Сұлтанмахмұт Торайғыров

Сұлтанмахмұт Торайғыров (28.10.1893, қазіргі Солтүстік Қазақстан облысы, Уәлиханов ауданында дүниеге келген-24. 5. 1920 жылы Павлодар облысы Баянауыл ауданында қайтыс болған) - ақын, ағартушы.
С.Торайғыровтың 3 жасында шешесі қайтыс болып, 6 жасына дейін әжесінің тәрбиесінде болған. Кейін әкесі екі ұлымен Баянауылға көшіп, Торайғыр көліне таяу жерге қоныстанған. С.Торайғыров алғаш әкесінен ескіше хат танып, 13 жасында Мұқан, Әбдірахман, Тортай деген молдалардан дәріс алды. Өлеңге үйір, шығыстық сюжеттер негізінде жырлар туындатқан Мұқан молда тәлімінің С.Торайғыровтың ақын ретінде қалыптасуына игі әсері болғанымен, баянаулдық Әбдірахман молданың қаталдығы, өлең шығарғаны үшін жас қаламгерді жазалауы оның дін мен молдалар жайлы теріс көзқарасының қалыптасуына негіз болған. 1911ж. жаңаша оқыған Нұралы ұстазының көмегімен қазақ, татар тілдеріндегі әдеби кітаптармен, газет-журналдармен танысады. 1912ж. Троицкідегі Ахун Рахманқұли медресесіне түседі, бірақ мұнда бір жылдай оқыған ол өкпе ауруының зардабынан оқудан шығып қалады. С.Торайғыров енді медреседе оқуды қойып, орысша оқу іздейді, қала маңындағы елде жаз бойы бала оқытады. Осы кезден ақындыққа ден қойып, 1912-13ж. аралығында «Оқып жүрген жастарға», «Тәліптерге», «Ендігі беталыс», «Оқудағы мақсат не?», «Анау-мынау», «Жарлау», «Досыма хат», «Кешегі түс пен бүгінгі іс», «Түсімде», «Қымыз» т.б. өлендерін және «Зарландым» атты ұзақ очеркін жазды. Осы тұста «Қамар сұлу» романын жазуды бастады. 1913ж. күзінде Троицкіге қайтқан С. Торайғыров «Айқап» журналына жауапты хатшы болып жұмысқа орналасып, «Өлең һәм