Сурик алу кезінде пайда болған газды тазалау жүйесін жобалау

Кіріспе
Қолданылған әдебиеттер

Қолданылған әдебиеттер тізімі.

1. Мухленов М.П и др. «Общая технология»
2. Радионов А.И и др. «Техника защиты окружаещей среды» Москва 1989 г 18 91
3. «Справочник по пыле золоулавливанию» Под редакции Русалов А.А М Энерго Атомиздат 1989 г 81 с
4. Страус В «Промышленная очистка газов» Пер. с англ. Москва Химия 1981 г
5. Ушов В.Н и др. «Промышленная очистка газов от пыли» Москва Химия 1985 г с-19
6. Манаров Г.Д «Охрана труда в химической промышленности» Москва Химия 1985 г
7. «Экологическое пособие для химико-технологических вузов» Москва Высшая школа 1988 г
8. Генкин А.Э «Отчиска от пыли, газов и воздуха» 12 оборудование химических заводов Москва Химия 1986 г 91с
9. Принципы создания безотходных химических производств Москва Химия 1988 г 24с

Пән: Химия
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 54 бет
Таңдаулыға:

Кіріспе

Қазіргі таңда ғылыми техникалық прогрестің адамдарға табиғаттағы
қайтарылмайтын жойғыш процестердің алдын алу негізделген. Антропогендік
қозғалыс әсерінен табиғатта химиялық заттар бөлінеді: олардың көбі тірі
организмдер үшін ұлы. Табиғатта химиялық заттардың қалыпты айналымы
өзгереді, биосферадағы экологиялық теңдік бұзылады. Глобалдық масштабта
жануарлар мен өсімдіктер әлемі және адамдар үшін қауіпті қайтарылмайтын
процестер туындайды. Түсті металлургия, Менделеев таблицасына енетін
металдың үлкен бөлігін қолданады. Оларды алу технологиясы олардың химия
физикалық қасиеттерінің өз ерекшеліктерінің үлкен заттардың көбі ұлы,
сондықтан, олар адам денсаулығына зиянын тигізіп қоймай, сонымен қатар
өндірістегі құрылыстар мен механизмдерге де зиянды.
Кейбір түсті металдар мен олардың құнды компоненттерін алу
технологиясы өндірістік прогрестің салдарынан олады шаң түрінде алу
негізделген, оларды ұстау өндірістің технологиялық схемасына енеді, мысалы
қорғасын сүзетін, қорғасын порошогын алу.
Қорасын қышқылдарымен порошогын өндіретін химия металлургиялық цехпен
танысу кезіне өнім алу процессі оларды шаңнан ұстап дайындауға негізделгені
көрініп тұр.
Берілген өнімді алуға шикізат ретінде, осы заводта балқытылатын
қорғасын алынады. Кейінгі технологиялық процестерде шикізат ретінде С1
маркалы қара қорғасынын пайдалану “ШҚ 3” АҚ кеңінен қолдануда, ол заводқа
жаңа бағалы өнім шығаруға мүмкіндік береді, сонымен қатар жаңа жұмыс
орындары ашылады. Бірақ сонымен бірге пайда болатын қалдықтарды ата кеткен
жөн. Қорғасын қышқылы мен порошок шығаратын химия технологиялық цехы, екі
бөлек тұрған ғимараттарда орналасқан негізгі төрт бөлімнен тұрады. Барлық
бөлімдер атмосфераны улайтын қауіпті көздер болып табылады. Негізгі
ғимараттардың екеуінде шаңды газ тастайтын бөлек көздері бар, сондықтан
біздің міндетіміз қосымша ұсталған шаң сол зауытта тазартылған жоғарғы
эффектілі шаң тазартқыш жүйесін құру.

1 Реферат

Диплом тақырыбы”Сурик алу кезінде пайда болған газды тазалау жүйесін
жобалау ” барысында № 4 форматқа жазылған түсініктеме қағаздар саны бет,
онда таблица , 2 сурет бар.
1. Жобалау кезінде № 1 форматқа сызылған мынадай сызуларды қарастырамыз.
Сурик алу кезіндегі технологиялық схемасы.
2. Сурик алу кезінде пайда болған шаң газдарын тазалау барысындағы
технологиялық схемасы.
3. Сол сурикті тазалау кезіндегі ең негізгі аппарат схемасы.
4. Архитектура құрылыс жайлы схема.
5. Архитектура құрылыс жалғасы.
6. Сурик өндірісінің шаңды газдан тазалаудағы автоматизация.
7. Технико экономикалық көрсеткіштер кестесі.

Қорғасын суригі өндірісі.
Технологиялық тізбегінің сипаттамасы.

СОО маркалы қорғасынды алу үшін технологиялық процестің режимі
параметрімен сипаттамасында С1 маркалы қорғасын цехқа темір жол
транспортымен әкеледі, және де электрокран көмегімен платформадан және
электр көмірінен КУ= 2015 т кранмен тазартылатын қазандыққа түседі.
Сиымдылығы 50 тонна қорғасын балқиды. Қорғасын номиналды сиымдылыққы
дейін жойылады. С1 қорғасын тазалау периодты процесс әр қоспаны бөліп алу
қазандыққа жиналған салмағынан барлық алынып жүргізіледі. Қорғасын калцийлі
легатура 50 тн қазандықта 45 - 50 тонна қорғасынды 1,35-1,5 т металды
кальцймен 450- 500 т легатура кезінде араластыру толығымен жүргізіледі.
Легатура құрамында 3% кальций болу керек лигатураны блоктарға 1200 бойынша
құяды қорғасынды қалайы лигатурасы құрамында 8% қалайысы бар. 5 т болатты
немесе шойынды қазандықта 5 т висмутсызданған қорғасынмен 400 кг СО маркалы
қалаймен 350 градус температурада толық еруіне дейін араласу жүргізіледі.
Дайындалған мегатураны 150 кг бойынша блоктарға құяды.

Таллиді бөлу.
Бастапқы чушка қорғасындар 50 т қазандықта балқытылады 350 градус
температурада тотықты аммиак 35- 40 кг цинк тотығымен және 65-75 кг аммоний
хлоридімен арластырады. Араластыру 3 сағатқа созылады. 327-330 градус
температурада ұстап тұру қажет. Араластырғышты тоқтатып цинк, қорғасын
талмен сұиық балқымасын алып тастайды. Қорғасынға 2,5- 3,5 кг Na азот
қышқылы 25кг цинк тотығын 40-50кг аммоний хлоридін араластырады. Араластыру
1 сағатқа созылады. Хлорид балқымаларын алып тастайды. Қазандықты тазалап
12-14 кг натрий хлоридін қосып қорғасыннан магни құрамын білу үшін пробасын
алады, құрамы 1×10% тек кіші болуы қажет. Таллиден қорғасынды тазалаудың
жолдары 13-18 сағат қазандықтың бетінен алынған хлоридттер балқытқыш цехқа
өңдеуге жіберіледі.
Содан кейін қорғасынды висмутсыздандыру, күміссіздендіру, магний,
каллий, сурьманы, мыс, мырыш, бөлу операциясы жүреді.
Әртүрлі марлкалы сурикті алу процестердегі технологиялық процестің
тәртіпті параметрмен сипттамасы. Әртүрлі маркалы қорғасын суригін қорғасын
тотығымен алады. Жартылай фабрикат глетқа дейін қорғасын оксиді және әрі
қарай қорғасын суригіне дейін. Сурик өндірісі екі симметриялық
технологиялық жіпке бөлінген. СОО қорғасын өндіріс бөлімінен қорғасын глет
ошақтарға кор 1 мерка түрінде беріледі. Қорғасынды глетті ошаққа насоспен
сұйық түрінде анықталған мөлшерде жіберіледі. Металл тотықтарын алу үшін
чушкалы қорғасын аппараттармен глетті пештің мүліктемелік терезесіне
салынады. Пештің температуралық ваннаның арқасында қорғасын балқиды.
ваннадағы қорғасын температурасы 420- 450 синкінде болады. Электр жылтқыш
элементтердің көмегімен шашыратқыш араластырғыштарды қорғасын бетіне
қолмен қосу алдында 200-300 кг шикі глет жанындағы есіктер арқылы
жасталады. Есікті ашып сөйтіп ошақтың екі араластырғышы іске қосылады. Сол
бір уақытта реакцияның зонаға тазаланған ауада жіберіледі. Қорғасынның
беткі тотыққан қабаты арластырғышпен алып тастайды. Глет қоспасымен
шашыратылып, тасталады. Онда ауаның оттегісіне бос қорғасын құрамы 0,6
дейін тотығады. Қорғасынның тотығу процесі газохимиялық келесі
реакциялаумен жүреді.

3РВО+О2 = 2РВО+ 51,96 ккал\ моль

3РВ+ 2О2= РВ3 О4+170 ккал\ моль

Рв+ О2= РвО2+ 66 ккал\ моль
Айтылып кеткен оттекті қосылыстары РВО және РВО2 қорғасын тотығы
және қос тотығы тұрақты болып келеді, глетпен қышқылдығы бөлінеді.

в0
РВО2 --→РВО + 12 О2
в0
Рв3 О4--→3РвО+12 О2

Глет жартылай фабрикатын алудың реакциясы мынадай болады.

Рв+ 12 О2- РвО+ 51,96 ккал моль.

Қорғасын ошаққа 167-250 кгсағ мөлшерде салынады, реакция зонасында
процесс температурасы 460-489 градуста ұсталады.
Кіші температурада процеске жылдамдық беріледі. 489 градус
температурадан шығарылған кезде өнімді глет алынады. Ары қарай өңдеу
сурикті қиындатылады. Камераның кіші қабырғасындағы жұмысы кезінде ішкі
глеттің көбейюі пайда болады. Технологиялық процесті енгізу шарттаны
төмендейді. Төсеніштерді тазалау периодты түрде камерараларды шайқау
қабырғаларды гибратор көмегімен жүргізіледі. Онда келтірілген период
бойынша автоматты түрде қосылады. Электродвигательдердің
араластырғыштарына жүктеме 40-80 шамасына тең.
Электродвигательдерден бөлінген арластырғыштың периодының қуаты 55
кВт глет жартылай фабрикат ошақ өнімділігі 167-250 кгсағ бос қорғасын
кезінде 0,6 тен төмендейді. Алынған глет жартылай фабрикаттағы бос
қорғасын құрамы әр екі сағат сайын цех лобораториясынан 0,6 тен көп болмау
керек. Глеттің сапасы бақыланып отырады. Оның түсі қызыл қоңыр. Глетті
ұстау мынадай құрамды жүйеде жүргізіледі. (көр3) Шаң ауалы қоспадан глетті
алдын ала ұстау үшін (көр3) оператор қолданады. Көлемі 5,5 кг шаңды ауа
құрамындағы ірі дисперті бөлшектерді ауырлық күшінің жүгімен ұстау, яғни
(көр5) тұндырғыш буккені орнатылған сол тұндырығышта тұндырылған шаңды
ауа қоспасынан ұшқан өте тұрып ауа қышқылы (рв3о4) суригіне дейін. Лайк
сүзгісінде қышқылданады және артпалы қондырғы шаң арқылы дайын өнім
буккеріне беріледі. Жартылайфабрикат глет қышқылдық процесінде келесі
реакциядан өтеді.

60
3 РВО+12О2---- РВ3О4+18 ккал моль

Құрамында жартылайфабрикат глет бар металдың қорғасындық ерекше мына
реакция бойынша қышқылданады.
60
3 РВО+ 2О2---—РВ3 О4+170 ккал моль

Суриктік ошақтан келіп түсетін шаңды ауалық қоспа, бункер
тұндырғышына жіберіледі және одан кейін ДРК тең сүзгісіне барады. Жүйеде
бөліну В-18П-70-40 желдеткіш арқылы жүреді. Өнімділігі 25003сағ. Ошақтың
ішіндегі бөліну шамамен 22+30 мм су дең ұсталады қышқылдану тотығы
аналитикалық көрсеткіш 26% кем болмайтын ал 100% суриктің ДВО2-34,89%
қорғасын қос қышқылы болып табылады.
РВО2 цехтың лобораторияларда әр екі сағат сайын қадағаланады.
Топохимиялық сурикті дайындау реакциясы бірнеше сатыда өтеді, бірнеше газ
глет содан соң сурик глет. Басқа теңдік жағдайларда реакция жылдамдығы
жекеленген бөлшек беткейлеріне пропорционал сс. Жұқа функцияда РВО2
перекисін ұстау топохимиялық реакция кезінде оттегінің қосылуы қорғасын
қышқылының кристалын кез- келген нүктесінеде басталады, ал көбірек
активтелген ауданында қышқылдану сурик глет бөлімдерінің фазалық
беткейлерінде таластырылады.
Егер сурик глетіне қосымша беткейлерінде құрайтын болса, онда глеттің
қышқылдануы шапшаңдалады орторомбикалық, жоғары темпертуралы қорғасын
қышқылы қышқылдануға қарағанда инертті, бұл кристалл беткейлерін
көрнектілігімен түсіндіріледі. Сондықтан технологиялық процестерде сурик
алу қолданылмайды.
Температура режимін құру кезінде түйіршіктердің пайда болуы мүмкін.
Сурик глеттің үлкейуінің ауданы бірден кішірейеді және ошақтың шаңды ауа
қоспасынкелесі қондырғы 8 циклонында ұсталады. Онда шаңды ауа қоспасын
ортадан тепкіш күш әсерінен тұндырылады. Циклонның ұстау дәрежесі 80%
циклоннан шыққан жұқа дискеті.
9 АРКИ тең сүзгісінде ұсталады. Вентелятор Ц-10-28 №4 шаң ауалы
қоспаны тасымалдау үшін глетті ошақпен шығатын өнімділігі 3400 м3 сағ.
Шаң ұстау жүйесімен ұсталынған глет жартылай фабрикат (11) целозды
қабылдағышпен сурикті ошаққа жүктеу бункеріне тасымалданады. Бункерден
глет имек вариатор көмегімен сурик ошағына айналатын барабанмен
жіберіледі. Имек вариатор айналу саны қадағаланады және есеп бойынша 167-
250 кг сағатына глет фабрикат қабылданады. Имектің айналу жылдамдығы 1
айналу минутына 12 кг глетқа сәйкес келеді. Ошақ барабаны температура
көрсеткіші орнатылған. Ошақтағы төменгі температурада 162кВт жалпы қуатты
автоматты түрде қосылып және өшіріліп отырады.

Бірінші зона 290÷ 310градус
Екінші зона 400÷ 420градус
Үшінші зона 400÷ 430 градус

Глет барлық үш зонаны тізбектеліп өнімділігі төмендеді.
Дүйіршік ядролары глеттен тұрады. Үлкен мөлшердегі түйіршіктерге кеми
тоқтату керек, оксанды бран өнімдерден тазартып, және қайта қосу керек,
немесе ошақтың артуын және түсіруін тоқтату керек, жылытқыш немесе суытқыш
ошақтарды қоршаған ортаның қалыпты температураға дейін өшіруі, осындай
температурада 2-3 сағат айналдыру қажет, сонан соң жылытқышты қосып және
жайлап ошақтың жұмыс режиміне шығу қажет. Қорғасын және глет сақтауды
жоғарылату кезінде, жартылай өнім толық қышқылданып үлгермейді және РВО2
сақтау қалыпынан төмендейді.
Осындай жағдайда қанағаттандырмайтын глет анализін алғанда сурикті
ошақтардың артылымын азайту керек. Глетте үлкен мөлшердегі еркін қорғасын
сақтау түйіршіктердің пайда болуына септігін тигізеді. Ерекше таза сурик
алу өндірістеріне, жоғары тазалықтағы арнайы талаптар қойылады. Өніммен
жасалатын жабдықтар бөлігі тот баспайтын болат және титаннан жасалған.
Еден және конструкция шаңның пайда болуы мен өнімге өнімнің сапасына әсер
ететін қоспалардың түсін жояды. Бөлім тығыз тартпалы желдеткіш пен ауалық
кондиционермен жабдықталған. Цехтың технологиялық жабдықтары заряд пен
жұмыс істейді, аспирациялық қайта сорғыштармен жабдықталған. Түрлі маркалы
қорғасын суригінің дайын өнімі МКР және басқа типтегі полиэтилендік енгіші
бар арнайы жұмсақ контейнерлерде қапталады. Дайын өнімнің сапасы сәйкес
техникалық жағдайлардың талаптарына сәйкес болу керек. Газдардың
санитарлық тазалауда ары дейінгі технологиялық сипаттама РФСП –1580
келеді.
3. Газдарды санитарлық тазалануына дейінгі технологиялық жүйесінің
сипаттамасы (РФСП- 1580) Құрамында 110-140 мг м3 дейін шаң бар сурик пен
СОО қорғасын алу бөлімінен тазаланбаған газдар жүргіш бойынша санитарлық
тазалауына дейінгі арықтың үрлегіші РФСП-1580 бар. Қалдық фильтрі өтеді
шаңды ауа қоспасынан жеңдердің фильтр матасынан өтіп тазаланады және ВДН-
28ПУ түтін сорғышпен таза газ, газ жүргішпен биік құбыр 11-180м
коллекторымен өтіп атмосфераға шығарылады. Фильтр 3-6 мгм3 қалдық
шаңдауын қамтамасыздандырады. Матадан шаң қабаты сығылған ауа ағысының
қозғалмалы сақина көмегімен матадан кейін алып тастау гидравликалық
кедергіні төмендету үшін процесс автоматты түрде тоқтамай жүреді.
Фильтрация ауданы 3,3м3 жеңнің арқайсысы 30 секцияда орналасқан.
Секция арасынан әрқайсысынан 12 жеңнен өтетін жеңдер екі топқа бөлінген.
Секцияға қызмет көрсету мөлшері 1200,800 мм болатын 2-ші яруста орналасқан
люкстан кейін өндіріледі. Кері үрлеу және сілкіне кезінде ұсталған шаң
секция бункеріне түседі. Бір корпустың барлық бункеріне жалпы біріккен.

