктарда және қоректендіруші сораптардың турбиналық приводтарында суды негізгі сораптардың сорғышына беретін алдын ала қосылған қосылған (бустерлі) сораптар орнатылады. Бустерлі сораптың қажеттілігі су бағанының қысымы және деаэратордағы бастапқы қысым жоғарыда қарастырылған кавитациялық жұмыс шартын қанағаттандырмаған жағдайда туындайды.
Қоректендіруші қондырғыны таңдаған кезде сорап приводы типін таңдауға ерекше мән беріледі. Электрстанцияларда электрлік немесе турбиналық привод қолданылады. Шет елдерде, әсіресе, АҚШ-да гидромуфта арқылы турбогенератор білігінен сораптар приводы қолданылады. Ал біздің елімізде бұндай тип кең таралмаған.
Қоректендіруші қондырғыларда резервті сораптар қарастырылады. Оқшауланған ЖЭС-та электрприводты негізгі сораптармен қоса станцияны нөлден бастап қосу үшін турбоприводты кем дегенде екі сорап орнатылады. Жүйеге қосылған блоксыз ЖЭС-тарда резервті сораптар қондырғыдағы негізгі сораптар саны кем дегенде төртке тең болатын болса қарастырылады.
ЖЭС блоктарында электрприводты бір сорап орнатылады. Критикалықтан кейінгі параметрлі бар блоктар сораптарында турбиналық қолданылады. Негізгі сорапқа қосымша ретінде негізгі сораптың 3050 % тең берілісті мен электрприводты резервті сораптар қолданылады. Қондырғы блогында екі сорап орнатылған кезде резерв қарастырылмайды.
Циркуляциялық сораптар
АЭС реакторлы контурының циркуляциялық сораптары реакторлы қондырғының ең жауапты агрегаттарына жатады. Жылутасымалдағыш радиоактивтілігі мен қауіпсіздік шарттары сорап констукциясына келесідей талаптарды негіздейді: жылутасымалдағыштың салньик пен разъемдер арқылы ағып кетуін болдырмау; минимальді уақытта жөндеу жұмыстары кезінде жинау және шашуға мүмкіндік беретін конструкциясының қарапайымдылығы; жұмыстың жоғарғы сенімділігі; сораптар жылутасымалдағышты смазка немесе коррозия өнімдерімен ластамау керек.
Циркуляциялық сораптар салыстырмалы тегеурін кезінде (циркуляциялық түйіннің гидравликалық кедергісі 5001000 кПа) үлкен берілістермен қамтамасыз ету керек. Бұндай талаптарға тезжүрістілік коэффициенті 400600 тең диагональді типті сораптар сәйкес келеді.
Циркуляциялық сораптың берілісі реактордың номинальді қуаты кезінде бір түйіндегі жылутасымалдағыш шығынына сәйкес келу керек. түйінде резервті сораптар орнатылмайды, себебі сорап тоқтаған кезде немесе түйін өшірілген кезде реактордың суытылуы басқа түйін сораптарының жұмысымен қамтамасыз етіледі. Сораптың барлық электрқозғалтқыштары бірдей уақытта өшірілген кезде реактордың суытылуы бірінші моментте инерциялық шығарылу нәтижесінде, одан кейін авариялық суыту жүйесінің қосылуы нәтижесінде қамтамсыз етіледі.
Циркуляциялық сорап берілісін реттеу әр түрлі іске асырылады. Кейбір замануи АЭС-тарда реттеу мүлдем қарастырылмаған, ал жылутасымалдағыштың суммарлы берілісіің өзгерісі жұмысшы сораптар санын өзгерту арқылы жүзеге асады. Берілісті реттеу задвижкалар көмегімен және жұмысшы дөңгелектің айналу жиілігін өзгерту арқылы дросселдеу әдісі қолданылады. Соңғы әдіс екіжылдамдықты электрқозғалтқыш немесе қоректендіру тізбегінде электрлік ток жиілігін түрлендіргіштің болуымен әске асырылады. Кейбір елдерде осы мақсатта айналу жиілігінің тегіс реттелуін қамтамасыз ететін арнайы бу турбинасының көмегімен сорап приводтары қолданылады.
Тоңазытатын судың сораптары
Тоңазытатын судың сораптары вертикальді немесе горизантальді білікпен орындалады. Бірінішісі жағалық сораптық станцияларда, екіншісі - турбиналық зал бөлмесінде орнатылады. Вертикальді орындалған кезде сорап электрқозғалтқышы көздегі су деңгейінен 22,5 м биіктікте орналасады, ол деңгей толқынданған кезде оны батып кетуден сақтайды.
Сораптарды таңдаған кезде керекті беріліс су шығыны максимал болатын жаздық режим жұмысы бойынша анықталады. Қысымның төмендеуі жүйенің гидравликалық кедергісі бойынша анықталады.
Конденсатты сораптар
Конденсатты сораптар турбинаға екеу немесе үшеу болып орнатылады. Екі сорап орнатылған кезде оның әрбіреуі конденсаттың толық шығынымен, ал үш сорап орнатылған кезде - шығынның 50 % таңдалынады. Конденсат тазалағыш болған кезде сүзгілерден кейін орнатылатын сораптардың екінші тобы қарастырылады.
Жылулық сораптар
Біріншілікті энергияның (тұтынушы отын) шығынын ақырғы тұтынушыға энергияны беруді жоғарылатыу немесе төмендетусіз оның түрленуінің рационалды әдісі есебінен төмендетуга талпыну - қазіргі заманғы жылутехниканың басты тенденциясы. Бұл ғимараттардың және өндірістік объектілерді жылумен қамтамасыз ету жүйелеріне жатады.
Төмен температуралық жылу күйінде соңғы энергия түрінде бере отырып (су 100оС төмен немесе ауа 50 оС төмен), бұл жүйелер жану өнімдерін 1500 оС - ға дейін қыздырылатын қазандықтардағы жоғары сапалы отынды қыздыру үшін немесе электр энергияны падаланады.
Республиканың энергобалансында энергоресурстардың үштен бірі ұқоғамдық инфраструктураға келеді 2.
Жеке үйлер мен коттедждерді жылуландырудың дәстүрлі жолы - бұл әр түрлі модификациядағы қазандықтар. Сонымен қатар ақырғы жылдар жылуландыру мен сумен қамтамтудың басқа альтернативалық жүйелері қолданыла бастады. Бірақ осы уақытқа дейін Қазақстанның құрылыс рыногында тұрарлық альтернативалық техника және жылу және сумен қамтудың технологиясы пайдаланылмайды. Бұл жылу сораптары, яғни жылулық жабдықтар, су қоймаларының, жер бедерінің, екінші жылу ресурстың энергиясын пайдалану үшін жасалған.
Мұндай жабдықтар тұтынушының қажеттіліктеріне байланысты әр түрлі конфигурацияларда көрсетілген, жеке үйлер мен коттедждер үшін, сонымен қатар ірі қоғамдық - әлеуметтік ғимараттар үшін де пайдаланылады.
Жылу сораптарын қолданатын жылуландыру қондырғылары жылу алу процессінің тиімділігін айтарлықтай жоғарылатуы мүмкін.
Жылу сорапты қондырғылар (ЖСҚ), аз қайнайтын жұмысшы заттарындағы жылудинамикалық циклды жүзеге асыра отырып жаңаратын төмен потенциалды жылу энергиясын қошаған ортаданқамтып алады, жылумен қамтуға қажетті деңгейге дейін оның потенциалын көтереді, отынды тура жағу кезіндегіге қарағанда 1,5 - 2,5 есе біріншілікті энергияны шығындайды. Жылу сорапты қондырғыларын қолдану - бұл жаңармайтын энергоресурстарды қорғап қалу және қоршаған ортаны қорғау, сонымен қатар атмосфераға СО2 (парниктік газ) шығарылуының азаюы.
Қазіргі уақытта көптеп жылу сораптарын қолдану мен өндіру АҚШ-та, Жапонияда, Герамнияда, Францияда, Швецияда, Данияда, Канадада, Ресейде және т.б. мемлекеттерде жүзеге асырылуда. Шетелдік көп мамандар осы жылу сораптарының кейінгіде көптеп пайдаланылып қоймай, сонымен қатар жылумен қамтамасыз етудің төмен температуралық жүйелерде негізгі орын алады деп есептейді.
