Балаларды тамақтандыру

Пән: Валеология
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

СЕМЕЙ қаласының ШӘКӘРІМ атындағы МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ

«Тамақ өнімдерінің және жеңіл өнеркәсіп бұйымдарының технологиясы» кафедрасы

БАӨЖ №4

Тақырыбы: Балаларды тамақтандыру

Тексерген: т. ғ. к., доцент м. а.,

Нұрғазезова А. Н.

Орындаған: Аринова Э. Ж.

ТПМ -401

Семей

2015

Жоспар:

Балалардың дұрыс тамақтануына.
Жасөспірімдердің тамақ нәрлілігі.

Балардың дұрыс дамып жетілуі үшін оларды туғанынан бастап дұрыс рационды тамақтандыру, олардың өмірін сақтауға және денсаулығын жақсартуға бағытталған маңызды әрі тиімді шаралардың бірі болып табылады. Балаларды тамақтандыру - өсіп келе жатқан жас ағзаны толық қамтамасыз ету, қалыпты жетілу, иммунитетін жақсарту, жағымсыз әсерлерге төтеп беру қабілетін арттырады.

Өсу кезеңінде және ағзаның даму барысында зат алмасу қарқындылықпен және кейбір анаболикалық процестерді игерумен сипатталады.

Бала алғашқы туған жылда азот алмасу 10 - 12 жастағы балаға қарағанда 2-3 есе, ересектерге қарағанда 4-10 есе жылдамырақ өтеді. Негізгі алмасудың қатынас мөлшері 1 кг дене массасына 1 ккал өрнектеледі және 2-3 жастағы балаларда 55; 7-6 жаста - 42; 10 - 11 жаста - 33; 12 - 13 жаста - 34; ал ересек адамдарда - 24 ккал.

Балалық шақта және жасөспірім кезде энергия шығыны көп болады. Энергия шығыны 1 кг дене массасына: 1 - 5 жасар балалар үшін - 80 - 100; 13 - 16 жастағы жасөспірімдер үшін - 50 - 65; ал ересектер үшін 45 ккал.

Балалар мен жасөспірімдерде энергия шығыны көп болатындықтан оларды тамақтандыру үрдісіне ерекше көңіл бөлуді қажет етеді.

Балаларды рационалды тамақтандыру бала ағзасына тағамның жеткілікті мөлшерде түсуін қарастырып қана қоймай, сонымен қатар баланың асқазан- ішек жолдарының және зат алмасу процесінің дәрежесіне сәйкес келетін сапалық құрамын да қарастырады. Осыған байланысты әрбір жас мөлшеріне сәйкес тамақтанудың ерекше формуласы жасалады, ол зат алмаус ерекшеліктерін, физиолгиялық және биохимиялық пісіп-жетілу шегін игеру дәрежесін анықтайды.

Балалар мен жасөспірімді дұрыс тамақтандыру олардың денсаулығын нығайтып, дене және ой қабілетінің дамуына мүмкіндік береді, еңбек ету мен сабақ үлгеру қабілетін артырады. Егер тамақтану дұрыс ұйымдастырылмаса, тиімсіз, яғни жеткіліксіз болса, организмде метаболизм, зат алмасу бұзылып, оның айналадағы ортаның зиянды әсеріне және әртүрлі жұқпалы ауруларға қарсы тұрарлық қабілеті төмендейді. Балалардың тамақтануының үлкендерге қарағанда, едәуір айырмасы болады. Үлкендерге тамақ организмдегі тіршілік процестерін қолдану үшін, әртүрлі жұмыстарға жұмсалған күш қуатты қалпына келтіру үшін қажет болса, өсіп келе жатқан жас организмге тек өмірлік процестерді ғана қолдану үшін емес, сонымен бірге бүкіл организмнің өсу, даму, қалыптасу процесіне қажет.

Медико-биологиялық аспектілерге сәйкес емшектегі балаларды тамақтандыруда негізгі қоректік заттарды пайдалану нормасы жасалған . Бала алғаш туғанда оның жасын үш кезеңге бөледі: 0 - 3 айлық, 4 - 6 және 7 - 8 ай. Әрбір жас топтарына сәйкес ақуыз, май, көмірсу және энергия мөлшерінің ұсынылатын нормалары № 7 кестеде көрсетілген.

Бала алғаш туғанда ақуыз бен май құрамы тамақтандыру түріне байланысты белгілі бір қатынаста болу керек . Баланы табиғи қоректендіруде 3 айға дейін, 4 айдан 6 айға дейін және 7 айдан 12 айға дейін бұл қатынастар сәйкесінше 1:3; 1:2; 1:1, 7; 1:5 құрайды.

Жасөспірімдердің тамақ нәрлігі мен құрамы нормаға сай болуы керек. Бала немесе жасөспірім тәулігіне 80 - 100 гр нәруыз, 100 гр май, 380 гр көмірсу қорек ету керек. Нәруызды сүттен, дәнді - дақылдардан, еттен, көмірсуды нан, салат, картофельден, майлы заттарды май, жұмыртқа, сүттен, витаминдерді өсімдік және жануар майынан, минералды тұздар мен микроэлементтерді шай, шырын, компот және жеміс - жидек сияты заттардан алады. Осыған байланысты асхананың тамақтану тізімінде 2 - 6 жастағы балалардың тамақ құрамы 1 кг салмағына шаққанда 70 - 75 ккал, 11 - 15 жастағылардың ккал - сы 44 - 55, ал ересек балалардың тамақ құрамы 35 - 40 ккал болуы қажет. Біздің асханамыздағы апталық тама тізімін қарағанда, таңертенгілік ас 507 ккал, түскі ас 794 ккал, түстен кейінгі ас 545 ккал болады, яғни нормаға сай келеді деп есептеледі.

Көмірсулар энергияның басты көзі ретінде алғаш туған баланың тамақтану рационындағы калориясының 55 % - тін құрайды.

Балалардың тағамына минералды заттарды енгізу аса маңызды болып табылады, олар сүйек, бұлшық ет ұлпасы мен қан айналым және жүйке жүйесінің дұрыс дамуына аса қажет. Жаңа туған нәрестелерге ұсынылатын минералды заттың қажетті нормасы № 8 кестеде көрсетілген.

Витаминдер мен көптеп қамтамасыз ету өсіп келе жатқан ағзаның реактивті және метоболиттік үрдістеріне жақсы әсер етеді . Емшектегі балалар үшін қажетті витаминдердің ұсынылған нормасы № 9 кестеде көрсетілген.

Бала 1 жастан асқан соң асқазан - ішек жолдарының ас қорыту қабілеті ұлғаяды. 1 - 3 жас аралығындағы балалардың тағамдық заттарға қажеттілігі бұл кезде жоғары болады, дене салмағының өсуі жалғасып, бала белсенді көп қозғалатындықтан энергия шығыны ұлғаяды. Бір күндегі орташа энергия қажеттілігі 6452, 6 кДж құрайды. Ақуызға деген қажеттілік 1 кг дене салмағына 4 г. Жануар ақуызының үлесі рациондағы жалпы ақуыз мөлшерінің 60 - 70 % - тінен кем болмауы тиіс. Майдың есебінен ағзаның энергияға деген қажеттілігі 30 % қанағаттандырылады. Майды қолданудың тәуліктік мөлшері - 40-55 г, қанықпаған май қышқылы - 2-4 г кем емес, өсімдік майы - 5-10 г . Бір жастан үш жасқа дейінгі балалар үшін энергияның басты көзі көмірсулар болып табылады. Олардың үлесі энергетикалық құндылығына қарай 45 - 50% рационды сіңімді көмірсулар мен қатар (глюкоза, фруктоза, сахароза), сіңбейтін көмірсулар 5-10 г мөлшерде болу керек. Өсу процесі, бала ағзасының дамуы тез негізгі пластикалық заттар есебінен қамтамасыз етіліп қоймай, сонымен қатар көптеген минералды заттармен қамтылады. Олар: тәулігіне мг есебімен: кальций - 800; фосфор - 800; магний - 150; темір - 10. Көбінесе темір элементі жас ағзаға жеткіліксіз болып жатады. Ол тағам құрамында аз кездеседі. Сондай - ақ балалардың витаминге қажеттілігі олардың анатомиялық - физиологиялық ерекшеліктеріне байланысты. Бала ағзасы белгілі бір витаминді тұрақты түрде қажет етпейді және ол тамақтану рационында белгілі бір дәрежеде анықталады. Ағзаның негізгі витаминдерге тәуліктік қажеттілігі келесідей: А - 450 мкг; Е - 7 мг; Д - 10 мкг; В ₁ - 1 мкг; В ₆ - 100 мкг; РР - 10 мг; С - 15 мг.

Бұл жаста рационда ақуыздың, майдың және көмірсудың арақатынасы 1:1:4 - ке жуықтауы керек. Егер бала салмағы өсіп кетсе, май мен көмірсудың үлесін азайту керек (1:0, 8:3) .

3 жасар балалар күніне 4 рет тамақтану керек. Таңғы ас пен кешкі ас тәуліктік рациондағы калориялықтың 25 %, түскі ас -25-35 % екінді (полдник) ас - 15 % құрайды. Бесінші рет тамақтану кезінде 1 стакан сүт және айран ішуге болады.

Жаңа туған бабалар сияқты, мектеп жасына дейінге балаларды да дұрыс тамақтандыру өте маңызды.

Баланың туған күнінен бастап тамақтануына ұсынылатын белоктар, майлар, көмірсулар және энергиялары.

Кесте 1

Жасы

Тамақтандыру түрі

Белки г на 1кг массы тела ﴾ в том числе животные %отвсего белка ﴿

Жиры г на 1кг

Массы

тела

Углеводы

г на1кг

массы

тела

Энергетическая ценность на 1кг массы тела в день Кдж

Жасы: 0-3

Тамақтандыру түрі:

Табиғи

Жасанды (адап қоспалармен

Белки г на 1кг массы тела﴾в том числе животные %отвсего белка﴿: 2, 0 -25 100

Жиры г на 1кгМассытела: 6, 5

Углеводыг на1кгмассытела: 13

Энергетическая ценность на 1кг массы тела в день Кдж: 503

Жасы: 4-6

Тамақтандыру түрі: Табиғи

Белки г на 1кг массы тела﴾в том числе животные %отвсего белка﴿: 3, 5 100

Жиры г на 1кгМассытела: 6

Углеводыг на1кгмассытела: 13

Энергетическая ценность на 1кг массы тела в день Кдж: 503

Жасы:

Тамақтандыру түрі: Жасанды (неадап. Смесями

Белки г на 1кг массы тела﴾в том числе животные %отвсего белка﴿: 4, 0(100)

Жиры г на 1кгМассытела: 6

Углеводыг на1кгмассытела: 13

Энергетическая ценность на 1кг массы тела в день Кдж: 503

Жасы: 7-12

Тамақтандыру түрі: Жасанды (адап. продукты )

Белки г на 1кг массы тела﴾в том числе животные %отвсего белка﴿: 3, 5-4, 0 (80)

Жиры г на 1кгМассытела: 5

Углеводыг на1кгмассытела: 13

Энергетическая ценность на 1кг массы тела в день Кдж: 482

Кесте 2 - Балалардың бірінші жылдарында ұсынылатын витаминдер нормасы минералдық заттар

Бір күндегі минералды заттар, мг

0-29 күн*

1-3мес.

4- ай.

7-12ай

Бір күндегі минералды заттар, мг: Кальций

0-29 күн*: 240

1-3мес.: 500

4- ай.: 500

7-12ай: 600

Бір күндегі минералды заттар, мг: Фосфор

0-29 күн*: 120

1-3мес.: 400

4- ай.: 400

7-12ай: 500

Бір күндегі минералды заттар, мг: Магний

0-29 күн*: 50

1-3мес.: 60

4- ай.: 60

7-12ай: 70

Бір күндегі минералды заттар, мг: Темір **

0-29 күн*: 1, 5

1-3мес.: 5

4- ай.: 7

7-12ай: 10

* Табиғи тамақтандыру жағдайында

** 10 % темір енгізілген жағдайда

Баларадың бірінші жылдарында ұсынылатын витаминдер нормасы

Бір күндік витамин

0-3 мес

4-6 мес

7-12 мес

Бір күндік витамин: В ₁ , мг

0-3 мес: 03

4-6 мес: 04

7-12 мес: 05

Бір күндік витамин: В ₂ , мг

0-3 мес: 04

4-6 мес: 05

7-12 мес: 06

Бір күндік витамин: В ₆ , мг

0-3 мес: 04

4-6 мес: 05

7-12 мес: 06

Бір күндік витамин: В ₁₂ , мкг

0-3 мес: 03

4-6 мес: 04

7-12 мес: 05

Бір күндік витамин: В _с , мкг

0-3 мес: 03

4-6 мес: 04

7-12 мес: 05

Бір күндік витамин: РР, ниацинды экв. мг

0-3 мес: 5

4-6 мес: 6

7-12 мес: 7

Бір күндік витамин: С, мг

0-3 мес: 30

4-6 мес: 35

7-12 мес: 40

Бір күндік витамин: А, ретинолды экв. мкг

0-3 мес: 400

4-6 мес: 400

7-12 мес: 400

Бір күндік витамин: Е, м. е

0-3 мес: 5

4-6 мес: 5

7-12 мес: 6

Бір күндік витамин: Д, м. е

0-3 мес: 400

4-6 мес: 400

7-12 мес: 400

Кесте 3 - Балалар мен жасөспірімдердің ақуыз, көмірсу, май энергиясының тәуліктік қабылдау нормасы

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

Ұқсас жұмыстар

Баланы тамақтандыру

Қазақстан Республикасындағы балалардың тамақтануы жөніндегі ұлттық стратегия

Шала туылған балалардың күтімі

Балаларды тамақтандыру туралы қысқаша түсінік

Тамақтану тәртібі және оның ережелері

Баланың нормадағы қан көрсеткіштері

Ерте жастағы балаларда ас қорыту мен тамақтанудың созылмалы бұзылыстары. Дистрофия. Гипотрофия. Паратрофия

Спортпен айналысатын адамдардың тамақтану ерекшелігі

Балалардағы АИТВ- инфекциясы және ЖИТС-ты диагностикалау және емдеу

Асханадағы кондитер өнімдерін дайындау

Пәндер

Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат

Қосымша

Email: info@stud.kz