2. Сурик өндірісіндегі материалдық теңгерме.

Рв сурикке дейінгі қышқылдану процессі 2- сатыдан өтеді.
1. Глет жартылай фабрикатына дейінгі Рв қышқылдануы
2Рв +О2 =2 РвО
2. Глет жартылай фабрикатының сурикке дейінгі қышқылдануы 3РвО+12 О2=
РвО3 О4
3РвО +12 О2=Рв3 О4
66,9 16 685, 57

Χ (РвО)= 669,57× 60000685,57= 48833,09 т

Χ2 (О2) =16 ×50000685,57 =1166, 9т

50 000т сурик дайындау үшін 48833 т глет жартылай фабрикат қышқылдануы
тиіс. Қышқылдану камерасында 1166,9 тон кем емес О2 – беру керек.

V1 (Рв)= 414,38×48933 446,38 = 45332,3 т
V2 (О2) = 32× 4833446,38 = 3500,7 т

кіріс шығыс
Бастапқы заттар тн өнім Тн
1РвО 45 332 2РвО 48833
О2 3500 Рв3 О4 50 000
12 О2 1166,9 50 000
барлығы 50 000

Жиналған шаңды артып шығару фильтр матасымен қысымның түсіп кетуі 220
мм су деңгейінен аспауы керек.
Сиымдаспаған ауа сорғыштар тығыз емес фильтрден кейін минималды және
тазалануға түсетін газ мөлшерінің 10% мен аспауы керек. Жұмыста газдың
қалыпты тазалауын қамтамасыздандырылған минималды болу керек. Сонымен
бірге газды фильтрациялау анықталған жылдамдығы жалпы беткейге
фильтрацияның кіруі кезінде 1м3 мин аспау керек. Кіретін газ
температурасы лас газ коллекторында атмосфералық ауа соғыммен бағытталады
және шамамен 80-20 градуста ұсталады. Тазалау шартын оптималды орындау
үшін фильтр қысымын 100-200 мм шамасында ұстау керек. Газ шығынын
басқару, атқарушы сорғыш аппараттармен өндіреді. Фильтрден кейін газдарды
транспорттау үшін өнімі 475000 м3 сағ дейін ВДН-28 түтін сорғышы
орналасқан.
Сығылған ауа үшін үрленетін фильтрлер жеке тұратын ғимараттарда
орналасқан, ауа үрлегіш станциялардан беріледі. Станцияларда 2 ауа үрлегіш
ТВ-800-1,6 орналасқан, әр қайсысы 18000 м сағ өндіреді және сызылған ауа
қысымы 600 мм тең. Ауа үрлегіштегі ауалық дарбаза керамикалық ауа
каналдары арқылы орындалады, онда ауаны тазарту үшін ФР-5 фильтрімен
орналасқан.

3. Қалдық газдардың сипаттамасы.

Қалдық газдар негізінен сурик және глет пештерінде пайда болатыны
белгілі. 290-430 градус температурасында сурик пешінде глеттің бос сурикке
дейін тотығуы орын алады. Глет пешіндегі қалдық газдардың шығуы 4335м3 сағ
болды.
Ондағы газды шаң құрамы төмендегідей; шаң—558,5 тж
Қорғасын оксиді—31,4 тж

Глет пешінен шыққан газдышаңды тазалауы сатыдан өтеді.

1- сатысы 5,5м3 көлемді тұндырғыш бункері.
2- Сатысы 34,60 СКЦН-ді циклон.
3- Сатысы ФРКИ-60 жеңді сүзгі.

Сурик пешіндегі қалдық газдардың шығуы 6295м3 сағ.
Ондай газды шаң қысымдардың құрамы

Шаң—409, 32 тж
Қор оксиді—08,2 тж.

Сурик ошағынан шыққан газды шаң тазалау 2-сатыдан өтеді.

1- сатысы ФРКИ-60 жең сүзгісі
2- сатысы РФСП-1580 жең сүзгісі.

4. Тазалау әдістеріне талдау жасау және тазалау әдісін таңдау.

Қалдықтарға сәйкес қазіргі тазалау әдістерін талдайық. Айдалған
жағдайдағы майда дисперсиялы шаңды ұстау үшін, келесі міндеттерді
орындайтын шаңды газ тазартқыш керек.

1. Жоғарғы деңгейде ұстау.
2. Үлкен өндірістік.
3. Ұсталған шаңды регенерациялау мүмкіндігі.
4. Аппарат жасаудың қарапайымдылығы.
5. Эксплуатация қарапайымдылығы.
6. Ұзақғұмырлық.
7. Аз эксплуатациялық және капиталдық шығын.

Өндірістерде көлемі бойынша түтікшелердің ретсіз орналасқантүкті
фильтрлер қолданылады, олардың әр қайсысы аэрозолдық бөлшектерді мұздатуға
қатысады. Олар шаң концентрациясы 5 мгм куб аспайтын әлсіз шаңдалған
ағынды фильтрациялау үшін. Аэрозольдық бөлшектерінің өте жоғары
тескіштігіне байланысты, тесік кедергінің түбіне тез сіңеді және сенерация
фильтр жүктегіш барлық көлемде жүреді. Көп жұмыс істеген түкті фильтрдің
регерациясы көп жағдайда қиындайды және тұрақталмайды, сондықтан бұл
фильтрлер тиімсіз. Түкті фильтрден басқа және меллокерамикалық фильтрлер
қолданылады. Бидайлық және метоллокерамикалық фильтрлердің қасиеті болып,
фильтрлеуші ретінде бір уақытта газ тәрізді қоспалармен газды шаңнан
тазалайтын технологиялық процестегі шикізат қолданылады. Бірақ ұстау тиімді
болу үшін, сонан соң ұсталынған шаңды өңдеу мүмкіндіктері жетілген және
күрделі шаң ұстағыштарды талап етеді.
Түсті металлургия шаңұстағыштың 2—түрін қолданады.Құрғақ және ылғалды
электрофильтрлер, қалдық фильтр.

Айдалғанда ұстау үшін қолданылатын құрғақ электрофильтрді
қарастырайық. Құрғақ электрофильтрде тазалануы теңгейі 100% жақын болу
үшін, едәуір көп газдарды ылғалдау қажет, бірақ бұл жағдайда газды шамалы
мұздатқыштың өзінде сулы парлар конденсациялануы мүмкін. Газдарды мұздату
үшін сәйкес болатын мұздатқыш және тегістегіш құралдар қажет, сонымен қатар
судың берілуін реттеп отыру қажет. Ылғалды электрофильтрлердегі газды
тазалау, жоғарғы тиімділігімен іске асады, температурадан айдаудағы физико-
химиялық қасиеттерден аз тәуелді.
Суды беруді реттеу мүмкіндіктері ығыстырылады. Бірақ газдардың
салыстырмалы ылғалдығы 100% жұмыс жағдайында, агрессивтік компоненттері
бар, ылғалды электрофильтр құралы антикоррозиондық материалдардан жасалуы
керек, ол қондырғышты қымбаттатады және күрделендіреді, бұдан басқа
тазаланған қышқылдың агрессивті қоспалар мен ылғалды газдардың қалдықтары
атмосфераға шығуы, оларды алдын ала нейтрализациялап және қыздырмаса
қиындайды, және де газ тазалауда айдалатын ерітінді қоспалардың бар болуы,
келесі қатты денелерді ұстау үшін жылдамдықты шаң ұстағыш қолданғанына
қарамастан, олар ылғалды әдістер болып табылады, оларға қосымша кемістіктер
қышқылдардың агрессивтігімен ылғалды газ нейтрализацияламай олады
атмосфераға шығару қиын.

1. Айдаулардағы шаңды дисперциялы бөлшектерді ұстаудың жоғарғы деңгейлігі.
2. Құрғақ электрофильтрге қарағанда ұстаудың тұрақты жоғары деңгейлігі ол
газдармен айдаулардың физико- химиялық қасиеттерінің өрлеуінен
айтарлықтай аз тәуелді және де металлургиялық агрегат жұмыстарының
теңсіздіктерінен тәуелсіз.
3. Құрғақ электрофильтрге қарағанда жоғары деңгейдегі ұстауды
қамтамасыздандыру күрделілігі төмен.
4. Агрессивті компонеттері бар газдарды тазалау кезінде коррозия қауіптігі
төмендейді.
5. Фильтрлік маталарды қадағалау қамсыздандыру персоналының жоғары
квалификациялығын талап етпейді.

Маталық фильтрлердің кемшіліктеріне мыналар жатады;
1. Егер фильтрлік мата нашарласа, онда ұстау деңгейі күрт төмендейді.
2. Жұмыс істеу мерзімінің максималды қамсыздандыру үшін тазаланатын
газдардың температурасы нақты интервалды ұстау қажет.
3. Мата күтудегі еңбек сиымдылығы техника қауіпсіздігі бойынша қасиетті
шараларды орындауды талап етеді.
4. Бос күкірт оксидриді бар газдарды тазалаудың мүмкін еместігі.
5. Тұман ұстауға жарамсыздығы.

Жоғарыда айтылған жетістіктерге қарап, көп фильтрлері қажіргі таңда
тиімді шаң ұстағыштар деп есептеуге негіз бар. Көп сүзгінің түрлі
типтерінің жұмыс істеу принциптерін қарастырайық, мұндай сүзгілердің
негізгі элементтері ретінде фильтрация матасынана дайындалған жеңдер болып
табылады.Фильтр корпусы герметизацияланған камераларға бөлінген олардың
әрқайсына мата арқылы тазалайтын газ жеңдеріне бірнеше фильтрленген жеңдер
негізіліп, олар камераға енеді, ол жақтан ашық шығарушы клапан арқылы таза
газ түтікшесіне барады. Таза газ ішіндегі шаң бөлшектері жеңнің ішкі
бетінде тұнып қалады, сондықтан жеңдер қарсылығы белгілі бір мәнде жеткенде
жайлап көбейеді, фильтр регенерация ритіміне ауысады, жең тұнып қалған
шаңдардан құтылады.
Газ таза мата арқылы өткен кезде, шаң бөлшектері мата арасындағы
жіптерге тұнады. Жіп бөлшектері ұстау жанасу, генерация, гравлитациялық
диффузия және электрлік керлесу жерінен болады. Мата ормының тығыздығы,
түкті фильтрлерге қарағанда біршама жоғары болғандықтан, фильтрдің алдыңғы
жақтарында матаның ішкі жағына ене алмайтын шаң бөлшектерінің тұтас беті
құрала бастайды. Бұл бет келіп түскен бөлшектердің өзі ұстай бастайды,
сондықтан оның ені бара бара көбейеді және де ол негізгі фильтрлеуші орта
болады. Алдыңғы бет бөлшектерінің арасында пайда болған тесіктер мен
ұсталатын бөлшектер тесікті эффект ойнай бастайды, өйткені жақын өлшемдері
бар. Бұл екінші реттік шаңды бет келіп түсетін барлық өлшемді бөлшектер
үшін, барлық өлшемдерінің жоғарғы деңгейлі тазалығы бар. Маталық
фильтрлерде газ тазалаудың жоғарғы деңгейі бар.
Фильтр тиімділігінің төмендеуі барлық уақытта бұл бөлшектердің
бұзылуы оның бұзылған жерлерінде ойықтардың пайда болуынан шаңның өтіп
кетуіне байланысты. Ойықтың пайда болуы мен шаңдық беттердің бұзылуы
өндірістік қондырғы микровитация мен газ ағымының пульстануынан болады.
Жүйеге әсер ететін кез келген сыртқы күштердің ұлғаю фильтрді ақаулардың
пайда болуына септігін тигізеді. Маталық фильтрлерде фильтрлеудің
оптималдық жылдамдығы 05-1 м мин шамасында жатады. Үлкен жылдамықта мата
фильтрлерінде фильтрлеудің тиімділігі шаңды бөлшектерінің шығуының
салдарынан төмендейді, ал гидравликалық кедергі аса жоғары болады. Аз
жылдамдықтағы фильтрлеу кезінде, фильтрдің беткейін жоғарылату керек.
Уақыт өткен сайын гидравликалық кедергі мен фильтр тиімділігі
үздіксіз өседі.
Регенерация кезінде мата тесіктеріне өтіп кеткен шаңдарды қалдырып,
шаң қабаттарын бұзып және алып тасаған жөн,Өйткені регенерация процесінде
гидравликалық кедергісінде және оның фильтр тиімділігі де төмендейді.
Құрылымы бойынша фильтрлеуші материалдар маталық және бейматалық
болып бөлінеді.
Мата түрін таңдау негізінде температурамен анықталады, сонымен қатар
жайлылығы мен газ ағымының агрессивтік қасиеттері, жұмыс жағдайында матаның
қызмет көрсету мерзімімен де анықталады. Фильтрлердің генерациялауды ең көп
тараған әдістері болып:

