Лекало

1. Кіріспе
2. Негізгі бөлім
2.1. Лекало дайындау
2.2. Лекало градициясы
3. Қорытынды

Киімнің жаңа модельдерін дайындау процесінде олардың сапасына техникалық құжаттама жасау және безендіру үлкен маңызға ие.
Жаңа модельге жасалатын техникалық құжаттама орта өлшемді және бойлы лекало-эталонын, ұсынылатын өлшемдер мен бойға лекало комплектісін, модель түрінің эскизін және сипаттамасын қамтиды.
2.1. Лекало дайындау
Киім бөлшектері лекалосының сызбасы деп бөлшектердің пішіні мен өлшемін, констукциясын, олардың өңдеуінің техникалық шарттарын және пішілуін анықтайтын техникалық құжатты атаймыз.
Лекало сызбасын құру барысында жалпы техникалық жағдайларда ұсынылған техникалық құжаттама пайдаланылады. Киім бөлшектері лекалосының сызбасын жасауға арналған бастапқы мәліметтер ретінде бұйымның модельдік конструкциясының сызбасы, бұйымды дайындауға ұсынылатын материалдардың қасиеттері және таңдалған технологиялық өңдеу әдістері саналады.
Лекало қолданылуына байланысты түпнұсқа- лекалысына, лекало-эталонға және жұмыстық лекалға бөлінеді.
Түпнұсқа лекалолар бұйымның базистік өлшемінің үлгісіне толық сәйкес келеді.
Лекало-эталондар түпнұсқа-лекалдарынан техникалық көбейту тәсілдері арқылы бірнеше өлшемдер мен бойларға жасалады. Олар бұйымдарды тігуге дайындауға және жұмыстық лекалдарды тексеруге арналған.
Жұмыстық лекалоларды лекало-эталондар бойынша жасайды, олар матаның шығынын анықтау барысында матаға жаймаларын орындауға арналған.
Барлық айтып кеткен лекалолар қолданылуына байланысты негізгі және туынды болып бөлінеді.
Негізгі бөлшектер лекалосының қима үлгісінде негізгі құрастыру сызықтарының орналасуы белгіленеді: бел, кеуде, мықын, жартылай қауысу, сондай-ақ бүкпелер және қалталардың орналасуы және т.б. Қиық сызықтары бойынша жинақтау кертпелерінің орналасу орны белгіленеді. Тігістің мөлшері 40 см-ден артық болған жағдайда жинақтау кертпелері жоғарғы және төменгі қиықтардан 10 см арақашықтықта қойылады. Негізгі бөлшектердің қима үлгілері ішкі контур сызықтарымен қиылады және қиықтарды біріктіру жолымен олардың кездесетіндерін, қиықтар ұзындығындағы кертпелер орналасуының технологиялық өңдеу мөлщерін тексереді. Сызба конструкциясына өзгерістер енгізеді.
Тігін бұйымдарының негізгі бөлшектерінің негізінде жасалатын бөлшектер туынды деп аталады. Оларға келесілер жатады:
• Негізгі матадан жасалатын- өңірасты, жаға, гульфик, откосок, белдік, қақапақша, әдіптер және т.б.
• Астарлық матадан жасалатын- алдыңғы бой, артқы бой, жеңнің үстіңгі және астыңғы бөліктері, шалбардың алдыңғы жартысы, қалта қапшықтары және т.б.
• Қатырмалайтын іштік матадан жасалатын- пиджақтың, жекеттің, пальтоның, жилеттің алдыңғы бойы, иық тұсындағы іштіктің қосымша қабаты, жарманың іштігі, жең ауызы және бұйым етегінің іштігі, қолтық ойындысы мен мойын ойындысының іштігі, жең түбінің іштігі, жағаның іштігі, қапақшаларының іштігі және т.б.
Қосымша лекалолар дегеніміз- бұйымды тігу процесінде қолданылатын лекалолар. Олар сырып тігу, бастыра тігу, қосымша сызықтарын, қалта орналасуын, қиық сызықтары және т.б. белгілеуге арналған. Қосымша лекалолар негізгі лекалдар және туынды бөлшектер негізінде сызық белгілерінің максимальдік дәлдігін сақтау мен пайдалану ыңғайлылығын ескере отырып құрылады. Қосымша лекалоларды дайындауда қатаң шарттар жоқ.

1. КИІМДІ КОНСТРУКЦИЯЛАУ
Оқулық. Асанова А. Е
Айдынбекова Ж. Т
Нұрпейісова С. Б
2. Қазақстан”: Ұлттық энциклопедия/Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы “Қазақ энциклопедиясы” Бас редакциясы