Шағын кәсiпкерлiктi мемлекеттiк қолдау мен дамыту. Жеке кәсіпкерлік туралы заң жайлы мәлімет

I Кіріспе
1.1 .Шағын кәсіпкерлік.ұлттық экономиканың жетекші салаларының бірі
II Негізгі бөлім
2.1.Шағын кәсіпкерлікті дамыту саясаты
2.2.Шағын кәсіпкерліктіңқоғамдағы экономикалық.әлеуметтік қызметі
2.3.ҚР «Жеке кәсіпкерлік туалы» Заңының саяси маңызы
III.Қорытынды
IV.Пайдаланған әдебиеттер тізімі

Шағын кәсіпкерлік қоғамның экономикалық және әлеуметтік прогресінің маңызды факторы болып табылады.Шағын кәсіпорындар бастапқы ірі инвестицияны талап етпейді және ресурстардың айналымының жоғары жылдамдығына кепіл береді, экономиканың құрылымын өзгерту мәселелерін тез және тиімді шешуге қабілетті. Ол экономикадағы бәсекелестік ортасын қалыптастыруға, сұраным мен ұсынымның өзгерісіне тез үлесін қосуға және осы есептен нарыққа қажет тепе-теңдікті қамтамасыз етуге қабілетті.Шағын кәсіпкерлікті дамыту аралас экономикаға икемділік беріп, әртүрлі нысандағы меншікті және оларға тән шаруашылықтың баламалық үлгілерін үйлестіріп, жалпы әлемдік үрдіске жауап береді.Инновация(жаңартпалар) дегеніміз - тауар мен қызметтердегі, технология мен өндіріс факторларындағы қандай болмасын өзгерістер, жаңа өнімдер.Көптеген экономикалық,әлеуметтік және саяси мәселелерді шешуге қабілетті болғандықтан шағын инновациялық кәсіпкерліктің экономикадағы маңыздылығы зор. Себебі, өнімнің жаңа сапасы мен түрлеріне жаңашылдық енгізу арқылы инновациялық кәсіпорындар өз бәсекелестеріне қарағанда іскер топтың біріне айналып, екпінді оқшауланады.
Нарықтық экономикада өз алдына жүйелі түрде қызмет ететін шағын инновациялық кәсіпкерлік экономиканың даму қарқынын жоғарғы деңгейге жеткізері анық.Өткен ғасырдың соңғы он жылдығында Қазақстан ғылыми-техникалық потенциалы қиындықтар мен қақтығысын түбірімен өзгеріске ұшырады. Тек 1999 жылдан бастап қана ғылым жетістіктері мен инновацияларды игеру, ғылыми- өзгеріс тізбегін дамыту маңыздылығын мойындай бастадық. Нарықтық экономика тұсында ғылыми жаңалықтарды инновациялық компаниялар игеріп өндіріске енгізіп отыр. Бұл сатыда шағын инновациялық кәсіпкерлік айтарлықтай үлес қосады.Ол әлеуметтік құбылыс белгілерін иеленеді, өйткені халықты жұмыс орындарымен қамтамасыз етеді және жұмыссыздық пен кедейлікті азайтады.Шағын кәсіпкерлікті дамыту қаржы, материал құралдарына және табиғи ресурстарға ұқыпты қатынасты, шаруашылық істегі жаңа ойлауды қалыптастыруға қабілетті.Қазақстанда шағын кәсіпкерлікті дамытуға объективті қажеттілікке үлкен назар аударылады.Шағын кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау үй-жай, жабдық беру, мемлекеттік тапсырыс тарату, кепіл зат ұсыну жолдарымен жүзеге асады.Шағын кәсідкерлікті қаржы-несиелік ынталандыруды, оның субъектілерін несиелеудің бағдарламасын жасайтын және қолданатын коммерциялық банктер жүзеге асырады.

1) Бейсенғазиев М.Б. Кәсіпкерлік негіздері. 2006ж, Орал.
2) www.group-global.org
3) Бочаров В.В. “Управление денежным оборотом предприятий и корпораций. Москва Финансы и статистика 2001.г.
6) Васина А.А. “Финансовая диагностика и оценка проектов” – СПб: Питер 2004. г.

Пән: Қаржы
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 15 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі
Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті

СӨЖ №4

Тақырыбы: Шағын кәсiпкерлiктi мемлекеттiк қолдау мен дамыту.Жеке кәсіпкерлік туралы заң

Орындаған: Базарбай Т.С
Тобы: ОП-413
Тексерген: Есенбекова З.Ж

Семей
2015

Жоспар:
I Кіріспе
1.1 .Шағын кәсіпкерлік- ұлттық экономиканың жетекші салаларының бірі
II Негізгі бөлім
2.1.Шағын кәсіпкерлікті дамыту саясаты
2.2.Шағын кәсіпкерліктің қоғамдағы экономикалық-әлеуметтік қызметі
2.3.ҚР Жеке кәсіпкерлік туалы Заңының саяси маңызы
III.Қорытынды
IV.Пайдаланған әдебиеттер тізімі

Шағын кәсіпкерлік қоғамның экономикалық және әлеуметтік прогресінің маңызды факторы болып табылады.Шағын кәсіпорындар бастапқы ірі инвестицияны талап етпейді және ресурстардың айналымының жоғары жылдамдығына кепіл береді, экономиканың құрылымын өзгерту мәселелерін тез және тиімді шешуге қабілетті. Ол экономикадағы бәсекелестік ортасын қалыптастыруға, сұраным мен ұсынымның өзгерісіне тез үлесін қосуға және осы есептен нарыққа қажет тепе-теңдікті қамтамасыз етуге қабілетті.Шағын кәсіпкерлікті дамыту аралас экономикаға икемділік беріп, әртүрлі нысандағы меншікті және оларға тән шаруашылықтың баламалық үлгілерін үйлестіріп, жалпы әлемдік үрдіске жауап береді.Инновация(жаңартпалар) дегеніміз - тауар мен қызметтердегі, технология мен өндіріс факторларындағы қандай болмасын өзгерістер, жаңа өнімдер.Көптеген экономикалық,әлеуметтік және саяси мәселелерді шешуге қабілетті болғандықтан шағын инновациялық кәсіпкерліктің экономикадағы маңыздылығы зор. Себебі, өнімнің жаңа сапасы мен түрлеріне жаңашылдық енгізу арқылы инновациялық кәсіпорындар өз бәсекелестеріне қарағанда іскер топтың біріне айналып, екпінді оқшауланады.
Нарықтық экономикада өз алдына жүйелі түрде қызмет ететін шағын инновациялық кәсіпкерлік экономиканың даму қарқынын жоғарғы деңгейге жеткізері анық.Өткен ғасырдың соңғы он жылдығында Қазақстан ғылыми-техникалық потенциалы қиындықтар мен қақтығысын түбірімен өзгеріске ұшырады. Тек 1999 жылдан бастап қана ғылым жетістіктері мен инновацияларды игеру, ғылыми- өзгеріс тізбегін дамыту маңыздылығын мойындай бастадық. Нарықтық экономика тұсында ғылыми жаңалықтарды инновациялық компаниялар игеріп өндіріске енгізіп отыр. Бұл сатыда шағын инновациялық кәсіпкерлік айтарлықтай үлес қосады.Ол әлеуметтік құбылыс белгілерін иеленеді, өйткені халықты жұмыс орындарымен қамтамасыз етеді және жұмыссыздық пен кедейлікті азайтады.Шағын кәсіпкерлікті дамыту қаржы, материал құралдарына және табиғи ресурстарға ұқыпты қатынасты, шаруашылық істегі жаңа ойлауды қалыптастыруға қабілетті.Қазақстанда шағын кәсіпкерлікті дамытуға объективті қажеттілікке үлкен назар аударылады.Шағын кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау үй-жай, жабдық беру, мемлекеттік тапсырыс тарату, кепіл зат ұсыну жолдарымен жүзеге асады.Шағын кәсідкерлікті қаржы-несиелік ынталандыруды, оның субъектілерін несиелеудің бағдарламасын жасайтын және қолданатын коммерциялық банктер жүзеге асырады.Шағын кәсіпкерліктің дамуын қолдау және ынталандыру шаралары қызметін лизинг пен франчайзинг атқарады.Шағын кәсіпорынның ұзақ мерзімді болашағын, көптеген шешімдердің жүзеге асуын болжау қиын.Осыған байланысты кәсіпкерлік тәуекелді басқарудағы қажеттілік пайда болады. Шағын кәсіпкерлік теориясы мен практикасының экономикалық мәні тәуекелдің зардабын мүмкіндігінше төмендету, тәуекелді алдын-ала есептей білу, болжанбаған шараларды азайту бойынша шараларды белгілеу. Тек табиғи ресурстарға сүйеніп, экономикалық өсуді қамтамасыз ету, өте үнемсіз.Инновациялық қызмет экономикалық, әлеуметтік дамудың, шаруашылық мәдениеті элементінің құрылымдық өзгерісінің маңызды факторы болып табылады.Болашақтағы бағдар дамудың инновациялық түрі болады. Оның негізінде жаңалықтар енгізуді үздіксіз және мақсатты іздеу, дайындау және жүзеге асыру процесі жүріп жатыр.Қазақстанда тұрақты экономикалық өсудің күрделі факторына инновацияны айналдырудағы маңызды рөлді шағын кәсіпкерлік атқарады.Әлемдік тәжірибеде әдетте инновациялық сілкіністі шағын кәсіпкерлік бастайды, одан кейін оның табыстарын ірі кәсіпорын жүзеге асырады.Шағын кәсіпкерлік шаруашылық қызметтің ерекше әдісі ретінде шаруашылықтың көп түрлі нысандарын ынталандыруға, ішкі шаруашылықты дамытуды елеулі шамада көшейтуге, халықтың еңбекпен қамтылуын кеңейтуге және Қазақстанның халықаралық еңбек бөлінісі мен айырбаста салыстырмалы артықшылығын іске асыруға арналған.

Соңғы уақыттарда республикадағы шағын кәсіпорындар әлеуметтік қызметтерден көбірек босатылуда.Стратегиялық жоспардағы әлеуметсіздендіру процесі шағын кәсіпорындардың қоғам алдында өз қызметкерлерінің әлеуметтік-экономикалық жағдайына жауапкершілігінің төмендеуінен және олардың жалпы мемлекеттік, муниципальды және әлеуметтік міндеттерді шешуге енжар қатысуынан көрінеді.Кәсіпкерлік еркіндігі мен әлеуметтік жауапкершіліктерінің принциптерін тек нарықтық механизм арқылы үйлестіру мүмкін емес. Бұл үшін сәйкес мемлекеттік саясат қажет.Мемлекеттің Шағын кәсіпкерлік қатынасындағы екі негізгі қызметін бөліп көрсетуге болады: реттеу және қолдау.
Реттеудің мәні шағын кәсіпкерліктің құқықтық ортасын қалыптастыруды ұйымдастыру, әкімшілік сұрақтарды шешуде және сәйкес міндеттердің орындалуын бақылауда.
Қолдау қызметтері шағын кәсіпорындарға материалдық, ақша, ақпараттық ресурстарды, мемлекеттік тапсырыстарды, оларға қызмет көрсетуді және т.б. жеткізу.Мемлекеттің міндеті шағын кәсіпкерлікті көбейту емес, оның қалыптасуы мен табысты қызмет етуі үшін қолайлы экономикалық орта жасау.Шағын кәсіпкерлікті дамытудың мемлекеттік саясатында іскерлік белсендікті ынталандыруға заңдық жене нормативтік негіз жасау және жетілдіру, сонымен қатар, кәсіпкерлік қызметті қамтамасыз ететін нарықтық инфрақұрылым қалыптастыру қарастырылады.
Шағын кәсіпкерлік ерекше тәсілді және оны қолдау шарала-
рының арнайы кешенін жасауды талап етеді.Шағын кәсіпкерлікті жеткіліксіз несиелеудің маңызды мәселелерінің бірі көптеген кәсіпкерлердің кепіл затпен қамтамасыз етілмеуі.Сондықтан коммуналдық меншік объектілерінен аймақтық өтімді кепіл қорлары құрылады. Шағын кәсіпкерлікті қолдау қорына және оның аймақтық өкілдеріне шағын кәсіпорындарға мемлекет көмек көрсету қажет. Осы мақсатта қор мемлекеттік тапсырыс алу үшін өтініш беруге, келісім-шарт жасауға, сатып алумен айналысатын мемлекеттік қызметтерге шағын кәсіпорындардың мекен жайын таратуға, мемлекеттік тапсырысты алу үшін маркетинг саясатын жүргізуге көмектесуі қажет.Ірі компанияларға оларға ұсынылған мемлекеттік тапсырыс
тардың бір бөлігін бәсеке негізінде шағын кәсіпорындарға беруге міндеттеу керек.Шағын көлік кәсіпорындары халықаралық транзиттік сауда-
ның дамуына ойдағыдай қатыса алады. Қазақстанның жеңіл өнеркәсібі терең дағдарыста түр, одан шығудан жағымды нәтижелерге жеткен бірнеше кәсіпорындардың табысты қызметі көрсетуде. Тұтыну нарығын қалыптастыру кезінде Қазақстан сияқты шикізат базасы, қажетті жабдықтары мен дайын кадрлары бар ел, өзінің ішкі нарығында жеңіл өнеркәсіп өнімдерінің ең кем дегенде 70 % алуы тиіс.Ауылшаруашылық өндірісінің экономикалық дағдарысы, оның өнімдері өнеркәсіптік өңдеу деңгейінің төмендеуі, нарықтық қатынас жағдайларына бейімделуге қабілетті жаңа ұйымдастыру нысандарын іздеу қажеттілігін анықтайды.Агроөнеркәсіптік өндірістегі мұндай мәселелер жолына кооперацялауды дамыту жатады. Кооперацияға жеке қосалқы шаруашы-
лықты тартумен өңдеуші кәсіпорындардың қуатын пайдалану деңгейі артады.