1. Сілкілеудің кері үрленуі
2. Сілкілеусіз кері үрленуі
3. Импульсі үрлену
4. Кері арықтық үрленуі

Механикалық сілтілеу жеңдердің вертикальды және горизонтальды
жазықтарда шайқалуына негізделген. Бұл әдіс шаңды алып тастаудың нақтылығын
қамсыздандырады. Бірақта бірнеше кемшіліктері бар.

1. Сілкілеуші механизмнің күрделілігі.
2. Жеңдердің жарылып жұлынуы.
3. Жеңдерді отырғызу мен тарту жүйесіне сезімталдығы.

Сондықтан аппараттан шаңды алып тастау үшін механикалық әдістермен
бірге кері үрлеу қолданылады. Кері секциялық үрлеу қысымы 5 МПА дейінгі
астында өтеді. Фильтрленуі арқылы орташа жылдамдығы 0,6-10-,5 м мин
өтеді, кері үрлеу ұзақтығы 15- 50сек. Әр фильтрленуші материалдың кері
үрленудің максималды жылдамдығы бар. Шаң әрі қарай ұлғаю шаңның бөлуіш
септігін тигізеді, ал тек энергетикалық шығында көтереді.

5. Қалдық газдарды тазалаудың таңдалған әдісін аппаратуралармен жабдықтау.

Бірінші сатыда тұндыру бункері орналасады. Глет пешінен ұшып шыққан
шаңды ұстау бірнеше сатыдан тұрады.
1. Қондырғы екі келтірілген тұндырғыш бункері, яғни футерлі көлемі 5,5 м
куб бункерде ұсталуы

167x 0,7= 117 кг сағ глет жартылай фабрикат.

2. Технологиялық сызықты бункерлер саны төртеу
Келесі сатыда циклон орналастырамыз. Белгіленуі шаңды ауа
суспензиясын тазалаудың екінші сатысы. Яғни шаңды ауа қоспасын ұстаудың
екінші сатысына түседі.

1000× 1,2 (273+140 273) = 1815 м3 сағ

Мұнда; 1000(м3 сағ)- ошаққа сорылған ауаның саны

1,2- тұндырғыш бункеріне сорылған ауаның коэффиценті.

140 градус шаңды ауа қоспаның температурасы.
Шаңды ауа қоспаның концентрациясы

(167- 117)× 1000 = 27,5 гм3

Қондырғы диаметрі 600мм x10н 10 т болаттан жасалған СКЦН—34 циклонын
қолданамыз.
Циклондағы ауаның жылдамдығы

18153600× 0,6× 0,7× 0,785 = 1,78 мс яғни толық жіберілген.

Циклонға ұсталған глет жартылай фабрикат саны.
(167-117) көб 0,8= 40 кг сағ
Циклондар саны 2-еу.
Үшінші сатыда жеңді сүргі оорналастырамыз
Белгілеу глет ошағынан шыққан шаңды ауа қоспасын тазалауын үш сатысы.

Тазалануға түсетін шаңды ауа қоспасының көлемі мынаны құрайды;

200 × 1,15= 1380 км3 сағ

мұнда 1,15- сүзгіге сорылған ауаның коэффиценті немесе

1380(273+ 120) 273 =1990 км3 сағ

Мұнда; 120 градус шаң ауа температурасы. Шаңды ауа қоспасы импульсті
өнімге қондырғыға ФРКИ маркалы жеңді сүзгісін қолданамыз.

Сүзгілердің саны 2 жіпке –2 ден сүзілу жылдамдығы

1990 60× 60 =0,55 м мин
толық жіберілді.

80 градус температурасында сүзгіде ұсталынған глет-фабрикат саны

1380 ×1,1(273+ 80) 273 =1960 м3 сағ

Шаңның концентрациясы

(10- 9,95) × 1000 1960 =0,026 мг м3

Кедергілер жүйесі

- трант—60 мм
- ауа тазалайтын сүзгі 30 мм дейін
- тұндыру бункері көр— 30,
- СКЦН-34 бункері көр-- 130,
- ФРКН-60 в сүзгісі көр— 90,
- Желдеткіш көр—30,

Барлығы 370 мм

Өнімділігі 3400 мг3 сағ маркалы Ц 10-28 № 4 вентеляторын
қолданамыз. Ағысы 450 мм, айналым саны 31940 об мин қондырылған
двигательдер қуаты 15кВт. Желдеткіштер саны 2-еу.

Сурик пеші бойынша, Глет жартылай фабрикат тотықтыруға шетелдік пеш
қолданамыз.

Пештер саны, 265:167= 1,6 ошақ

Сүзгі бойынша, жартылай фабрикат тотықтыру үшін ошаққа түскен ауаны
тазалаймыз.

Тотықтыру үшін ауаның саны 270 қондырғыға ДУ 350 А- 17 қолданамыз. көр
Анологиялық әр технологиялық жіпке біреуден.
Салыстырмалы салмағы осыны құрайды.
270 17= 16 м3 м2 жіберілуі 150 м3 м2 дейін.

Жеңдік сүзгі бойынша сурик пешінен шыққан шаңды ауа қоспасын тазалаймыз.
Араласу коэффиценті
S= і 480- in іn - і 20
S= 160-31 31-6,2 =5,2
Араласқаннан кейінгі ауаның көлемі
270× (1+5,2)= 1670 км3 сағ
немесе
1670×(273+ 110) 273 = 2350 м3 сағ

ППН берілгендері бойынша сурик ошағынан шаңның жетуі 5% құрайды немесе
1670× 0,05 = 8, 35 кгсағ
Шаңның концентрациясы
8,35× 1000 2350= 3,55 гм3
сүзгінің қасиетті беті
2850 60× 0,85 = 46м2

2- ошақтарда сүзгі саны 2-еу

Сүзгіде ұсталынған шаңдар коэффиценті 99,5%
Сүзгіде ұсталынған өнім саны
8,35× 0,995= 8,3 кгсағ

Сүзгіден кейінгі шаңды ауа қоспасындағы сурик концентрациясы (м3 сағ)

(8,35- 8,3 )× 1000×273 (1670× 1,1) × (273+80) = 0,021 г м3
мұнда,
80 градус-сүзгіден кейінгі шаңды ауа қоспасының температурасы.

1,1-сүзгіден сорылған ауаның, коэффиценті.
Сүзгі бойынша шаңды ауа қоспасымен араласқан жұқа бөлшекті ауаны тазалау
қондырғы ретінде
Ду 350 А сүзгісі.
Аналогиялық сорылған ауаның саны

1670- 270 =1400 мм3 сағ.

Сүзгідегі салыстырмалы салмақ
1400 :17 =82 м3 м кв яғни толық жіберіледі.

Желдеткіш бойынша шаңдар қоспасын транспорттау.
Қоспадан кейінгі ауаның саны.
1670× 1,1 (273+ 80) 273 =2375 м3 сағ
Кедергілер жүйесі;
- сүзгі көр—30 мм,
- сүзгі көр-- 30 мм,
- ФРКП-60В сүзгі-- 90 мм,
- Желдеткіш көр—30 мм,

Барлығы 210 мм

Қондырғыға өнімділігі 2500 м3 сағ В- ЦП 7-40 №5 шаңды вентеляторы, напор-
300мм айналым саны 2250 айн мин, двигатель қуаты 11кВт.

Желдеткіш бойынша;
4—ошақтан шыққан қалдықтардың қосынды саны;
(1960× 2) +(2375× 2) =8670 м3 сағ
Қорғасын оксидінің концентрациясы;
50× 2+5 8670= 0,0231 гм3 немесе 23,1 мг м3.

Тазалау жүйесінің тиімділігін есептеу.

Қондырылған аппараттарда газ тазалаудың қосынды деңгейіне жеткен (тұндырғыш
бункері, циклон, жеңдік сүзгілер) мына формуламен анықталады;

S = 1-(1-S)× (1-S2)× (1-S3) мұнда;

S1, S2, S3, - тұндырғыш бункері, циклон жеңдік сүзгіге сәйкес тазалану
деңгейі,

S= 1- (1-0,5) (1-0,8) (1-0,99) = 0,997

Сонымен тазалау жүйесінің тиімділігі 99,7 % құрайды. Бұл таңдалынған
әдістен жабдықтың тиімділігін көрсетеді.

7.Қалдық газдарды тазалау жүйесіндегі
негізгі және қосымша қондырғыларды таңдау.

Негізгі қондырғылар ретінде;

- тұндырғыш бункері
- циклон
- жеңдік сүзгіні қабылдаймыз
ал қосымша қондырғылар;

- желдеткіш
- ауа үрлегіш станциясы
- сорғышты қабылдаймыз.

Тұндырғыш бункері.

Қатты бөлшектердің газды ортадағы және сұйықты ортадағы тұну
заңдылықтары бірдей газдың тығыздығы сұйықтың тығыздығынан бірнеше есе аз
болғандықтан, газдағы тұну жылдамдық сұйықтағы тұну жылдамдықтан көп,
сондықтан да газдарды ауырлық күші әсерінен тұндыру процесінің тиімділігі
аз. Себебі әсер ететін ауырлық күшінің шамасы ортадан тепкіш және т б.
күштермен салыстырғанда аз. Газдарды шаңнан ауырлық күштері әсерінен
тазалау үшін шаң тұндырғыш камералары қолданады. Ішіне горизонталь бөгеттер
сөрелер орналастырылған камераға шаңды газ беріледі. Ауырлық күші әсерінен
тек өте ірі бөлшектерді ғана тұндыруға болады. Сондықтан шаң тұндырғыш
камераларды газдарды алдын-ала және ірі размерлі бөлшектерден (а 100 мм)
тазалау үшін қолданады. Мұндай камерелердың газдардың шаңнан тазалау
дәрежесі 30-40%- тен аспайды. Тұндырғыштардың камерелары кірпіш, темір,
бетон немесе болаттан жасалады.
Газ сөрелер арасында қозғалғанда шаңдар оның бетіне тұнады.
Сөрелердің ара- қашықтығының біркелкі тарату үшін газдың шығу жолына
азайтады. Газды сөрелер арасында біркелкі тазарту үшін газдың шығу жолына
тік тоғыстырушы бөгет орнатылады. Газ бұл бөгетті айналып өткенде инерция
күшінің әсерінен қосымша қатты бөлшектер тұнады. Газды үздіксіз тазалау
үшінекі параллель біреуі газ тазалайды, ал екіншісінде сөрелерді шаңнан
тазартады.

Циклон.

