Психикалық ауруларда танымдық іс-әрекеттің бұзылуы

1.Психикалық аурулар
2. Психикалық аурулардағы танымдық іс.әрекеттің бұзылуы

Психикалық ауруы бар адамдарда қабылдау қызметінің бұзылуы әр түрлі болып келеді. И.М.Сеченов айқандай – актіссі афферентті және эфферентті механизмнен тұрады. Көзьен қабылдау қабілетігнде тоқталған ол көз әлеміндегі затты ұстап көреді оның ұстан көруі көз бұлшық еттерінің проприоцентивті сигналмен байланысына кіреді. И.М.Сеченов көзқарасы көптеген физиологтар мен психологтардың еңбектерінің бастамасы болды. (Р.Гранит, Е.К.Соколов, В.П.Зинченко, А.В.Запоротец, Я.А.Венгер)қабылдау (көру) қабілеті адамның бұл өмірдегі бейімделуінің негізгі екені көрсетілген. А.Н.Зиненконың; Ю.Б.Гиппнрейтердің теориясынан, адамның қабылдау қабілеті оның өмірлік қызметінің тапсырмасынан туып, ұштасатыны байқалады. Жалпы психологияда зерттеу үшін қабылдау (көру) қабілетін адамның психологиясындағы белсенділік пен құштарлық спецификасында құрастыру керек. С.Р.Рубенштейін болса адамның қабылдау қабілеті жалпыламалы және ол жеке тұлғаның бағытына тәуелді. Сонымен қабылдау қабілеті жалпылама мен мтивациялық негізінде перцептивті қызмет ретінде қарастыру керек. Соңғы жылдары шетел авторлары адамның қабылдау (көру) қабілеті оның жеке тұлғалық ерекшеліктеріне байланысты екенін көрсеткісі келеді. (Д.Ж.Бруннер, Ш.А.Твиткин). Сондықтан қабылдау (көру) қабілеті - әр түрлі қызметтен бұзылуы мүмкін екендігін мойындау керек. Бұл ауытқулар сезімнің алдануының дұрыс таналмағандықтан, бірденкені танымада, ұнамаудан туады. Солардың біріне тоқталайық. Көру қабылдауды қызмет ретінде қарау оның әртүрлі мінездемелерінің шығуына септігін тигізеді. Олардың бұзылуына жауапты болып табылады. Жоғарыда ішкі және сыртқы анализаторлыр қызметінің өзгеру жағдайы сезімнің алдануына, агнозияға алып келетінің жазғанбыз. Бұл мотивациялық компоненттің өзгеруі науқастың персептивті қызметінде қалай көрініс табатынына тоқталар еді. 1946 ж. С.Л. Рубенштейн жазғандай қабылдау жеке тұлғаның бүкіл өмірі көрінетіні жазған, жеке тұлғаның өзгеруі персептивті қызметтің өзгеруіне әкеледі. Жеке тұлға компоненттің өзгеруі әр түрлі жолдармен жүзеге асады: А) қабылдау қабілеті процесінің бұзылу жолдары: В) қабылдау мотивінің функциясын өзгертіп арнайы тәжірибелі қабылдау жасау. Персептивті қызметтегі жеке тұлға факторының маңызы туралы, мынандай синдромымен ауыратын науқастарды зерттеу барысында ашылған олардың бақылау қабілеті бұзылған, олардың коррекциясы жоқ іс-әрекеті шарт-пұрт болғанмен ерекшеленген. Бұған біз 9-бапта толығымен тоқталамыз, ал бұл жерде топтағы науқастардың қабылдауқабілетінің ерекшелігін көрсеткіміз келеді. Б. есімді науқас 1940 ж. А.М. Дубининмен бірге сол жақ маңдай бөлігінен алған ауыр соққы салдарынан, заттарды әрен таныды.