Кез келген мемлекеттегі жылу сораптарының өндірісі бірінші кезекте өзінің ішкі рыногының қажеттілігін қанағаттандыру үшін негізделген.
Германияда сулы, сонымен қатар ауалы жылыту жүйелерінде және ауаның желдету жүйелерінде пайдаланылатын бірнеше мыңдаған ЖСҚ пайдалануда. Электр жетекті жылу сораптары басты орында. Сонымен қатар дизелдьік және газдық қозғалтқыштардан әкелінетін жүздеген жоғары қуатты ЖСҚ пайдаланылады. Жылудың қайнар көзі ретінде ауа (сыртқы және сорылмалы), грунт, су және т.б. қолданылады. Ірі жылу қондырғылары негізінен жылумен қамтудың центрленген жүйелерінде жұмыс істейді. 4 МВт дейінгі бірлікті жылу қуатты оншақты абсорбционды жылу сораптары жасалған.
Қазіргі кезде Германияда барлық дамыған мемлекеттер арасындағы бюджеттен ең кең мөлшерде өкіметтік датация бөлінеді: жылу сорптарының пайдаланылуына жіберілген 1 кВт жылу қуаты үшін ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
Инженерлік-технологиялық факультеті
Техникалық физика және жылуэнергетика кафедрасы
СОӨЖ
Тақырыбы: ЯЭҚ сораптары
Орындаған: Даулетханов Е.Д.
Топ: ТФ-205
Тексерген: Нургалиев Д.Н.
Семей 2015
Мазмұны
Кіріспе 3
Ядролық энергетикалық қондырғылардың сораптары және оның түрлері 4
Қоректендіруші сораптар 9
Циркуляциялық сораптар 11
Тоңазытатын судың сораптары 12
Конденсатты сораптар 12
Жылулық сораптар 12
Көлемді сораптар мен гидроқозғалтқыштар 20
Басқа да сорап түрлері 22
Қорытынды 23
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 24
Кіріспе
Жүйеге суды беру үшін немесе оны циркуляциямен қамтамасыз ету үшін осьтік немесе центрге тартқыш сораптар қолданылады. Егер су көздері өзен немесе көл болатын болса, онда сораптарды арнайы ғимараттарда - көз жағасында жабдықталған сорапты станцияларда орнатылады. Мұнда тек электрқозғалтқыштары жұмыстық қалақшалардан 34 м биіктікте орналасқан вертикальді білігі бар осьтік сораптар ғана орнатылады. Мұндай конструкция көздегі судың деңгейі толқындаған кезде электрқозғалтқыштың батып кетуінің алдын алады.
АЭС сорапты станцияларында негізгі циркуляциялық сораптармен қоса судың шығыны өте аз болған режимде немесе авариялық кезде тұтынушыларды сумен қамтамасыз ету үшін шығыны аз болатын техникалық судың сораптары орнатылады. Бұл сораптардың қозғалтқыштары қоректендіру көзінің жүйесіне қосылған болып табылады.
Ядролық энергетикалық қондырғылардың сораптары және оның түрлері
Жүйеге суды беру үшін немесе оны циркуляциямен қамтамасыз ету үшін осьтік немесе центрге тартқыш сораптар қолданылады. Егер су көздері өзен немесе көл болатын болса, онда сораптарды арнайы ғимараттарда - көз жағасында жабдықталған сорапты станцияларда орнатылады. Мұнда тек электрқозғалтқыштары жұмыстық қалақшалардан 34 м биіктікте орналасқан вертикальді білігі бар осьтік сораптар ғана орнатылады. Мұндай конструкция көздегі судың деңгейі толқындаған кезде электрқозғалтқыштың батып кетуінің алдын алады.
Сорапты станцияларда блок немесе блоктар тобының судың есептік шығынына тең суммарлы шығыны бар саны төрттен кем емес сораптар орнатылады. Резервті сораптар тек қана коррозияға байланысты жиі жөндеуге ұшырайтын сораптары теңіз суымен қамтамасыз етілген кезде орнатылады.
АЭС сорапты станцияларында негізгі циркуляциялық сораптармен қоса судың шығыны өте аз болған режимде немесе авариялық кезде тұтынушыларды сумен қамтамасыз ету үшін шығыны аз болатын техникалық судың сораптары орнатылады. Бұл сораптардың қозғалтқыштары қоректендіру көзінің жүйесіне қосылған блып табылады.
