Картоп және көкеніс зиянкестері жайлы мәлімет
1. Картоп туралы қысқаша мәлімет
2. Колорадо қоңызы
3. Картоптың сабақ нематодасы
4. Бұзаубастар
5. Көкөніс шаруашылығы
6. Көкеніс зиянкестері және қорғау шаралары
7. Пияз шыбыны
8. Пияздың ызылдақ шыбыны
9. Сәбіз шыбыны
10. Жылыжай аққанаты
2. Колорадо қоңызы
3. Картоптың сабақ нематодасы
4. Бұзаубастар
5. Көкөніс шаруашылығы
6. Көкеніс зиянкестері және қорғау шаралары
7. Пияз шыбыны
8. Пияздың ызылдақ шыбыны
9. Сәбіз шыбыны
10. Жылыжай аққанаты
Картоп (немісше Kartoffel), түйнекті алқа, ақтүйнек — алқа тұқымдасына жататын көп жылдық дақыл.
150-ге жуық түрі белгілі.
Отаны – Оңтүстік және Орталық Американың таулы аудандары.
Бір жылдық дақылдық негізінен, 2 жақын түрге бөлінеді.
Анд картобы (andіgenum) Колумбия, Эквадор, Перу, Боливия және Аргентинада өседі.
Чили (Еуропа) Картобы (tuberosum) климаты қолайлы елдерде өседі.
Қазақстанға Еуропадан әкелінген, республиканың барлық аймақтарында өсіріледі.
Жарықсүйгіш, ылғалсүйгіш (әсіресе, гүлдеу және түйнектүзілу кезінде), суыққа төзімді дақыл.
Биіктігі 40 – 80 см, кейде 150 см-ге дейін жетеді. Бір түпте 3 – 6 сабақ болады. Гүлі ақ, қызғылт не көкшіл күлгін түсті. Жемісі екі ұялы, көп тұқымды. Жер астындағы өркен сабағының ұшы түйнекке айналады. Топырақ темп-расы 5 – 8°С-та түйнек бүршік жара бастайды, түйнектің түзілуіне ең қолайлы темп-ра 10 – 13°С, 20°С-та түйнек түзілу процесі тоқтайды. Ал –1 – 2°С суықта жас өскіндері үсіп кетеді. Вегетациялық кезеңі 70 – 120 тәулік. Тұқымынан және түйнектен көбейеді. К. түйнегінде 23,7% құрғақ зат болады, оның ішінде: 17,5% крахмал, 0,5% қант, 1 – 2% ақуыз, 1%-ке жуық минералды тұздар, С, В1, В2, В6, РР, К витаминдері бар. Қазақстанда картоптың 20-дан астам сорттары аудандастырылған (оның ішінде 10-ы жергілікті селекциядан шыққан), 1 га-дан орта есеппен 100 – 200 ц өнім түседі. К. тағам, мал азығы және өнеркәсіпте тех. шикізат ретінде пайдаланылады.
150-ге жуық түрі белгілі.
Отаны – Оңтүстік және Орталық Американың таулы аудандары.
Бір жылдық дақылдық негізінен, 2 жақын түрге бөлінеді.
Анд картобы (andіgenum) Колумбия, Эквадор, Перу, Боливия және Аргентинада өседі.
Чили (Еуропа) Картобы (tuberosum) климаты қолайлы елдерде өседі.
Қазақстанға Еуропадан әкелінген, республиканың барлық аймақтарында өсіріледі.
Жарықсүйгіш, ылғалсүйгіш (әсіресе, гүлдеу және түйнектүзілу кезінде), суыққа төзімді дақыл.
Биіктігі 40 – 80 см, кейде 150 см-ге дейін жетеді. Бір түпте 3 – 6 сабақ болады. Гүлі ақ, қызғылт не көкшіл күлгін түсті. Жемісі екі ұялы, көп тұқымды. Жер астындағы өркен сабағының ұшы түйнекке айналады. Топырақ темп-расы 5 – 8°С-та түйнек бүршік жара бастайды, түйнектің түзілуіне ең қолайлы темп-ра 10 – 13°С, 20°С-та түйнек түзілу процесі тоқтайды. Ал –1 – 2°С суықта жас өскіндері үсіп кетеді. Вегетациялық кезеңі 70 – 120 тәулік. Тұқымынан және түйнектен көбейеді. К. түйнегінде 23,7% құрғақ зат болады, оның ішінде: 17,5% крахмал, 0,5% қант, 1 – 2% ақуыз, 1%-ке жуық минералды тұздар, С, В1, В2, В6, РР, К витаминдері бар. Қазақстанда картоптың 20-дан астам сорттары аудандастырылған (оның ішінде 10-ы жергілікті селекциядан шыққан), 1 га-дан орта есеппен 100 – 200 ц өнім түседі. К. тағам, мал азығы және өнеркәсіпте тех. шикізат ретінде пайдаланылады.
1.Агибаев.А.Ж,Тулеева А.К,Суейменова З.Ш, «Ауылшаруашылық дақылдарын зиянкестер мен аурулардан қорғау» Алматы,2010.65-67 бет.
2.Каламов Б.Х. «Ауылшаруашылық дақылдарын зиянкестер мен аурулардан қорғау.»пәніне арналған оқу-әдістемелік материалдар,
2.Каламов Б.Х. «Ауылшаруашылық дақылдарын зиянкестер мен аурулардан қорғау.»пәніне арналған оқу-әдістемелік материалдар,
Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым министірлігі
Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемілекеттік университеті
СӨЖ
Тақырыбы: Картоп және көкеніс зиянкестері.
Орындаған:Мейрамова Мадина
Тексерген :Мұхамеджанова Орынгүл
Семей 2015ж
Жоспар
1. Картоп туралы қысқаша мәлімет
2. Колорадо қоңызы
3. Картоптың сабақ нематодасы
4. Бұзаубастар
5. Көкөніс шаруашылығы
6. Көкеніс зиянкестері және қорғау шаралары
7. Пияз шыбыны
8. Пияздың ызылдақ шыбыны
9. Сәбіз шыбыны
10. Жылыжай аққанаты
Картоп (немісше Kartoffel), түйнекті алқа, ақтүйнек — алқа тұқымдасына
жататын көп жылдық дақыл.
150-ге жуық түрі белгілі.
Отаны – Оңтүстік және Орталық Американың таулы аудандары.
Бір жылдық дақылдық негізінен, 2 жақын түрге бөлінеді.
Анд картобы (andіgenum) Колумбия, Эквадор, Перу, Боливия және Аргентинада
өседі.
Чили (Еуропа) Картобы (tuberosum) климаты қолайлы елдерде өседі.
Қазақстанға Еуропадан әкелінген, республиканың барлық аймақтарында
өсіріледі.
Жарықсүйгіш, ылғалсүйгіш (әсіресе, гүлдеу және түйнектүзілу кезінде),
суыққа төзімді дақыл.
Биіктігі 40 – 80 см, кейде 150 см-ге дейін жетеді. Бір түпте 3 – 6 сабақ
болады. Гүлі ақ, қызғылт не көкшіл күлгін түсті. Жемісі екі ұялы, көп
тұқымды. Жер астындағы өркен сабағының ұшы түйнекке айналады. Топырақ темп-
расы 5 – 8°С-та түйнек бүршік жара бастайды, түйнектің түзілуіне ең қолайлы
темп-ра 10 – 13°С, 20°С-та түйнек түзілу процесі тоқтайды. Ал –1 – 2°С
суықта жас өскіндері үсіп кетеді. Вегетациялық кезеңі 70 – 120 тәулік.
Тұқымынан және түйнектен көбейеді. К. түйнегінде 23,7% құрғақ зат болады,
оның ішінде: 17,5% крахмал, 0,5% қант, 1 – 2% ақуыз, 1%-ке жуық минералды
тұздар, С, В1, В2, В6, РР, К витаминдері бар. Қазақстанда картоптың 20-дан
астам сорттары аудандастырылған (оның ішінде 10-ы жергілікті селекциядан
шыққан), 1 га-дан орта есеппен 100 – 200 ц өнім түседі. К. тағам, мал азығы
және өнеркәсіпте тех. шикізат ретінде пайдаланылады.
Зиянкестері: картоп түн көбелегі, колорадо қоңызы, тағы басқа.
Колорадо қоңызы (Leptinotarsa decemlineata) – жапырақ жегі тұқымдасына
жататын pжәндік; картоп және т.б. алқа тұқымдас өсімдіктердің зиянкесі.
Ұзындығы 9 – 11 мм, сопақтау келген, қанатының үсті қызғылт сары, он қара
жолақты сызықтары (әр жағында 5-тен) бар. Жұмыртқаларының ұз. 2,4 мм,
ұзынша-сопақтау. Дернәсілдерінің түсі қоңыр-қызыл, ұз. 15 мм-ге дейін
жетеді. Колорадо қоңызы 1859 ж. Колорадо штатының (Солтстік Америка) картоп
алқаптарында кездесе бастаған және осыған байланысты аталған. Солтүстік
және Орталық Америкада, Түркияда, Батыс
Африкада және Еуропаның (Ұлыбритани я менСкандинавия елдерінен басқа)
көптеген елдеріне тараған. Бұрынғы КСРО республикаларында 1949 С-тан
асқанда олар тіріледі. Қоңыздардың шығу кезеңі кейде 3 – 4 айға созылады.
Қоңыздары мен дернәсілдері картоп, баклажан, қызанақ, т.б-дың жапырақтарын
зақымдайды. Олар қорек іздегенде ұша бастайды (күніне 500 м-ге дейін).
Жұмыртқаларын жапырақ астына 18 – 20-дан 2500-ге дейін салады. Дернәсілдері
16 – 24 күнде жетіледі. Картоптың қауіпті жауы, өнім түсімділігін
төмендетеді. Күресу шаралары: ішкі және сыртқы карантинді сақтау; терең
деңгейдегі(жылдан белгілі бола бастаған. Сол кезден бастап Орал тауы арқылы
шығысқа қарай, оның ішінде Қазақстанның батыс, солтүстік, оңтүстік-
шығысына, оңтүстігіннде таралған. Жылына 1 – 2, кейде 3 – 4 ұрпақ салады.
Қоңыздары мен ірі дернәсілдері топырақта қыстайды, кейбіреулері қайта
қыстайды. Қоршаған орта температурасы 12 агротехника, картоп отырғызатын
жерлерді дернәсілдер пайда бола бастағанда және жас қоңыздар шыға
бастағанда химиялық препараттармен өңдеу.
Күресу шаралары.Картоптың аз зақымдалатын сұрпын таңдау. Тыңайтқыштар
енгізу, топырақты уақытылы қопсыту, картопты түеу және арамшоптерді отау.
Әртүрлі мерзімде қатарлар арасына сөлді өсімдіктер егіп, пайдалы
энтофагтарға қолайлы жағдайлар туғызу. Кішірек алаптарда қоңыздарды,
құрттарды және колорадо қоңызының жұмыртқаларын қолмен жинап, жоюға болады.
Гендк инженерия әдістерімен инсектоксикалық белок синтезін бақылайтын,
геномында бактериялы гені бар картоптың трансгендік формаларын алу бойынша
зеріттеуге жүргізілуде. Вегетация кезеңінде сынаманы алу үшін 10қатардан
100 ден 500 дейін түптер немесе алқап диоганалы бойынша әр қатардан 2 түп
алынады. Эзш саны картоптың шынақтау – гүлдену кезеңінде 1 түпте 20
дернәсілдер кездессе немесе мәдени өсімдіктердің 5-8 процентін түптерінде
ересек қоңыздар мен олардың дернәсілдері қоныстанса. Картоп егістерін
тізімде... келтірілген инсектицидтердің бірімен өңдейді.
Картоптың сабақ нематодасы
Картопты, шамалы түрде асбұршақты, сәбізді, қызанақ пен кейбір басқа
дақылдарды зақымдайды. Ересек нематодаларды құрт тәрізді формада, алдыңғы
және артқы жағына қарай кішірейіп келетін жұқа шыны тәрізді түссіз денесі
бар. Ұзындығы 0,7-1,3 мм. Личинкалары кішірек. Нематода бірнеше ұрпақ
береді. Бір ұрпағы 15 тен 45 күнге дейін дамиды. Нематодалар картоп
түйнектерінде сақталады
Картоп екпе материялы арқылы зақымданады. Нематодалар жас сабақтарға еніп,
өсімдіктің қсуін тоқтатады. Зақымдалған өсімдіктерде жапырақтар өте
кішкентай және толқынды. Түптің төменгі қабатындағы жапырақтар өліп қалады,
қалғандары солып, сарғайып кетеді. Нематодалар қалыптасып келе жатқан
түптерге енеді. Бұдан кейін түптерде қисық формалы сұр дақтар пайда болады,
ал сақтау кезеңінде - түптердің жоғарғы бетінде бастапқыда татты- қоңыр
ұсақ жарықшалар. Одан кейінірек түптердің толықтай бұзылуына және құрғақ
шіріктің дамуына әкеліп соқтырады.
Күресу шаралары. Тек сау түйнектерді ғана отырғызу керек. Сақтауға жіберу
алдында тиянақты іріктеу жүргізіледі. Түптерді сақтау ережелерін орындау
қажет.
Бұзаубастар – түзу қанаттылар отрядына жататын зиянды жәндіктер.Жердің
астында тіршілік етеді.Қазақстанда 2 түрі кездеседі. Кәдімгі Бұзаубасжәне
біртікенекті Бұзаубас . Бұзаубастар дымқыл топырақты, ойпаңды жерлерде
тіршілік етеді, алдыңғы қанаттары артқыларына қарағанда едәуір қысқа.
Жаздың жылы кездерінде індерін топырақтың үстіңгі қабатына таяу, ал қыста 1
м тереңдікке дейін қазады. Даму циклі бір жылдан аса уақытқа созылады.
Мамыр аяғында немесе маусымның басында аналықтары жұмыртқаларын тереңдігі
10 – 20 см қазылған інге150-300 данадан жұмыртқа салады. Эмбрионалдық
дамуы 10 – 15 күн. Олар көбінесе картоп түйнектерін зағымдайды.
Күресу шаралары:Сүдігер терең жыртылып, отамалы дақылдардың қатар аралығы
өңделеді. Күздің бас кезінде Бұзаубастар қыста мекендейтін телімге тереңд.
70 см ұстағыш ор (70×70 см) қазылып, көңмен толтырылады. Температура 0°С-қа
төмендеген кезде көңді шығарып, жиналған Бұзаубастарды жояды.
Көкөніс дақылдары - көкөніс (шырынды өнімдер, жапырақты өсімдіктер, тамыр-
жемісті өсімдіктер, баданалар) алу үшін өсірілетін өсімдіктер. Олардың 80
тұқымдасының 600-ден астам түрі бар. Жеміс ұрықтылар (қызанақ, кияр,
бұрыш), жапырақтылар (капуста, салат), бадана (пияз және сарымсақ), тамыр-
жемісті өсімдіктер (сәбіз, қызылша, ақжелкен) Қазақстанның суармалы
егіншілікпен айналысатын аудандарында өсіріледі.
Көкөніс шаруашылығы - 1) көкөніс алу мақсатында оларды өсірумен айналысатын
өсімдік шаруашылығының бір саласы. Көкөніс шаруашылығының басқа
өсімдік шаруашылығынан ерекшелігі — мұнда көкөніс дақылдары ашық және
қорғалған жерлерде өсіріледі. Көкөніс шаруашылығы өсіру тәсілдері бойынша:
танаптық көкөніс шаруашылығы, ашық танаптағы көкөніс шаруашылығы және
қорғалған жердегі көкөніс шаруашылығы болып бөлінеді. Қорғалған жердегі
көкөніс шаруашылығының ең жетілген түрінде мысалы, осы заманғы
жылыжайларда) өсімдіктің өсіп-дамуына қажетті барлық жағдайлар жасалады
және жылдың кез келген мезгілінде (қыста, ерте көктемде және қара күзде)
көкөніс алуға мүмкіндік береді. Ашық танаптағы көкөніс шаруашылығы —
көкөністі танаптық жағдайларда өсіреді. Көкөніс шаруашылығында өсімдікті
ерте көктету, өсіріп жетілдіру (мысалы, түсті капусталар), көшеттерді тығыз
(мысалы, кеш пісетін капусталар аралықтарына ерте пісетін капусталар
отырғызылады) және кайта егу (мысалы, ерте алынатын шалғам орнына аскөк
отырғызылады) мен отырғызу әдісі кеңінен қолданылады. Деректерге сүйенсек,
біздін, заманымыздан бұрынғы 3 мыңыншы жылдары-ақ көкөніс өсірумен Ежелгі
Қытайда, Мысырда, Ежелгі Грекияда және Ежелгі Римде айналысқан. 2) көкөніс
дақылдарының биологиясын, көкөніс өнімділігін жоғарылату мен сапасын
жақсартудың озық технологиясын, еңбек шығыны мен өзіндік құнын төмендетуге
бағытталған прогрессивті тәсілдерді зерттейтін ғылым. Көкөніс өсіруші
ғалымдар көкөніс дақылдарының жаңа, жетілген сорттарын шығарумен де
шұғылданады.
Көкөніс шаруашылығы – көкөніс алу мақсатында оларды өсірумен айналысатын
өсімдік шаруашылығының бір саласы. Көкөніс шаруашылығының басқа өсімдік
шаруашылығынан ерекшелігі – мұнда көкөніс дақылдары ашық және қорғалған
жерлерде өсіріледі. Көкөніс шаруашылығы өсіру тәсілдері бойынша: танаптық
көкөніс шаруашылығы, ашық танаптағы көкөніс шаруашылығы және қорғалған
жердегі көкөніс шаруашылығы болып бөлінеді. Қорғалған жердегі көкөніс
шаруашылығының ең жетілген түрінде (мысалы, осы заманғы жылыжайларда)
өсімдіктің өсіп-дамуына қажетті барлық жағдайлар жасалады және жылдың кез
келген мезгілінде (қыста, ерте көктемде және қара күзде) көкөніс алуға
мүмкіндік береді.
Ашық танаптағы көкөніс шаруашылығы – көкөністі танаптық жағдайларда
өсіреді. Көкөніс шаруашылығында өсімдікті ерте көктету, өсіріп жетілдіру
(мысалы, түсті капусталар), көшеттерді тығыз (мысалы, кеш пісетін
капусталар аралықтарына ерте пісетін ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемілекеттік университеті
СӨЖ
Тақырыбы: Картоп және көкеніс зиянкестері.
Орындаған:Мейрамова Мадина
Тексерген :Мұхамеджанова Орынгүл
Семей 2015ж
Жоспар
1. Картоп туралы қысқаша мәлімет
2. Колорадо қоңызы
3. Картоптың сабақ нематодасы
4. Бұзаубастар
5. Көкөніс шаруашылығы
6. Көкеніс зиянкестері және қорғау шаралары
7. Пияз шыбыны
8. Пияздың ызылдақ шыбыны
9. Сәбіз шыбыны
10. Жылыжай аққанаты
Картоп (немісше Kartoffel), түйнекті алқа, ақтүйнек — алқа тұқымдасына
жататын көп жылдық дақыл.
150-ге жуық түрі белгілі.
Отаны – Оңтүстік және Орталық Американың таулы аудандары.
Бір жылдық дақылдық негізінен, 2 жақын түрге бөлінеді.
Анд картобы (andіgenum) Колумбия, Эквадор, Перу, Боливия және Аргентинада
өседі.
Чили (Еуропа) Картобы (tuberosum) климаты қолайлы елдерде өседі.
Қазақстанға Еуропадан әкелінген, республиканың барлық аймақтарында
өсіріледі.
Жарықсүйгіш, ылғалсүйгіш (әсіресе, гүлдеу және түйнектүзілу кезінде),
суыққа төзімді дақыл.
Биіктігі 40 – 80 см, кейде 150 см-ге дейін жетеді. Бір түпте 3 – 6 сабақ
болады. Гүлі ақ, қызғылт не көкшіл күлгін түсті. Жемісі екі ұялы, көп
тұқымды. Жер астындағы өркен сабағының ұшы түйнекке айналады. Топырақ темп-
расы 5 – 8°С-та түйнек бүршік жара бастайды, түйнектің түзілуіне ең қолайлы
темп-ра 10 – 13°С, 20°С-та түйнек түзілу процесі тоқтайды. Ал –1 – 2°С
суықта жас өскіндері үсіп кетеді. Вегетациялық кезеңі 70 – 120 тәулік.
Тұқымынан және түйнектен көбейеді. К. түйнегінде 23,7% құрғақ зат болады,
оның ішінде: 17,5% крахмал, 0,5% қант, 1 – 2% ақуыз, 1%-ке жуық минералды
тұздар, С, В1, В2, В6, РР, К витаминдері бар. Қазақстанда картоптың 20-дан
астам сорттары аудандастырылған (оның ішінде 10-ы жергілікті селекциядан
шыққан), 1 га-дан орта есеппен 100 – 200 ц өнім түседі. К. тағам, мал азығы
және өнеркәсіпте тех. шикізат ретінде пайдаланылады.
Зиянкестері: картоп түн көбелегі, колорадо қоңызы, тағы басқа.
Колорадо қоңызы (Leptinotarsa decemlineata) – жапырақ жегі тұқымдасына
жататын pжәндік; картоп және т.б. алқа тұқымдас өсімдіктердің зиянкесі.
Ұзындығы 9 – 11 мм, сопақтау келген, қанатының үсті қызғылт сары, он қара
жолақты сызықтары (әр жағында 5-тен) бар. Жұмыртқаларының ұз. 2,4 мм,
ұзынша-сопақтау. Дернәсілдерінің түсі қоңыр-қызыл, ұз. 15 мм-ге дейін
жетеді. Колорадо қоңызы 1859 ж. Колорадо штатының (Солтстік Америка) картоп
алқаптарында кездесе бастаған және осыған байланысты аталған. Солтүстік
және Орталық Америкада, Түркияда, Батыс
Африкада және Еуропаның (Ұлыбритани я менСкандинавия елдерінен басқа)
көптеген елдеріне тараған. Бұрынғы КСРО республикаларында 1949 С-тан
асқанда олар тіріледі. Қоңыздардың шығу кезеңі кейде 3 – 4 айға созылады.
Қоңыздары мен дернәсілдері картоп, баклажан, қызанақ, т.б-дың жапырақтарын
зақымдайды. Олар қорек іздегенде ұша бастайды (күніне 500 м-ге дейін).
Жұмыртқаларын жапырақ астына 18 – 20-дан 2500-ге дейін салады. Дернәсілдері
16 – 24 күнде жетіледі. Картоптың қауіпті жауы, өнім түсімділігін
төмендетеді. Күресу шаралары: ішкі және сыртқы карантинді сақтау; терең
деңгейдегі(жылдан белгілі бола бастаған. Сол кезден бастап Орал тауы арқылы
шығысқа қарай, оның ішінде Қазақстанның батыс, солтүстік, оңтүстік-
шығысына, оңтүстігіннде таралған. Жылына 1 – 2, кейде 3 – 4 ұрпақ салады.
Қоңыздары мен ірі дернәсілдері топырақта қыстайды, кейбіреулері қайта
қыстайды. Қоршаған орта температурасы 12 агротехника, картоп отырғызатын
жерлерді дернәсілдер пайда бола бастағанда және жас қоңыздар шыға
бастағанда химиялық препараттармен өңдеу.
Күресу шаралары.Картоптың аз зақымдалатын сұрпын таңдау. Тыңайтқыштар
енгізу, топырақты уақытылы қопсыту, картопты түеу және арамшоптерді отау.
Әртүрлі мерзімде қатарлар арасына сөлді өсімдіктер егіп, пайдалы
энтофагтарға қолайлы жағдайлар туғызу. Кішірек алаптарда қоңыздарды,
құрттарды және колорадо қоңызының жұмыртқаларын қолмен жинап, жоюға болады.
Гендк инженерия әдістерімен инсектоксикалық белок синтезін бақылайтын,
геномында бактериялы гені бар картоптың трансгендік формаларын алу бойынша
зеріттеуге жүргізілуде. Вегетация кезеңінде сынаманы алу үшін 10қатардан
100 ден 500 дейін түптер немесе алқап диоганалы бойынша әр қатардан 2 түп
алынады. Эзш саны картоптың шынақтау – гүлдену кезеңінде 1 түпте 20
дернәсілдер кездессе немесе мәдени өсімдіктердің 5-8 процентін түптерінде
ересек қоңыздар мен олардың дернәсілдері қоныстанса. Картоп егістерін
тізімде... келтірілген инсектицидтердің бірімен өңдейді.
Картоптың сабақ нематодасы
Картопты, шамалы түрде асбұршақты, сәбізді, қызанақ пен кейбір басқа
дақылдарды зақымдайды. Ересек нематодаларды құрт тәрізді формада, алдыңғы
және артқы жағына қарай кішірейіп келетін жұқа шыны тәрізді түссіз денесі
бар. Ұзындығы 0,7-1,3 мм. Личинкалары кішірек. Нематода бірнеше ұрпақ
береді. Бір ұрпағы 15 тен 45 күнге дейін дамиды. Нематодалар картоп
түйнектерінде сақталады
Картоп екпе материялы арқылы зақымданады. Нематодалар жас сабақтарға еніп,
өсімдіктің қсуін тоқтатады. Зақымдалған өсімдіктерде жапырақтар өте
кішкентай және толқынды. Түптің төменгі қабатындағы жапырақтар өліп қалады,
қалғандары солып, сарғайып кетеді. Нематодалар қалыптасып келе жатқан
түптерге енеді. Бұдан кейін түптерде қисық формалы сұр дақтар пайда болады,
ал сақтау кезеңінде - түптердің жоғарғы бетінде бастапқыда татты- қоңыр
ұсақ жарықшалар. Одан кейінірек түптердің толықтай бұзылуына және құрғақ
шіріктің дамуына әкеліп соқтырады.
Күресу шаралары. Тек сау түйнектерді ғана отырғызу керек. Сақтауға жіберу
алдында тиянақты іріктеу жүргізіледі. Түптерді сақтау ережелерін орындау
қажет.
Бұзаубастар – түзу қанаттылар отрядына жататын зиянды жәндіктер.Жердің
астында тіршілік етеді.Қазақстанда 2 түрі кездеседі. Кәдімгі Бұзаубасжәне
біртікенекті Бұзаубас . Бұзаубастар дымқыл топырақты, ойпаңды жерлерде
тіршілік етеді, алдыңғы қанаттары артқыларына қарағанда едәуір қысқа.
Жаздың жылы кездерінде індерін топырақтың үстіңгі қабатына таяу, ал қыста 1
м тереңдікке дейін қазады. Даму циклі бір жылдан аса уақытқа созылады.
Мамыр аяғында немесе маусымның басында аналықтары жұмыртқаларын тереңдігі
10 – 20 см қазылған інге150-300 данадан жұмыртқа салады. Эмбрионалдық
дамуы 10 – 15 күн. Олар көбінесе картоп түйнектерін зағымдайды.
Күресу шаралары:Сүдігер терең жыртылып, отамалы дақылдардың қатар аралығы
өңделеді. Күздің бас кезінде Бұзаубастар қыста мекендейтін телімге тереңд.
70 см ұстағыш ор (70×70 см) қазылып, көңмен толтырылады. Температура 0°С-қа
төмендеген кезде көңді шығарып, жиналған Бұзаубастарды жояды.
Көкөніс дақылдары - көкөніс (шырынды өнімдер, жапырақты өсімдіктер, тамыр-
жемісті өсімдіктер, баданалар) алу үшін өсірілетін өсімдіктер. Олардың 80
тұқымдасының 600-ден астам түрі бар. Жеміс ұрықтылар (қызанақ, кияр,
бұрыш), жапырақтылар (капуста, салат), бадана (пияз және сарымсақ), тамыр-
жемісті өсімдіктер (сәбіз, қызылша, ақжелкен) Қазақстанның суармалы
егіншілікпен айналысатын аудандарында өсіріледі.
Көкөніс шаруашылығы - 1) көкөніс алу мақсатында оларды өсірумен айналысатын
өсімдік шаруашылығының бір саласы. Көкөніс шаруашылығының басқа
өсімдік шаруашылығынан ерекшелігі — мұнда көкөніс дақылдары ашық және
қорғалған жерлерде өсіріледі. Көкөніс шаруашылығы өсіру тәсілдері бойынша:
танаптық көкөніс шаруашылығы, ашық танаптағы көкөніс шаруашылығы және
қорғалған жердегі көкөніс шаруашылығы болып бөлінеді. Қорғалған жердегі
көкөніс шаруашылығының ең жетілген түрінде мысалы, осы заманғы
жылыжайларда) өсімдіктің өсіп-дамуына қажетті барлық жағдайлар жасалады
және жылдың кез келген мезгілінде (қыста, ерте көктемде және қара күзде)
көкөніс алуға мүмкіндік береді. Ашық танаптағы көкөніс шаруашылығы —
көкөністі танаптық жағдайларда өсіреді. Көкөніс шаруашылығында өсімдікті
ерте көктету, өсіріп жетілдіру (мысалы, түсті капусталар), көшеттерді тығыз
(мысалы, кеш пісетін капусталар аралықтарына ерте пісетін капусталар
отырғызылады) және кайта егу (мысалы, ерте алынатын шалғам орнына аскөк
отырғызылады) мен отырғызу әдісі кеңінен қолданылады. Деректерге сүйенсек,
біздін, заманымыздан бұрынғы 3 мыңыншы жылдары-ақ көкөніс өсірумен Ежелгі
Қытайда, Мысырда, Ежелгі Грекияда және Ежелгі Римде айналысқан. 2) көкөніс
дақылдарының биологиясын, көкөніс өнімділігін жоғарылату мен сапасын
жақсартудың озық технологиясын, еңбек шығыны мен өзіндік құнын төмендетуге
бағытталған прогрессивті тәсілдерді зерттейтін ғылым. Көкөніс өсіруші
ғалымдар көкөніс дақылдарының жаңа, жетілген сорттарын шығарумен де
шұғылданады.
Көкөніс шаруашылығы – көкөніс алу мақсатында оларды өсірумен айналысатын
өсімдік шаруашылығының бір саласы. Көкөніс шаруашылығының басқа өсімдік
шаруашылығынан ерекшелігі – мұнда көкөніс дақылдары ашық және қорғалған
жерлерде өсіріледі. Көкөніс шаруашылығы өсіру тәсілдері бойынша: танаптық
көкөніс шаруашылығы, ашық танаптағы көкөніс шаруашылығы және қорғалған
жердегі көкөніс шаруашылығы болып бөлінеді. Қорғалған жердегі көкөніс
шаруашылығының ең жетілген түрінде (мысалы, осы заманғы жылыжайларда)
өсімдіктің өсіп-дамуына қажетті барлық жағдайлар жасалады және жылдың кез
келген мезгілінде (қыста, ерте көктемде және қара күзде) көкөніс алуға
мүмкіндік береді.
Ашық танаптағы көкөніс шаруашылығы – көкөністі танаптық жағдайларда
өсіреді. Көкөніс шаруашылығында өсімдікті ерте көктету, өсіріп жетілдіру
(мысалы, түсті капусталар), көшеттерді тығыз (мысалы, кеш пісетін
капусталар аралықтарына ерте пісетін ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz