Экономика теориясының қоғамда дамуындағы рөлі мен орны, оның пәні мен әдістері

Жоспар
Кіріспе

1. Экономика теориясының пәні мен әдістері.
2. Негізгі экономикалық заңдары.
3. Экономикалық теорияның дамуы және қалыптасу кезеңдері.
4. Экономикалық саясат және оның мақсаттары.

Экономикалық көзқарастардың басталуы өзінің терең ежелгі заманнан бастау алады. Алғашқы адамдарда өмірлік игіліктер тұтыныстары мен өндірушімен байланысты қарым-қатынастар, алмасу және бөлісу туралы белгілі бір түсініктер болған. Ежелгі адамдар экономиканы құрайтын құбылыстар туралы ойлап және бұл ойлар әр түрлі парыз бен тәртіп ережелер түрінде бекітіліп рәсімделген. Бұл туралы біздің заманымызға дейін жеткен египет папирустары ежелгі индусдар – Веды, заң шатшасы Хаммурапи айтады.. Бұл тек әлі ғылым емес. Бұл тек қана оның ұрығы.
Экономика туралы ғылым (адамның табиғат пен қоғам жайындағы білім ретінде) тек қана құл иеленушілік қоғам заманында шықты.
Экономика туралы алғашқы көрінісін Ксенофонд (445-355 жж.б.з.д) , Платон, Аристотель (384-322 жж.б.з.д) және басқа да ежелгі ойшылдардың еңбектерінде кездестіре аламыз. Ксенофонд басқару басшылығын үй шаруашылымен біріктіріп, үй шаруашылық экономикасын басқару өнері деп атаған (грек- үй, шаруашылық; номос-ғылым). Аристотель шаруашылық қызметтің 2 түрін ажыратқан: үнемдеу және хремастика (хрема- дүние- мүлік, иелену; ақша байлығын пайда қылу өнері), ол тауар айырбастау тепе-теңдік негізінде не жатқандығын анықтауға ұмтылды ( ой-пікірлер таласы қазіргі уақытқа дейін бар- баға құрылуындағы пайдалылық пен бағалылығы еңбек шығыныңдағы рөль ара-қатынастары).
Орталықтандырылған мемлекеттердің жалпы ұлттық мемлекеттерде шаруашылықты басқару мәселесінің пайда болуынан, экономиканың мағынасы «саяси экономика» болып өзгерді (полис- мемлекет; ойкос – үй шаруашылық, номос – заң). «Саяси экономика» терминың француз экономисты Антуан Моникретьен (1575-1622) «Трактат политической экономии для короля и королевы»(1615) атты өзінің еңбегінде бірінші рет қолданған. Экономика теориясынің пәні қоғамның шектеулі дамуынан өзгерген. Бірінші экономикалық оқу меркантилизм болды (16-18 ғ.)

Экономикалық теорияның даму кезеңдері.
1. Меркантилизм (итал. merkante – сатушы, )- (Томас Мен, А.Монкретьен, Петр(1672-1725) И.И. Посошков) - кірісі болатын, өріс айналымын оқытады. Нәтижесінде байлық сырттай сауда да жиналады.
Политиканың басты міндеті мемлекетке үлкен көлемдегі алтын мен күмісті тарту (монетаризм-money- ақша), теңіз көпестерін тарту үшін саудагерлер алаңы салынды. Ақшаларды ұстап қалу мақсатында оларды шетелге тасуға қатаң тыйым салынған., шетелдік көпестер жергілікті өнімдерді жұмсауға міндетті болды.
Екінші кезеңде (7-18 ғ.) кейінгі мерканталисттер ақшаны шығаруға рұқсат етіп, өнеркәсіп тауарларды ұлғайтуға ұсынып, шетелдік тауарларды жоғары баж салығымен, ұлттық экономика жақтау, және т.б. жүзеге асырылатын – қолдаушылық. Меркантилизм қазіргі заманда экономикада тауарлар емес, өндіріс капитал басым болғанда өзін құртты.

Пән: Экономика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

Экономика теориясының қоғамда дамуындағы рөлі мен орны,
оның пәні мен әдістері.

1. Экономика теориясының пәні мен әдістері.
2. Негізгі экономикалық заңдары.
3. Экономикалық теорияның дамуы және қалыптасу кезеңдері.
4. Экономикалық саясат және оның мақсаттары.

Экономикалық көзқарастардың басталуы өзінің терең ежелгі заманнан бастау алады. Алғашқы адамдарда өмірлік игіліктер тұтыныстары мен өндірушімен байланысты қарым-қатынастар, алмасу және бөлісу туралы белгілі бір түсініктер болған. Ежелгі адамдар экономиканы құрайтын құбылыстар туралы ойлап және бұл ойлар әр түрлі парыз бен тәртіп ережелер түрінде бекітіліп рәсімделген. Бұл туралы біздің заманымызға дейін жеткен египет папирустары ежелгі индусдар - Веды, заң шатшасы Хаммурапи айтады.. Бұл тек әлі ғылым емес. Бұл тек қана оның ұрығы.
Экономика туралы ғылым (адамның табиғат пен қоғам жайындағы білім ретінде) тек қана құл иеленушілік қоғам заманында шықты.
Экономика туралы алғашқы көрінісін Ксенофонд (445-355 жж.б.з.д) , Платон, Аристотель (384-322 жж.б.з.д) және басқа да ежелгі ойшылдардың еңбектерінде кездестіре аламыз. Ксенофонд басқару басшылығын үй шаруашылымен біріктіріп, үй шаруашылық экономикасын басқару өнері деп атаған (грек- үй, шаруашылық; номос-ғылым). Аристотель шаруашылық қызметтің 2 түрін ажыратқан: үнемдеу және хремастика (хрема- дүние- мүлік, иелену; ақша байлығын пайда қылу өнері), ол тауар айырбастау тепе-теңдік негізінде не жатқандығын анықтауға ұмтылды ( ой-пікірлер таласы қазіргі уақытқа дейін бар- баға құрылуындағы пайдалылық пен бағалылығы еңбек шығыныңдағы рөль ара-қатынастары).
Орталықтандырылған мемлекеттердің жалпы ұлттық мемлекеттерде шаруашылықты басқару мәселесінің пайда болуынан, экономиканың мағынасы саяси экономика болып өзгерді (полис- мемлекет; ойкос - үй шаруашылық, номос - заң). Саяси экономика терминың француз экономисты Антуан Моникретьен (1575-1622) Трактат политической экономии для короля и королевы(1615) атты өзінің еңбегінде бірінші рет қолданған. Экономика теориясынің пәні қоғамның шектеулі дамуынан өзгерген. Бірінші экономикалық оқу меркантилизм болды (16-18 ғ.)

Экономикалық теорияның даму кезеңдері.
1. Меркантилизм (итал. merkante - сатушы, )- (Томас Мен, А.Монкретьен, Петр(1672-1725) И.И. Посошков) - кірісі болатын, өріс айналымын оқытады. Нәтижесінде байлық сырттай сауда да жиналады.
Политиканың басты міндеті мемлекетке үлкен көлемдегі алтын мен күмісті тарту (монетаризм-money- ақша), теңіз көпестерін тарту үшін саудагерлер алаңы салынды. Ақшаларды ұстап қалу мақсатында оларды шетелге тасуға қатаң тыйым салынған., шетелдік көпестер жергілікті өнімдерді жұмсауға міндетті болды.
Екінші кезеңде (7-18 ғ.) кейінгі мерканталисттер ақшаны шығаруға рұқсат етіп, өнеркәсіп тауарларды ұлғайтуға ұсынып, шетелдік тауарларды жоғары баж салығымен, ұлттық экономика жақтау, және т.б. жүзеге асырылатын - қолдаушылық. Меркантилизм қазіргі заманда экономикада тауарлар емес, өндіріс капитал басым болғанда өзін құртты.
2. Физиократизм ( грек. Physis- табиғат, kratos- билік)- 18 ғасырда теория Францияда тұжырымдалды , Франсуа Кенэ (1694-1774), Анн Тюрго, Дюпон де Немур өндіріс өрісін зерттеген, бірақ өңдірісте тек ауыл шаруашылығын ғана түсініп, өнеркәсіб еңбегің мүлдем ескермеді, олардың қателіктері осында болды. Ғалымдар зерттеудің түпнұсқа байлығын айналу өрісінен өндіру өрісіне ауыстырып, байлық тасымалдаушылар ақшаны емес тауарларды санай бастаған.
3. Классикалық саяси экономика - 18 ғасыр, Уильям Петти (1623-1687), Адам Смит (1723-1790) Давид Риккардо (1772-1823), Буагильбер өндіру өрісін зерттеді, барлық тауардың бағалық өлшемі мен негізі - еңбек болып табылады. Дәлел бойынша экономика нарықпен реттеліп және өзінің жеке заңдары болуы қажет (елеусіз қол), олар біздің түсінігімізге тәуелсіз және әділ өмір сүреді. Қоғамның барлық топтардың табыстарының қайнар көзі анықталды: кәсіпкерлердің, банкирлердің, жұмысшалардың сатушылардың.
ІІ ғасырдың басының екінші жартысында 19 ғасырдағы саяси экономика 2 тармаққа ажырады: марксизм және маржинализм.
4. Марксизм ( Карл Маркс (1818-1883), Ф. Энгельс, В.И. Ленин, Г.В. Плеханов ). Зерттеу пәні - капиталистттің экономикалық заңдары, барлық экономикалық құбылыстарының талдауына таптық жақындайды. К.Маркс эксплуатация пролетариат жолымен жететін, қосымша құн теориясын дамытып, теория өндірісін жақсартты.

К.Маркстің ғылыми жетістіктері:
1. Маркстің экономикада оқуы классикалық саяси экономиканың шыңы болып табыды.
2. Олармен құрылған экономикалық оқу классикалық неміс философиясы (Гегель, Фейербах), классикалық ағылшын саяси экономикасы (А.Смит, Д. Рикардо), утопиялық француз социализмі (Сен-Симон, Фурье) құрылды.
3. Оның әлеуметтік-экономикалық формациялар туралы оқуы және олардың ауысу себептерін ретсіз деректер бойынша емес, нақты адамзат тарихын логикалық жүйе түрінде қарауға мүмкіндік берді.
4. Бірінші рет тарихта экономикалық ғылыми капитализм фрагментті түрде зерттелмей, бірыңғай заңдар жүйесі және дәреже бойынша зерттеу, оған:
* Еңбектің екі жақты мінезін ашу (нақты және дерексіз);
* Тауардың үйлеспеушілігін анықтау (айырбас және тұтыну құны арасында);
* Қосымша құн туралы оқуын дамыту;
* Жалдамалы еңбектің мәні және капиалисттік эксплуатация;
* Орташа табыстың, жалақының, рента және процент теориясын дамыту;
* Өңдіріс пен кризис теорияларын өңдеу;

5. Маржинализм (фр.marginal- шекті), (Карл Менгер, Уильям Джевонс, Леон Вальрос)- шектеулі ресурстарды бөлу үшін айрықша тиімді тәсілдер іздестіріп қаралуда және шаруашылықты тиімді жүргізу, кең мөлшердегі микроэкономикалық анализді қолдану, шектеулі тиімді теориялар құру.

Мөлшерлі пайдалылық теориясы сол немесе басқа да игіліктің бағалық мөлшері маңызды сәйкестендіру қажеттілік деңгейінен шығарылған кезде жасалынады. Сонымен бірге әрбір келесі бірлік игілік өткендігінен қарағанда пайдасы кем болып саналады.

6. Жаңа классикалық теориясы- 90- жылдары (Д.Кларк, Альфред (1842-1924), Артур Пигу), зерттеу нысаны тәртіп және субъективті түрткі экономикалық адам болып табылады, өзінің қызығушылығын жетекшілендіреді: барынша көбейтілген табыс және ықшамдану шығыны (микроэкономикалық тәсіл), таза экономикалық зерттеу пәні оның ұйымдасқан қоғамдық нысанға теуелсіз.
Жаңа экономикалық теориялар қабулетсіздігіне реакция кризис себептері туралы сұрақтарға жауап береді жәнеэкономиканың тұрақтылық жолында кейншілдік пайда болады.

7. Кейнсшілдік - 20 ғ. Дж.Кейнс (1883-1946), талдау пәні - толығымен халықтық шаруашылық. Нарықтық реттеу экономиканы тұрақсыз қылады , сондықтан мемлекет араласуы қажет. Джон Мейнард Кейс - ағылшын экономисті, мемлекет қайраткері. Кейнс Жалпы жұмысбастылық, процент немесе ақша (1936ж.) еңбегінде нарық экономикасында толық жұмысбастылыққа автоматты түрде жүйелеуші механизм жоқ деп көрсеткен. Мемлекет өндіріс пен жұмысбастылықты кеңейтіп, белсенді инвестициялық саясат өткізу үшін шығын көлемін кеңейту қажет.
Кейнстің ойы бойынша макроэкономикалық көрсеткіштер мемлекеттік тәртіпке ұлттық табыс, біріккен ұсыныстар, біріккен сұраныс, жұмысбастылық ,жинақ және инвестиция тиіс. Кейнсаның ойынша экономиканы кризистан шығару үшін негізгі қабілетті фактор жиынтық сұранысы болып табылады.

8. Институттық - әлеуметтік бағыт - институционализм, 20 ғасырдың 50 жылдары (Торстейн Веблен, У.Митчел, М. Вебер, В. Зомарт, Джон Гэлбрейт). Экономикалық дамудың сипатын нарық емес, барлық экономикалық университеттер жүйесі анықтайды, ал нарық олардың тек бір бөлшегі ғана. Теорияшылдар өндірген армандағы қоғамда әлеуметтік бағдарламалар, индикативті жоспарлау және басқа да мемлекет араласатын формалар болуы қажет.
Кез келген ғылымның өзінің пәні болады, яғни өзінің басты зерттеу тақырыбы. Экономика теориясында назар аударылатыны- шаруашылық, өндірістік қоғамдық ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.