Фосфор қышқылы

Пән: Химия
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым Министрлігі

Семей қаласының Шәкәрім атындағы Мемлекеттік Университеті

БӨЖ

Тексерген: Лебаева Ж. Т.

Орындаған: Кейкова Ә. Қ.

Тобы: ХН-301

Семей қаласы 2015

Жоспар

Фосфор қышқылының физикалық және химиялық қасиеттері
Фосфор қышқылын өндірісте және лабораторияда алу
Фосфор қышқылының қолданылуы
Жай және екі еселенген суперфосфат
Азот тыңайтқыштары және классификациясы
Нитрат аммоний өндірісі.
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

Фосфор қышқылының физикалық және химиялық қасиеттері

Қысқаша мәлімет: Фосфор қышқылы (ортофосфор қышқылы) H3PO4, мол. м. 97, 995; түссіз гигроскопиялық кристаллдар (а=0, 5762 нм, b=0, 4831 нм, с=1, 1569 нм, =95, 31°) ; ауада жайылады; балқу темп. 42, 5°С; тығ. 1, 88 г/см3; ΔH0обр. -1283 кДж/моль; Балқыған күйде асқынсалқындауға қабілетті; 150C-та қою майлы сұйықтық, -121 0C-та шынытәріздес масса түзеді. Фосфор қышқылы суда кез келген қатынаста араласады. Сұйытылған сулы ерітінділердің қышқыл дәмі бар.

Химиялық қасиеті:

Фосфор қышқылы тотықтырғыш қасиет көрсетпейді, қышқылдарға тән барлық реакцияларға түседі.

1) Активті металдармен сутек бөле әрекеттеседі:

2Н ₃ РО ₄ + ЗСа = Са ₃ (РО ₄ ) ₂ + ЗН ₂ ↑

2) Негіздік оксидтермен тұз бен су түзеді:

2Н ₃ РО ₄ + 3MgO = Mg ₃ (PО ₄ ) ₂ + ЗН ₂ О

3) Негіздермен тұз бен су түзе әрекеттеседі:

Н ₃ РО ₄ + 3NaOH = Na ₃ PО ₄ + 3H ₂ О

4) Әлсіз қышқылдардың тұздарымен әрекеттеседі;

2H ₃ PО ₄ + 3Na ₂ S = 2Na ₃ PО ₄ + 3H ₂ S↑

жаңа тұз және жаңа қышқыл түзеді.

Фосфор қышқылының қалдығына (РО ₄ ^3- ) сапалық реакция жасау үшін күміс ионы (Ag ⁺ ) қолданылады.

Н ₃ РО ₄ + 3AgNО ₃ = Ag ₃ PО ₄ ↓+ 3HNО ₃

(РО ₄ ^3- + 3Ag ⁺ → Ag ₃ PО ₄ ↓)

Физикалық қасиеті:

Фосфор қышқылы - Р түссіз кристалды, улы емес зат. Суда жақсы ериді. Фосфор қышқылы орташа қышқыл катарына жатады.

Фосфор қышқылы суда ерігенде, сатылап диссоциацияланады:

Ортофосфор қышқылының алғашқы сатысына қарағанда келесі сатыларында иондарға ыдырау мүмкіндігі біртіндеп төмендейді. Сондықтан ерітіндіде басқа иондарға қарағанда дигидрофосфат Р ионы көбірек болады.

Фосфор қышқылын өндірісте және лабораторияда алу

Алынуы (Лабораторияда) :

Фосфор (V) оксидін суда еріту арқылы : Р ₂ О ₅ + ЗН ₂ О = 2Н ₃ РО ₄

Өнеркесіпте :

Кальций фосфатына күкірт қышкылын қосып қыздыру арқылы алады:

Са ₃ (РО ₄ ) ₂ + 3H ₂ SО ₄ (конц) = 2Н ₃ РО ₄ + 3CaSО ₄

Фосфор қышқылы үш түрлі тұз түзеді: NaH ₂ PО ₄ - натрий дигидрофосфаты; Na ₂ HPО ₄ - натрий гидрофосфаты; Na ₃ PО ₄ - натрий фосфаты.

Фосфор қышқылының Na, К тұздары - ортофосфаттары, гидро- және дигидрофосфаттары суда жақсы ериді.

Аса маңызды жасанды фосфор тыңайтқыштарына жай супер-фосфат, қоссуперфосфат, преципитат, аммофос жатады.

Жай суперфосфатты табиғи фосфатқа күкірт кышқылымен әсер ету арқылы алады.

Ca3(PO4) 2 + 2H2SO4 = Ca(H2PO4) 2 + 2CaSO4

Сонымен жай суперфосфат кальций дигидрофосфаты мен кальций сульфатының коспасынан түрады. Кальций сульфаты өсімдіктерге қажет болмайтындықтан қоспада оның болуы суперфосфаттың құнын кемітеді.

Қос суперфосфатты табиғи фосфат пен фосфор қышқылын әре-кеттестіру жолымен алады.

Са ₃ (РО4) ₂ + 4НзРО4 = ЗСа(Н2РО4) 2

Қос суперфосфаттың, құрамында жай суперфосфаттағыдай кальций фосфаты болмайтындықтан ондағы фосфордың мәлшері де екі есеге жуық көп болады. Байытылған суперфосфатты, жай суперфосфаттағы табиғи фосфатты күкірт қышқылымен азот қышқылыныц қоспасы арқылы өн деп, ондағы фосфордың мөлшерін көбейту жолымен алады.

Азот тыңайтқыштары және классификациясы

Құрамында қоректік элемент - азот бар тыңайтқышты азот тыңайтқышы дейді. Азот - тіршілік үшін маңызы өте зор элемент, ол жетіспеген жағдайда есімдіктің жапырағы бозғылт жасыл болып (мысалы, орамжапырак пен жүгерінің), бойы еспей, жапырағы жұқа және шырыны аз, гүлі майда болады. Өсімдікке азот тыңайтқышын берсе, есімдіктің өсуі мен дамуы жақсарып, өнім беруі жоғарылайды. Топырақ арқылы азотты әсімдік аммоний ионы NH4+ және нитрат ионы N0^ түрінде сіңіреді. Азот тыңайтқыштары минералды және органикалық болып белінеді. Азотты тыңайтқыштарға: калий, натрий және аммоний (NaN03, KN03, NH4N03) нитраттары (селитра) жатады. Олар - ақ түсті, суда жақсы еритін кристалл заттар, онда коректік элементазот 15-16% болады. Аммоний сульфатында (NH ₄ ) ₂ S0 ₄ 21%-ке дейін коректік элемент - азот болады. Көп қолданылатын тыңайтқыштың бірі- карбамид (мочевина) CO(NH ₂ ) ₂ құрамында 46%-ке дейін азот бар. Сұйық тыңайтқыш аммиак суы NHg, онда қоректік элемент азот 80% шамасында болады.

Нитрат аммоний өндірісі .

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.