Градирнялар немесе шашыратқыш бассейндері бар екі циркуляциондық сораптар кері сумен қамтамасыз етілген кезде бір блокқа немесе конденсациялық бөлменің тура өзінде немесе оның қасында жабдықталған турбиналық бөлімшеде орнатылады. әрбір сораптың берілісі жалпы шығынның 60 % тең болып қабылданады. Көршілес турбиналардың тегеуріндік сызықтары жабқыштары бар қоспалармен жабдықталады, ол бойынша жұмыста жұмыс істеуші сораптардың саны аз болған кезде су шығыны да аз болғанда немесе турбиналардың бір сорапы авариялық тоқтаған кезде суды беруге болады.
Циркуляциондық сораптарды жетілдіретін тегеуріндер мына формуламен анықталады:
мұндағы hГ.- су берілісінің геодезиялық биіктігі, м;
- оның жекелеген бөліктер кедергісінің суммасы ретінде анықталатын жүйенің гидравликалық кедергісі, м.
Жазықтық жердің шарты үшін геодезиялық биіктіктің берілісі 510 м аспайды. Туранүктелі және суытқыштары бар кері жүйелердіңгидравликалық кедергісі 4580 кПа. Градирнялары және шашыратқыш бассейндері бар жүйелерде сораптар үлкен тегеурінді жетілдіру керек. Суды бұл кезде оросительді қондырғының жоғарғы бөлігіне беру керек немесе шашыратқыш соплолардың кедергісін жеңу керек.
Сораптардың тегеурінін азайту үшін конденсатордан судың сильфонды құймасын пайдалану керек (1 сурет). Суреттегі бұл азаю құйманың жоғарғы нүктесі мен қолданылатын құдықтағы су деңгейінің пьезометрлік биіктігіне сәйкес келеді. Заманауи конденсациялық қондырғы үшін биіктік 47 м (4070 Кп) жетеді.
1-суқабылдағыш; 2-өздігінен ағатын канал; 3- қабылдау құдығы; 4-циркуляциялық сорап; 5 - конденсатор; 6 - ағызуқұбыры; 7-сифонды құдық.
1 сурет. Сифонның жұмыс жасау сызбасы
Берілетін судың мөлшерін реттеу жұмысшы сораптар санын басқа айналу жиілігіне өзгерту арқылы немесе осьтік сораптар қалақшаларын айналдыру арқылы жүзеге асырылады.
Мысал ретінде 2-суретте қуатты электрстанция үшін сораптық станцияның типтік жобасы көрсетілген. Станция бірнеше отсектарден (орнатылған сораптар саны бойынша) тұрады. әрбір отсек суқабылдағыш бөліктен, сору камерасынан және сораптық бөлмеден тұрады. Жобада көздегі су деңгейінің толқындануы 3,5 мм тең болған кездегі қалыпты жұмыс көрсетілген.
1-циркуляциялық сорап; 2-тазарту торлары; 3-күштік су таратқыш; 4-өзгертілетін құдық;
2-сурет. Жағадағы сораптық станция
Су сорапты станцияға қиық, канал, бір ұшы өзен немес көлдің негізгі жеріне шығарылған бетонды түтік сияқты батып тұрған жүгенше сияқты болып келетін су қабылдағыш жабдықтан келіп түседі. Судан қоқыстарды, балдырларды және басқа да ластануларды алып тастау үшін сорапты станцияның су қабылдағыш бөлігіне ұяшықтары 510 мм болып келетін айналатын торлар және қадамы 100150 мм болатын болат жолақ түріндегі қозғалмайтын торлар орнатылады. Айналатын торлар ұсталынған ластануларды су ағынымен шаю арқылы тазаланады. Қозғалмайтын торлар тот болып жиналып қалған ластануларды арнайы щеткалармен тазалайды, бұл щеткалардан олар су бөгетінен төмен жақтағы өзенге жуылады немесе автотранспортпен қоқыстыққа шығарылады.
Циркуляциялық сораптың әрқайсысында сору және тегеурін жүйелерінде задвижкалары бар, ол арқылы сораптарды өшіріп, жөндеу жүргізуге болады.
ЖЭС мен АЭС 20-дан аса сорап түрлері қолданылады. Технологиялық жұмысқа арналған жоғары сапалы сораптар төмендегідей болады: қоректендіруші, циркуляциялық, аздап қоректендіруші, конденсатты, жүйелі, багерлік, мазуттық. Технологиялық сораптардан басқа электростанцияларда өртке қарсы және басқа жұмыстарға арналған сораптар орнатылады. Сораптарды таңдау үшін қажет сұйықты беру нақты жылулық сызбаны есептеу арқылы анықтайды, ал қасымдар айырымы (кПа) келесі түрде анықталады:
,
мұндағы РН және РК - сәйкесінше тордың басындағы және соңындағы қысым,кПа;
h - геодезиялық тегеурін, тордың басындағы және соңындағы биіктік айырмаларына тең, м;
g- еркін түсу үдеуі, мс2;
- үдетуші және сорушы трактінің жиынтық кедергісі, кПа;
- cұйықтық тығыздығы, кгм3.
Сорапты қондырғыны жобалаған кезде сораптың кавитациясыз жұмысы қамтамасыз етілу керек.
3, а-суретте көрсетілген қондырғы схемасы үшін HВСНДОП болса бұл талап орындалады; 3, б-суретте көрсетілген схема үшін HВСНДОПболса, сору биіктігінің (м) абсолютті мәндері бойынша орындалады.
Нкос мәні мына формула бойынша анықталады:
Нкос=H1-0.25(H2-H1)
Н1 және Н2 мәндері сәйкесінше тең болады:
мұндағы РБ - 3,а-сурет схемасы үшін барометрлік қысым немесе 3,б- сурет схемасы үшін резервуардағы абсолютті қысым;
РН - сорылатын сұйық температурасы кезіндегі байытылу қысымы, Па;
n - сорап білігінің айналу жиілігі, айнмин;
C - келесідей формула бойынша анықталатын кавитацияға сораптың тұрақтылық коэффициенті:
Сораптардың конструкциялық типі формула бойынша анықталатын және сораптың тезжүрістілік коэффициентімен өрнектелетін берілуі қатынасы мен тегеурініне байланысты анықталады:
мұндағы n - айналу жиілігі, айнмин; H - тегеурін, м; .Q - беріліс, м3с.
а - ашық құдықтан су сору; б - қысымдағы резервуардан сору;
3-сурет. Сораптарды қосудың негізгі екі түрі
Қоректендіруші сораптар
Бұл барлық электростанциялардың экономикалық көрсеткіштеріне әсерін тигізетін өз қажеттіліктерінің ең қуатты агрегаты. қоректендіруші сораптарды таңдаған кезде көптеген факторлар, мысалы, электростанцияның жұмыс шарты, бу немесе қоректендіруші судың параметрі, жылулық схеманың ерекшеліктері.
Қоректендіруші қондырғының берілісі бу қазандықтарының өнімділіген 5 % артық болып қабылданады.
Қоректендіруші судың температурасы жоғары болған кезде сорапта кавитацияның пайда болу ықтималдығы артады. Сондықтан будың критикалықтан кейінгі параметрларымен бірге блоктарда және қоректендіруші сораптардың турбиналық приводтарында суды негізгі сораптардың сорғышына беретін алдын ала қосылған қосылған (бустерлі) сораптар орнатылады. Бустерлі сораптың қажеттілігі су бағанының қысымы және деаэратордағы бастапқы қысым жоғарыда қарастырылған кавитациялық жұмыс шартын қанағаттандырмаған жағдайда туындайды.
Қоректендіруші қондырғыны таңдаған кезде сорап приводы типін таңдауға ерекше мән беріледі. Электрстанцияларда электрлік немесе турбиналық привод қолданылады. Шет елдерде, әсіресе, АҚШ-да гидромуфта арқылы турбогенератор білігінен сораптар приводы қолданылады. Ал біздің елімізде бұндай тип кең таралмаған.
Қоректендіруші қондырғыларда резервті сораптар қарастырылады. Оқшауланған ЖЭС-та электрприводты негізгі сораптармен қоса станцияны нөлден бастап қосу үшін турбоприводты кем дегенде екі сорап орнатылады. Жүйеге қосылған блоксыз ЖЭС-тарда резервті сораптар қондырғыдағы негізгі сораптар саны кем дегенде төртке тең болатын болса қарастырылады.
ЖЭС блоктарында электрприводты бір сорап орнатылады. Критикалықтан кейінгі параметрлі бар блоктар сораптарында турбиналық қолданылады. Негізгі сорапқа қосымша ретінде негізгі сораптың 3050 % тең берілісті мен электрприводты резервті сораптар қолданылады. Қондырғы блогында екі сорап орнатылған кезде резерв қарастырылмайды.
Циркуляциялық сораптар
АЭС реакторлы контурының циркуляциялық сораптары реакторлы қондырғының ең жауапты агрегаттарына жатады. Жылутасымалдағыш радиоактивтілігі мен қауіпсіздік шарттары сорап констукциясына келесідей талаптарды негіздейді: жылутасымалдағыштың салньик пен разъемдер арқылы ағып кетуін болдырмау; минимальді уақытта жөндеу жұмыстары кезінде жинау және шашуға мүмкіндік беретін конструкциясының қарапайымдылығы; жұмыстың жоғарғы сенімділігі; сораптар жылутасымалдағышты смазка немесе коррозия өнімдерімен ластамау керек.
Циркуляциялық сораптар салыстырмалы тегеурін кезінде (циркуляциялық түйіннің гидравликалық кедергісі 5001000 кПа) үлкен берілістермен қамтамасыз ету керек. Бұндай талаптарға тезжүрістілік коэффициенті 400600 тең диагональді типті сораптар сәйкес келеді.
Циркуляциялық сораптың берілісі реактордың номинальді қуаты кезінде бір түйіндегі жылутасымалдағыш шығынына сәйкес келу керек. түйінде резервті сораптар орнатылмайды, себебі сорап тоқтаған кезде немесе түйін өшірілген кезде реактордың суытылуы басқа түйін сораптарының жұмысымен қамтамасыз етіледі. Сораптың барлық электрқозғалтқыштары бірдей уақытта өшірілген кезде реактордың суытылуы бірінші моментте инерциялық шығарылу нәтижесінде, одан кейін авариялық суыту жүйесінің қосылуы нәтижесінде қамтамсыз етіледі.
Циркуляциялық сорап берілісін реттеу әр түрлі іске асырылады. Кейбір замануи АЭС-тарда реттеу мүлдем қарастырылмаған, ал жылутасымалдағыштың суммарлы берілісіің өзгерісі жұмысшы сораптар санын өзгерту арқылы жүзеге асады. Берілісті реттеу задвижкалар көмегімен және жұмысшы дөңгелектің айналу жиілігін өзгерту арқылы дросселдеу әдісі қолданылады. Соңғы әдіс екіжылдамдықты электрқозғалтқыш немесе қоректендіру тізбегінде электрлік ток жиілігін түрлендіргіштің болуымен әске асырылады. Кейбір елдерде осы мақсатта айналу жиілігінің тегіс реттелуін қамтамасыз ететін арнайы бу турбинасының көмегімен сорап приводтары қолданылады.
Тоңазытатын судың сораптары
Тоңазытатын судың сораптары вертикальді немесе горизантальді білікпен орындалады. Бірінішісі жағалық сораптық станцияларда, екіншісі - турбиналық зал бөлмесінде орнатылады. Вертикальді орындалған кезде сорап электрқозғалтқышы көздегі су деңгейінен 22,5 м биіктікте орналасады, ол деңгей толқынданған кезде оны батып кетуден сақтайды.
Сораптарды таңдаған кезде керекті беріліс су шығыны максимал болатын жаздық режим жұмысы бойынша анықталады. Қысымның төмендеуі жүйенің гидравликалық кедергісі бойынша анықталады.
Конденсатты сораптар
Конденсатты сораптар турбинаға екеу немесе үшеу болып орнатылады. Екі сорап орнатылған кезде оның әрбіреуі конденсаттың толық шығынымен, ал үш сорап орнатылған кезде - шығынның 50 % таңдалынады. Конденсат тазалағыш болған кезде сүзгілерден кейін орнатылатын сораптардың екінші тобы қарастырылады.
Жылулық сораптар
Біріншілікті энергияның (тұтынушы отын) шығынын ақырғы тұтынушыға энергияны беруді жоғарылатыу немесе төмендетусіз оның түрленуінің рационалды әдісі есебінен төмендетуга талпыну - қазіргі заманғы жылутехниканың басты тенденциясы. Бұл ғимараттардың және өндірістік объектілерді жылумен қамтамасыз ету жүйелеріне жатады.
Төмен температуралық жылу күйінде соңғы энергия түрінде бере отырып (су 100оС төмен немесе ауа 50 оС төмен), бұл жүйелер жану өнімдерін 1500 оС - ға дейін қыздырылатын қазандықтардағы жоғары сапалы отынды қыздыру үшін немесе электр энергияны падаланады.
Республиканың энергобалансында энергоресурстардың үштен бірі ұқоғамдық инфраструктураға келеді 2.
Жеке үйлер мен коттедждерді жылуландырудың дәстүрлі жолы - бұл әр түрлі модификациядағы қазандықтар. Сонымен қатар ақырғы жылдар жылуландыру мен сумен қамтамтудың басқа альтернативалық жүйелері қолданыла бастады. Бірақ осы уақытқа дейін Қазақстанның құрылыс рыногында тұрарлық альтернативалық техника және жылу және сумен қамтудың технологиясы пайдаланылмайды. Бұл жылу сораптары, яғни жылулық жабдықтар, су қоймаларының, жер бедерінің, екінші жылу ресурстың энергиясын пайдалану үшін жасалған.
Мұндай жабдықтар тұтынушының қажеттіліктеріне байланысты әр түрлі конфигурацияларда көрсетілген, жеке үйлер мен коттедждер үшін, сонымен қатар ірі қоғамдық - әлеуметтік ғимараттар үшін де пайдаланылады.
Жылу сораптарын қолданатын жылуландыру қондырғылары жылу алу процессінің тиімділігін айтарлықтай жоғарылатуы мүмкін.
Жылу сорапты қондырғылар (ЖСҚ), аз қайнайтын жұмысшы заттарындағы жылудинамикалық циклды жүзеге асыра отырып жаңаратын төмен потенциалды жылу энергиясын қошаған ортаданқамтып алады, жылумен қамтуға қажетті деңгейге дейін оның потенциалын көтереді, отынды тура жағу кезіндегіге қарағанда 1,5 - 2,5 есе біріншілікті энергияны шығындайды. Жылу сорапты қондырғыларын қолдану - бұл жаңармайтын энергоресурстарды қорғап қалу және қоршаған ортаны қорғау, сонымен қатар атмосфераға СО2 (парниктік газ) шығарылуының азаюы.
Қазіргі уақытта көптеп жылу сораптарын қолдану мен өндіру АҚШ-та, Жапонияда, Герамнияда, Францияда, Швецияда, Данияда, Канадада, Ресейде және т.б. мемлекеттерде жүзеге асырылуда. Шетелдік көп мамандар осы жылу сораптарының кейінгіде көптеп пайдаланылып қоймай, сонымен қатар жылумен қамтамасыз етудің төмен температуралық жүйелерде негізгі орын алады деп есептейді.
Кез келген мемлекеттегі жылу сораптарының өндірісі бірінші кезекте өзінің ішкі рыногының қажеттілігін қанағаттандыру үшін негізделген.
Германияда сулы, сонымен қатар ауалы жылыту жүйелерінде және ауаның желдету жүйелерінде пайдаланылатын бірнеше мыңдаған ЖСҚ пайдалануда. Электр жетекті жылу сораптары басты орында. Сонымен қатар дизелдьік және газдық қозғалтқыштардан әкелінетін жүздеген жоғары қуатты ЖСҚ пайдаланылады. Жылудың қайнар көзі ретінде ауа (сыртқы және сорылмалы), грунт, су және т.б. қолданылады. Ірі жылу қондырғылары негізінен жылумен қамтудың центрленген жүйелерінде жұмыс істейді. 4 МВт дейінгі бірлікті жылу қуатты оншақты абсорбционды жылу сораптары жасалған.
Қазіргі кезде Германияда барлық дамыған мемлекеттер арасындағы бюджеттен ең кең мөлшерде өкіметтік датация бөлінеді: жылу сорптарының пайдаланылуына жіберілген 1 кВт жылу қуаты үшін ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz