Емдік балшықтар және емдеу әдістері. Суық және ыстық басып емдеу әдістері
І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім
2.1Компресс қою техникасы.
2.2Физиотерапия
2.3 Шипалы балшықтармен емдеу
2.4 Парафинмен емдеу
ІІІ. Қорытынды
ІV. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
ІІ. Негізгі бөлім
2.1Компресс қою техникасы.
2.2Физиотерапия
2.3 Шипалы балшықтармен емдеу
2.4 Парафинмен емдеу
ІІІ. Қорытынды
ІV. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Жылулық процедурасын кез келген жағдайда және өте оңай іске асыратын әдіс – ол компресс қою. Организмді жылытатын компресс барлық ағзалардағы қан тамырларын біркелкі, ұзақ уақытқа кеңейтеді. Зат алмасу процесіне ферменттердің әсері жақсарады, фагоцитоз құбылысы артады, сұйықтардың жиналуы, тіндерге сіңуі бәсеңдейді. Компресстің организмді тыныштандыратын, керексіз сұйықтарды сіңдңретін, ауырсынғандықты басатын организмге тиімді әсерлері бар.
Компресстің бірнеше түрлері бар: ыстық, жылытатын, суық, спиртті, приснецепт, скипидарлы және термокомпресстер. Сондай –ақ қарапайым және қоздырғыш болып та жіктеледі.
Компресс 4 қабаттан тұрады:
сіңіргіш-сорғыш қабаты;
ылғалдылықты өткізбейтін қабат;
жылулықты сақтайтын қабат;
бекіту қабаты.
Ыстық компрессті қою үшін тығыз бұлдан алынған материалды бірнеше қабаттап, температурасы 70-80ºС сумен ылғалдап аздап сығады да, малдың терісінің сыртынан күні бұрын дайындалған жеріне орналастырады. Сыртынан саңылаулы резинкамен жабады. Оның сыртынан жылы затпен орап бекітеді. Ыстық компрессті 30 минутқа дейін ұстауға болады.
Тері қабынғанда, шихан, сыздауық, қотыр, ісік пайда болғанда қолдануға болмайды.
Жылытатын компрессте бірінші сіңіргіш қабаты жылы сумен ылғалданып, оның сыртынан су өткізбейтін қабатпен (клеенка, целлофан, хлорвинилді пленка және т.б.) жабады да, оның сыртынан жабылған жылуды ұстап тұратын қабатты бинтпен бекітеді. Бұл компресстің түрі жітілеу және созылмалы қабыну процестерінде қолданылады. Компрессті 5-7 сағат сайын ауыстыра отырып, күніне 2-3 рет қоюға болады. Процедура біткеннен кейін оның орнын құрғақ материалмен сүртіп кептіреді.
Кейбір созылмалы ауруларда приснецепті компресс қолданылады. Оның жылулық компресстен айырмашылығы онда су өткізбейтін қабат жоқ. Сондықтан жылу денеге өте жәй тарайды.
Бұл компресстерді де тері ауруларында қолдануға болмайды.
Спиртті компресс те жылулық компрессіне ұқсас. Тек оның сіңіргіш қабаты 30-80º спиртпен немесе арақпен ылғалданып, 5-7 сағатқа қойылады.
Суық компрессті қою үшін күні бұрын дайындалған бірнеше материалдарды мұзды сумен ылғалдап, ауырған жерге әрбір 5 минут сайын ауыстыра отырып басады. Мұндай компресс жіті қабыну процестерінде, қан аққанда қолданылады.
Іріңді өлі еттенген процестерде, абсцесс, флегмоналарда қолданбайды.
Скипидарлы компресстің тітіркендіру, көңілді басқа жаққа аудару қасиеттері тыныс алу жүйесінің ауруларын емдегенде жақсы нәтиже береді. Бірақта бүйректер мен қуықтың ауруларында кері әсер етеді.
Компресстің бірнеше түрлері бар: ыстық, жылытатын, суық, спиртті, приснецепт, скипидарлы және термокомпресстер. Сондай –ақ қарапайым және қоздырғыш болып та жіктеледі.