Циклондар яғни инерциялы газ ұстағыштар. Мұндай газ ұстағыштардың
жұмыс істеу принципі газ ағымының кенеттен өзгерткенде пайда болатын
инерция күштерінің әсеріне негізделген.
Циклонның құрылысы. Циклонның корпусы тік цилиндр, ал түбі конус
пішінді болады. Шаңды газ патрон арқылы циклонның жоғарғы жағына үлкен
жылдамдықта 20-30 м сағ шамалап кіреді. Корпустың ішінде шаңды аз ағыны
төмен қарай циклонның ішкі қабырғасында спираль бойынша қозғалады. Мұндай
қозғалыста ортадан тепкіш күш пайда болады. Бұл күш әсерінен газдағы шаң
бөлшектері циклонның ішкі қабырғасына қарай қозғалады, сосын қабырғаға
соқтығып өзінің кинетикалық энергиясын жоғалтады да ауырлық күштің әсерінен
төменге шаң жинағышқа түседі. Мұнда шаң тұнады, ал тазаланған газ спираль
бойынша айналу қозғалысын жалғай отырып, жоғары қарай көтеріледі де орталық
құбыр арқылы аппараттан шығады. Циклондағы шаңды газдардың тазалау дәрежесі
қатты бөлшектердің өлшеміне, газ ағымының жылдамдығына және аппаратың
геометриялық өлшеміне байланысты болады. Нино газ циклондарынан басқа
көптеген циклондардың түрлері ЛИОТ, СИОТ бар. Нино газ циклондары өнірісте
кеңінен қолданады. Олардың корпусының диаметрі 100 ден 1000 мм ге дейін
болып жасалады. Циклондарда тазаланатын газдағы шаңның концентрациясы 0,2-
0,4 кгм3 аралығында болу керек. Газдардың тазалану дәрежесін көбейту үшін
газ ағымының айналу радиусын кішірейту немесе газының жылдамдығын көбейту
керек екендігі көрініп тұр. Бірақ газ жылдамдығы көбейсе циклонның
гидравликалық кедергісі көбейеді және газ ағымының турбуленттілігінің артуы
нәтижесінен газды тазалау нашарланады. Циклонның радиусын азайтса, оның
өнімділігі азаяды. Циклондарды есептеуде тазаланатын газ циклондарды
есептеуде мөлшері мс тығыздығы Р1 кг м3 қысымы РПа температурасы 0
градус шойын концентрациясы анықталады. Циклон негізгі өлшемі диаметрі
болып табылады. Циклонның тазалау дәрежесі 80%.

Жеңдік сүзгі

Шаңды газдар кеуекті бөгеттер арқылы өткенде шаңдар ұсталып, ал газ
өтіп кетеді. Шаңды газды тазалау үшін төмендегі сызу бөгеттері қолданылады.

а) иілгіш кеуекті бөгеттер (маталы материалдар, киіз, картон,
пенополиуретон, кеуекті резина, металды т.б)
б) жартылай қатты кеуекті бөгеттері торлар қабаты, темір жаңқалар
қабаты.
в) қатты кеуекті бөгеттер, кеуекті пластмасса, престелген металл
ұнтағы т.б қабаттары.
Кеуекті бөгеттерді есепке таңдап алғанда негізгі факторларды есепке
алу керек. Тазаланатын газдың химиялық қасиеті, оның температурасы сүзу
бөгетінің гидравликалық кедергісі және шаң бөлшектерінің размері.
Иілгіш бөгетті сүзгілер өндірісте көп қолданылатын мұндай сүзгілерге
жеңді сүзгілер жатады. Шаңды газды желдеткіш газ құбырымен камера арқылы
жеңдерге беріледі. Жеңдер тарату торының қысқа құбырларына негізгі
бекітіледі. Шаң матаның кеуектеріне ұсталады, ал тазаланатын газ клапан
және құбыр арқылы аппараттан шығарылады. Камераның қақпағына шығарылады.
Камераның қақпағына орнатылған. Таратушы механизм жәрдемімен сүзгінің
кейбір секцияларына белгілі бір уақыт ішінде, матадан ұсталған шаңдар
тазалау үшін шаңды ауа жіберіледі. Жеңді үрлеумен қатар онап механикалық
әдіспен сілкиді. Шаң камераға түсіп жәрдемі мен қақпа арқылы шығарылыады.
2-секциядағы жеңдер шаңнан тазаланғаннан соң оған шаңды газды жіберіп,
келесі секцияға ауа жіберіп жеңдерді шаңнан тазартады. Бұл операциялардың
кезегі және уақыты автоматты құрылғылар жәрдемімен реттеліп тұрады. Мұндай
сүзгілердің кемшілігі
1. маталар тез тазарады.
2. маталардың тесіктері бітеліп қалады.

Жиі қолданылатын сүзу матасының кедергісі 150- 250 мм су бағанасынан
аспайды. Жеңді сүзгілерде газдардың тазалану дәрежесі өте майда шаңдар үшін
80- 99% аралығында болады.

Ауа үрлегіш станция.

Жеңдік фильтрлерді үрлейтін ауамен сурик цехын ағысты үрлегішпен
қамтамасыздандыру үшін, ауа үрлегіш станция жабдықтары, 2-ші ТВ-300 –1,6
түрікдиі ауа үрлегіш- құрылысының бірінші сатысында, тағы сол түрдиі әр
қайсысының өндірістілігі 1800 м3 сағ ауа үрлегіштің сығылған толық дамуы
және 600 мм тең ауа үрлегіштің сығылған ауадағы қысымы қарастырылады.
Ауа үрлегіштегі ауадарбаулары жерасты герметикалық үрленген каналдар
арқылы жасалады, ол жерде ауа тазарту үшін 005 түрдегі орамды фильтрлер
орнатылған.
Фильтр материалдар кедергісінің өзгеруі бойынша автоматты түрде жұмыс
істейді. Материалдар кедергісін ұлғайтқанда шаңның толуынан фильтрленген
материалдық артылған бөлігі, таза материалмен алмасады.
Ауаны тазалағаннан кейінмеханикалық қосындыларды сақтау 0,5 мпм3 аспау
қажет.
Шу деңгейін төмендету үшін, рұқсат етілетін норманы қадағалау керек,
сондай ақ 45 градусқа дейінгі ауа тетіктерінің беткейлеріне температураның
жетуі және жылдың суық кезінде беткейлерде ылғалдық төмендеумүмкіндігінің
болмауы құбырларда дыбыстық жылу изоляциясы мен жылу изоляциясын
қарастырады.
Іске қосатын машина клапандарынан шығатын жерасты өшіргішіне барады.
Жөндеу және монтаждық жұмыстар үшін жүк көтергіштігі 5 ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.