Вирустық аурулардың спецификалық алдын алу туралы мәлімет
1.Вирустық аурулардың спецификалық алдын алу
2.Вакцина.Түрлері.Дайындау
3.Адьюванттар,иммуномодуляторлар
4.Құтырық,Аусыл,Шмалленберг,Блютанг ауруларының диагностикасы және алдын алу шаралары
5.Пайдаланған әдебиеттер
2.Вакцина.Түрлері.Дайындау
3.Адьюванттар,иммуномодуляторлар
4.Құтырық,Аусыл,Шмалленберг,Блютанг ауруларының диагностикасы және алдын алу шаралары
5.Пайдаланған әдебиеттер
Арнамалы(Спецификалық) дауалау дегеніміз – малды жұқпалы аурулардан вакцина немесе гипериммунды қан сарысуы арқылы сақтандыру. Ауырып жазылған малда және вакцина егілген соң вирусқа қарсы пайда болған иммунитет әр түрлі дамиды.Мұнда гуморальдық және клеткалық факторлар әр түрлі роль атқарады.
Иммунитеттің гуморальдық және клеткалық факторлары әр түрлі вакциналармен іске асырылады.
Вакциналар (Vaccines) – бастапқыда инфекция профилактикасына, активті иммунитет қалыптастыруға арналған препараттар. Әр вакцинаның негізгі әсер ететіні иммуноген, яғни иммунды жауап тудыратын аурулар қоздырғыштарының антигендік компоненттерінің химиялық құрылымына үйлесттіболып келетін корпускулалы немесе ерітінді субстанция. Инфекцияның таралуын иммунизация арқылы тоқтату медицина саласында адамзаттың маңызды жетістіктерінің бірі. Вакцина дайындау технологиясы мен өндірісіне 10-15 жыл керек, себебі вакциналар көптеген тесттерден өтеді, және келесі тест алдынғы тесті нәтижелі болған жағдайда әрі қарай тестіленуі жалғастырылады; заманауи талаптарына жауап беретін қондырғылар және қаражатты күрделі технологиялық бағыттар қолданылады. Айта кету керек, вакцинацияның нәтижелілігі егуге арналған қоздырғыштың антигендер құрылымының ерекшелігін анықтайтын протективті гуморальды және/немесе клеткалық иммунды жауаптың индукциясымен байланысты. Сонымен қатар вакцинаның нәтижелігі микроорганизмнің туа біткен иммунитет жүйесімен байланысу сипатымен қамтамасыз етіледі.
Барлығына белгілі жіктелуде, вакциналарды бөледі: тірі, өлі, химиялық және анатоксиндер. Вакциналардың келесі жіктелуі аса маңызды: суббірліктік, генді-инженерлі, жасанды, тамақтық, терапиялық, өспелерге қарсы, ДНҚ-вакциналар; және форсифицирленген мен комбинирленген.
Тірі вакциналар аса патогенді микроорганизмдердің антигендік құрылысын және иммуногенділігін сақтай отырып әлсірету (аттенуация) жолымен алады (оба таяқшасы, бруцеллалар, туляремия қоздырғышы). Вакциналық штамның аттенуациясы физикалық (температуралық режимді, осмосттық градиентті өзгерту, УКС және т.б. әсерімен) және химиялық (антибиотиктің төменгі концентрациясы, өт, бояулар және т.б.) тәсілдермен, сезімтал емес жануарларға, тауық эмбрионына, тіндік клеткалар дақылына пассаж жасау (вирус болған жағдайда) арқылы жүреді.
Иммунитеттің гуморальдық және клеткалық факторлары әр түрлі вакциналармен іске асырылады.
Вакциналар (Vaccines) – бастапқыда инфекция профилактикасына, активті иммунитет қалыптастыруға арналған препараттар. Әр вакцинаның негізгі әсер ететіні иммуноген, яғни иммунды жауап тудыратын аурулар қоздырғыштарының антигендік компоненттерінің химиялық құрылымына үйлесттіболып келетін корпускулалы немесе ерітінді субстанция. Инфекцияның таралуын иммунизация арқылы тоқтату медицина саласында адамзаттың маңызды жетістіктерінің бірі. Вакцина дайындау технологиясы мен өндірісіне 10-15 жыл керек, себебі вакциналар көптеген тесттерден өтеді, және келесі тест алдынғы тесті нәтижелі болған жағдайда әрі қарай тестіленуі жалғастырылады; заманауи талаптарына жауап беретін қондырғылар және қаражатты күрделі технологиялық бағыттар қолданылады. Айта кету керек, вакцинацияның нәтижелілігі егуге арналған қоздырғыштың антигендер құрылымының ерекшелігін анықтайтын протективті гуморальды және/немесе клеткалық иммунды жауаптың индукциясымен байланысты. Сонымен қатар вакцинаның нәтижелігі микроорганизмнің туа біткен иммунитет жүйесімен байланысу сипатымен қамтамасыз етіледі.
Барлығына белгілі жіктелуде, вакциналарды бөледі: тірі, өлі, химиялық және анатоксиндер. Вакциналардың келесі жіктелуі аса маңызды: суббірліктік, генді-инженерлі, жасанды, тамақтық, терапиялық, өспелерге қарсы, ДНҚ-вакциналар; және форсифицирленген мен комбинирленген.
Тірі вакциналар аса патогенді микроорганизмдердің антигендік құрылысын және иммуногенділігін сақтай отырып әлсірету (аттенуация) жолымен алады (оба таяқшасы, бруцеллалар, туляремия қоздырғышы). Вакциналық штамның аттенуациясы физикалық (температуралық режимді, осмосттық градиентті өзгерту, УКС және т.б. әсерімен) және химиялық (антибиотиктің төменгі концентрациясы, өт, бояулар және т.б.) тәсілдермен, сезімтал емес жануарларға, тауық эмбрионына, тіндік клеткалар дақылына пассаж жасау (вирус болған жағдайда) арқылы жүреді.
1. Мырзабекова Ш.Б, Ветеринариялық вирусология Оқулық 2004 -368б.
2. ДарканбаевТ.Б. Учебная литература: Микробиология и
3. Н. Шоканов. Микробиология Оқулық Алматы, Санат- 1997ж.-320б.
4. Р.Г.Госманов, Н.М. Колычев. Ветеринарная вирусология Москва, Колос-2006г-304с.
2. ДарканбаевТ.Б. Учебная литература: Микробиология и
3. Н. Шоканов. Микробиология Оқулық Алматы, Санат- 1997ж.-320б.
4. Р.Г.Госманов, Н.М. Колычев. Ветеринарная вирусология Москва, Колос-2006г-304с.
Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым Министірлігі
Семей қаласының Шәкәрім атындағы Мемлекеттік университеті
БӨЖ
Тақырыбы:
1)Вирустық аурулардың спецификалық алдын алу.Вакцина дайындау принциптері.Адьюванттар,иммуномодул яторлар
2)Құтырық,Аусыл,Шмалленберг,Блютанг ауруларының диагностикасы және алдын алу шаралары
Орындаған:Туржигитов А.Х.
Тексерген: Омарбеков Е.О.
Семей 2015 ж.
Жоспар:
1.Вирустық аурулардың спецификалық алдын алу
2.Вакцина.Түрлері.Дайындау
3.Адьюванттар,иммуномодуляторлар
4.Құтырық,Аусыл,Шмалленберг,Блютанг ауруларының диагностикасы және алдын алу шаралары
5.Пайдаланған әдебиеттер
Арнамалы(Спецификалық) дауалау дегеніміз - малды жұқпалы аурулардан вакцина немесе гипериммунды қан сарысуы арқылы сақтандыру. Ауырып жазылған малда және вакцина егілген соң вирусқа қарсы пайда болған иммунитет әр түрлі дамиды.Мұнда гуморальдық және клеткалық факторлар әр түрлі роль атқарады.
Иммунитеттің гуморальдық және клеткалық факторлары әр түрлі вакциналармен іске асырылады.
Вакциналар (Vaccines) - бастапқыда инфекция профилактикасына, активті иммунитет қалыптастыруға арналған препараттар. Әр вакцинаның негізгі әсер ететіні иммуноген, яғни иммунды жауап тудыратын аурулар қоздырғыштарының антигендік компоненттерінің химиялық құрылымына үйлесттіболып келетін корпускулалы немесе ерітінді субстанция. Инфекцияның таралуын иммунизация арқылы тоқтату медицина саласында адамзаттың маңызды жетістіктерінің бірі. Вакцина дайындау технологиясы мен өндірісіне 10-15 жыл керек, себебі вакциналар көптеген тесттерден өтеді, және келесі тест алдынғы тесті нәтижелі болған жағдайда әрі қарай тестіленуі жалғастырылады; заманауи талаптарына жауап беретін қондырғылар және қаражатты күрделі технологиялық бағыттар қолданылады. Айта кету керек, вакцинацияның нәтижелілігі егуге арналған қоздырғыштың антигендер құрылымының ерекшелігін анықтайтын протективті гуморальды жәненемесе клеткалық иммунды жауаптың индукциясымен байланысты. Сонымен қатар вакцинаның нәтижелігі микроорганизмнің туа біткен иммунитет жүйесімен байланысу сипатымен қамтамасыз етіледі.
Барлығына белгілі жіктелуде, вакциналарды бөледі: тірі, өлі, химиялық және анатоксиндер. Вакциналардың келесі жіктелуі аса маңызды: суббірліктік, генді-инженерлі, жасанды, тамақтық, терапиялық, өспелерге қарсы, ДНҚ-вакциналар; және форсифицирленген мен комбинирленген.
Тірі вакциналар аса патогенді микроорганизмдердің антигендік құрылысын және иммуногенділігін сақтай отырып әлсірету (аттенуация) жолымен алады (оба таяқшасы, бруцеллалар, туляремия қоздырғышы). Вакциналық штамның аттенуациясы физикалық (температуралық режимді, осмосттық градиентті өзгерту, УКС және т.б. әсерімен) және химиялық (антибиотиктің төменгі концентрациясы, өт, бояулар және т.б.) тәсілдермен, сезімтал емес жануарларға, тауық эмбрионына, тіндік клеткалар дақылына пассаж жасау (вирус болған жағдайда) арқылы жүреді. Вакциналық штамм енгізген кейін организмде көбейеді және вакциналық инфекциялық процесс туындайды. Көптеген егілгендерде вакциналық инфекция клиникалық симптомдарсыз өтеді және тұрақты иммунитет қалыптастырады. Тірі вакциналарға қызамықтың (Рудивакс), қызылша (Рувакс), полиомиелит (Полио Сэбин Веро), паротиттің (Имовакс Орейон) арнайы алдын алуына қолданатын препараттар жатады. Тірі вакциналарды лиофилизирленген түрде (полиомиелитке ғана емес) шығарады.
Тірі вакциналардың жетістіктері барысында бір ескертулерге назар аударған жөн: вирулентті формалары реверсия беруі мүмкін, нәтижесінде егілген адамда ауру тудыруы мүмкін. Осы себептен тірі вакциналарды мұқият тестілеуден өткізеді. Иммунитет тапшылығы бар науқастар (иммуносупрессивті терапия алатындар, ЖИТС және өспелерде) осындай вакциналарды қабылдауға болмайды. Тірі вакциналардың нәтижелілігі егілген организмде аттенуацияланған микроорганизмдер көбейю қабілеттілігінен нақты тіндерде иммунологиялық активті компоненттерді көшіріп жетілдіру. Тірі вакциналар аса иммуногенді, бірақ стандарттауда қиындықтар тудырады, тасымалдауда және ұзақ уақыт сақталуына ерекше талаптар қойылады.
Инактивацияланған вакциналарды вируленттілігі және антигендік құрылымы жетік құнды жоғары патогенді штамдардың инактивациясын физикалық және химиялық тәсілдермен алуға негізделген (көкжөтел қоздырғышын формалинмен инактивациялайды, лептоспираларды - жоғарғы температурамен, тырысқақ вибрионын - формалинмен). Осындай вакциналар аса тұрақты және қауіпсіз. Өлі вакциналарды қолданғанда иммунизация нәтижесі препарат құрамындағы иммуногеннің мөлшеріне байланысты. Сондықтан толық құнды иммуногенді стимул қалыптастыру үшін микробтық клеткаларды немесе вирустық бөлшектерді концентрациялау және тазарту қажет. Иммунды жауапты күшейту үшін вакцинаның бірнеше дозасын егу керек (бустерлік иммунизация). Сонымен, инактивацияланған вакциналар аса иммуногенді, реактогенділігі төмен, жеңіл стандартталынады, олардың сақталуы және тасымалдануы аса қиындықтар тудырмайды. Инактивацияланған және басқа барлық репликацияланбайтын вакциналардың иммунитет қалыптастыру қабілетін келесі жолдармен күшейтеді:
- иммуногенді үлкен молекулалы химиялық инертті полимерлерге сорбциялау;
- организмнің иммундық реакциясын белсендіретін адъюванттарды қосу;
- иммуногенді ұсақ капсулаларға орау, олар бәсендеп сіңіріледі, енген орнында депонирленеді және иммуногенді стимулды әсерін ұзартады.
Химиялық вакциналар микроорганизмдер клетка компоненттерінен, оның ішінде протективті антигеннен құралған, тұпкілікті иммунды жауап қалыптастырады. Жиі бұл микробтық клеткалардың макромолекулалы глико- немесе липопротеидтер, яғни микроорганизмнің иммуногенді сипаттамасын анықтайды. Микроорганизмдер фрагменттерін қолданатын химиялық вакциналарға мысал келтірсек, бұл - Streptococcus pneumoniae қарсы вакцина, менингококктың А типіне қарсы вакцина, қоздырғыштың Vi-антигені бар ішсүзектік спирттік вакцина, полисахаридті вакциналар (Менинго А+С, Акт-ХИБ, Пневмо 23, Тифим Ви), ацеллюлярлы көкжөтелдік вакцина және т.б. Вакциналар стандартты, реактогенділігі төмен, бірақ иммуногенділігі әлсіз.
Анатоксиндерді микроорганизмнің екіншілік метаболиті - экзотоксиннен бөліп алады, оны тазартып инактивациялайды. Бактериялық токсиндер болғандықтан жоғарғы температурада оларды формалинмен зарарсыздандырады, әрі қарай тазартып концентрациялайды. Анатоксиндерді түрлі минералды адсорбенттерде сорбциялайды, мысалы, алюминий гидрототығында. Адсорбция жасағанда анатоксиндердің имуногенді белсенділігі күшейеді. Себебі енгізу орнында препараттың депосы құрылады және сорбенттің адъювантты әсерінен жергілікті қабыну туындайды, шеткі лимфа түйіндерінде плазмацитарлық реакция қарқынды өтеді. Анатоксиндердің иммуногенділігі және спецификасы жоғары, тұрақты, белсенді жүре пайда болған иммунитет қалыптастырады.
Дифтерия экзотоксинінен анатоксинді алу технологиясы алғаш рет Г. Рамон ұсынды. Дифтерия қоздырғышы Сorynebacterium diphtheriae сұйық қоректік ортада дақылдандырылған, кейін дақылдық сұйықтықтан дифтерия экзотоксині бөлініп алып тазартылған, 1 ай бойы 37[0]С температурада 0,3-0,4% нейтралды формалин ерітіндісінде инактивацияланды. Антигендік құрылысы және иммуногенділігі сақталған инактивацияланған токсин - анатоксин алюминий тотығы гидратында (адъювант) адсорбцияланған. Осындай тәсілмен сіреспелік, стафилококктық, ботулинистік және басқа анатоксиндер алынған.
Генді-инженерлі вакциналар рекомбинантты ДНҚ технологиясымен алынған және арнайы клеткалық жүйлерде жинақталған микроорганизмдердің әр гендері экспрессиясының өнімдері болып келеді (түрлі қоздырғыштардың протективті антигендері ашытқы клеткаларында немесе ішек таяқшасында түзіледі). Гендік вакцинаның ерекше топтары профилактикалық мақсатта қолдану ғана емес, тағы кейбір аутоиммунды аурулар, аллергиялық жағдайларды, қатерлі ісіктер емдеуіне терапиялық мақсатта тағайындалынады. Тағамдық (жейтін) вакциналарды дайындау да өзекті мәселеге айналған.
Гепатит В қарсы рекомбинантты вакцина дайындауында HвsAg беткейлік жұқпалы емес антиген синтезін кодтайтын вирус гендері плазмида векторына ендіріледі. Әрі қарай вектор (Saccharomyces cerevisiae) наубайхана ашытқы клеткаларына трансфекцияланады. Модификацияланған ашытқы клеткалары HbsAg синтездей бастайды. Соңғыны дақылдық ортадан бөліп алып тазартылады. Осындай тәсілмен алынған рекомбинантты вакцина құрамында 95% HBsAg және 5%-ға дейін ашытқы протеині бар, бірақ онда ашытқы клеткаларының ДНҚ мүлдем болмайды. Вакциналық антигенді алюминий гидрототығымен адсорбцияланады.
ДНҚ-вакциналар - бұлпатогенді микроорганизмдер, өспелер клеткалары және т.б. бөлінген гендік құрылымдар немесе ДНҚ фрагменттері; организмде иммунды жауап тудыратын микроорганизмдердің протективті антигендерін, өспеге ассоциацияланған антигендері синтезіне жауапты. Осындай гендік құрылымдар плазмида немесе вирустық векторлар көмегімен адам организмінің клеткаларына трансфекцияланады, экспрессияланады және өспеге спецификасы бар, микробты және т.б. протеиндерді түзеді (протективті антигендер), нәтижесінде иммунды жауап туындайды немесе қандайда болмасын патологияда организмнің қорғаныс күштерін белсендіреді.
Тамақтық (жейтін) вакциналар. Жейтін немесе мукозды вакциналарды алғаш рет 1992 жылы Мэйсон темекі өсімдігі клеткаларында гепатит В вирусының НВsAg детерминациялайтын генді клондау арқылы алды. Трансгенді темекі өсімдігі өскенде өсімдік протеиндерімен қоса НВsAg түзеді. Келесі зерттеулерде НВsAg кодтайтын гендер картоп, жүгері және басқа өсімдіктер геномына экспрессияланған. Қазіргі уақытта пісірілмей қолданатын трансгенді өсімдіктердің жемістері, жапырақтары және ұрықтары (томаттар, банан, салат жапырақтары және т.б.) негізінде тағамдық вакциналар технологиясы қарқынды дайындық үстінде. Қорытынды ойдағыдай жақсы нәтиже берсе, парентералді енгізуге арналған вакциналар дайындауға қымбат тұратын антигендердің тазалауы өзінен-өзі жоққа айналады.
Өсімдікте экспрессияланған антигендерді асқорыту жолдарынан өткенде және иммунитеттің мукоздық жүйесіне жауапты ішектің кілегей қабаты клеткаларына жеңіл жеткізілуіне кедергі жасайтын протеолизден өсімдіктің клетка қабырғасы қорғайды. Трансгенді өсімдіктерде бағытты гендердің экспрессиясын күшейту үшін қарқынды зерттеулер жүргізіледі, себебі тағамдық вакциналардың, басқа гендік-инженерлік вакциналар секілді иммуногенділігі жеткілікті емес
Вакцина дайындау технологиясы
Бактериалық және вирустық вакциналар көп компонентті және көп сатылы технологиялы болғандықтан GMP негізгі принциптерін сақтай алатын мекемелер ғана өндіре алады. Вакциналар өндірісіне қажетті қондырғылармен жабдықталған арнайы технологиялық бағыт қажет. Вакциналар өндірісі ағымындағы әр сатысының ұнемді өлшемдері мен реттелуін қосатын автоматтандырылған бақылау мен технологиялық процесі реттелуі маңызды. Вакцина алуының барлық сатыларында стерильдігі мұқият сақталуы тиісті. Басқа микрофлорамен ластануы сырттай (ауа, қондырғылар, қызметкерлер) және іштей дамуына (вакциналық штамды дақылдандыруына арналған қоректік орталарды дайындауына стандартты субстрат қолдану; вирустарды дақылдандыруына қажетті мамандырылған шаруашылықтарда бапталатын дені сау жануарлар мен құстардан алынған жануарлар текті тіндер мен клеткаларды, тауық эмбрионың қолдану) тосқауыл қойылады.
Вакциналар өндірісінде технологияны мұқият сақтау, стандартты әдістемелер, шикі заттар мен реактивтер қолдануы аса маңызды. Өндірісте қолданатын химиялық заттар халықаралық немесе ұлттық фармакопея талаптарына жауап беру және кіру бақылаудан өтуі керек. БДСҰ талаптарына сәйкес вакциналардың барлық өндіру сатысында пенициллин және басқа бета-лактамды антибиотиктер қолдануына тиым салынған. Басқа антибиотиктер қолдануына шектеулі рұқсат берілгенімен ақырғы өнімде олардың саны өте аз болуға тиісті. Вакциналар дайындау ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Семей қаласының Шәкәрім атындағы Мемлекеттік университеті
БӨЖ
Тақырыбы:
1)Вирустық аурулардың спецификалық алдын алу.Вакцина дайындау принциптері.Адьюванттар,иммуномодул яторлар
2)Құтырық,Аусыл,Шмалленберг,Блютанг ауруларының диагностикасы және алдын алу шаралары
Орындаған:Туржигитов А.Х.
Тексерген: Омарбеков Е.О.
Семей 2015 ж.
Жоспар:
1.Вирустық аурулардың спецификалық алдын алу
2.Вакцина.Түрлері.Дайындау
3.Адьюванттар,иммуномодуляторлар
4.Құтырық,Аусыл,Шмалленберг,Блютанг ауруларының диагностикасы және алдын алу шаралары
5.Пайдаланған әдебиеттер
Арнамалы(Спецификалық) дауалау дегеніміз - малды жұқпалы аурулардан вакцина немесе гипериммунды қан сарысуы арқылы сақтандыру. Ауырып жазылған малда және вакцина егілген соң вирусқа қарсы пайда болған иммунитет әр түрлі дамиды.Мұнда гуморальдық және клеткалық факторлар әр түрлі роль атқарады.
Иммунитеттің гуморальдық және клеткалық факторлары әр түрлі вакциналармен іске асырылады.
Вакциналар (Vaccines) - бастапқыда инфекция профилактикасына, активті иммунитет қалыптастыруға арналған препараттар. Әр вакцинаның негізгі әсер ететіні иммуноген, яғни иммунды жауап тудыратын аурулар қоздырғыштарының антигендік компоненттерінің химиялық құрылымына үйлесттіболып келетін корпускулалы немесе ерітінді субстанция. Инфекцияның таралуын иммунизация арқылы тоқтату медицина саласында адамзаттың маңызды жетістіктерінің бірі. Вакцина дайындау технологиясы мен өндірісіне 10-15 жыл керек, себебі вакциналар көптеген тесттерден өтеді, және келесі тест алдынғы тесті нәтижелі болған жағдайда әрі қарай тестіленуі жалғастырылады; заманауи талаптарына жауап беретін қондырғылар және қаражатты күрделі технологиялық бағыттар қолданылады. Айта кету керек, вакцинацияның нәтижелілігі егуге арналған қоздырғыштың антигендер құрылымының ерекшелігін анықтайтын протективті гуморальды жәненемесе клеткалық иммунды жауаптың индукциясымен байланысты. Сонымен қатар вакцинаның нәтижелігі микроорганизмнің туа біткен иммунитет жүйесімен байланысу сипатымен қамтамасыз етіледі.
Барлығына белгілі жіктелуде, вакциналарды бөледі: тірі, өлі, химиялық және анатоксиндер. Вакциналардың келесі жіктелуі аса маңызды: суббірліктік, генді-инженерлі, жасанды, тамақтық, терапиялық, өспелерге қарсы, ДНҚ-вакциналар; және форсифицирленген мен комбинирленген.
Тірі вакциналар аса патогенді микроорганизмдердің антигендік құрылысын және иммуногенділігін сақтай отырып әлсірету (аттенуация) жолымен алады (оба таяқшасы, бруцеллалар, туляремия қоздырғышы). Вакциналық штамның аттенуациясы физикалық (температуралық режимді, осмосттық градиентті өзгерту, УКС және т.б. әсерімен) және химиялық (антибиотиктің төменгі концентрациясы, өт, бояулар және т.б.) тәсілдермен, сезімтал емес жануарларға, тауық эмбрионына, тіндік клеткалар дақылына пассаж жасау (вирус болған жағдайда) арқылы жүреді. Вакциналық штамм енгізген кейін организмде көбейеді және вакциналық инфекциялық процесс туындайды. Көптеген егілгендерде вакциналық инфекция клиникалық симптомдарсыз өтеді және тұрақты иммунитет қалыптастырады. Тірі вакциналарға қызамықтың (Рудивакс), қызылша (Рувакс), полиомиелит (Полио Сэбин Веро), паротиттің (Имовакс Орейон) арнайы алдын алуына қолданатын препараттар жатады. Тірі вакциналарды лиофилизирленген түрде (полиомиелитке ғана емес) шығарады.
Тірі вакциналардың жетістіктері барысында бір ескертулерге назар аударған жөн: вирулентті формалары реверсия беруі мүмкін, нәтижесінде егілген адамда ауру тудыруы мүмкін. Осы себептен тірі вакциналарды мұқият тестілеуден өткізеді. Иммунитет тапшылығы бар науқастар (иммуносупрессивті терапия алатындар, ЖИТС және өспелерде) осындай вакциналарды қабылдауға болмайды. Тірі вакциналардың нәтижелілігі егілген организмде аттенуацияланған микроорганизмдер көбейю қабілеттілігінен нақты тіндерде иммунологиялық активті компоненттерді көшіріп жетілдіру. Тірі вакциналар аса иммуногенді, бірақ стандарттауда қиындықтар тудырады, тасымалдауда және ұзақ уақыт сақталуына ерекше талаптар қойылады.
Инактивацияланған вакциналарды вируленттілігі және антигендік құрылымы жетік құнды жоғары патогенді штамдардың инактивациясын физикалық және химиялық тәсілдермен алуға негізделген (көкжөтел қоздырғышын формалинмен инактивациялайды, лептоспираларды - жоғарғы температурамен, тырысқақ вибрионын - формалинмен). Осындай вакциналар аса тұрақты және қауіпсіз. Өлі вакциналарды қолданғанда иммунизация нәтижесі препарат құрамындағы иммуногеннің мөлшеріне байланысты. Сондықтан толық құнды иммуногенді стимул қалыптастыру үшін микробтық клеткаларды немесе вирустық бөлшектерді концентрациялау және тазарту қажет. Иммунды жауапты күшейту үшін вакцинаның бірнеше дозасын егу керек (бустерлік иммунизация). Сонымен, инактивацияланған вакциналар аса иммуногенді, реактогенділігі төмен, жеңіл стандартталынады, олардың сақталуы және тасымалдануы аса қиындықтар тудырмайды. Инактивацияланған және басқа барлық репликацияланбайтын вакциналардың иммунитет қалыптастыру қабілетін келесі жолдармен күшейтеді:
- иммуногенді үлкен молекулалы химиялық инертті полимерлерге сорбциялау;
- организмнің иммундық реакциясын белсендіретін адъюванттарды қосу;
- иммуногенді ұсақ капсулаларға орау, олар бәсендеп сіңіріледі, енген орнында депонирленеді және иммуногенді стимулды әсерін ұзартады.
Химиялық вакциналар микроорганизмдер клетка компоненттерінен, оның ішінде протективті антигеннен құралған, тұпкілікті иммунды жауап қалыптастырады. Жиі бұл микробтық клеткалардың макромолекулалы глико- немесе липопротеидтер, яғни микроорганизмнің иммуногенді сипаттамасын анықтайды. Микроорганизмдер фрагменттерін қолданатын химиялық вакциналарға мысал келтірсек, бұл - Streptococcus pneumoniae қарсы вакцина, менингококктың А типіне қарсы вакцина, қоздырғыштың Vi-антигені бар ішсүзектік спирттік вакцина, полисахаридті вакциналар (Менинго А+С, Акт-ХИБ, Пневмо 23, Тифим Ви), ацеллюлярлы көкжөтелдік вакцина және т.б. Вакциналар стандартты, реактогенділігі төмен, бірақ иммуногенділігі әлсіз.
Анатоксиндерді микроорганизмнің екіншілік метаболиті - экзотоксиннен бөліп алады, оны тазартып инактивациялайды. Бактериялық токсиндер болғандықтан жоғарғы температурада оларды формалинмен зарарсыздандырады, әрі қарай тазартып концентрациялайды. Анатоксиндерді түрлі минералды адсорбенттерде сорбциялайды, мысалы, алюминий гидрототығында. Адсорбция жасағанда анатоксиндердің имуногенді белсенділігі күшейеді. Себебі енгізу орнында препараттың депосы құрылады және сорбенттің адъювантты әсерінен жергілікті қабыну туындайды, шеткі лимфа түйіндерінде плазмацитарлық реакция қарқынды өтеді. Анатоксиндердің иммуногенділігі және спецификасы жоғары, тұрақты, белсенді жүре пайда болған иммунитет қалыптастырады.
Дифтерия экзотоксинінен анатоксинді алу технологиясы алғаш рет Г. Рамон ұсынды. Дифтерия қоздырғышы Сorynebacterium diphtheriae сұйық қоректік ортада дақылдандырылған, кейін дақылдық сұйықтықтан дифтерия экзотоксині бөлініп алып тазартылған, 1 ай бойы 37[0]С температурада 0,3-0,4% нейтралды формалин ерітіндісінде инактивацияланды. Антигендік құрылысы және иммуногенділігі сақталған инактивацияланған токсин - анатоксин алюминий тотығы гидратында (адъювант) адсорбцияланған. Осындай тәсілмен сіреспелік, стафилококктық, ботулинистік және басқа анатоксиндер алынған.
Генді-инженерлі вакциналар рекомбинантты ДНҚ технологиясымен алынған және арнайы клеткалық жүйлерде жинақталған микроорганизмдердің әр гендері экспрессиясының өнімдері болып келеді (түрлі қоздырғыштардың протективті антигендері ашытқы клеткаларында немесе ішек таяқшасында түзіледі). Гендік вакцинаның ерекше топтары профилактикалық мақсатта қолдану ғана емес, тағы кейбір аутоиммунды аурулар, аллергиялық жағдайларды, қатерлі ісіктер емдеуіне терапиялық мақсатта тағайындалынады. Тағамдық (жейтін) вакциналарды дайындау да өзекті мәселеге айналған.
Гепатит В қарсы рекомбинантты вакцина дайындауында HвsAg беткейлік жұқпалы емес антиген синтезін кодтайтын вирус гендері плазмида векторына ендіріледі. Әрі қарай вектор (Saccharomyces cerevisiae) наубайхана ашытқы клеткаларына трансфекцияланады. Модификацияланған ашытқы клеткалары HbsAg синтездей бастайды. Соңғыны дақылдық ортадан бөліп алып тазартылады. Осындай тәсілмен алынған рекомбинантты вакцина құрамында 95% HBsAg және 5%-ға дейін ашытқы протеині бар, бірақ онда ашытқы клеткаларының ДНҚ мүлдем болмайды. Вакциналық антигенді алюминий гидрототығымен адсорбцияланады.
ДНҚ-вакциналар - бұлпатогенді микроорганизмдер, өспелер клеткалары және т.б. бөлінген гендік құрылымдар немесе ДНҚ фрагменттері; организмде иммунды жауап тудыратын микроорганизмдердің протективті антигендерін, өспеге ассоциацияланған антигендері синтезіне жауапты. Осындай гендік құрылымдар плазмида немесе вирустық векторлар көмегімен адам организмінің клеткаларына трансфекцияланады, экспрессияланады және өспеге спецификасы бар, микробты және т.б. протеиндерді түзеді (протективті антигендер), нәтижесінде иммунды жауап туындайды немесе қандайда болмасын патологияда организмнің қорғаныс күштерін белсендіреді.
Тамақтық (жейтін) вакциналар. Жейтін немесе мукозды вакциналарды алғаш рет 1992 жылы Мэйсон темекі өсімдігі клеткаларында гепатит В вирусының НВsAg детерминациялайтын генді клондау арқылы алды. Трансгенді темекі өсімдігі өскенде өсімдік протеиндерімен қоса НВsAg түзеді. Келесі зерттеулерде НВsAg кодтайтын гендер картоп, жүгері және басқа өсімдіктер геномына экспрессияланған. Қазіргі уақытта пісірілмей қолданатын трансгенді өсімдіктердің жемістері, жапырақтары және ұрықтары (томаттар, банан, салат жапырақтары және т.б.) негізінде тағамдық вакциналар технологиясы қарқынды дайындық үстінде. Қорытынды ойдағыдай жақсы нәтиже берсе, парентералді енгізуге арналған вакциналар дайындауға қымбат тұратын антигендердің тазалауы өзінен-өзі жоққа айналады.
Өсімдікте экспрессияланған антигендерді асқорыту жолдарынан өткенде және иммунитеттің мукоздық жүйесіне жауапты ішектің кілегей қабаты клеткаларына жеңіл жеткізілуіне кедергі жасайтын протеолизден өсімдіктің клетка қабырғасы қорғайды. Трансгенді өсімдіктерде бағытты гендердің экспрессиясын күшейту үшін қарқынды зерттеулер жүргізіледі, себебі тағамдық вакциналардың, басқа гендік-инженерлік вакциналар секілді иммуногенділігі жеткілікті емес
Вакцина дайындау технологиясы
Бактериалық және вирустық вакциналар көп компонентті және көп сатылы технологиялы болғандықтан GMP негізгі принциптерін сақтай алатын мекемелер ғана өндіре алады. Вакциналар өндірісіне қажетті қондырғылармен жабдықталған арнайы технологиялық бағыт қажет. Вакциналар өндірісі ағымындағы әр сатысының ұнемді өлшемдері мен реттелуін қосатын автоматтандырылған бақылау мен технологиялық процесі реттелуі маңызды. Вакцина алуының барлық сатыларында стерильдігі мұқият сақталуы тиісті. Басқа микрофлорамен ластануы сырттай (ауа, қондырғылар, қызметкерлер) және іштей дамуына (вакциналық штамды дақылдандыруына арналған қоректік орталарды дайындауына стандартты субстрат қолдану; вирустарды дақылдандыруына қажетті мамандырылған шаруашылықтарда бапталатын дені сау жануарлар мен құстардан алынған жануарлар текті тіндер мен клеткаларды, тауық эмбрионың қолдану) тосқауыл қойылады.
Вакциналар өндірісінде технологияны мұқият сақтау, стандартты әдістемелер, шикі заттар мен реактивтер қолдануы аса маңызды. Өндірісте қолданатын химиялық заттар халықаралық немесе ұлттық фармакопея талаптарына жауап беру және кіру бақылаудан өтуі керек. БДСҰ талаптарына сәйкес вакциналардың барлық өндіру сатысында пенициллин және басқа бета-лактамды антибиотиктер қолдануына тиым салынған. Басқа антибиотиктер қолдануына шектеулі рұқсат берілгенімен ақырғы өнімде олардың саны өте аз болуға тиісті. Вакциналар дайындау ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz