Өскемен қаласының атмосфералық ауасының ауыр металдармен ластануы

Кіріспе

Қоршаған ортаны қорғау, табиғи байлықтарды толық және тиімді пайдалану, өндіріс қалдықтарын залалсыздандыру, олардан қажетті өнімдер өндіру қазіргі күннің өзекті мәселелері болып отыр.
Қазіргі кезде Қазақстанда ауыр металдар мен олардың қосылыстарын өндірумен айналысатын көптеген түсті металлургия өндірістері жұмыс істегендіктен, ауыр металдардың қоршаған ортаның объектілерінде жиналуы мен тірі ағзаларға зиянды әсерін зерттеуге ерекше көңіл бөлінуде.
Ауыр металдар дегеніміз - тығыздығы темірдің тығыздығынан (7,874 г/см³) артық болатын түсті металдар тобы. Оларға мырыш, қорғасын, қалайы, марганец, висмут, мыс, сынап, сүрме, кадмий жатады. Ауыр металдардың көптеген қосылыстары, әсіресе, тұздары ағза үшін зиянды. Олар тағам, ауа, су арқылы ағзаға түскенде, ыдырамайды, кейбір органдарда (бүйрек, буын, бауыр т.б.) жиналып, денсаулыққа қауіп төндіреді. Сондықтан ауыр металдардың қоршаған ортадағы мөлшері белгіленген шкаладан аспауы керек.
ХХ ғасырдың екінші жартысындағы қоғам мен табиғаттың өзара қарым-қатынасы негізінде біздің елімізде күрделі табиғат жағдайы қалыптасты. Адамның табиғатты өзгертуі өте қауіпті жағдайға айналды.
Шығыс Қазақстан тау-кен өнеркәсібі түсті металлургияның кәсіпорындары молынан шоғырланған облыс. Сол себепті, облыста ластағыш заттардың жалпы шығарындысы 1990 жылы 345,5 мың тоннаны құрады. Бұл кәсіпорындарында қорғасын, мырыш, титан, магний, күкірт қышқылы, түрлі бағалы және сирек металдар, тау-кен жабдықтары, басқа да өнімдер өндірілетін, 3217 ұйымдастырылған, 2484 стихиялы

Пән: Экология, Қоршаған ортаны қорғау
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

Өскемен қаласының атмосфералық ауасының ауыр металдармен ластануы.

Қоршаған ортаны қорғау, табиғи байлықтарды толық және тиімді пайдалану,
өндіріс қалдықтарын залалсыздандыру, олардан қажетті өнімдер өндіру қазіргі
күннің өзекті мәселелері болып отыр.
Қазіргі кезде Қазақстанда ауыр металдар мен олардың қосылыстарын
өндірумен айналысатын көптеген түсті металлургия өндірістері жұмыс
істегендіктен, ауыр металдардың қоршаған ортаның объектілерінде жиналуы мен
тірі ағзаларға зиянды әсерін зерттеуге ерекше көңіл бөлінуде.
Ауыр металдар дегеніміз - тығыздығы темірдің тығыздығынан (7,874 гсм³)
артық болатын түсті металдар тобы. Оларға мырыш, қорғасын, қалайы,
марганец, висмут, мыс, сынап, сүрме, кадмий жатады. Ауыр металдардың
көптеген қосылыстары, әсіресе, тұздары ағза үшін зиянды. Олар тағам, ауа,
су арқылы ағзаға түскенде, ыдырамайды, кейбір органдарда (бүйрек, буын,
бауыр т.б.) жиналып, денсаулыққа қауіп төндіреді. Сондықтан ауыр
металдардың қоршаған ортадағы мөлшері белгіленген шкаладан аспауы керек.
ХХ ғасырдың екінші жартысындағы қоғам мен табиғаттың өзара қарым-
қатынасы негізінде біздің елімізде күрделі табиғат жағдайы қалыптасты.
Адамның табиғатты өзгертуі өте қауіпті жағдайға айналды.
Шығыс Қазақстан тау-кен өнеркәсібі түсті металлургияның кәсіпорындары
молынан шоғырланған облыс. Сол себепті, облыста ластағыш заттардың жалпы
шығарындысы 1990 жылы 345,5 мың тоннаны құрады. Бұл кәсіпорындарында
қорғасын, мырыш, титан, магний, күкірт қышқылы, түрлі бағалы және сирек
металдар, тау-кен жабдықтары, басқа да өнімдер өндірілетін, 3217
ұйымдастырылған, 2484 стихиялы сационарлық ластау көздері бар Өскеменнің
экологиялық жағдайын қиындатып келген-ді.
Өскемен қаласының ауыр металдармен ластану қауіптілігі біріншіден,
өндіріс орындарының қала территориясында орналасуымен, екіншіден, қаланың
физика-географиялық орны және климаттық ерекшеліктерімен байланысты.
Өскемен қаласы – ірі өндіріс орталығы, сонымен қатар, экологиялық
тұрғыдан алғанда Қазақстанның өндірістік қалдықтармен интенсивті ластанған
қалаларының бірі болып табылады.Өскемен қаласы Үлбі мен Ертіс өзендерінің
алқабында орналасқан. Физика-географиялық орналасу жағдайына байланысты
мұнда концентрациясы және ластауыш заттар нашар сейіледі. Өскемен
қаласындағы өндіріс орындарынан бөлінетін негізгі ластаушы заттарға
өндірістік шаң, күкірт ангидриді және ауыр металдар жатады. Аталған
техногенді қалдықтардың ішінде улылығы жағынан аса қауіптілері - ауыр
металдар.
Бүгінгі таңда гидрометеорологияның Шығыс Қазақстан орталығы Өскеменнің
атмосфералық ауасының сапасын тәулік бойы бақылап отыр. ГШҚО 2005 жылдың 1-
ші желтоқсанынан бастап анықтай бастаған ауа құрамындағы қоспалар 43
ингридиентті құрайды.

2006 жылдың бірінші жартысындағы қаланың атмосфералық ауасындағы
концентрациялар мөлшері топырақөмендегі көрсеткіштерді көрсетіп отыр:
бенз(а)пирен – 2,9 ШРК, күкірт диоксиді – 1,7 ШРК, азот диоксиді – 1,6 ШРК,
формальдегид пен өлшемді заттар (шаң) – 1,3 ШРК, фенол – 1,2 ШРК, қорғасын
– 0,9 ШРК, хлор мен көміртегі оксиді – 0,3 ШРК, күкірт қышқылы мен мышьяк –
0,2 ШРК, фторлы сутек – 0,1 ШРК.
Қорғасыннан басқа металдар құрамы белгіленген мөлшерден асқан жоқ. 2006
жылдың бірінші жартысы аралығында қорғасынның қала бойынша мөлшері 0,9 ШРК
көрсетті. Қорғасынның ластануымен қатар кадмий концентрациясының да 0,05-
тен 0,09-ға өскені байқалып отыр. Қаланың бақылау өткізілген барлық
аймақтарының атмосфералық ауасында мыс пен мырыштың мөлшері айтарлықтай көп
емес. Атмосфералық ауаның ластану индексі 7,6 теңесті.
Мышьяк. Мышьяктың және оның неорганикалық қосылыстарының орташа мөлшері
0,2 ШРК құрады. Әсіресе, мышьяк концентрациясының өсуі жылдың суық
мезгілінде қаңтар мен ақпанда байқалған.
Қорғасын.Қорғасынның қала бойынша мөлшері 0,9ШРК құрады.Двигательдердің
шығаратын зиянды заттардағы қорғасын бөлшектері атмосфераның қорғасынмен
ластануының басты көзіне жатады. Отынға тетраэтилқорғасын немесе
тетраметилқорқасын қосу арқылы октан санын жоғарылатады, сөйтіп, олар
антидетонатор ретінде әсер етеді. Атмосферада қорғасын мөлшері ауа райы
жағдайына байланысты әр түрлі болады.Қорғасын көп мөлшерде адамның қанында
және ұлпаларында жиналуы мүмкін. Осындай қауіп-қатерге байланысты кейбір
елдерде, мысалы, АҚШ-та жанар майдағы қорғасын мөлшерін қадағалау шарасы
ұсынылды және жартылай енгізілді.
Атмосфераны ластағыш заттар табиғи және антропогендік бірінші реттік
және трансформациялық екінші реттік ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.