Еңбекпен қамту жүйесі қызметінің әлеуметтік-экономикалық негізі - қызметкер еңбегінің өнімді қайтарымын, оның еңбегін жұмсау аумағын кеңейтуді қамтамасыз ету. Нарықтық қатынастың дамуымен жұмыссыздық мәселесі шиеленісуде.Қазақстанның демографиялық саясатының маңызды принципі халық санының тұрақтылығын қамтамасыз ету, жоғары білікті мамандар мен жұмысшыларды сақтау. Ал республика халқының толық өнімді еңбекпен қамтылуы шағын кәсіпкерлікті дамытуды ынталандыру кезінде ғана мүмкін.Шағын кәсіпкерліктің экономикалық секторы келесі ерекшеліктерге тән себептер бойынша бос жұмыс көшінің өсуші ауқымын толықтыруга қабілетті:
1. Ол капитал сыйымдылығы төмен жаңа жұмыс орындарын тез құруға қабілетті.
2. Мұнда капиталдың техникалық құрылымы өте төмен, яғни қолданылатын өндіріс құралдардың бірлігіне ірі кәсіпорын-
дарға қарағанда тірі еңбектің көп бірлігі келеді.
3. Күрделі басқару құрылымының болмауы, шағын кәсіп-
орынды құрудың ұйымдастыру процесін жеңілдетеді.
4. Ол бастама, шығармашылық белсенділікті көрсету үшін елеулі мүмкіндігі бар, адамдар қызметі үшін тартымды.
5. Мұнда еңбек пен жұмыстардың икемді шарттары кең таралған (толық емес жұмыс күні немесе аптасы, еңбектің сырғымалы кестесі, қос қызмет атқару).
6. Шағын кәсіпкерлік тұтынушыға өнімді жылжытуды арзандату мен тездетуге қарағанда өндіріс немесе қызмет көрсету процесінің тек бір бөлігін орындау принципінде қызмет атқара алады.
Германияда, Ұлыбританияда, Италияда, Жапонияда, АКШ-та шағын бизнес есебінен 23 жаңа жұмыс орындары құралады.
Қазақстанда шағын кәсіпкерлік саласында 2,0 млн. жуық адам жұмыс істейді, ол экономикада жұмыс істейтіндердің төрттен бірінен көбін құрайды, ал шағын кәсіпкерлік субъектілерінің 30 мыңнан астамы қызмет етеді.
Шаруашылықтың нарық жағдайында босаған халықты эко-
номиканың басқа салаларына, тек жаңа мамандықты оқыту негі-
зінде емес, сонымен қатар, шаруашылықтың нарықтық әдістерін оқыту негізінде, еңбек биржаларының штаттарын нығайту және олардың кәсіпкерлермен байланысын күшейту негізінде, сонымен қатар, кәсіби бағдарланған жұмысты жақсарту есебінен тарту шараларын жасау қажеттігі туады.
Еңбекке орналастырудың басқа жолы жоғары білікті кадрларды екі-үш мамандық бойынша дайындау. Мысалы, егер оқудың негізгі курсы - экономист болса, студентте 3-4 курста, сонымен қатар, 2 мамандықты таңдау мүмкіндігі болады. Шағын кәсіпкерлікте жұмыс істейтіндердің салалық құрылымы: сауда саласында 28,3 %, автокөлік жөндеу өнеркәсібінде 17,4 %, құрылыста 14,1 %, ауыл шаруашылық, аңшылық және орман шаруашылығында 13,6 %, көлікте 5,6 %, жылжымайтын мүліктермен операциялар, кәсіпорынды жалдау және қызмет көрсетулер 10,1 %, қонақ-үйлер мен мейрамханалар 2,3 %, денсаулық сақтау және әлеуметтік қызметтер - 2,2 %, білім 0,8 %, қаржы қызметі 0,9 %, пошта және байланыс - 0,8 %, басқа тұрмыстық, әлеуметтік қызметтер - 3,6 %.

Шағын кәсіпкерлік кез келген мемлекет экономикасының негізгі саласының бірі. Шағын және орта кәсіпкерлікке кез келген нарықтық экономикасы дамыған елдерде 10 кәсіпорынның 9-ы кіріп отырады. Егер Европа елдерінде әр мың тұрғынға шаққанда 45-50 шағын кәсіпорын болса, онда АҚШ-та ол көрсеткіш 75 кәсіпорын шамасында, ал Қазақстанда не бары 7-8 кәсіпорын ғана құрайды екен.
Бұл кәсіпкерлік сферасында шағын инновациялық бизнес орын алып, мемлекет экономикасының дамуына көп әсерін етеді. Ол бір қатар артықшылықтарға ие:
1.Шағын инновациялық кәсіпкерлік бір салада тоқтап қалмай экономиканың барлық сферасын қамтиды.
2. Ірі фирмалар ғылыми зерттеулер мен тәжірибелерді жүргізу мүмкіншілігі әлде қайда көп болса да, күрделі басқару пирамидалары себебінен инновациялық процесс баяау атқарылады.Сондай-ақ ірі фирмалар сыртқы орта әсеріне икемсіз болып келеді. Ал шағын инновациялық фирмалар сыртқы орта өзгерісіне тез икемделіп, жауап қайырып, процесс бағытын өзгертуге қабілетті.
3. шағын фирмалар ірі компанияларға қарағанда ғылыми-техникалық зерттеулер нәтижелерін, инновацияларды өзгеріс пен өнеркәсіпке жылдамырақ енгізеді.
АҚШ Ұлттық ғылыми қорының зерттеулері бойынша ірі компанияларға қарағанда шағын фирмаларда 2.5 есе көп жаңалық ашады, өнеркәсіптегі инновациялардың 50%шағын кәсіпкерлік саласымен жасалған, ал соңғы өнееркәсіпке енгізу процесі шағын кәсіпкерлікке 1 жылға ертерек іске асырылады.
Осы көрсетілген ерекшеліктердің бәрі шағын инновациялық кәсіпкерлікті қолдау маңыздылығын ескертіп отыр. Дамыған елдерде шағын инновациялық кәсіпкерлікті мемлекет тарапынан қолдау жүйесі мынандай сұрақтарды қамтиды:
Шағын инновациялық кәсіпорындар қызметін құқ және заңмен қамтамасыз ету;
Кредиттік жеңілдіктер ұсыну, жеңілдетілген салық түрлерін енгізу;
Шағын инновациялық фирмалар проекттерін тікелей бюджеттік қаржыландыру, жеке кәсіпкерлік саласының қаржысын бағыттау;
Информациялы-консультативті,маркети нг бойынша көмек беру,шағын фирмалар қызметін мамандармен қамтамасыз ету.
Дүниежүзілік тәжірибеге қарайтын болсақ, шағын инновациялық кәсіпкерлік қызметіне және дамуына ең қолайлы жағдай ғылыми технологиялық орталықтарда-инкубаторларда, технополистерде ұйымдастырылады екен.Бұл ұйымдар шағын инновациялық кәсіпорындарды бір"шатыр астында" бір қалада шоғырландырып, оларға ғылыми-техникалық зерттеу лабораторияларын, өндіріс-тәжірибелік цехтарын және жалға бөлмелер ұсынады.Бұл жерде мемлекеттік қаржы,коммерциялық банктер және венчуралы қорлар қаржылары шоғырланады. Әдетте ғылыми парктер мынандай жерлерде орналасады:
Жоғарғы оқу орындары, университеттер бар жерде;
Мемлекет тарапынан қолдау,салық жеңілдіктерін алуға мүмкіншілік бар жерлерде;
Өндіріс зонналарын, жер учаскелерін, лабораториялар жалға алуға мүмкіндік бар жерлерде;
Автокөлік, темір жол магистралдарына және шикізат көздеріне жақын жерлерде.
Нарықтық экономикада қолданылып жүрген инновациялық технопарктер мен шағын кәсіпкерліктің алғаш пайда болған жерлері жөнінде мынандай мәліметтерді айта кету керек:
Қазір дүниежүзінде 400-ге жуық ірі технопарктер бар, олардың жартысы АҚШ-та орналасқан.
Алғашқы ғылыми парк 40-50 жылдар тұсында АҚШ-та Стенфордс университетінің іргесінде қалыптасқан.сол кезде осы ғылыми орталықтардан өз бастауларын алған кәсіпорындар ірі компанияларға айналған. Дүние жүзіне әйгілі технополистер Колифорниядағы"Селиконования долина "зонасында "Хьюлетт-паккард", "Тексас инструмент", "Кремнивеая долина" технополисінде ''Локхид',"Эр-эмси'', т.б. көптеген фирмалар өз бастауларын алып, көркейген.
Европа континентінде инновациялық технопаркті құрылымдар 70 жылдардың басынан дами бастады.
Алдымен Ұлы Британияда, онан кейін Францияда, Германияда. Қазір Францияда `техникалық регионалды комплекстерді дамыту'бойынша мемлекеттік қызмет бар. Франциядағы ең ірі технопарктер-`София-Антиполис'болса , Жапонияда мемлекеттік программалар негізінде 20-ға жуық технополистер қалыптасқан, оның ішінде ең ірісі Цуруба.Осындай инновациялық тәсілмен экономикасы дамыған елдердің экономикалық өрлеу себебін түсінген дамушы елдер яғни, Бразилия,Индия,Қытай мемлекеттерінде 80-ші жылдардан бастап қолданылды.Ал Қазақстанда болса 1990 жылдың аяғында ғана пайда болды.Нақты айта кетсек ӘЛ-Фараби атындағы ҚазМҚУ тұсындағы технопарк , Қарағандымемлекеттік университетіндегі технопарк және Алматыда''Ұлттық ғылыми - технологиялық парк''. Ғылыми технологиялық орталықтардың қызмет көрсету деңгейінің кеңеюі, өспелілігіне байланысты оларды былайша тізіп көрсетуге болады :инкубаторлар, технологиялық парктер, технополистер, ғылым және технология аймақтары. Инкубатор-инновациялық қызметтің көптеген түрлерін ұсынушы комплекс, ол бір немесе бірнеше ғимарат алып тұрады,ал шағын инновациялық фирмалар осы ғимарат ішінен белгілі бір территорияларды жалға алып қызметін бастайды, инкубациялы период 2-3 жыл, осы мерзімнен кейін фирмалар өз бетінше қызмет жасау үшін бұл шығып кетеді.Инкубаторда жаңа қалыптасқан фирмаларға (бухгалтерлік, маркетингтік бизнес-жоспар жасау, өнімге жарнама, маркетингтік талдау жасау), компьютер, басқа да ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.