Тіршіліктің қауіпсіздік негіздері туралы мәлімет



I. ТЖ тұрғындарды сақтау. Ұжымдық және жеке қорғану құралдары.
1. Ұжымдық қорғану құралдары: жертөле, саңылау, баспана.
2. Эвакуация жәнеорналастыру.
3. Жеке қорғануқұралдары: противогаз, маскалар, респираторлар, АИ.2 аптечкасы.
4. Тұрғындарды ТЖ . радиоактивті заттар, УЗ және КӘУЗ, биологиялық қару салдарынан болотын апат, катастрофа, зіл.зала кезінде санитарлық өңдеу
II.Салауатты өмірді қалыптастыру. Өмір сүру және денсаулық. Денсаулық және экология.
1. Денсаулық түсінігі.
2. Экология. Экологиялық тепе.теңдіктің бұзылуына әкелетін себептері.
3. Ішкі орта факторларының адам денсаулығына әсері.
4. Экология және тұрғындардың ауруы.
III.Автаномды өмір сүру кезіндегі ТҚН.
1. Қоршаған орта және оның автономды өмір сүру мезгіліне әсері.
2. Аймақты ескеру. Компас, күн, сағат, жұлдыз арқылы әлем бұрышын барлау.
3. Ұйықтайтын орынды ұйымдастыру.
4. От табу және жағу.
5. Тағам және суды табу.
6. Ауруды емдеу және сақтану.
Жеке қорғану құралдары жұмысшылардың зиянды және қауіпті өндіріс факторларынан қорғауы үшін арналған .
Ұжымдық қорғану құралдары екі немесе одан да көп жұмысшылардың зиянды және қауіпті өндіріс факторларынан бір уақытта қорғанулары үшін арналған техникалық жабдық .
Емдеу-профилактикалық құрал – жұмысшы денесінің ашық жерлерін химиялық өндіріс факторларынан қорғауға арналған түрлі кремдер, пасталар мен басқа да заласыздандыру құралдары.
Ұжымдық қорғаныс құралдарықорғаныс құрылымдары қызметіне, орналасу уақытына, қорғану қасиетіне және сиымдылығына байланысты топталады.
Жеке қорғаныс құралдары теріні және тыныс алу органдарын радиоактивті, улы заттар және биологиялық құралдардан қорғау үшін пайдаланады. Осыған орай жеке қорғаныс құралдары қызметіне байланысты тыныс органдарын және теріні қорғау, сонымен қатар медициналық қорғау құралдарына бөлінеді.
Тыныс органдарын қорғау құралдарына газқағарлар, респираторлар, қарапайым қорғау құралдары - мата таңғыштары, шаңнан қорғайтын маскалар жатады.
Теріні қорғайтын құралдар қорғау және қорғауға икемделген күнделікті пайдаланатын киімдерден тұрады. Қорғау киімдері изоляциялық (жалпы әскерлік қорғаныс комплекті, жеңіл бөлуші костюм Л-1 және т.б.) және фильтрлік (қорғаныс фильтрлі киім ЗФО-52 және т.б.) болып бөлінеді.
Медициналық қорғаныс құралдары радиоқорғаныс құралдарынан, антидоттардан, бактерияға қарсы құралдардан және жартылай санитарлық тазалау құралдарынан тұрады.
Жарақаттар – бұл адам ұлпалары мен органдарының зақымдануы, сыртқы себептерден аяқ-қолдың сынуы мен буынның шығуынан, жұмсақ ұлпаның жаралануы мен дененiң сыдырылуынан, органдардың зақымдануынан және көптеген басқа жәйттердiң әсерiнен ұлпалар мен органдар тұтастығы мен қызметiнiң бұзылуы.
Сүйек тұтастығының бұзылуы - сыну деп аталады. Бұл механикалык күш әсерінен болып, жұмсақ тіндердің зақымдануымен сипатталады. Сынықтың жабық және ашық түрлері бар. Ашық сынықтарда сынған жерде жара болады. Бұл өте қауіпті, өйткені жараға инфекция түсу қатері жоғары.
Ұзақ уақыт бойы шаншылып қалу синдромы төтенше жағдайларда (жер сілкіну, шахтадағы опырылу, соғыс уақытында) кездеседі.
1. С. Арпабеков. Өмір – тіршілік қауіпсіздігі. Алматы, 2004 ж.
2. С. Тойжанов. Өмір қауіпсіздігінің негіздері. Алматы.-Дәнекер.-2004 ж.
3. Тәтіханова Г.С. Тіршіліктің қауіпсіздік негізі. Оқу-әдістемелік кешені- Семей 2006 ж
4. Тіршілік қауіпсіздігінің негіздері. В. Ситникова, М., 1997 ж
5. С. Жұманова. Спорттық морфология негізіндегітәнтану.Алматы: Рес. Бас. Каб., 1994ж.
6. Е. Уақбаев. Қазақстанда дене тәрбиесі жүйесінің дамуы. - Алматы: Санат, 2000ж.
7. Тәтіханова Г.С. Тіршіліктің қауіпсіздік негізі.- Оқу-әдістемелік кешені.– Семей. – 2006 ж.

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ

Тіршіліктің қауіпсіздік негіздері пәні бойынша
СӨЖ
Тақырыбы: 1. ТЖ тұрғындарды қорғау формалары. Ұжымдық және жеке қорғану құралдары. Санитарлы өңдеу
2. Алкоголизм, шылым шегу, нашақорлық және адам денсаулығы мәселелері
3. Автономды өмір сүру жағдайында тіршілік ету аймағының ерекшілігін бағдарлау

Тексерген: Нуржуманова Ж. М.
Орындаған: Абдуллаева А. Е.

Семей 2015 ж.
Тақырыбтық жоспар:
I. ТЖ тұрғындарды сақтау. Ұжымдық және жеке қорғану құралдары.
1. Ұжымдық қорғану құралдары: жертөле, саңылау, баспана.
2. Эвакуация және орналастыру.
3. Жеке қорғану құралдары: противогаз, маскалар, респираторлар, АИ-2 аптечкасы.
4. Тұрғындарды ТЖ - радиоактивті заттар, УЗ және КӘУЗ, биологиялық қару салдарынан болотын апат, катастрофа, зіл-зала кезінде санитарлық өңдеу
II. Салауатты өмірді қалыптастыру. Өмір сүру және денсаулық. Денсаулық және экология.
1. Денсаулық түсінігі.
2. Экология. Экологиялық тепе-теңдіктің бұзылуына әкелетін себептері.
3. Ішкі орта факторларының адам денсаулығына әсері.
4. Экология және тұрғындардың ауруы.
III. Автаномды өмір сүру кезіндегі ТҚН.
1. Қоршаған орта және оның автономды өмір сүру мезгіліне әсері.
2. Аймақты ескеру. Компас, күн, сағат, жұлдыз арқылы әлем бұрышын барлау.
3. Ұйықтайтын орынды ұйымдастыру.
4. От табу және жағу.
5. Тағам және суды табу.
6. Ауруды емдеу және сақтану.

Жеке қорғану құралдары жұмысшылардың зиянды және қауіпті өндіріс факторларынан қорғауы үшін арналған .
Ұжымдық қорғану құралдары екі немесе одан да көп жұмысшылардың зиянды және қауіпті өндіріс факторларынан бір уақытта қорғанулары үшін арналған техникалық жабдық .
Емдеу-профилактикалық құрал - жұмысшы денесінің ашық жерлерін химиялық өндіріс факторларынан қорғауға арналған түрлі кремдер, пасталар мен басқа да заласыздандыру құралдары.
Ұжымдық қорғаныс құралдары қорғаныс құрылымдары қызметіне, орналасу уақытына, қорғану қасиетіне және сиымдылығына байланысты топталады.
Жеке қорғаныс құралдары теріні және тыныс алу органдарын радиоактивті, улы заттар және биологиялық құралдардан қорғау үшін пайдаланады. Осыған орай жеке қорғаныс құралдары қызметіне байланысты тыныс органдарын және теріні қорғау, сонымен қатар медициналық қорғау құралдарына бөлінеді.
Тыныс органдарын қорғау құралдарына газқағарлар, респираторлар, қарапайым қорғау құралдары - мата таңғыштары, шаңнан қорғайтын маскалар жатады.
Теріні қорғайтын құралдар қорғау және қорғауға икемделген күнделікті пайдаланатын киімдерден тұрады. Қорғау киімдері изоляциялық (жалпы әскерлік қорғаныс комплекті, жеңіл бөлуші костюм Л-1 және т.б.) және фильтрлік (қорғаныс фильтрлі киім ЗФО-52 және т.б.) болып бөлінеді.
Медициналық қорғаныс құралдары радиоқорғаныс құралдарынан, антидоттардан, бактерияға қарсы құралдардан және жартылай санитарлық тазалау құралдарынан тұрады.
Жарақаттар - бұл адам ұлпалары мен органдарының зақымдануы, сыртқы себептерден аяқ-қолдың сынуы мен буынның шығуынан, жұмсақ ұлпаның жаралануы мен дененiң сыдырылуынан, органдардың зақымдануынан және көптеген басқа жәйттердiң әсерiнен ұлпалар мен органдар тұтастығы мен қызметiнiң бұзылуы.
Сүйек тұтастығының бұзылуы - сыну деп аталады. Бұл механикалык күш әсерінен болып, жұмсақ тіндердің зақымдануымен сипатталады. Сынықтың жабық және ашық түрлері бар. Ашық сынықтарда сынған жерде жара болады. Бұл өте қауіпті, өйткені жараға инфекция түсу қатері жоғары.
Ұзақ уақыт бойы шаншылып қалу синдромы төтенше жағдайларда (жер сілкіну, шахтадағы опырылу, соғыс уақытында) кездеседі. Ұзақ уақыт бойы шаншылып қалу синдромының апаттар кезінде ауыр формалары жиі болады (зақымданудың бірдейлігі, шаншылып қалудың ұзақтылығы, зақымданушыны іздестірудің киыншылығы және оларға өз уакытында жәрдем көрсету).
Эвакуациялық шараларын ұйымдастыру
Бейбіт уақытында барлық баспаналар шаруашылық мақсатқа пайдаланылады. Қала мен селолық жерлердің халқы радияцияға қарсы баспаналарда, туннелдерде, кен орындарында, жер асты гараждарында және басқа да паналау ғимараттарында жасырынады, сол үшін жоспарлы жиналу және есеп сондайақ халықты жасырыну ғимараттарына бөлу жүргізіледі.
Халықты қорғау әдістерінің ең негізгісі уақытша көшіру (эвакуация) шаралары болып табылады, оған: адамдардың өмірін сақтау мақсатында төтенше жағдайлар аймағынан және қазіргі заманғы қырып жою құралдары қолданылуы мүмкін аудандардан халықты көшіру; соғыс уақытында санатталған қалаларда жұмыс істеп жатқан, ұйымдардың жұмысшылары мен қызметкерлерін қауіпсіз аймаққа жайғастырып бөлу және орналастыру жатады.
Халық аймақтық және көлемді төтеше жағдайлар аймағынан қауіпсіз орынға авиациялық авиациялық және су көліктері арқылы, төтенше жағдайлар аймағынан көліктің әр түрін тарта отырып және жаяу жүру тәртібімен қауіпсіз аймақтың сыртына шығарылады; соғыс уақытында қарулы күштерін тасымалдауға жатпайтын авиациялық, темір жол, автомобиль және көліктердің басқа да түрлерімен тасымалданады, көлік құралдары жетіспеген жағдайда көшіру бекеттерінің аралығына дейін жаяу жүру тәртібімен ұйымдасқан түрде көшіріледі.
Соғыс уақытында кенеттен болған қатерлі жағдайларда және төтенше жағдайларда көшірілу жедел жүргізілуі тиіс.
Тұрғындардың толық немесе бөлігін қатерлі аймақтардан алдын ала көшіру бейбіт уақытта да, соғыс уақытында да жүргізілуі мүмкін.
Уақытша көшіру шаралары:
* ұйымдардың жұмысшылары мен қызметкерлерін және олардың отбасы мүшелерін - өндіістік прингцип бойынша;
* халықты көшіру - аумақтық принципі бойынша жүзеге асырылады;
* көшіруді ұйымдастыру және мүмкіндіндігінше жеке меншік көлік иелерінің көлігін тарту жеке меншік пәтерлер кооперативтеріне жүктеледі.
Эвакуация- адамдардың өмірін сақтау және өндірістің жұмыс істеуіне жағдай жасау мақсатында халық пен материалдық құндылықтарды төтенше жағдайлар аймақтарынан және осы заманғы зақымдау құралдары қолданылуы мүмкін аудандардан ұйымдасқан түрде әкету шығару.
Эвакуацияланған барлық халық қауіпсіз аймаққа орналыстырылған пункттерде тіршілік қызметіне қажеттілермен аз шамада қамтамасыз етілуге тиіс.
Төтенше жағдай тәртібін енгізе отырып, соғыс кезінде, сондай-ақ табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайларда эвакуациялауды Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі бойынша жергілікті атқарушы органдар, ұйымдар жүргізеді.
Халықты эвакуациялау сабақтас тәсілмен-халықты жаяу немесе көліктің барлық түрімен көп мөлшерде әкетуді үлестіру жолымен жүзеге асырылады.
Төтенше жағдайлар қауіпі туындағанда халықты қауіпті аймақтардан қауіпсіз жерлерге уақытша көшіру жүзеге асырылады.
Эвакуация мүмкіндігінше қысқа мерзімде жүргізіледі. Халықты қауіпті аймақтардан тыс жерлерге жеткізу ( шығару) мерзімі оның аяқталуы болып саналады.
Қауіпті аймақта эвакуацияланатын халық өз облысының аумағында орналастырылады. Әрбір ұйымға орналастыру ауданы ( пункті) белгіленеді.
Халықты соғыс кезінде орналастыру аудандары (пункттері) күні бұрын белгіленеді, жергілікті атқарушы органдармен келіседі, және солардың шешімімен қаулысымен бекітіледі.
Бытыраңқы орналастыру - соғыс кезінде өндірістік қызметін одан әрі жүргізіп отырған ұйымдардың жұмысшылары мен қызметшілерін категорияланған қалалардың, ұйымдасқан түрде әкету және қауіпсіз аймаққа орналастыру.

Бейбіт уақытта жүргізілетін шараларға жатады:
1. Жұқпалы аурулардың табиғи ошағын және таралу жолдарын зерттеу.
2. Тұрғындарды эпидемияға қарсы қорғау тәсілдерін дамыту.
3. Тұрғындарға жоспарлы иммунизация жүргізу.
4. Жеке қорғану мед. құралдарын және дезинфекция, дезинсекция, дератизация құралдарын артығымен алу.
5. Тұрғындарға жеке және қоғамдық гигиена ережелерін үйрету.
6. Медициналық эпидемияға қарсы ұйымдарды құру, жабдықтау, оқыту.
7. Қарсыластың БҚ шабуылдау мүмкіндігін оқыту.
8. АМҚ (апат медицина қызметі) жеке құрамын, АҚ, қарсыластың бак. қаруды қолдану жағдайында жұмысқа дайындау.
Тұрғындарды эпидемияға қарсы қорғау жұмыстарында денсаулық сақтау органдары тарапынан қоршаған ортаның тазалығына, сумен қамтамасыз етуде, тағамды ұйымдастыруда, еңбек жағдайларына т.б. үнемі бақылау жүргізу өте маңызды. Осы барлық шаралар қарсыластың шабуылдау қауіпі төнсе, жеткіліксіз.
Мұндай шаралар жүргізілу қажет:
1. Тұрғындар мекендейтін қалаларда, халықшаруашылық объектілерінде санитарлық-гигиеналық және эпидемияға қарсы бақылауды күшейту.
2. Қоршаған орта боъектілеріне үнемі бактериологиялық және лабораториялық бақылау ұйымдастыру.
3. Апат медицинасы мен АҚМҚ-ң күштері мен құралдарының, сонымен бірге тұрғындарды эпидемияға қарсы қорғау күштерінің дайын болуы.
4. Тұрғындарға алдын-алу иммунизациясын жүргізу.
5. Эвакуациялау және орналастыру кезінде тұрғындарды эпидемияға қарсы қорғауды ұйымдастыру.
6. Эвакуацияланған тұрғындар мен АҚ күштері топтарының уақытша орналасқан жеріндегі эпидемиологиялық жағдайлары туралы ақпаратты жинауды ұйымдастыру.
7. Тұрғындар арасында санитарлық-ағарту жұмыстарын күшейту.
Санитарлық өңдеуді ұйымдастыру.Санитарлық өңдеу дегеніміз - бұл адамның денесін, көздің, мұрынның, ауыздың шырышты қабаттарын РЗ, КӘ, УЗ және БЗ-дан залалсыздандыруға бағытталған шаралар жиынтығы.Санитарлық өңдеу - жартылай өңдеу және толық өңдеу болып бөлінеді.Жартылай өңдеуді - зақымдау ошағында қысқа мерзімде өз бетінше және бір-біріне көмек көрсету арқылы, қажет болса медициналық эвакуация сатыларында зақымдау аймағынан шығарда жүргізеді.Толық санитарлық өңдеу - ұйымдастырылған жуу пунктерінде, аурухананың санитарлық өткізгіштерінде әртүрлі ұйымдардың санитарлық өңдеу бөлімшелерінде, әскери - медициналық мекемелерде және басқа да дезинфекциялық, дегазациялық жуу техникасы бар мекемелердежүргізіледі. Ол сабынды жылы сумен жуу арқылы киім мен аяқ киімді дезактивациялау, дегазациялау, дезинфекциялауды құрайды.

Денсаулық дегеніміз - адам организмінің дұрыс әрі қалыпты жұмыс істеуі яғни, адам организмінің әрбір органы, әр мүшесі сол жаратылған қалпында сақталып, оның дұрыс әрі қалыпты түрде белгілі бір функцияларды атқаруы.
Салауатты өмір сүрудің мақсаты
Қазіргі кезеңдегі қоғамның әлеуметтік-экономикалық дамуында орын алып отырған қиындықтарға қарамастан, салауатты өмір сүрудің мемлекеттік жүйесі түпкілікті, жалпы адамзаттық рухани байлықтарға негізделуі тиіс. Ол жеке бастың үйлесімді дамуына, денсаулықты нығайтуға, адамдардың тіршілік үшін белсенділігін арттыруға ықпал жасауды өзінің басты мақсаты етіп алуы керек.
Осындай арнаулы нұсқауды және қоғамның салауатты өмір сүруін өз деңгейіне жеткізу барысындағы белгілі шараларды іске асыру үшін адамның жеке басына мынадай міндеттер жүктеледі:
Ең әуелі, адам ағзасының дұрыс жұмыс істеуі үшін дене құрылысының биологиялық, физиологиялық, анатомиялық құрылымымен таныс болу;
Ағзаның қай мүшесінде кемістік пайда болса, оны табиғи заттардың әсерімен қалпына келтіру;
Адам ағзасының өз деңгейінде дұрыс жұмыс істеуі үшін (әрине, өмірдің әр кезеңінде) оған саналы түрде жағдай жасау;
Денсаулықты сақтаудың негізгі принципі -- Аристотельдің жанды дене қозғалмаса өледі деген қағидасын басшылыққа алу;
Табиғатта жанды да, жансыз да дененің өмір сүруінің негізгі көзі -- ауа, күн, су құрылымдары болғандықтан, денсаулықты сақтау үшін осы аталған табиғат құбылыстарын дұрыс пайдалана білу;
Жеке бастың тазалығы;
Дұрыс тамақтану жүйесі;
Экологияның бұзылуына байланысты күнделікті тіршілікте сауықтыру жүйесін өз бетінше саналы түрде шығармашылық жүйемен үйлестіру;
Жас ерекшеліктерін ескере отырып, ағзаның күш-қуатын пайдаланудың міндеттерін білу;
Дененің жан-жақты үйлесімді дамуы;
Дене шынықтыру -- сауықтыру ісін меңгеру процесінде жеке бастың айқындалуы;
Серуендеу және саяхат жасау жүйесінен ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Биологияның даму тарихы
Биоэкологиялық зерттеуледің жаппай сипат алу кезеңі
Суды тұссыздандыру және тұщыландыру
Кенелер және ауылшаруашылық зиянкестер тақырбын оқыту әдістемесі
ҚР негізгі заңдары, тіршілік әрекетінің қауіпсіздігі және қоршаған ортаны қорғау облысындағы нормативтік заңдар Табиғи және техногендік сипаттағы ТЖ саласындағы қорғану шаралары
Протон зымырантасығышының апаты
Радиациялық жағдайдың қоршаған орта мен адамзатқа әсері
Экологияның ғылым ретінде анықтамасы
Экология ғылымы - дүниеге көзқарас
Биология және дүниенің эволюциялық бейнесінің қалыптасуы
Пәндер