Астық дақылдарының бірінші және екінші топтарын ажырату белгілері жайлы мәлімет

Пән: Ауыл шаруашылығы
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым министрлігі Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті

БӨЖ

Тақырыбы: Астық дақылдарының бірінші және екінші топтарын ажырату белгілері

Тексерген: Мұхаметжанова О. Т

Орындаған: Нуркенова Г. Т

Топ: АГ-213

Семей - 2015 жылы

Жоспар

Кіріспе

Негізгі бөлім

Астық дақылдарының жалпы сипаттамасы

Жаздық астық дақылдар
Күздік астық дақылдар
Дәнді бұршақ дақылдар
Бірінші топтағы дәнді-дақылдар
Екінші топтағы дәнді дақылдар
Астық дақылдарының бірінші және екінші топқа ажыратылу белгілері

Қорытынды

Қолданылған әдебиеттер тізімі

Кіріспе

Астық тұқымдастары

Астық тұқымдастары қоңырбастылар (Gramіnedаe, Poaceaе) - дара жарнақты бір және көп жылдық шөптесін өсімдіктер. Жер шарында кең тараған. 650-дей туысы, 10 мыңнан аса түрі белгілі. Қазақстанның барлық облыстарына тараған 83 туысы, 418 түрі бар. Астық тұқымдасының тамырлары шашақты келеді, ал сабағы жұмыр, іші қуыс, бунақтармен бөлінген. Кейбіреуінің буын аралықтары жұмсақ ұлпалы (мыс., қант қамысы, жүгері, т. б. ) . Сабақтарының ұзындығы 1 - 2 см-ден 30 - 40 м-ге дейін, ал жуандығы 0, 5 мм-ден 20 - 30 см-ге дейін жетеді. Сабаққа екі қатар кезектесіп орналасқан жапырақтары - жіңішке таспа, қандауыр, жұмыртқа тәрізді. Астық тұқымдасының гүлі көбінесе қос жынысты, кейбіреулері ғана дара жынысты (жүгері) болады. Олардың гүл құрылысы басқа өсімдіктерден өзгеше келеді. Көбіне гүлінің сыртын гүл қабыршағы қоршап тұрады. Бір немесе бірнеше гүлдерден топталған масақшадан - шашақбас, масақ, собық, сыпыртқы бас, яғни күрделі гүлшоғыры құралады. Астық тұқымдасының көбі жел арқылы тозаңданады. Жемісі - бір тұқымды дәнек, кейде жаңғақша. Жеміс қабығы (қауызы) тұқымға жабысып тұтасып біткен. Астық тұқымдасы түптену түрлеріне байланысты тамыр сабақты, селдір түпті және тығыз түпті болып үш топқа бөлінеді. Тамыр сабақты Астық тұқымдасының түп өскіндері түптену буынына тік (перпендикуляр) бағытта шығып, өсімдік сабағына қатарласа өседі (мыс., айрауық, қамыс, т. б. ) . Селдір түпті Астық тұқымдасының түптену буыны топырақ бетіне жақын орналасады (мыс., арпабас, сұлыбас) . Тығыз түпті Астық тұқымдасының түптену буыны топырақ бетінде өседі (мыс., бетеге, қау, селдірек) . Астық тұқымдасы шабындық пен жайылымдықтарда өсімдіктердің 1/3 бөлігін, орманды және далалы аймақтарда мал азығының 1/2 бөлігін құрайды. Астық тұқымдасының дәнді (мыс. : күріш, сұлы, арпа, тары, т. б. ), мал азықтық түрлері де (мыс., шалғындық қоңырбас, жүгері, селеу, т. б. ), арамшөптері де (мыс., қарасұлы, жасыл қонақ, түлкіқұйрық, т. б. ) кездеседі. Астық тұқымдасытары сабандарын қағаз, тоқыма, химия өндірістері мен құрылыста қолданады. Сондай-ақ оларды мәдени орындарды көгалдандыру және құм тоқтату үшін де өсіреді.

Негізгі бөлім

Астық дақылдарының жалпы сипаттамасы

Астық өндірісін арттыру ауыл шаруашылығын одан әрі дамытудың маңызды мәселесі. Қазақстан халық шаруашылығы үшін астық өндірудің маңызы, егіс көлемі құрамы. Астық өндіру мәселесін шешу жолдары.

Күздік және жаздық дақылдардың морфологиялық және биологиялық ерекшеліктері. Дән құрылысы және химиялық құрамы. Өсімдіктердің өсу және даму кезеңдері. Гүлдену және дән толысу, пісу кезеңдері. Дәннің толысуына және пісуіне кері әсерін тигізетін факторлар (егістің жатып қалуы, үсіп кетуі т. б. ) . Олармен күрес шаралары.

Жаздық астық дақылдар

Астық өндірісін қарқындатудағы жаздық астық дақылдарының маңызы. Жаздық бидай - негізгі тағамдық дақыл. Жоғары сапалы жұмсақ және қатты бидайлар өндірісін арттыру. Қазақстанның солтүстігінде жаздық бидай өсіру технологиясы және егінді жинау ерекшеліктері.

Арпа және сұлы - бағалы мал азықтық дақылдар. Тағамдық, мал азықтық және сыралық арпалар және оларға қойылатын талаптар. Арпа өсіру технологиясы. Сұлының тағамдық және малазықтық маңызы. Сұлы өсіру технологиясының ерекшеліктері.

Жүгері - аса бағалы дәндік, мал азықтық және техникалық дақыл. Биологиялық ерекшеліктері және өсіру технологиясы.

Тары - маңызды жармалық дақыл. Тары өсіру технологиясы және өнім жинау ерекшеліктері.

Қонақ жүгері дақылының өсірілу бағыттары (дәнге, қантқа, мал азығына және техникалық мақсатқа) . Республиканың қуаң аудандарындағы өсіру ерекшеліктері.

Күріш - негізгі жармалық дақыл. Күріштің маңызы, өсірілетін аудандары, өнімділігі. Күрішті суару әдістері. Күріш өсіретін атыз әзірлеу және ирригациялық құрылыс жұмыстары. Күріштің арнайы арамшөптері және олармен күрес шаралары. Себу тәсілдері мен мөлшері. Күріш атыздарын күтіп-баптау шаралары және егінді жинау ерекшеліктері. Күріш өсірудің тиімділігі.

Қарақұмық - бағалы жармалық дақыл. Қарақұмықтың өсу ерекшеліктері. Өсіру технологиясы.

Күздік астық дақылдар

Түрлері, маңызы, өсірілетін аудандары және өнімділігі. Күздік дақылдардың күзде және көктемде даму ерекшеліктері. Қысқа төзімділіктің физиологиялық негіздері. Күздіктердің қыс және көктемнің қолайсыз жағдайларына ұшырау себептері және оны болдырмау шаралары. Күздіктердің қыстан шығу жағдайларын бақылау.

Күздік бидай. Бидай дәнінің белоктылығын жоғарлату шаралары. Күздік бидайды суармалы және тәлімі жерлерде өсіру ерекшеліктері.

Күздік қара бидайдың маңызы, өсірілетін аудандары және өнімділігі. Өсіру технологиясы.

Күздік арпа. Өсірілетін аудандары және өнімділігі. Биологиялық ерекшеліктері және өсіру технологиясы.

Дәнді бұршақ дақылдар

Дәнді бұршақ дақылдарының астық өндірісін қарқындатудағы және мал азықтық белок проблемасын шешеудегі орны. Атмосферадағы азотты фиксациялаудағы дәнді бұршақ дақылдарының ролі. Дәнді бұршақ дақылдарына сипаттама.

Ас бұршақ - республикадағы негізгі дәнді бұршақ дақылы. Тағамдық және мал азықтық құндылығы. Ас бұршақ формалары және түрлері. Биологиялық ерекшеліктері және өсіру технологиясы.

Май бұршақ - бағалы белокты және майлы дақыл. Өсірілетін аудандары және өнімділігі. Биологиялық ерекшеліктері және өсіру технологиясы.

Үрме бұршақ және жасымық. Тағамдық маңызы. Түрлері. Биологиялық ерекшеліктері және өсіру технологиялары.

Ноғаттық және ноқат. Маңызы, өсірілетін аудандары және өнімділігі. Құрғақ аудандардағы өсіру ерекшеліктері.

Дәнді дақылдар

Дәнді дақылдар - Қоңырбас тұқымдасына жатады. Барлық астықтардың маңызды мүшелерінің құрылысы ұқсас болғанымен, морфологиялық белгілері мен өсіру сипатына қарай, олар мынадай топтарға бөлінеді: бірінші топтағы астық дақылдары немесе кәдімгі астықтар (күздік және жаздық бидай, қарабидай, арпа және сұлы), екінші топ дәнді астықтары немесе тары тәрізді астықтар (жүгері, тары, қонақжүгері, күріш) .

1. Бірінші топтағы дәнді дақылдар

Бірінші топқа бидай, қарабидай, арпа және сұлы жатады. Бұл топтағы астықтардың негізгі ерекшеліктері мен қасиеттері- дәндерінің бауыр жағында тілігі болады және ұзын бойына сызатты болып келеді, дән тамыршалары 3-8 дана, масақшаның төменгі гүлдері жақсы дамыған. Гүлшоғыры - масақ немесе сыпыртқыгүл (сұлыда) . Өсіп - дамуы үшін жылуды аз мөлшерде, ал ылғалды көбірек талап етеді, сабақтарының іші қуыс болып келеді. Олар ұзақ күннің өсімдіктері, сондықтан вегетациясының алғашқы кезеңінде тезірек дамып, арамшөптермен шамалы ластанады.

2. Екінші топтағы дәнді дақылдар

Бұл топта күріш, сондай-ақ қарақұмық тұқымдасына жататын жарма дақылы қарақұмық ерекше тұр. Екінші топтағы дәнді дақылдарға тары, жүгері, күріш, қонақ жүгері жатады. Олардың негізгі ерекшеліктері дән бойында сызат жоқ, бір тамыршамен өседі, гүлшоғыры сыпыртқыгүл немесе собық (жүгеріде), масақшаның жоғары гүлдері төменгіге қарағанда жақсы жетілген дәндерінің бауыр жағында тілігі жоқ. Бұлар бірінші топтың дақылдарына қарағанда жылуды көп, ал ылғалды, күріштен басқасы, аз талап етеді. Жүгері мен қонақ жүгерінің сабақтары өзекшемен толтырылған. Екінші топ дақылдары - қысқа күннің өсімдіктері және олардың күздік түрлері болмайды. Жоғарыда аталған ерекшеліктерден басқа, бірінші топ астықтары кқктеп шыққаннан бастап түптенуге дейінгі кезеңде өте тез өсумен сипатталса, екінші топ астық дақылдарының бастапқа фазаларындағы өсуі баяулайды.

3. Астықты дақылдарды бірінші және екінші топқа ажырату белгілері

Астық дақылдары сыртқы белгілері, биологиялық ерекшеліктері және шаруашылыққа пайдалануына байланысты екі топқа бөлінеді.

Географиялық ендіктерде өсуіне байланысты өсімдіктер түсетін күн сәулесінің белгілі бір ұзақтығына бейімделген. Күннің түсетін жарығының ұзақтығына байланысты астық дақылдары екі топқа бөлінеді: 1) ұзақ күннің өсімдіктері, күннің қысқаруына байланысты нашар гүлдеп, кей жағдайда гүлдемейді (бидай, қара бидай, арпа, сұлы) және 2) қысқа күннің өсімдіктері күннің қысқаруына байланысты ерте гүлдейді, немесе ерекше мол гүлдейді (тары, жүгері, күріш, сорго) . Бірақ та астық дақылдарының бұлайша бөлінуі шартты нәрсе.

Астық дақылдары егілу мерзіміне, өнім беруіне байланысты күздік, жаздық болып және екі сатылы биологиялық түрлерге ажыратылады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.