Компресс 4 қабаттан тұрады:
сіңіргіш-сорғыш қабаты;
ылғалдылықты өткізбейтін қабат;
жылулықты сақтайтын қабат;
бекіту қабаты.
Ыстық компрессті қою үшін тығыз бұлдан алынған материалды бірнеше қабаттап, температурасы 70-80ºС сумен ылғалдап аздап сығады да, малдың терісінің сыртынан күні бұрын дайындалған жеріне орналастырады. Сыртынан саңылаулы резинкамен жабады. Оның сыртынан жылы затпен орап бекітеді. Ыстық компрессті 30 минутқа дейін ұстауға болады.
Тері қабынғанда, шихан, сыздауық, қотыр, ісік пайда болғанда қолдануға болмайды.
Жылытатын компрессте бірінші сіңіргіш қабаты жылы сумен ылғалданып, оның сыртынан су өткізбейтін қабатпен (клеенка, целлофан, хлорвинилді пленка және т.б.) жабады да, оның сыртынан жабылған жылуды ұстап тұратын қабатты бинтпен бекітеді. Бұл компресстің түрі жітілеу және созылмалы қабыну процестерінде қолданылады. Компрессті 5-7 сағат сайын ауыстыра отырып, күніне 2-3 рет қоюға болады. Процедура біткеннен кейін оның орнын құрғақ материалмен сүртіп кептіреді.
Кейбір созылмалы ауруларда приснецепті компресс қолданылады. Оның жылулық компресстен айырмашылығы онда су өткізбейтін қабат жоқ. Сондықтан жылу денеге өте жәй тарайды.
Бұл компресстерді де тері ауруларында қолдануға болмайды.
Спиртті компресс те жылулық компрессіне ұқсас. Тек оның сіңіргіш қабаты 30-80º спиртпен немесе арақпен ылғалданып, 5-7 сағатқа қойылады.
Суық компрессті қою үшін күні бұрын дайындалған бірнеше материалдарды мұзды сумен ылғалдап, ауырған жерге әрбір 5 минут сайын ауыстыра отырып басады. Мұндай компресс жіті қабыну процестерінде, қан аққанда қолданылады.
Іріңді өлі еттенген процестерде, абсцесс, флегмоналарда қолданбайды.
Скипидарлы компресстің тітіркендіру, көңілді басқа жаққа аудару қасиеттері тыныс алу жүйесінің ауруларын емдегенде жақсы нәтиже береді. Бірақта бүйректер мен қуықтың ауруларында кері әсер етеді.
1. Қожанов К.Н. Терапевтикалық техника малдәрігерлік тәжірибеде. Оқу құралы. Алматы. 2013. - 150 бет.
2. Ильясов Б.К.,Ильясов А.Б. «Алғашқы ветеринариялық жәрдем» 2011 ж
3. Медведев И.Д. Физические методы лечения животных. – Колос.
4. Интернет желісі
2. Ильясов Б.К.,Ильясов А.Б. «Алғашқы ветеринариялық жәрдем» 2011 ж
3. Медведев И.Д. Физические методы лечения животных. – Колос.
4. Интернет желісі
Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым Министрлігі
Семей қаласының Шәкәрім атындағы Мемлекеттік Университеті.
БӨЖ
Тақырыбы: 1) Суық және ыстық басып емдеу әдістері
2)Емдік балшықтар және емдеу әдістері
Орындаған: Онгарова Д.Б
Тобы: ВС-303
Тексерген:Ахметжанов О. Н.
Семей 2015ж
Жоспар:
І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім
2.1Компресс қою техникасы.
2.2Физиотерапия
2.3 Шипалы балшықтармен емдеу
2.4 Парафинмен емдеу
ІІІ. Қорытынды
ІV. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Компресс қою техникасы.
Жылулық процедурасын кез келген жағдайда және өте оңай іске асыратын әдіс - ол компресс қою. Организмді жылытатын компресс барлық ағзалардағы қан тамырларын біркелкі, ұзақ уақытқа кеңейтеді. Зат алмасу процесіне ферменттердің әсері жақсарады, фагоцитоз құбылысы артады, сұйықтардың жиналуы, тіндерге сіңуі бәсеңдейді. Компресстің организмді тыныштандыратын, керексіз сұйықтарды сіңдңретін, ауырсынғандықты басатын организмге тиімді әсерлері бар.
Компресстің бірнеше түрлері бар: ыстық, жылытатын, суық, спиртті, приснецепт, скипидарлы және термокомпресстер. Сондай - ақ қарапайым және қоздырғыш болып та жіктеледі.
Компресс 4 қабаттан тұрады:
сіңіргіш-сорғыш қабаты;
ылғалдылықты өткізбейтін қабат;
жылулықты сақтайтын қабат;
бекіту қабаты.
Ыстық компрессті қою үшін тығыз бұлдан алынған материалды бірнеше қабаттап, температурасы 70-80ºС сумен ылғалдап аздап сығады да, малдың терісінің сыртынан күні бұрын дайындалған жеріне орналастырады. Сыртынан саңылаулы резинкамен жабады. Оның сыртынан жылы затпен орап бекітеді. Ыстық компрессті 30 минутқа дейін ұстауға болады.
Тері қабынғанда, шихан, сыздауық, қотыр, ісік пайда болғанда қолдануға болмайды.
Жылытатын компрессте бірінші сіңіргіш қабаты жылы сумен ылғалданып, оның сыртынан су өткізбейтін қабатпен (клеенка, целлофан, хлорвинилді пленка және т.б.) жабады да, оның сыртынан жабылған жылуды ұстап тұратын қабатты бинтпен бекітеді. Бұл компресстің түрі жітілеу және созылмалы қабыну процестерінде қолданылады. Компрессті 5-7 сағат сайын ауыстыра отырып, күніне 2-3 рет қоюға болады. Процедура біткеннен кейін оның орнын құрғақ материалмен сүртіп кептіреді.
Кейбір созылмалы ауруларда приснецепті компресс қолданылады. Оның жылулық компресстен айырмашылығы онда су өткізбейтін қабат жоқ. Сондықтан жылу денеге өте жәй тарайды.
Бұл компресстерді де тері ауруларында қолдануға болмайды.
Спиртті компресс те жылулық компрессіне ұқсас. Тек оның сіңіргіш қабаты 30-80º спиртпен немесе арақпен ылғалданып, 5-7 сағатқа қойылады.
Суық компрессті қою үшін күні бұрын дайындалған бірнеше материалдарды мұзды сумен ылғалдап, ауырған жерге әрбір 5 минут сайын ауыстыра отырып басады. Мұндай компресс жіті қабыну процестерінде, қан аққанда қолданылады.
Іріңді өлі еттенген процестерде, абсцесс, флегмоналарда қолданбайды.
Скипидарлы компресстің тітіркендіру, көңілді басқа жаққа аудару қасиеттері тыныс алу жүйесінің ауруларын емдегенде жақсы нәтиже береді. Бірақта бүйректер мен қуықтың ауруларында кері әсер етеді.
Термокомпресстер сірке қышқылды натрий тұздарының ерітіндісімен толтырылған резинка қапшықтан тұрады. Қайнап тұрған суға салғанда тұз ериді де, ал суытқанда кері жүретін реакцияның әсерінен 6-8 сағаттай жылу бөлінеді. Міне, осы қасиеті малдәрігерлік тәжірибеде ауру малдарды емдеу үшін пайдаланылады.
Физиотерапия
Физиотерапия - (гр. physis - табиғат; therapeia - емдеу) организмге сыртқы ортаның кейбір табиғи күштерінің немесе қолдан жасалған физикалық факторлардың әсерлерін ауруларды емдеу және олардан сақтандыру үшін қолдану әдістерін оқытатын ілім.
Табиғи физикалық факторларды ем ретінде қолдану өте ерте кезде қолға алына бастаған. Бірақ ол кезде емдеу әдістеріне ғылыми негіз қаланбаған. Ол факторлардың негізін түсініп, ғылыми тұрғыдан дәлелдеп қолдану біздің эрамыздың XVII ғасырынан басталады. Ал физиотерапия жеке пән болып оқу орындарында XX ғасырдан бастап оқытыла бастады.
Малдәрігерлік тәжірибеде физикалық факторларды мал ауруларын емдеу және олардан сақтандыру шаралары ретінде қолдану туралы деректер XX ғасырдың 30-шы жылдарында жарыққа шықты.
Физикалық факторларды пайдаланудың негізі:
* физикалық факторлар мал организміне терінің және кілегей қабықтардың рецепторлары арқылы әсер етеді;
* кез келген физикалық факторларда энергияның қоры болады, ол мал организміне беріледі;
* энергия организмге сіңірілгенде тітіркену пайда болып, рефлекс құбылысы іске қосылады.
Физикалық емдеу әдісін таңдап алу аурудың жағдайына байланысты жүргізіледі.
Малдәрігерлік тәжірибеде жиі қолданылатын әдістер:
* ыстықтық-суықтықпен емдеу;
* сумен, шипалы балшықпен, шымтезекпен, парафинмен, озокеритпен, құммен және басқа да механикалық әдістермен емдеу;
* электр тоғымен емдеу;
* жарық сәулесімен емдеу.
Ауруларды емдеуде ыстықтық пен суықтықты пайдалану өте көп тараған, ертеден келе жатқан әдістердің қатарына жатады. Бұл әдістің негізгі мақсаты - мал организмінде олар ауырған кезде болатын ауытқуларды қалпына келтіру.
Ыстықтық-суықтық ең бірінші кезекте терінің рецепторларына әсер етеді де, ол әсер шартты және шартсыз рефлекстер арқылы барлық организмге тарайды. Мал организмінің сыртқы ортаның ерекшеліктеріне бейімделуіне жағдай туғызады.
Емдік ретінде су мен жылулықтың табиғи және жасанды түрлерін пайдаланады. Суды пар, мұз, қар ретінде де қолдануға болады. Міне сондықтан да, сумен емдеу әртүрлі температурадағы суды емдік ретінде пайдалану әдісі. Кей кезде бұл әдіс механикалық және химиялық тітіркендіру әдістерімен қабаттаса жүргізілгенде жоғарғы нәтиже алуға болады.
Сумен және жылулықпен емдеудің биологиялық негізі:
:: жылулықты рефлекс арылы реттеу;
:: терінің рецепторларына және тері астына жиналатын экссудат, транссудаттардың таралуына оң әсер ету арқылы ісікті болдырмау;
:: жүрек-қан тамырлары жүйесінің қызметтеріне оң әсер ету: суықтықты жүрек тұсына басқанда жүрек сирек және күштірек соғады, ал жылулық керісінше әсер етеді;
:: жүйке жұмысына оң әсер етеді: аз уақыт әсер еткенде оны қоздырады; көбірек әсер еткенде, керісінше, әлсіретеді. Судың жергілікті жансыздандыру әсері осыған байланысты;
:: бұлшық еттерге әсері: аз уақыт әсер еткенде бұлшық еттердің жирылуы күшейеді, көбірек әсер еткенде әлсірейді. Невралгиялық шаншуларда ыстықтық пен суықтықты қолданғанда судың осы әсеріне сүйенеді;
:: қанның құрамына әсері: қан элементерінің саны иен гемоглобиннің мөлшері көбейеді; жылулықтың әсерінен қарсы денелер жақсы түзіледі, ал суықтық оны әлсіретеді;
:: тыныс алу жолдарына әсері: суықтық аз уақыт әсер еткенде дем алу сирек және толық болады. Ал жылулықпен әсер еткенде дем алу жиі және үстіртін болады;
:: зат алмасу процесіне әсері: суықтықпен қалыпты жағдайда әсер еткенде организмде химиялық энергияның түзілуі жақсарады, ал жылулықта - әлсірейді;
:: тер мен зәр шығаруға әсері: тер су ваннасында 40º, су буында одан жоғарырақта, жарықта 50-60º, құрғақ ауада 60-70º болғанда жақсы шығады. Температура бұл көрсеткіштерден жоғары болғанда тердің шығуы азаяды. Ыстықтық пен суықтықтың әсерлерінен зәр шығару уақытша молаяды.
Ыстықтық пен суықтықты төмендегідей жағдайларда қолдануға болады.
Суықтық процедураларын:
әртүрлі қабыну процестерінде: жіті және іріңді түрлерінен басқа;
бұлшық еттердің жирылуын күшейту үшін;
зат алмасуын жақсарту үшін;
қан тамырларының өзегін тарылту үшін;
капиллярлардан аққан қанды тоқтату үшін.
Жылулық процедураларын:
# қабыну процесінде түзілетін зиянды, токсикалық заттарды таратып, сіңіру үшін;
# іріңді процестердің жетілуін жылдамдату үшін;
# жарақаттанған тіндердің жазылу процесін жақсарту үшін;
# тер шығару үшін;
# бүйректердің жұмысын реттеу үшін;
# жергілікті қан мен лимфаның айналысын жылдамдату үшін.
# Жылулық және суықтық процедураларын төмендегідей жағдайларда қолдануға болмайды.
# Суықтықты:
# жедел іріңді процестерде;
# өлі тіндер пайда бола бастағанда;
# қан азайғанда.
# Жылулықты:
# қатерлі ісіктерде;
# қан аққан кезде; аневризмдерде;
# жүректің орны толтырылмайтын жеткіліксіздіктерінде.
Жергілікті ванна малдың аяқтарына, емшектеріне қолданылады.
* Душтар денеге температуралық және механикалық әсер етеді. Олардың судың температурасына байланысты бірнеше түрлері бар: суық (16-23º), индиферентті (28-33º), жылы (33-40º), ыстық (40º-тан жоғары). Душтағы судың қысыма байланысты: төменгі қысымды (0,3-1 атм.), орташа қысымды ( 1,5-2 атм.) және жоғарғы қысымды (3-4 атм.) болып бөлінеді. Душтағы судың шашыратылу түрлеріне байланысты: жаңбырлатқыш, циркулды, шанышқылайтын, шаңды, жоғары бағытталған, жылулықты реттейтін душтар бар. Кейбір душтар оларды ұсынған авторлардың аттарымен аталады. Мысалы, малдәрігерлік тәжірибеде Шарко - шапшып ағатын, Шотланд - желпіп шашырататын душтар қолданылады.
* Малдың денесін сергітіп, организмнің тонусын жоғарылату үшін шомылдыру әдістерін қолданады;
* Жоғарыда айтылып кеткен вапоризация әдісі;
* Құрғақ жылулық пен салқындату процедуралары қолданылады. Ол үшін әртүрлі фендер және электр қыздырғыштары пайдаланылады. Әртүрлі фендер ылғалды экземада, үсікте, жатыр ауруларында және ісіктерде пайдаланылады. Электрогрелкаларды плевраның, өкпелердің, бұлшық еттердің, буындардың қабынуларында қолдануға болады.
Жылытқыштар.
Малдәрігерлік тәжірибеде мал ауруларын жылумен емдеу үшін қолданылатын жылытқыштардың екі түрі бар:
1)электрлі жылытқыштар
2)резиналы жылытқыштар.
Электрлі жылытқыштар резинамен қабаттаса жасалған материалдан тұратын қапшық. Олардың қабырғасының арасына электр спиралі орналастырылған. Электр тоғын реттейтін аспабы бар жылытқыш малдың денесіне бинтпен бекітіледі. Процедураның ұзақтығы 5-7 сағат. Қолдануға өте қолайлы. Жүйке жүйесінің, тыныс алу ағзаларының ауруларын, қабыну процестерін емдеу үшін қолданылады.
Тік ішекті, жыныс жолдарын қыздыру үшін қолданылатын С.Г.Меликсетян ұсынған жылытқыш бар. Оның ұзындығы 30 см, диаметрі 12 см ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Семей қаласының Шәкәрім атындағы Мемлекеттік Университеті.
БӨЖ
Тақырыбы: 1) Суық және ыстық басып емдеу әдістері
2)Емдік балшықтар және емдеу әдістері
Орындаған: Онгарова Д.Б
Тобы: ВС-303
Тексерген:Ахметжанов О. Н.
Семей 2015ж
Жоспар:
І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім
2.1Компресс қою техникасы.
2.2Физиотерапия
2.3 Шипалы балшықтармен емдеу
2.4 Парафинмен емдеу
ІІІ. Қорытынды
ІV. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Компресс қою техникасы.
Жылулық процедурасын кез келген жағдайда және өте оңай іске асыратын әдіс - ол компресс қою. Организмді жылытатын компресс барлық ағзалардағы қан тамырларын біркелкі, ұзақ уақытқа кеңейтеді. Зат алмасу процесіне ферменттердің әсері жақсарады, фагоцитоз құбылысы артады, сұйықтардың жиналуы, тіндерге сіңуі бәсеңдейді. Компресстің организмді тыныштандыратын, керексіз сұйықтарды сіңдңретін, ауырсынғандықты басатын организмге тиімді әсерлері бар.
Компресстің бірнеше түрлері бар: ыстық, жылытатын, суық, спиртті, приснецепт, скипидарлы және термокомпресстер. Сондай - ақ қарапайым және қоздырғыш болып та жіктеледі.
Компресс 4 қабаттан тұрады:
сіңіргіш-сорғыш қабаты;
ылғалдылықты өткізбейтін қабат;
жылулықты сақтайтын қабат;
бекіту қабаты.
Ыстық компрессті қою үшін тығыз бұлдан алынған материалды бірнеше қабаттап, температурасы 70-80ºС сумен ылғалдап аздап сығады да, малдың терісінің сыртынан күні бұрын дайындалған жеріне орналастырады. Сыртынан саңылаулы резинкамен жабады. Оның сыртынан жылы затпен орап бекітеді. Ыстық компрессті 30 минутқа дейін ұстауға болады.
Тері қабынғанда, шихан, сыздауық, қотыр, ісік пайда болғанда қолдануға болмайды.
Жылытатын компрессте бірінші сіңіргіш қабаты жылы сумен ылғалданып, оның сыртынан су өткізбейтін қабатпен (клеенка, целлофан, хлорвинилді пленка және т.б.) жабады да, оның сыртынан жабылған жылуды ұстап тұратын қабатты бинтпен бекітеді. Бұл компресстің түрі жітілеу және созылмалы қабыну процестерінде қолданылады. Компрессті 5-7 сағат сайын ауыстыра отырып, күніне 2-3 рет қоюға болады. Процедура біткеннен кейін оның орнын құрғақ материалмен сүртіп кептіреді.
Кейбір созылмалы ауруларда приснецепті компресс қолданылады. Оның жылулық компресстен айырмашылығы онда су өткізбейтін қабат жоқ. Сондықтан жылу денеге өте жәй тарайды.
Бұл компресстерді де тері ауруларында қолдануға болмайды.
Спиртті компресс те жылулық компрессіне ұқсас. Тек оның сіңіргіш қабаты 30-80º спиртпен немесе арақпен ылғалданып, 5-7 сағатқа қойылады.
Суық компрессті қою үшін күні бұрын дайындалған бірнеше материалдарды мұзды сумен ылғалдап, ауырған жерге әрбір 5 минут сайын ауыстыра отырып басады. Мұндай компресс жіті қабыну процестерінде, қан аққанда қолданылады.
Іріңді өлі еттенген процестерде, абсцесс, флегмоналарда қолданбайды.
Скипидарлы компресстің тітіркендіру, көңілді басқа жаққа аудару қасиеттері тыныс алу жүйесінің ауруларын емдегенде жақсы нәтиже береді. Бірақта бүйректер мен қуықтың ауруларында кері әсер етеді.
Термокомпресстер сірке қышқылды натрий тұздарының ерітіндісімен толтырылған резинка қапшықтан тұрады. Қайнап тұрған суға салғанда тұз ериді де, ал суытқанда кері жүретін реакцияның әсерінен 6-8 сағаттай жылу бөлінеді. Міне, осы қасиеті малдәрігерлік тәжірибеде ауру малдарды емдеу үшін пайдаланылады.
Физиотерапия
Физиотерапия - (гр. physis - табиғат; therapeia - емдеу) организмге сыртқы ортаның кейбір табиғи күштерінің немесе қолдан жасалған физикалық факторлардың әсерлерін ауруларды емдеу және олардан сақтандыру үшін қолдану әдістерін оқытатын ілім.
