Вирустық аурулардың спецификалық алдын алу. Вакцина дайындау принциптері

1. Вакцина дайындау принциптері.
2. Иммуномодуляторлар.
3. Құтырық. Аусыл, Шмалленберг, Бльютанг ауруларының диагностикасы және алдын алу шаралары.
4. Пайдаланылған әдебиеттер

Бактериалық және вирустық вакциналар көп компонентті және көп сатылы технологиялы болғандықтан GMP негізгі принциптерін сақтай алатын мекемелер ғана өндіре алады. Вакциналар өндірісіне қажетті қондырғылармен жабдықталған арнайы технологиялық бағыт қажет. Вакциналар өндірісі ағымындағы әр сатысының ұнемді өлшемдері мен реттелуін қосатын автоматтандырылған бақылау мен технологиялық процесі реттелуі маңызды. Вакцина алуының барлық сатыларында стерильдігі мұқият сақталуы тиісті. Басқа микрофлорамен ластануы сырттай (ауа, қондырғылар, қызметкерлер) және іштей дамуына (вакциналық штамды дақылдандыруына арналған қоректік орталарды дайындауына стандартты субстрат қолдану; вирустарды дақылдандыруына қажетті мамандырылған шаруашылықтарда бапталатын дені сау жануарлар мен құстардан алынған жануарлар текті тіндер мен клеткаларды, тауық эмбрионың қолдану) тосқауыл қойылады.
Вакциналар өндірісінде технологияны мұқият сақтау, стандартты әдістемелер, шикі заттар мен реактивтер қолдануы аса маңызды. Өндірісте қолданатын химиялық заттар халықаралық немесе ұлттық фармакопея талаптарына жауап беру және кіру бақылаудан өтуі керек. БДСҰ талаптарына сәйкес вакциналардың барлық өндіру сатысында пенициллин және басқа бета-лактамды антибиотиктер қолдануына тиым салынған. Басқа антибиотиктер қолдануына шектеулі рұқсат берілгенімен ақырғы өнімде олардың саны өте аз болуға тиісті. Вакциналар дайындау үрдісіне олардың сапасына зиянды мұқтаж келтірмейтін және егілетін организмге кері әсерін көрсетпейтін ерітушілер, тұрақтандырушылар және консерванттар қолданылады. Тасымалдау және сақтауда «салқындық тізбек» талаптары орындалуы тиісті, яғни вакцинаны өндіретін мекемеден бастап вакцина қабылдайтынға дейінгі жолда медициналық иммунды биологиялық препараттар сақталуы және тасымалдануында тұрақты тиімді температуралық режим тәртібі мұқият сақталынады.

1. Қазақтың этнографиялық категориялар, ұғымдар мен атауларының дәстүрлі жүйесі. Энциклопедия. - Алматы:
2. Борисов Л.Б. - Медицинская микробиология, вирусология, иммунология
3. Волина Е.Г., Саруханова Л.Е. - Основы общей микробиологии, иммунологии и вирусологии.
4. Воробьев А.А. - Медицинская микробиология и иммунология
5. Воробьев А.А. - Медицинская микробиология, вирусология и иммунология
6. Воробьев А.А. - Медицинская микробиология, вирусология и иммунология. 2-е издание

Пән: Медицина
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 20 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым Министірлігі Семей қаласының Шәкәрім атындағы Мемлекеттік Университеті

СӨЖ
Тақырыбы: Вирустық аурулардың спецификалық алдын алу. Вакцина дайындау принциптері. Адьюванттар. Иммуномодуляторлар. Құтырық. Аусыл, Шмалленберг, Бльютанг ауруларының диагностикасы және алдын алу шаралары.

Тексерген: Омарбеков Е.О
Орындаған: Рысбекова Ж

Жоспар:
1. Вакцина дайындау принциптері.
2. Иммуномодуляторлар.
3. Құтырық. Аусыл, Шмалленберг, Бльютанг ауруларының диагностикасы және алдын алу шаралары.
4. Пайдаланылған әдебиеттер

Бактериалық және вирустық вакциналар көп компонентті және көп сатылы технологиялы болғандықтан GMP негізгі принциптерін сақтай алатын мекемелер ғана өндіре алады. Вакциналар өндірісіне қажетті қондырғылармен жабдықталған арнайы технологиялық бағыт қажет. Вакциналар өндірісі ағымындағы әр сатысының ұнемді өлшемдері мен реттелуін қосатын автоматтандырылған бақылау мен технологиялық процесі реттелуі маңызды. Вакцина алуының барлық сатыларында стерильдігі мұқият сақталуы тиісті. Басқа микрофлорамен ластануы сырттай (ауа, қондырғылар, қызметкерлер) және іштей дамуына (вакциналық штамды дақылдандыруына арналған қоректік орталарды дайындауына стандартты субстрат қолдану; вирустарды дақылдандыруына қажетті мамандырылған шаруашылықтарда бапталатын дені сау жануарлар мен құстардан алынған жануарлар текті тіндер мен клеткаларды, тауық эмбрионың қолдану) тосқауыл қойылады.
Вакциналар өндірісінде технологияны мұқият сақтау, стандартты әдістемелер, шикі заттар мен реактивтер қолдануы аса маңызды. Өндірісте қолданатын химиялық заттар халықаралық немесе ұлттық фармакопея талаптарына жауап беру және кіру бақылаудан өтуі керек. БДСҰ талаптарына сәйкес вакциналардың барлық өндіру сатысында пенициллин және басқа бета-лактамды антибиотиктер қолдануына тиым салынған. Басқа антибиотиктер қолдануына шектеулі рұқсат берілгенімен ақырғы өнімде олардың саны өте аз болуға тиісті. Вакциналар дайындау үрдісіне олардың сапасына зиянды мұқтаж келтірмейтін және егілетін организмге кері әсерін көрсетпейтін ерітушілер, тұрақтандырушылар және консерванттар қолданылады. Тасымалдау және сақтауда салқындық тізбек талаптары орындалуы тиісті, яғни вакцинаны өндіретін мекемеден бастап вакцина қабылдайтынға дейінгі жолда медициналық иммунды биологиялық препараттар сақталуы және тасымалдануында тұрақты тиімді температуралық режим тәртібі мұқият сақталынады.
Сапасыз вакцина өндірісі, сақталу және тасымалдану талаптары бұзылған жағдайда, адамға вакцинаны егу техникасын бұзғанда, аллергия егілетін адамда вакцина егуден кейінгі асқынулар тудырады. Тірі, инактивацияланған, суббірліктік вакциналық препараттар өндірісі технологиясында алдымен ферментация жолымен микроорганизмдер биомассасын жинақтап алады, оның көлемі өндірістік масштабта вакцина дайындауға қажетті микробты антигендер көлемі жеткілікті болуға тиісті. ДНҚ-вакциналар өндірісіне иммуноген-протеин синтезін кодтайтын масштабты ДНҚ амплификациясы қажет. Жасанды, пептидті вакциналар өндіруіне субстрат ретінде жеткілікті көлемде әртүрлі аминқышқылдар және олардың туындылары керек.
Гендік-инженерлік вакциналар рекомбинантты ДНҚ технология негізінде дайындалынады. Модификацияланған микроорганизмдердің биомассасы ферментациялық технологиямен жинақталынады.

Тірі және инактивацияланған вакциналар өндірісінде алдымен егу материалы және дақылдандыру ортасы дайындалынады. Вакциналық штамның биомассасы биореакторларда тереңдік ферментация әдісімен (бактериялар, ашытқылар) немесе беткейлік әдіспен тығыз қоректік орталар бетінде (мицеллалы саңырауқұлақтар). Басқа микрофлора, фагтар ластануын шектеу үшін процестер қатал асептикалық жағдайда өткізіледі. Тірі вакцина дайындалуында аттенуацияланған штамның биомассасын концентрациялайды, бірлік көлемде микроорганизмдер санын стандарттайды, тұрақтандырушы қоректік ортада лиофилизациясы атқарылады да ампула немесе флакондарға ұлестіреді (сур.55). Лиофилизацияланған тірі вакциналардың сақталу мерзімі 4-80 С 1-2 жыл.
Инактивацияланған вакциналарды өндеуде микроорганизмдерді концентрациялайды, бірлік көлемде микроорганизмдер санын стандарттайды, инактивациялайды. Әрі қарай лиофилизация, ампула немесе флакондарға ұлестіреді, сақтайды.

Модификацияланған автоматтандырылған бөлшектеп-буып-тұю қондырғы базасында дайындалған вакцинаны бөлшектеп-буып-тұюіне арналған арнайы дозатор. Өндірістік өнімділігі - 1 сағатта 16,5 мың дайын блистерлер ("Рекупер" фирмасы дайындаған) .
Суббірлікті вакцинаны дайындауда микроорганизмдер клеткаларын лизистейді, сорбция, фильтрация, хроматография және т.б. жолдармен клеткалық детриттен вакциналық антигенді бөліп алады. Әрі қарай антигенді иммуномодуляторлармен, адъюванттармен конъюгация жасайды да тұрақтандырады.
Қосарланған (комбинирленген) вакциналарды алу
Инфарникс Гекса комбинирленген вакцина құрамына кіретін сіреспелік және дифтериялық анатоксинді алу үшін Corybacterium diphtheriae және Сlostridium tetani тазартылған токсиндерін формальдегидпен өндейді. Ацеллюлярлы көкжөтелдік вакцина компонентін алу үшін Bordetella pertussis дақылынан оларды бөліп алып тазартады. Дифтериялық анатоксинді, сіреспелік анатоксинді және ацеллюлярлы көкжөтелді вакцина компонентің алюминий тұздарына адсорбциялайды.
Гепатит В вирусының беткейлік антигенің (HBV) гендік инженерия әдісімен алынған рекомбинантты ашытқы клеткалар дақылдары (Saccharomyces cerevisiae) бөліп шығарады; оның геномына беткейлік HbsAg кодтайтын гепатит В вирусының гені интеграцияланады. Рекомбинантты ашытқы клеткаларының биомассасы жиналған кейін дақылдық ортадан беткейлік антигені ажыратылады да физикалық-химиялық әдіспен тазартылады. Антиген спонтанды түрде диаметрі 20 нм сфералық бөлшектерге айналады, ол табиғи HBsAg қасиетке ие ең алдымен фосфолипидтері бар антигеннің гликозирленбеген полипептидтері мен липидтық матриксінен құралған.
Полиомиелит вирусының 3 типі in vitro-да VERO клеткалық қатарда дақылданады, тазартылған кейін формальдегид көмегімен инавтивацияланады.
Бактериалық полисахаридті адъювант ретінде қолданады, сіреспе анатоксинімен конъюгацияланады. Тазартылғаннан кейін конъюгатты алюминий тотығына адсорбциялайды да тұрақтандырушы ретінде қолданатын лактозаның қатысуымен лиофилизация жасайды.
Препарат Инфарникс Гекса препараты бір рет қолданатын инъекция ішіндегі суспензия және инъекцияға арналған флакондағы лиофилизацияланған ұнтақ; шприц және флакон құрамын қолданар алдында араластырылады.

Вирустық вакцинаны дайындау
Вирустың вакциналық штамдары тіндер клеткалар дақылында немесе тауық эмбрионында жинақталынады. Вирусты дақылдандыру үшін ең алдымен тіндік клеткалар дақылы (біріншілік-трипсинизацияланған немесе ауыспалы) немесе тауық эмбрионы (7-9-11 тәуліктік) дайындалып алынады. Асептикалық жағдайда клетка дақылы немесе тауық эмбрионын вируспен жұқтырады. Вирус репродуцирленеді, клетка дақылында немесе тауық эмбрионында жинақталынады. Кейін оны бөліп алады, тазартады, стандарттайды, лиофилизация жасайды, ампулаға құйып бекітеді (тірі немесе инактивацияланған толық вирионды вакциналарда). Тірі вакциналық штамдарды in vitro-да клеткадақылында пассаж жасап аттенуирлейді, әлсіретеді.
Вирустарды әлсіретудің дәстүрлі әдістерінің бірі - in vitro-дажануар клеткаларында дақылдандыру. Алдымен патогенді вирусты адам организмінің жұқтырған клеткаларынан бөліп алады. Әрі қарай жануар текті клетка дақылында вирусты пассаж жасайды, аттенуация жасап, вирустың жұқпалылығын әлсірету. Кейбір ауруларда, мысалы қызамықта, вакциналық штамм алу үшін осындай дайындық жеткілікті.
Қызылша вирусы, тағы эпидемиялық паротит пен қызамық вирус штамдары бар ассоциацияланған вакцинаны өндеу барысында оларды дақылдандыру үшін адам эмбрионның өкпе тінінен алынған ЭФЧ-Л5 диплоидты клеткалық қатар қолданылады. Осындай клеткалық қатар тіршілігі және биологиялық активтілігін 60 пассаж ұзақтығына сақтайды және жоғарыда аталған вирустарға аса сезімталдылық көрсетеді. Клетка дақылына қосымша СаСl2, аргинин және аминопептид компоненттерін қосу және де аминқышқылдары екі еселік көлемдегі 199 мен Игла орталардың қоспасын қолдану вирустың репродукциясын күшейтеді, олардың титрын жоғарлатады. Клеткалардың диплоидты қатардың нәтижелі қасиеттерінің ішінде вирусологиялық модельдерден басқа ЭФЧ-Л5 клеткалары пролиферативті активтілікпен сипатталынады, статикалық және роллерлі тәсілдермен жақсы дақылданады, зерттелетін вирусқа аса тіршілік етуін және сезімталдылығын сақтай отырып, криоконсервілеуден кейін жылдам қалпына келеді; бактериялар, саңырауқұлақтар, вирустар және микоплазмалармен ластануы болмайды.
Иммуномодуляторлар жөнінде түсінік. Адам мен жануарлардың иммундық жүйесі организмнің ішкі ортасын тұрақтылығын сақтауда маңызды функция атқарады. Бұл функция антигендік қасиеті бар эндогенді түзілетін және экзогенді түскен бөгде заттарды тану және организмнен шығару жолымен іске асырылады. Иммунды жүйенің бұл қызметі туа және жүре пайда болған иммунитет факторлары арқылы жүзеге асырылады. Біріншісіне, яғни туа пайда болған иммунитетке, нейтрофильдер, моноциттермакрофагтар, дендриттік клеткалар, NK-және T-N-K- лимфоциттер, екіншісіне, яғни жүре пайда болған, Т және В клеткалар жатады. Иммунды жүйенің клеткасының саны және функциональды активтілігі бұзылған жағдайда иммунитет ауруы дамиды: иммунодефициттер, аллергиялық, аутоиммунды және лимфопролиферативті процестер. Бұл ауруларды комплексті иммунотерапия әдістерінің көмегімен жүргізіледі, ал иммунотропты дәрілік заттарды қолдану - солардың бірі болады.
Иммунотропты дәрілік заттар - бұл емдік әсері көбнесе адамның иммунды жүйесіне әсерімен байланысты препараттар. Иммунотропты дәрілік заттардың үш негізгі тобын ажыратады: иммуномодуляторлар, иммуностимуляторлар және иммунодепресанттар.

Иммуномодуляторлар - бұл терапевтикалық дозада иммунды жүйенің функциясын қалпына келтіретін дәрілік заттар.Иммуномодуляторлардың иммунологиялық әсері науқас иммунитетінің бастапқы күйіне тәуелді: бұл дәрілік заттар төмен иммунды көрсеткішті жоғарлатады, керісінше жоғарыны төмендетеді.
Иммуностимуляторлар - атына сәйкес иммунитетті күшейтетін дәрілік заттар. Иммунодепресанттар - иммунды жауапты басушы дәрілік заттар.
Иммуномодуляторлардың жіктелуі.1996 жылы берілген классификация бойынша иммуномодуляторларды үш топқа бөлеміз: экзогенді, эндогенді және химиялық таза. Қазіргі кезде көрсетілген классификация принципін сақтай отырып, иммуномодуляторлар қасиеті бар дәрілік заттарды негізгі жеті тобқа бөлеміз.
Эндогенді топқа жататын иммуномодуляторларды шартты түрде иммунорегуляторлы пептидтер және цитокиндер деп бөлуге болады. Бәрімізге белгілі иммунитеттің орталық органы болып клеткалық және гуморальды иммунды жауаптың дамуын реттеп отыратын тимус және сүйек кемігі табылады. Академик Р.В.Петровтың жетекшілігімен ресейлік ғалымдар тобы бұл органдарды иммунорегуляторлы пептидтерді бөліп алу үшін, яғни клеткалық және гуморальды иммунитетті қалпына келтіретін дәрілік заттарды құру мақсатында пайдаланды. Бұл препараттардың құрылуына тимустың пептидті гармондарының биологиялық активті байланыстарының жаңа кластарының ашылуы себеп болды, оларға тимозиндер, тимопоэтиндер туыстығы және сарысулық тимикалық фактор тимулин жатады. Бұл пептидтер қанға түскеннен кейін лимфоидты клетканың өсуін және пролиферациясын стимулдей отырып, барлық перифериялық иммунды жүйесіне әсер көрсетеді.
Ресейдегі тимикалық препараттардың алғашқы ұрпағының бастамасы болып ірі қара малдың тимусынан алынған пептидтердің жиынтығынан тұратын т-активин табылады. Құрамында тимикалық пептидтердің жиынтығы бар препараттарға тималин, тимоптин, ал тимустың экстракты болып табылатын препараттарға тимостимулин, вилозен жатады. Т-активиннің артықшылығы - онда тимикалық гормон альфа тимозиннің болуы. Батыс Европаның бірқатар елдерінде медициналық қолдануға рұқсат етілген тимустың пептидтерінің экстракты болып табылады: тимостимулин, тимомодулин, тимуровак.
Тимусты препараттарды шығару жолындағы прогресс синтетикалық аналогтарды шығару жолымен жүрді.
Синтетикалық тимикалық препараттарды құрудың басқа бағыты пептидтер комплексімен тимустың экстрактарының активті бастамасын анализіне негізделген. Тималин дәрілік препаратының құрамын зерттегенде триптофан және глутаминнен тұратын дипептид анықталды. Бұл дипептид анық иммунотропты активтілік көрсетті және синтетикалық препарат тимогенді құруға негіз болды.
Химиялық таза иммуномодуляторлар тобын екі топшаларға бөлуге болады: төмен және жоғары молекулярлы. Алғашқы топқа қосымша иммунотропты белсенділігі бар белгілі дәрілік заттар жатады. Мұндай препараттардың негізі левамизол (декарис) - фенилимидотиазол, белгілі құрттарға қарсы зат, оның айқын иммуностимулдеуші қасиеттері анықталған. Левомизол БЦЖ сияқты иммуностимуляторлар ретінде АҚШ-пен Батыс Европа елдерінде медициналық қолдануға рұқсат етілген алғашқы дәрілік зат. Левомизолға химиялық құрамы бойынша ұқсас болып дибазол табылады, оның кейбір иммуностимулдеуші қасиеті бар. Сондықтан кейбір зерттеушілер дибазолды тұмау мен т.б. респираторлы инфекцияларды алдын алушы зат ретінде ұсынады. Бірақ бұл препаратты профилактика ретінде қолданылуы негізсіз, себебі дибазолдың респираторлық ауруларды алдын алуды зерттеу бойынша плацеба - бақыланатын зерттеулер жүргізілген жоқ. Аталған топшаға, алғашында туберкулезге қарсы зат ретінде жасалған, диуцифон жатады. Негізінде сульфон қышқылының туындысы болып оның антимикобактериальды қасиеті бар. Бұл қышқылдарға метилурацилдің қосылуы оның антибактериальды әсерін төмендеткен жоқ, бірақ препараттың иммуностимуляторлық активтілігінің пайда болуына әкелді. Соңғы кездегі кейбір антибиотиктердің (ровомицин, рулид т.б.) фагоцитоз стимулдеу және кейбір цитокиндердің синтезін индуцирлеу қабілеті бар.

Осы топтың тағы бір дәрілік затына галавит - фталгидразидтін туындысы жатады. Бұл препараттың ерекшелігі - онда иммуномодулдеуші қасиетпен қатар қабынуға қарсы қасиетінің бары. Сонымен қатар төмен молекулалы иммуномодуляторлар қатарына 3 синтетикалық олигопептидтер жатады: гепон, глутоксим және аллоферон. Гепон 14 амин қышқылынан тұратын олигопептид. Оның ерекшелігі, онда иммуномодулдеуші қасиетпен қатар вирусқа қарсы қасиеті де бар.
Химиялық таза жоғары молекулалы иммуномодуляторларға полиоксидоний препараттары жатады. Препараттың организмге кең фармакологиялық әсері бар: иммуномодулдеуші, детоксицирлеуші, антиоксидантты және мембранопротективті.
Айқын иммуномодулдеуші қасиеті бар дәрілік заттарға интерферонмен интерферонның индукторларын жатқызу керек. Олардың айқын вирусқа қарсы әсері бар. Бірақ интерферондар организмнің цитокинді жүйесінің құрамдас бөлігі ретінде иммунорегуляторлы молекулалр болып табылады және олар бүкіл иммунды жүйенің клеткаларына әсер етеді.Мысалы: интерферон- альфа және ФНО иммунды жауатың алғашқы сатысында синтезделіп ТK- клеткалардың активаторы болып табылады, олар интерферон-γ-ның, Т- лимфоцитерден бұрын, өндірілу көзі болып табылады.
Иммуномодулдеуші қасиеті бар дәрілік заттарға иммуноглобулиндердің препараттары жатады: адам иммуноглобулині, интраглобин,октагам, пентаглобин, сандоглобулин т.б. Бірақ олардың тағайындалуы алмастырушы терапия, ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.