Қоршаған ортаның радиоактивті ластанудың көздері

Пән: Экология, Қоршаған ортаны қорғау
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:

ҚОРШАҒАН ОРТАНЫҢ РАДИОАКТИВТІ ЛАСТАНУДЫҢ КӨЗДЕРІ

Қоршаған ортаның радиоактивті ластанудың кездері мәселелерін шешу мақсатындағы жер асты ядролық жарылыстар. 1995 жылға дейін Қазақстан территориясында әскери полигондардан тыс 32 жер асты ядролық жарылыстары жасалған. Олар әр түрлі халық шаруашылық міндеттерін шешу үшін, соның ішінде жер қыртысын симикалық зертеулер, Каспий маңы ойпатында тұзды мұнараларда жер асты кеңістіктерін жасау үшін жүргізілген. Қазіргі уақытқа дейін бұл терриориялардағы жер асты суларының ластану дәрежесі және мониторингі бойынша ешқандай жұмыстар жүргізілмеген.

Ластанудың радиоактивті материалдарды пайдаланатын атомдық кәсіпорындар. Қазақстан территориясының техногенді қызмет әсерінен радиоактивті ластануы уран өндіру кен орындарымен, ядролық, мұнай және тарымен байланысты. Бұл жұмыстар уран-радий және торий қатарының элеметтерінің әсерінен радиоактивтіліктің жоғары болуымен сипатталады. Республикамызда 8-нан астам кәсіппорындар жұмыс істейді. Олардың жалпы белсенділігі 2500 мың кириден астам. Аьалған иондаушы сәулелер көздерінің жалпы санынын, шамамен 2 (80 мың кюри) өндірістен шығарылып, көмілуі қажет.

Зерттеулер нәтижесінде Шығыс Қазақстан облысында 1995 жылы бірқатар аномалиялар анықталған «Үлбі» комбинатының өнеркәсіптік территориясында 15 радиактивті ластану учаскелері табылып, оның 13-і жойылады. Маңғыстау облысында Иранға жөнелілетін металл қалдықтарының радиоактивті ластануы анықталады. Жамбыл облысында «Нодорос Ақ-да 1995 жылы ылғал өлшегіштің нейтронды сәулелену көзі жоғалған. Кәсіпорында комиссия құрылып, бұл жағдайдың себептерін анықтау құрылып, бұл жағдайдың себептерін анықтау мақсатында тергеу жұмыстары жүргізілуде. Солтүстік Қазақстан облысының территориясында Смирнов поселкесінің элеваторынан қуаты 200-3000 мкр/сағ. Иондаушы сәулелер шығаратын құралдар табылған. Павлодар облысының құрылыс кәсіпорындарында кейбір құрылыс материалдарының түрлерінің радиациялық сапа сертификаты жоқ. Қарағанды облысында кәсіпорындар қалған приборлары мен аппаратураларымен қамтамасыз етілмеген. Семей блысында кедендік бақылау жүйесімен бірлесе отырып жүргізілген тексеру нәтижесінде Қазақстан территориясынан сыртқа радиоактивті тастаған сым кабельдерінің шығарылуының 3 фактісі тіркелген.

Ғаламдық жауындар. 1995 жыл бойынша цезий 37 концентрациясы айына 0-0, 42 Бк? Кв м шамасында ауытқиды. Ал жалпы - белсенділік айына 0, 4-0, 9 Юк? Кв м өзгереді. Бұл республика халқына қауіп туғызбайды. Ауадағы радиоактивті аэрозольдердің мөлшері рұқсат етілетін мөлшерден артық емес.

Қоршаған ортаның радиактивті қалдықтары. Қазақстан территориясының табиғи радиоактивтілігі оны құрайтын метереологиялық әрекетіліктің түзілуімен генетикалық байланысты, сонымен қатар уран, радий мен торий қабарының элеметтерімен және космостық сәулеленуіне байланысты. Табиғи радиоактивтік фон әр түрлі болуы мүмкін: Ірі су қоймаларының акваторияларында Қалалардағы ауаның ластануы, жердің тозуы мен шөлейттенуі, өндірістік және тұрмыстық қалдықтардың көбейюі, жер асты және жер үсті су көздерінің ластануы, Ертіс, Жайық, Талас, сырдария, Іле Шу өзендерінің ластанған сулары негізгі экологиялық мәселелерболып отыр. Ауаның ластануы 15 құ\қалада нормадан асып кеткен, Өскемен, Ленинагор, Алматы, Ақтөбе, Атырау, Теміртау, Шымкент, Тараз Петропавл, Қарағанды т. б.

Радиактивті элементтердің қалықтары термояролық сынақ процестерін өткізген жерлерде өте көп мөлшерде болатиынын ғалымдар қолығымен анықтап шықт. Әсіресе бұл проблема халық өте көп және жиі орналасқан аймақтарда үлкен қалалардың маңайында жинақталған елді мекендерде тым үлкен орын алып отыр.

Радиактивті элеметтер өзен сулары мен көл, теңіз, мұхит суларын мөлшерден тыс ластайтыны кейінгі кезде толығымен анықталады. Тущы сулардың ластануы - қоғам алдында тұрған өзекті мәселе. Кейінгі жылдары ауыз судың ластануы адамзат баласының басына айтарлықтай қауіп төндіруде, ауыз судың ластануы туралы шексіз жаза беруге болады. Бұл нағыз апат. Бірақ дүниежүзілік мұхиттың ластануы бұдан да қатерлі болып табылады.

Суды технологиялық пайдалану процесінде оның ластуын болдырмауға қол жете бермейді. Сондықтан да суды тазалайтын құралдар мен техниканың маңызы ерекше болуға тиіс. Суды тазалаудың негізгі жолдары үш категорияға бөлінеді. Олар: физикалық және химиялық және биологиялық категориялар.

Физикалық тазарту - алуан түрлі қалдықтардың мөлшерін торларды, електерді майұстағыштар, мұнайұстағыштар жене басқаларды пайдаланады. Физикалық тазарту арқылы тұр қалдық, суларды тазартуға болады. Кең қазылған тоғандардың тазалаудағы рөлі орасан зор. Мұнда ауыр бөлшектер төмен шегері. Ал жеңіл заттар су бетіне қалқып шығады.

Химиялық тазарту - бұл елде ластағыштармен реакцияға түсіп коллоидтық және ішінара еріген заттардың ыдырауына көмектесе реагентерда қалдық суларға қосуға негізделген. Неше түрлі препараттарды да пайдаланады. Мысалы, иониттерді су тазалауы қолданады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.