Табиғи физикалық факторларды ем ретінде қолдану өте ерте кезде қолға алына бастаған. Бірақ ол кезде емдеу әдістеріне ғылыми негіз қаланбаған. Ол факторлардың негізін түсініп, ғылыми тұрғыдан дәлелдеп қолдану біздің эрамыздың XVII ғасырынан басталады. Ал физиотерапия жеке пән болып оқу орындарында XX ғасырдан бастап оқытыла бастады.
Малдәрігерлік тәжірибеде физикалық факторларды мал ауруларын емдеу және олардан сақтандыру шаралары ретінде қолдану туралы деректер XX ғасырдың 30-шы жылдарында жарыққа шықты.
Физикалық факторларды пайдаланудың негізі:
* физикалық факторлар мал организміне терінің және кілегей қабықтардың рецепторлары арқылы әсер етеді;
* кез келген физикалық факторларда энергияның қоры болады, ол мал организміне беріледі;
* энергия организмге сіңірілгенде тітіркену пайда болып, рефлекс құбылысы іске қосылады.
Физикалық емдеу әдісін таңдап алу аурудың жағдайына байланысты жүргізіледі.
Малдәрігерлік тәжірибеде жиі қолданылатын әдістер:
* ыстықтық-суықтықпен емдеу;
* сумен, шипалы балшықпен, шымтезекпен, парафинмен, озокеритпен, құммен және басқа да механикалық әдістермен емдеу;
* электр тоғымен емдеу;
* жарық сәулесімен емдеу.
Ауруларды емдеуде ыстықтық пен суықтықты пайдалану өте көп тараған, ертеден келе жатқан әдістердің қатарына жатады. Бұл әдістің негізгі мақсаты - мал организмінде олар ауырған кезде болатын ауытқуларды қалпына келтіру.
Ыстықтық-суықтық ең бірінші кезекте терінің рецепторларына әсер етеді де, ол әсер шартты және шартсыз рефлекстер арқылы барлық организмге тарайды. Мал организмінің сыртқы ортаның ерекшеліктеріне бейімделуіне жағдай туғызады.
Емдік ретінде су мен жылулықтың табиғи және жасанды түрлерін пайдаланады. Суды пар, мұз, қар ретінде де қолдануға болады. Міне сондықтан да, сумен емдеу әртүрлі температурадағы суды емдік ретінде пайдалану әдісі. Кей кезде бұл әдіс механикалық және химиялық тітіркендіру әдістерімен қабаттаса жүргізілгенде жоғарғы нәтиже алуға болады.
Сумен және жылулықпен емдеудің биологиялық негізі:
:: жылулықты рефлекс арылы реттеу;
:: терінің рецепторларына және тері астына жиналатын экссудат, транссудаттардың таралуына оң әсер ету арқылы ісікті болдырмау;
:: жүрек-қан тамырлары жүйесінің қызметтеріне оң әсер ету: суықтықты жүрек тұсына басқанда жүрек сирек және күштірек соғады, ал жылулық керісінше әсер етеді;
:: жүйке жұмысына оң әсер етеді: аз уақыт әсер еткенде оны қоздырады; көбірек әсер еткенде, керісінше, әлсіретеді. Судың жергілікті жансыздандыру әсері осыған байланысты;
:: бұлшық еттерге әсері: аз уақыт әсер еткенде бұлшық еттердің жирылуы күшейеді, көбірек әсер еткенде әлсірейді. Невралгиялық шаншуларда ыстықтық пен суықтықты қолданғанда судың осы әсеріне сүйенеді;
:: қанның құрамына әсері: қан элементерінің саны иен гемоглобиннің мөлшері көбейеді; жылулықтың әсерінен қарсы денелер жақсы түзіледі, ал суықтық оны әлсіретеді;
:: тыныс алу жолдарына әсері: суықтық аз уақыт әсер еткенде дем алу сирек және толық болады. Ал жылулықпен әсер еткенде дем алу жиі және үстіртін болады;
:: зат алмасу процесіне әсері: суықтықпен қалыпты жағдайда әсер еткенде организмде химиялық энергияның түзілуі жақсарады, ал жылулықта - әлсірейді;
:: тер мен зәр шығаруға әсері: тер су ваннасында 40º, су буында одан жоғарырақта, жарықта 50-60º, құрғақ ауада 60-70º болғанда жақсы шығады. Температура бұл көрсеткіштерден жоғары болғанда тердің шығуы азаяды. Ыстықтық пен суықтықтың әсерлерінен зәр шығару уақытша молаяды.
Ыстықтық пен суықтықты төмендегідей жағдайларда қолдануға болады.
Суықтық процедураларын:
әртүрлі қабыну процестерінде: жіті және іріңді түрлерінен басқа;
бұлшық еттердің жирылуын күшейту үшін;
зат алмасуын жақсарту үшін;
қан тамырларының өзегін тарылту үшін;
капиллярлардан аққан қанды тоқтату үшін.
Жылулық процедураларын:
# қабыну процесінде түзілетін зиянды, токсикалық заттарды таратып, сіңіру үшін;
# іріңді процестердің жетілуін жылдамдату үшін;
# жарақаттанған тіндердің жазылу процесін жақсарту үшін;
# тер шығару үшін;
# бүйректердің жұмысын реттеу үшін;
# жергілікті қан мен лимфаның айналысын жылдамдату үшін.
# Жылулық және суықтық процедураларын төмендегідей жағдайларда қолдануға болмайды.
# Суықтықты:
# жедел іріңді процестерде;
# өлі тіндер пайда бола бастағанда;
# қан азайғанда.
# Жылулықты:
# қатерлі ісіктерде;
# қан аққан кезде; аневризмдерде;
# жүректің орны толтырылмайтын жеткіліксіздіктерінде.
Жергілікті ванна малдың аяқтарына, емшектеріне қолданылады.
* Душтар денеге температуралық және механикалық әсер етеді. Олардың судың температурасына байланысты бірнеше түрлері бар: суық (16-23º), индиферентті (28-33º), жылы (33-40º), ыстық (40º-тан жоғары). Душтағы судың қысыма байланысты: төменгі қысымды (0,3-1 атм.), орташа қысымды ( 1,5-2 атм.) және жоғарғы қысымды (3-4 атм.) болып бөлінеді. Душтағы судың шашыратылу түрлеріне байланысты: жаңбырлатқыш, циркулды, шанышқылайтын, шаңды, жоғары бағытталған, жылулықты реттейтін душтар бар. Кейбір душтар оларды ұсынған авторлардың аттарымен аталады. Мысалы, малдәрігерлік тәжірибеде Шарко - шапшып ағатын, Шотланд - желпіп шашырататын душтар қолданылады.
* Малдың денесін сергітіп, организмнің тонусын жоғарылату үшін шомылдыру әдістерін қолданады;
* Жоғарыда айтылып кеткен вапоризация әдісі;
* Құрғақ жылулық пен салқындату процедуралары қолданылады. Ол үшін әртүрлі фендер және электр қыздырғыштары пайдаланылады. Әртүрлі фендер ылғалды экземада, үсікте, жатыр ауруларында және ісіктерде пайдаланылады. Электрогрелкаларды плевраның, өкпелердің, бұлшық еттердің, буындардың қабынуларында қолдануға болады.
Жылытқыштар.
Малдәрігерлік тәжірибеде мал ауруларын жылумен емдеу үшін қолданылатын жылытқыштардың екі түрі бар:
1)электрлі жылытқыштар
2)резиналы жылытқыштар.
Электрлі жылытқыштар резинамен қабаттаса жасалған материалдан тұратын қапшық. Олардың қабырғасының арасына электр спиралі орналастырылған. Электр тоғын реттейтін аспабы бар жылытқыш малдың денесіне бинтпен бекітіледі. Процедураның ұзақтығы 5-7 сағат. Қолдануға өте қолайлы. Жүйке жүйесінің, тыныс алу ағзаларының ауруларын, қабыну процестерін емдеу үшін қолданылады.
Тік ішекті, жыныс жолдарын қыздыру үшін қолданылатын С.Г.Меликсетян ұсынған жылытқыш бар. Оның ұзындығы 30 см, диаметрі 12 см ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz