ЭҚК көзі және ток көзі. Ом және Кирхгоф заңдары жайлы ақпарат

Кіріспе

1.1 Электрқозғаушы күші 2.2. Тоқ көзі 2.3 Ом заңы 3 Кирхгроф заңдары 4 Қолданылған әдебиеттер

Электр тогы тұрақты болу үшін өткізгіштің ұштарындағы потенциалдар айырымы тұрақты болуы керек. Өткізгіштердің тұрақты кернеуін болдыру үшін белгілі бір энергия қоры қажет. Осындай тұрақты кернеуді әдетте ток көздері немесе кернеу көздері деп атайды. Ток көздерінде энергияның басқа түрі электр энергиясына айналады. Мысалы: электр машиналарында механикалық энергия,гальвани элементі мен аккумуляторда химиялық реакция кезәнде бөлініп шығатын энергия,фотоэлементтерде жарық энергиясы, ядролық реакция кезіндегі тізбекте реакцияның энергиясы және тағы басқа энергиялардың түрлері электр энергиясына өзгеріп отырады.1797 жылы Вольта екі түрлі металл алып, оларды біріне-бірін түйістірген. Сонда бір металдың оң, екіншісінің теріс зарядталғанын байқаған. Екі металдың арасында потенциалдар айырмасы пайда болады. Бұл құбылыс былайша түсіндіріледі. Айталық, бірінші металдың шығу жұмысы А1, екіншісінікі – А2*А1>А2 делік. Сонда шығу жұмысының шамасы аз металдың электрондары шығу жұмысының шамасы көп металдарға қарағанда тезірек өтіп кетеді. Электронынан айырылған металл оң зарядталады да, электрон қабылдаған металл теріс зарядталады. Біздің мысалымызда 2-металл оң зарядталады да, 1-металл теріс зарядталады.Көптеген тәжірибелердің нәтижесінде Вольта екі заң тұжырымдады: 1) металдарды түйістірген кезде пайда болатын потенциалдар айырмасы металдардың химиялық табиғатына және олардың температурасына байланысты; 2) бірнеше металды түйістіргенде пайда болатын потенциалдар айырмасы тек екі шеткі металдың табиғаты мен температурасына байланысты болады да, ортадағы металдардың саны мен табиғатына байланысты болмайды.Екі түрлі металдан істелген өткізгіштен тұйық тізбек жасап, оның бір жапсарын қыздырып, екіншісін суытсақ, онда ол тізбектен ток жүргенін байқауға болады. Бұл термопараның жұмыс істеу принципі болып табылады. Тұйық тізбектің бір жапсарын қыздырып, екіншісін суытқанда Зеебек эффектісі байқалады.

Қазақ энциклопедиясы, 7 том 6 бөлім
Жоғарыға көтеріліңіз Физика: Жалпы білім беретін мектептің жаратылыстану-Ф49 математика бағытындағы 11 сыныбына арналған оқулық
С. Түяқбаев, Ш. Насохова, Б. Кронгарт— Алматы: "Мектеп" баспасы. — 384 бет.

Пән: Физика
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ УНИВЕРСИТЕТІ

СӨЖ№1

Тақырыбы: ЭҚК көзі және ток көзі. Ом және Кирхгоф заңдары.

Орындаған:Оразбаев Е.

Топ: АУ - 401

Тексерген: Турусбекова Б.Ш

Семей 2015
Жоспары

Электрқозғаушы күші мен тоқ көздері.
Ом заңы Кирхгроф заңдары.

Кіріспе

1.1 Электрқозғаушы күші
2.2. Тоқ көзі

2.3 Ом заңы

3 Кирхгроф заңдары

4 Қолданылған әдебиеттер

1.1 Электрқозғаушы күші
Электр тогы тұрақты болу үшін өткізгіштің ұштарындағы потенциалдар айырымы
тұрақты болуы керек. Өткізгіштердің тұрақты кернеуін болдыру үшін белгілі
бір энергия қоры қажет. Осындай тұрақты кернеуді әдетте ток көздері немесе
кернеу көздері деп атайды. Ток көздерінде энергияның басқа түрі электр
энергиясына айналады. Мысалы: электр машиналарында механикалық
энергия,гальвани элементі мен аккумуляторда химиялық реакция кезәнде
бөлініп шығатын энергия,фотоэлементтерде жарық энергиясы, ядролық реакция
кезіндегі тізбекте реакцияның энергиясы және тағы басқа энергиялардың
түрлері электр энергиясына өзгеріп отырады.1797 жылы Вольта екі түрлі
металл алып, оларды біріне-бірін түйістірген. Сонда бір металдың оң,
екіншісінің теріс зарядталғанын байқаған. Екі металдың арасында
потенциалдар айырмасы пайда болады. Бұл құбылыс былайша түсіндіріледі.
Айталық, бірінші металдың шығу жұмысы А1, екіншісінікі – А2*А1А2 делік.
Сонда шығу жұмысының шамасы аз металдың электрондары шығу жұмысының шамасы
көп металдарға қарағанда тезірек өтіп кетеді. Электронынан айырылған металл
оң зарядталады да, электрон қабылдаған металл теріс зарядталады. Біздің
мысалымызда 2-металл оң зарядталады да, 1-металл теріс зарядталады.Көптеген
тәжірибелердің нәтижесінде Вольта екі заң тұжырымдады: 1) металдарды
түйістірген кезде пайда болатын потенциалдар айырмасы металдардың химиялық
табиғатына және олардың температурасына байланысты; 2) бірнеше металды
түйістіргенде пайда болатын потенциалдар айырмасы тек екі шеткі металдың
табиғаты мен температурасына байланысты болады да, ортадағы металдардың
саны мен табиғатына байланысты болмайды.Екі түрлі металдан істелген
өткізгіштен тұйық тізбек жасап, оның бір жапсарын қыздырып, екіншісін
суытсақ, онда ол тізбектен ток жүргенін байқауға болады. Бұл термопараның
жұмыс істеу принципі болып табылады. Тұйық тізбектің бір жапсарын қыздырып,
екіншісін суытқанда Зеебек эффектісі байқалады.Термопара көмегімен өте
жоғары немесе өте төмен температураны өлшеуге болады. Ол үшін екі түрлі
өткізгіш алып олардан тұйық тізбек жасайды. Тізбектің бір жапсарын (b)
еріп тұрған мұзға салады да, екіншісін (а) температурасы өлшенетін затқа
салады.Температуралары бірдей екі түрлі металл өткізгіштен тұйық тізбек
жасап, одан ток жіберсек, тізбектің бір жапсары қызады да, екіншісі суиды,
бұны Пельте эффектісі деп атайды. Бұл эффект тоңазытқыштарда қолданылады.
Егер көздiң полюстарын көздiң iшкi кедергiсiмен салыстарғанда өте аз
кедергiсi бар өткiзгiпен жалғастырса, қысқаша тұйықталу жағдайы болады.
Егер сыртқы тiзбектiң сыртқы кедергiсi R=0 болса, қысқаша тұйықталудың ток
күшiнiң максимал шамасы болатыны Ом заңынан шығады. Осыдан қысқаша
тұйықталудың ток күшi көздiң ЭҚК-сынан басқа iшкi кедергiсiне де тәуелдi
екенiн көремiз. Сондықтан қысқаша тұйықталу әр түрлi iшкi кедергiсi бар ток
көздерi үшiн әр түрлi қауып келтiредi. Ток көзiнiң iшкi кедергiсi зарядтар
қозғалатын ток көзiнiң iшiндегi ортаны сипаттайды.Ток көзiнiң iшкi
кедергiсi оның табиғи қасиеттерiне тәуелдi. Үлкен iшкi кедергiсi бар көз
қысқаша тұйықталғанда ток күшi көп болмайды, демек сондай ток оларға қауып
емес. Iшкi кедергiсi аз көз қысқаша тұйықталғанда ток күшi көп болады,
мұндай ток өте қауiптi. Ондай ток көздi бұзуы мүмкiн. Әсiресе қысқаша
тұйықталу жарықтандыратын генераторларға қауып болады. Осындай көздердiң
iшкi кедергiсi өте аз, сондықтан қысқаша тұйықталудың ток күшi мыңдаған
амперге жетуi мүмкiн. Осындай жағдайда қысқаша тұйықталу сымдарды балқытуы,
өрт тұғызу мүмкiн. Одан қорғану үшiн тiзбекке сақтандырғыштарды қосады.
Осындай тiзбек ток күшi үшiн мүмкiн мәнiнен асса, сақтандырғыштардағы АВ
жiңiшке өткiзгiш балқиды да, тiзбектi ажыратады.

2.2. Электр тогы. Бұған дейін тыныштықтағы электр зарядымен таныстық. Іс
жүзінде, яғни адам өмірінде реттелген қозғалыстағы эл. зарядтарының маңызы
зор.
Еркін заряд тасымалдаушылардың реттелген қозғалысын электр тогы дейміз.
Зарядталған денемен зарядталмаған денені қосатын өткізгіште электр тогы
пайда болады. Ток зарядталған денеден зарядталмаған денеге қарай жүреді.
Себебі зарядталмаған дененің потенциалы әрқашан төмен болады да, олардың
арасында бағытталған электр өрісі бар болады. Осы бағытпен ток жүреді.
- сонымен, өткізгіште электр тогы жүру үшін басты шарт не деп ойлайсыңдар?
- Өткізгіште еркін заряд болмаса ток жүре ме?
- Электр өрісі қайда пайда болады?
қорытынды:
электр тогы жүріп тұру үшін:
өткізгіште еркін зарядтар болу керек;
еркін зарядты қозғалтатын электр өрісі болу керек;
электр өрісін үздіксіз шығарып тұратын ток көзі керек.
Электр тогының әрекеттері.
Өткізгіште токтың бар-жоғын оның әрекетінен байқауға болады:
Токтың жылулық әрекеті. Өткізгіштен ток өткенде ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.