Вирустардың нәсілдік қасиеттері, олардың өзгергіштігі. Мутация түрлері
І Кіріспе
1.1.Вирустардың нәсілдік қасиеттері,олардың өзгергіштігі.
ІІ Негізгі бөлім
2.1.Мутация түрлері
2.2.Гендік инженерия
ІІІ Қорытынды
ІV Пайдаланылған әдебиеттер
1.1.Вирустардың нәсілдік қасиеттері,олардың өзгергіштігі.
ІІ Негізгі бөлім
2.1.Мутация түрлері
2.2.Гендік инженерия
ІІІ Қорытынды
ІV Пайдаланылған әдебиеттер
Вирустардың молекуларлық биология, генетика, гендік инженерия ғылымдары үшін маңызы өте зор. Себебі көрсетілген ғылымдардағы зерттеулерде вирустарды негізгі модель етіп қолдануға болады. Нуклеин кышқылының нәсілдік функциясы — нәсілдік (генетикалвіқ) кодты шешу және клеткадағы макромолекулалардың құралуын зерттеу тек вирустардың көмегімен шешілді.
Нәсілдік инженерияда вирустарды қолданудың теория және практика үшін де маңызы зор. Себебі нәсілдік қасиеттер зертханалық жағдайда зерттеген кезде нуклеин кышкылының фрагменттерін ферменттер арқылы кез келгең жерінен кесіп, керекті генді ғана алып, оны басқа организмнің нәсілдік нұсқасына еңгізуге болады.
Мысалы: кұтырық вирусының генін алып, Е.coli микробының клеткасына енгізсе, ондай микроб вирустың белогын шығарады. Осының арқасында қауіпсіз вакцина алуға болады. Мұндай вакциналарды гендік инженерия арқылы алынған вакцина деп атайды.
Вирусология ғылымының өсіп-жетілуі жаңа вирустар ашуға әсер етті, олардың саны өсті. Осыған байланысты вирус сақтайтын музейлер салына бастады. Мұндай музейлер бізде де, шет елдерде де бар.
Москвадағы вирусология институтыпда 1965 жылы вирусология коллекциясы, 1959 жылы АҚШ-та Вашингтонда вируетар коллекциясы ашылды. Чехияда, Прагада — эпидемиология, микробиология институтында, Жапонияда, Англияда, Швейцарияда вирустардың халыкаралық каталогі бар.
Қазіргі кезде вирусология жалпы және жеке болып бөлінеді. Жалпы вирусология вирустардың табиғатын, шығу тегін, физикалық құрылымын, химиялық құрамын, өсіп-жетілуін, нәсілдік қасиеттерін зерттейді және вирустардың клеткалармен өзара байланыстарын, вирусқа қарсы иммунитетті, вирус ауруларын зертханалық тәсілдер арқылы зерітеумен айналысады.
Нәсілдік инженерияда вирустарды қолданудың теория және практика үшін де маңызы зор. Себебі нәсілдік қасиеттер зертханалық жағдайда зерттеген кезде нуклеин кышкылының фрагменттерін ферменттер арқылы кез келгең жерінен кесіп, керекті генді ғана алып, оны басқа организмнің нәсілдік нұсқасына еңгізуге болады.
Мысалы: кұтырық вирусының генін алып, Е.coli микробының клеткасына енгізсе, ондай микроб вирустың белогын шығарады. Осының арқасында қауіпсіз вакцина алуға болады. Мұндай вакциналарды гендік инженерия арқылы алынған вакцина деп атайды.
Вирусология ғылымының өсіп-жетілуі жаңа вирустар ашуға әсер етті, олардың саны өсті. Осыған байланысты вирус сақтайтын музейлер салына бастады. Мұндай музейлер бізде де, шет елдерде де бар.
Москвадағы вирусология институтыпда 1965 жылы вирусология коллекциясы, 1959 жылы АҚШ-та Вашингтонда вируетар коллекциясы ашылды. Чехияда, Прагада — эпидемиология, микробиология институтында, Жапонияда, Англияда, Швейцарияда вирустардың халыкаралық каталогі бар.
Қазіргі кезде вирусология жалпы және жеке болып бөлінеді. Жалпы вирусология вирустардың табиғатын, шығу тегін, физикалық құрылымын, химиялық құрамын, өсіп-жетілуін, нәсілдік қасиеттерін зерттейді және вирустардың клеткалармен өзара байланыстарын, вирусқа қарсы иммунитетті, вирус ауруларын зертханалық тәсілдер арқылы зерітеумен айналысады.
1.Сайдулдин Т.С. Ветеринариялық індеттану. Алматы, 1999.
2.Мырзабекова Ш.Б. Ветеринариялық вирусология. Алматы,2004
2.Мырзабекова Ш.Б. Ветеринариялық вирусология. Алматы,2004
Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым Министрлігі Семей қаласының Шәкәрім атындағы Мемлекеттік университеті
Факультет: аграрлық
Кафедра:ветеринариялық санитария
БӨЖ
Тақырыбы: І. Вирустардың нәсілдік қасиеттері,олардың өзгергіштігі.Мутация түрлері.Гендік инженерия
ІІ. Вирустарды лабороториялық жағдайда өсіру ерекшеліктері,торша өсінділерін алу және олардың классификациясы
Орындаған: Мукатаев Е.Б.
Тексерген: Омарбеков Е.О
Тобы: ВС-303
Семей 2015
Тақырып - І
Жоспар
І Кіріспе
1.1. Вирустардың нәсілдік қасиеттері,олардың өзгергіштігі.
ІІ Негізгі бөлім
2.1.Мутация түрлері
2.2.Гендік инженерия
ІІІ Қорытынды
ІV Пайдаланылған әдебиеттер
І. Кіріспе
Вирустардың молекуларлық биология, генетика, гендік инженерия ғылымдары үшін маңызы өте зор. Себебі көрсетілген ғылымдардағы зерттеулерде вирустарды негізгі модель етіп қолдануға болады. Нуклеин кышқылының нәсілдік функциясы -- нәсілдік (генетикалвіқ) кодты шешу және клеткадағы макромолекулалардың құралуын зерттеу тек вирустардың көмегімен шешілді.
Нәсілдік инженерияда вирустарды қолданудың теория және практика үшін де маңызы зор. Себебі нәсілдік қасиеттер зертханалық жағдайда зерттеген кезде нуклеин кышкылының фрагменттерін ферменттер арқылы кез келгең жерінен кесіп, керекті генді ғана алып, оны басқа организмнің нәсілдік нұсқасына еңгізуге болады.
Мысалы: кұтырық вирусының генін алып, Е.coli микробының клеткасына енгізсе, ондай микроб вирустың белогын шығарады. Осының арқасында қауіпсіз вакцина алуға болады. Мұндай вакциналарды гендік инженерия арқылы алынған вакцина деп атайды.
Вирусология ғылымының өсіп-жетілуі жаңа вирустар ашуға әсер етті, олардың саны өсті. Осыған байланысты вирус сақтайтын музейлер салына бастады. Мұндай музейлер бізде де, шет елдерде де бар.
Москвадағы вирусология институтыпда 1965 жылы вирусология коллекциясы, 1959 жылы АҚШ-та Вашингтонда вируетар коллекциясы ашылды. Чехияда, Прагада -- эпидемиология, микробиология институтында, Жапонияда, Англияда, Швейцарияда вирустардың халыкаралық каталогі бар.
Қазіргі кезде вирусология жалпы және жеке болып бөлінеді. Жалпы вирусология вирустардың табиғатын, шығу тегін, физикалық құрылымын, химиялық құрамын, өсіп-жетілуін, нәсілдік қасиеттерін зерттейді және вирустардың клеткалармен өзара байланыстарын, вирусқа қарсы иммунитетті, вирус ауруларын зертханалық тәсілдер арқылы зерітеумен айналысады.
Негізгі бөлім
Мутациялық өзгергіштік - дегеніміз организмнің генотипінің өзгеруіне байланысты болатын, яғни тұқым қуалайтын өзгергіштік
Өзгергіштіктің түрлері туралы мәселе XIX ғасырдың аяғы мен XX ғасырдың бас кезінде ғана ғылыми тұрғыдан дәлелденді. Мутация деген терминді ең алғаш 1901 жылы Голландия ғалымы Г де Фриз өзінің Мутациялық теория деп аталатын еңбегінде қолданды. Ол есек шөптің белгілерінің қалыпты жағдайдан ауытқитындығын және бұл ауытқуардың тұқым қуалайтындығын байқады. Г де Фриздің теориясының кейбір мәселелері осы күнге дейін өз мәнін жойған жоқ..Олар: 1. Мутацияның кенеттен пайда болатындығы 2. Жаңадан пайда болған формалардың тұрақты келетіндігі 3. Мутациялардың сапалық өзгеріс болып саналатындығы 4. Мутацияның өзі әр түрлі бағытта - пайдалы да, зиянды да болатындығы 5. бір рет болған мутацияның қайтадан қайталана алатындығы.
Мутациялар кезінде ДНҚ-дағы бірлі-жарым негіз немесе тұтас гендер немесе хромосомалардың өзгеруі мүмкін. Атап айтқанда үлескінің мутагендік мөлшері оларды жіктеу негізіне жатады.
Гендік немесе нүктелік мутация - ген құрылымы шегіндегі өзгерістер. Бұл нәруыздың бір молекуласын өзгерте алады.
oo Хромосомалық мутация (аберрация) - хромосома құрылымындағы өзгерістер. Бүтін хромосоманың мөлшері мен пішінін өзгерте алады.
oo Геномдық мутация - хромосома санының өзгеруі, яғни құрам санының ауытқуы.
Бұдан басқа мутациялардың әрбір осы типтерінен өзгерген тип бойынша тағы да бөлінеді. Сөйтіп гендік мутация мыналарды қамтиды:
Нуклеотидтің сусуы. Тұтас ген бір нуклеотидке жылжып қысқарады. Осындай өзгеріс нәтижесінде бүкіл код ауысады да есептеу шеңберінен сусып жылжиды.
Нуклеотидтердің еселенуі (дупликация) - жаңа гендердің пайда болуында маңызды рөл атқаратын үдеріс. Мұнда нуклеотидтің сусуы кезіндегі әрекет қайталанады, яғни есептеу шеңбері сусып жылжиды.
Ендірме нуклеотид. Генетикалық код жазбасында аналық ДНҚ-ға тән емес артық нуклеотидтың пайда болуы. Бұл - еселену формаларының бірі.
Алмасу - бір нуклеотидтің екіншісімен алмасуына байланысты өзгеру.
Пайда болу дәрежесі бойынша алмасу да 3 топқа бөлінеді:
Мәнсіз мутациялар. Нуклеотидтің алмасуы нәтижесінде нәруыздағы аминқышқыл сол мөлшерінде қалады. Мысалы, фенилаланинді кодқа түсіретін AAA триплетінде соңы нуклеид аденин гуанинге алмасады. Түзілген ААГ триплеті де фенилаланин аминқышқылын кодқа жазады, яғни нәруыз бұрынғы қалпында қалады.
oo Ағат мутациялар (миссенс-мутация) - аминқышқылдарды алмастыратын өзгерістер. Егер ААА-ның орнына ГАА триплеті түзілетін болса, онда нәруызда фенилаланиннің орнына лейцин аминқышқылы тұрады.
oo Ерсі мутациялар (нонсенс-мутация) - аминқышқылдардың орнына тоқтатқыш триплет код (стоп-кодон) тұрған кездегі өзгерістер, яғни нәруыз үзіледі. Мысалы, ААА-ның орнына АТТ тұрады, өйткені РНҚ-да АТТ орнына УАА тұрады.
генетикалық инженерия -- генетикалық және биохимиялық әдістердің көмегімен түраралық кедергілері жоқ, тұқым қуалайтын қасиеттері өзгеше, табиғатта кездеспейтін жаңа гендер алу; молек. биологияның бір саласы. Гендік инженерия әр түрлі организмдер геномының бөлігінен рекомбинатты ДНҚ құрастырумен қатар, ол рекомбинатты молекулаларды басқа ағза геномына енгізіп, жұмыс істеуін (экспрессиясын) қамтамасыз етеді. Гендік инженериядағы тұңғыш тәжірибені 1972 ж. американ биохимигі Т. Берг (Нобель сыйл. лауреаты) іске асырды. Ол маймылдың онноген вирусы SV-40-тың толық геномын, бактериофаг -- L геномының бір бөлігін және Е. Colі бактериясының галактоза генін біріктіру арқылы рекомбинантты (гибридті) ДНҚ алды. 1973 -- 74 ж. Америка биохимиктері С. Коэн, Г. Бойер, т.б. түрлі ағзалардан бөліп алынған генді бактерия плазмидасының құрамына енгізді. Бұл тәжірибе басқа организмдер гендерінің жаңа ағза ішінде жұмыс істей алатынын дәлелдеді. Жануарлар клеткаларымен жүргізілген тәжірибелерде бір клетканың ядросын екіншісімен алмастыруға, екі немесе бірнеше эмбриондарды қосып біріктіруге, оларды бірнеше бөлікке бөлшектеуге болатыны анықталды. Мыс., генотиптері әр түрлі тіндердің клеткаларын біріктіру арқылы тышқанның аллофенді особьтары (фенотипі әр түрлі дарабастар) алынды. Гендік инженерия-ның теориялық негізіне генетикалық кодтың әмбебаптылығы жатады. Бір ғана кодтың (триплиттің) әр түрлі ағзадағы белок молекулаларының құрамына енетін амин қышқылдарын бақылай алатындығына байланысты, ДНҚ молекуласының кез келген бөлігін басқа бөтен клеткаға апарып салу, яғни молек. деңгейде будандастырылу теориялық тұрғыдан алғанда мүмкін екені анықталды. Жануарлар, өсімдіктер және микроорганизмдер гендерінің қызметін қолдан басқаруға болатындығы дәлелденді. Ауыл шаруашылығында өсімдіктің атмосфералық азотты өзіне жинақтап алуы -- үлкен мәселе. Осыған байланысты 1970 жылдары азотты фиксациялауға қабілеті жоқ пішен таяқшасына азотты жинақтай алатын, басқа бір бактерияның гені салынып, азотты жинақтау қасиетіне ие болды. Мед. саласында жаңа гендерді енгізу арқылы тұқым қуалайтын ауруларды емдеуге болады. Қазіргі кезде ауру адамдардан зат алмасудың 1000-нан аса әр түрлі тұқым қуалайтын өзгерістері табылған.
Пайдаланлған әдебиеттер:
1.Ш.Б. Мырзабекова Ветеринариялық Вирусология,2004 ж,105 бет
2.Интернет желісі
Тақырып - ІІ
Жоспар
І Кіріспе
1.1 Вирусты өсіру тәсілі
ІІ Негізгі бөлім
2.1. Вирустық инфекциялардың лабороториялық диагностикалық принциптері
2.2. Вирустарды лабороториялық жағдайда өсіру ерекшеліктері
III Қорытынды
ІV Пайдаланылған әдебиеттер
Қәзір вирусологияла клетка өсіндісі өте көп салада қолданыдалы:
oo Вирустардың биологиялық зерттеуде (өсіп-өну жолдары, клеткамен
қарым-қатынасы).
oo Вирустың сан-сапасын және олардың әсерінен қанда пайда болатын
антиденелерді тексергенде.
oo Ауру малдан, жануарлардан қоздырушыны (вирусты) балаулық
мақсаттар үшін болып алуда.
oo Ауруға балау қою, аурудың алдын алу және емдеу үшін
қолданылатын арнайы вирустық препараттар (вакцина, диагностикум,
интерферон) жасағанда.
Клетканы қолдан өсіру әдісі ыңғайлы: үнемді, дегенмен олардың
жасырын вирустармен, миоплазмалармен және тағы да басқа
микроорганимдермен ластануы (контаминациялануы) мүмкін.
Қолдан өсірілген клеткаларды барлық елдерде жаппай қолдану,
оларда байланысты біраз түсініктерді араластырып, шатастырып жібереді.
Сондықтан l966 жылы маусымның 3-ші күні Сан-Францискода клетка
өсіндісі туралы болған Ассоциацияның кеңесінде осы салада 40
қолданылатын терминдерді бірыңғай біріктеруге ұсыныс жасалды. Олар
қысқаша төменге келтіріліп отыр.
Ыдыстар (пробиркалар, құтылар, тығындар, әр-түрлі шыны түтіктер)
бейтарапты шыныдан жасалады, оларды өте таза жуып, стерилдейді.
Шала жуылған ыдыста клеткалар шыны бетіне жабыспайды немесе
онда өспейді. Ыдысты жылы, сабынды суға салып бір күнге қояды да,
содан соң жақсылап жуады, 6-8 рет таза сумен шаяды, суы сарқылғасын
дистилденген сумен жуады, кептіреді, автоклавта стерилдейді.
Жаңа ыдыстарды хромпикпен (күкірт қышқылы мен К2С2О7
қосындысы) немесе күкірт, тұз қышқылынан өткізеді.
Клеткаларда организмнен тыс (in vitro) өсіру үшін оларға арнайы
қоректік заттар қосылған нәр керек. Олар табиғи және жасанды
(синтетикалық) болып бөлінеді.
Табиғи қоректік орталар:
1. Дені сау малдан алынған қан сары суы.
2. Әртүрлі белокты азықтардан фермент арқылы алынған
гидролизаттар. Оларға лактальбумин, казеин гидролизаттары және
гемогидролизат жатады.
3. Синтетикалық қоректік орталарды тұзды ерітінділерге барлық
белгілі амин қышқылдарын, витаминдерді, нуклеин қышқылдарының
негіздерін, өсім факторларын, липидтердің қорын қосып жасайды. Ең көп
қолданылатын қоректік орталар - l99 және Игл.
Клетка өсінділері үшін қолданылатын қоректік орталар 2-ге бөлінеді:
- сүйемелдейтін (поддерживающие) қоректік орта (құрамына қан сары
суы кірмейді). Бұндай орта клетканың қмір сүру қабілетін сақтайды;
- өсіп-өндіретін (ростовые) немесе өсіретін қоректік орта (құрамында
5-l0% қан сары суы бар). Бұл орта клеткалардың өмір сүруін,
көбейюін қамтамасыз етеді.
Синтетикалық қоректік орталарды жасайтын тұзды ерітінділер
иондық, осматикалық қысым, т.б. көрсеткіштерін сәйкес теңдестіріліп
отырады.
Құрамында Са, Na, K ,Mg бар мына тұзды ерітінділер қолданылады:
Тироде, Эрл, Хенкс.
Бұдан басқа клеткаларды бір-бірінен ажырату үшін трипсин, Версен
ерітінділері де қолданылады.
1. Вирустардың өсуі мен бөлінуінің бірден-бір тәсілі лабораториялық жануарларды зақымдау болып саналады. Жаңа туған жануарлар жиі пайдаланылады, себебі олар сезімтал келеді. Тәжірибелік жануарларды сұрыптау кезінде вирустарға ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Факультет: аграрлық
Кафедра:ветеринариялық санитария
БӨЖ
Тақырыбы: І. Вирустардың нәсілдік қасиеттері,олардың өзгергіштігі.Мутация түрлері.Гендік инженерия
ІІ. Вирустарды лабороториялық жағдайда өсіру ерекшеліктері,торша өсінділерін алу және олардың классификациясы
Орындаған: Мукатаев Е.Б.
Тексерген: Омарбеков Е.О
Тобы: ВС-303
Семей 2015
Тақырып - І
Жоспар
І Кіріспе
1.1. Вирустардың нәсілдік қасиеттері,олардың өзгергіштігі.
ІІ Негізгі бөлім
2.1.Мутация түрлері
2.2.Гендік инженерия
ІІІ Қорытынды
ІV Пайдаланылған әдебиеттер
І. Кіріспе
Вирустардың молекуларлық биология, генетика, гендік инженерия ғылымдары үшін маңызы өте зор. Себебі көрсетілген ғылымдардағы зерттеулерде вирустарды негізгі модель етіп қолдануға болады. Нуклеин кышқылының нәсілдік функциясы -- нәсілдік (генетикалвіқ) кодты шешу және клеткадағы макромолекулалардың құралуын зерттеу тек вирустардың көмегімен шешілді.
Нәсілдік инженерияда вирустарды қолданудың теория және практика үшін де маңызы зор. Себебі нәсілдік қасиеттер зертханалық жағдайда зерттеген кезде нуклеин кышкылының фрагменттерін ферменттер арқылы кез келгең жерінен кесіп, керекті генді ғана алып, оны басқа организмнің нәсілдік нұсқасына еңгізуге болады.
Мысалы: кұтырық вирусының генін алып, Е.coli микробының клеткасына енгізсе, ондай микроб вирустың белогын шығарады. Осының арқасында қауіпсіз вакцина алуға болады. Мұндай вакциналарды гендік инженерия арқылы алынған вакцина деп атайды.
Вирусология ғылымының өсіп-жетілуі жаңа вирустар ашуға әсер етті, олардың саны өсті. Осыған байланысты вирус сақтайтын музейлер салына бастады. Мұндай музейлер бізде де, шет елдерде де бар.
Москвадағы вирусология институтыпда 1965 жылы вирусология коллекциясы, 1959 жылы АҚШ-та Вашингтонда вируетар коллекциясы ашылды. Чехияда, Прагада -- эпидемиология, микробиология институтында, Жапонияда, Англияда, Швейцарияда вирустардың халыкаралық каталогі бар.
Қазіргі кезде вирусология жалпы және жеке болып бөлінеді. Жалпы вирусология вирустардың табиғатын, шығу тегін, физикалық құрылымын, химиялық құрамын, өсіп-жетілуін, нәсілдік қасиеттерін зерттейді және вирустардың клеткалармен өзара байланыстарын, вирусқа қарсы иммунитетті, вирус ауруларын зертханалық тәсілдер арқылы зерітеумен айналысады.
Негізгі бөлім
Мутациялық өзгергіштік - дегеніміз организмнің генотипінің өзгеруіне байланысты болатын, яғни тұқым қуалайтын өзгергіштік
Өзгергіштіктің түрлері туралы мәселе XIX ғасырдың аяғы мен XX ғасырдың бас кезінде ғана ғылыми тұрғыдан дәлелденді. Мутация деген терминді ең алғаш 1901 жылы Голландия ғалымы Г де Фриз өзінің Мутациялық теория деп аталатын еңбегінде қолданды. Ол есек шөптің белгілерінің қалыпты жағдайдан ауытқитындығын және бұл ауытқуардың тұқым қуалайтындығын байқады. Г де Фриздің теориясының кейбір мәселелері осы күнге дейін өз мәнін жойған жоқ..Олар: 1. Мутацияның кенеттен пайда болатындығы 2. Жаңадан пайда болған формалардың тұрақты келетіндігі 3. Мутациялардың сапалық өзгеріс болып саналатындығы 4. Мутацияның өзі әр түрлі бағытта - пайдалы да, зиянды да болатындығы 5. бір рет болған мутацияның қайтадан қайталана алатындығы.
Мутациялар кезінде ДНҚ-дағы бірлі-жарым негіз немесе тұтас гендер немесе хромосомалардың өзгеруі мүмкін. Атап айтқанда үлескінің мутагендік мөлшері оларды жіктеу негізіне жатады.
Гендік немесе нүктелік мутация - ген құрылымы шегіндегі өзгерістер. Бұл нәруыздың бір молекуласын өзгерте алады.
oo Хромосомалық мутация (аберрация) - хромосома құрылымындағы өзгерістер. Бүтін хромосоманың мөлшері мен пішінін өзгерте алады.
oo Геномдық мутация - хромосома санының өзгеруі, яғни құрам санының ауытқуы.
Бұдан басқа мутациялардың әрбір осы типтерінен өзгерген тип бойынша тағы да бөлінеді. Сөйтіп гендік мутация мыналарды қамтиды:
Нуклеотидтің сусуы. Тұтас ген бір нуклеотидке жылжып қысқарады. Осындай өзгеріс нәтижесінде бүкіл код ауысады да есептеу шеңберінен сусып жылжиды.
Нуклеотидтердің еселенуі (дупликация) - жаңа гендердің пайда болуында маңызды рөл атқаратын үдеріс. Мұнда нуклеотидтің сусуы кезіндегі әрекет қайталанады, яғни есептеу шеңбері сусып жылжиды.
Ендірме нуклеотид. Генетикалық код жазбасында аналық ДНҚ-ға тән емес артық нуклеотидтың пайда болуы. Бұл - еселену формаларының бірі.
Алмасу - бір нуклеотидтің екіншісімен алмасуына байланысты өзгеру.
Пайда болу дәрежесі бойынша алмасу да 3 топқа бөлінеді:
Мәнсіз мутациялар. Нуклеотидтің алмасуы нәтижесінде нәруыздағы аминқышқыл сол мөлшерінде қалады. Мысалы, фенилаланинді кодқа түсіретін AAA триплетінде соңы нуклеид аденин гуанинге алмасады. Түзілген ААГ триплеті де фенилаланин аминқышқылын кодқа жазады, яғни нәруыз бұрынғы қалпында қалады.
oo Ағат мутациялар (миссенс-мутация) - аминқышқылдарды алмастыратын өзгерістер. Егер ААА-ның орнына ГАА триплеті түзілетін болса, онда нәруызда фенилаланиннің орнына лейцин аминқышқылы тұрады.
oo Ерсі мутациялар (нонсенс-мутация) - аминқышқылдардың орнына тоқтатқыш триплет код (стоп-кодон) тұрған кездегі өзгерістер, яғни нәруыз үзіледі. Мысалы, ААА-ның орнына АТТ тұрады, өйткені РНҚ-да АТТ орнына УАА тұрады.
генетикалық инженерия -- генетикалық және биохимиялық әдістердің көмегімен түраралық кедергілері жоқ, тұқым қуалайтын қасиеттері өзгеше, табиғатта кездеспейтін жаңа гендер алу; молек. биологияның бір саласы. Гендік инженерия әр түрлі организмдер геномының бөлігінен рекомбинатты ДНҚ құрастырумен қатар, ол рекомбинатты молекулаларды басқа ағза геномына енгізіп, жұмыс істеуін (экспрессиясын) қамтамасыз етеді. Гендік инженериядағы тұңғыш тәжірибені 1972 ж. американ биохимигі Т. Берг (Нобель сыйл. лауреаты) іске асырды. Ол маймылдың онноген вирусы SV-40-тың толық геномын, бактериофаг -- L геномының бір бөлігін және Е. Colі бактериясының галактоза генін біріктіру арқылы рекомбинантты (гибридті) ДНҚ алды. 1973 -- 74 ж. Америка биохимиктері С. Коэн, Г. Бойер, т.б. түрлі ағзалардан бөліп алынған генді бактерия плазмидасының құрамына енгізді. Бұл тәжірибе басқа организмдер гендерінің жаңа ағза ішінде жұмыс істей алатынын дәлелдеді. Жануарлар клеткаларымен жүргізілген тәжірибелерде бір клетканың ядросын екіншісімен алмастыруға, екі немесе бірнеше эмбриондарды қосып біріктіруге, оларды бірнеше бөлікке бөлшектеуге болатыны анықталды. Мыс., генотиптері әр түрлі тіндердің клеткаларын біріктіру арқылы тышқанның аллофенді особьтары (фенотипі әр түрлі дарабастар) алынды. Гендік инженерия-ның теориялық негізіне генетикалық кодтың әмбебаптылығы жатады. Бір ғана кодтың (триплиттің) әр түрлі ағзадағы белок молекулаларының құрамына енетін амин қышқылдарын бақылай алатындығына байланысты, ДНҚ молекуласының кез келген бөлігін басқа бөтен клеткаға апарып салу, яғни молек. деңгейде будандастырылу теориялық тұрғыдан алғанда мүмкін екені анықталды. Жануарлар, өсімдіктер және микроорганизмдер гендерінің қызметін қолдан басқаруға болатындығы дәлелденді. Ауыл шаруашылығында өсімдіктің атмосфералық азотты өзіне жинақтап алуы -- үлкен мәселе. Осыған байланысты 1970 жылдары азотты фиксациялауға қабілеті жоқ пішен таяқшасына азотты жинақтай алатын, басқа бір бактерияның гені салынып, азотты жинақтау қасиетіне ие болды. Мед. саласында жаңа гендерді енгізу арқылы тұқым қуалайтын ауруларды емдеуге болады. Қазіргі кезде ауру адамдардан зат алмасудың 1000-нан аса әр түрлі тұқым қуалайтын өзгерістері табылған.
Пайдаланлған әдебиеттер:
1.Ш.Б. Мырзабекова Ветеринариялық Вирусология,2004 ж,105 бет
2.Интернет желісі
Тақырып - ІІ
Жоспар
І Кіріспе
1.1 Вирусты өсіру тәсілі
ІІ Негізгі бөлім
2.1. Вирустық инфекциялардың лабороториялық диагностикалық принциптері
2.2. Вирустарды лабороториялық жағдайда өсіру ерекшеліктері
III Қорытынды
ІV Пайдаланылған әдебиеттер
Қәзір вирусологияла клетка өсіндісі өте көп салада қолданыдалы:
oo Вирустардың биологиялық зерттеуде (өсіп-өну жолдары, клеткамен
қарым-қатынасы).
oo Вирустың сан-сапасын және олардың әсерінен қанда пайда болатын
антиденелерді тексергенде.
oo Ауру малдан, жануарлардан қоздырушыны (вирусты) балаулық
мақсаттар үшін болып алуда.
oo Ауруға балау қою, аурудың алдын алу және емдеу үшін
қолданылатын арнайы вирустық препараттар (вакцина, диагностикум,
интерферон) жасағанда.
Клетканы қолдан өсіру әдісі ыңғайлы: үнемді, дегенмен олардың
жасырын вирустармен, миоплазмалармен және тағы да басқа
микроорганимдермен ластануы (контаминациялануы) мүмкін.
Қолдан өсірілген клеткаларды барлық елдерде жаппай қолдану,
оларда байланысты біраз түсініктерді араластырып, шатастырып жібереді.
Сондықтан l966 жылы маусымның 3-ші күні Сан-Францискода клетка
өсіндісі туралы болған Ассоциацияның кеңесінде осы салада 40
қолданылатын терминдерді бірыңғай біріктеруге ұсыныс жасалды. Олар
қысқаша төменге келтіріліп отыр.
Ыдыстар (пробиркалар, құтылар, тығындар, әр-түрлі шыны түтіктер)
бейтарапты шыныдан жасалады, оларды өте таза жуып, стерилдейді.
Шала жуылған ыдыста клеткалар шыны бетіне жабыспайды немесе
онда өспейді. Ыдысты жылы, сабынды суға салып бір күнге қояды да,
содан соң жақсылап жуады, 6-8 рет таза сумен шаяды, суы сарқылғасын
дистилденген сумен жуады, кептіреді, автоклавта стерилдейді.
Жаңа ыдыстарды хромпикпен (күкірт қышқылы мен К2С2О7
қосындысы) немесе күкірт, тұз қышқылынан өткізеді.
Клеткаларда организмнен тыс (in vitro) өсіру үшін оларға арнайы
қоректік заттар қосылған нәр керек. Олар табиғи және жасанды
(синтетикалық) болып бөлінеді.
Табиғи қоректік орталар:
1. Дені сау малдан алынған қан сары суы.
2. Әртүрлі белокты азықтардан фермент арқылы алынған
гидролизаттар. Оларға лактальбумин, казеин гидролизаттары және
гемогидролизат жатады.
3. Синтетикалық қоректік орталарды тұзды ерітінділерге барлық
белгілі амин қышқылдарын, витаминдерді, нуклеин қышқылдарының
негіздерін, өсім факторларын, липидтердің қорын қосып жасайды. Ең көп
қолданылатын қоректік орталар - l99 және Игл.
Клетка өсінділері үшін қолданылатын қоректік орталар 2-ге бөлінеді:
- сүйемелдейтін (поддерживающие) қоректік орта (құрамына қан сары
суы кірмейді). Бұндай орта клетканың қмір сүру қабілетін сақтайды;
- өсіп-өндіретін (ростовые) немесе өсіретін қоректік орта (құрамында
5-l0% қан сары суы бар). Бұл орта клеткалардың өмір сүруін,
көбейюін қамтамасыз етеді.
Синтетикалық қоректік орталарды жасайтын тұзды ерітінділер
иондық, осматикалық қысым, т.б. көрсеткіштерін сәйкес теңдестіріліп
отырады.
Құрамында Са, Na, K ,Mg бар мына тұзды ерітінділер қолданылады:
Тироде, Эрл, Хенкс.
Бұдан басқа клеткаларды бір-бірінен ажырату үшін трипсин, Версен
ерітінділері де қолданылады.
1. Вирустардың өсуі мен бөлінуінің бірден-бір тәсілі лабораториялық жануарларды зақымдау болып саналады. Жаңа туған жануарлар жиі пайдаланылады, себебі олар сезімтал келеді. Тәжірибелік жануарларды сұрыптау кезінде вирустарға ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz