Семей қаласы бойынша АӨК жағдайына талдау

Семей қаласы бойынша АӨК жағдайына талдау

Жоспар:

1. Семей қаласының АӨК жағдайы
2. Семей өңірі бойынша мал шаруашылығының дамуы
3. АӨК бойынша SWOT - талдау

Семей қаласы экономикасының аграрлық саласында 673 шаруа қожалығы, 2 өндірістік кооператив, 7 жауапкершілігі шектеулі серіктестік, 11 саяжай-бақ кооперативтері және тұрғындардың 32, 0 мың жеке қосалқы шаруашылығы бар.

2012 жылдан 2014 жылға дейінгі кезеңде ауыл шаруашылығы өнімдерінің көлемі 6, 9 дан 10, 4 млрд. теңгеге өсті немесе 1, 5 есеге өсті. 2012- 2014 жылдардағы нақтылы көлем индексі өзгерістерінің динамикасы 5 кестеде келтірілген

2012 - 2014 жылдардағы нақтылы көлем индексі өзгерістерінің динамикасы

Аймақтың негізгі мамандануы - картошка, көкөніс және ет - сүт өнімдерін, тері мен жүн өндіру болып табылады, оларды одан әрі дамытумен қазіргі таңда ауыл шаруашылығы товар өндірушілері айналысуда.

Өсімдік өсіру қала ауыл шаруашылығының маңызды бөлігі болып табылады, оның үлесіне өнім өндірудің жалпы көлемінің 32, 5%-ы келеді. Шаруашылық жүргізу телімді және суармалы жер өңдеу арқылы жүзеге асырылады. Негізінен астық, картоп, көкөністермен бақша өнімдерін өсіру кеңінен таралған. Өндірілетін өнімдердің басым бөлігі суармалы жерлерде өсіріледі. Бұл жағдай шаруашылықтардың Ертіс өзенінің бойын бойлай орналасуымен байланысты болып отыр. Семей аймағы бойынша қазіргі таңда шаруашылық жүргізуші субьектілер суармалы жерлердің 4, 0 га көлемін пайдаланып отыр.

АӨК салаларын тұрақтандыру бойынша шаралардың қабылдануы ауыл шаруашылығы өнімдерін өндірудің одан әрі дамуына жағдай жасады, оның нәтижелілігінің артуы мен азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етуге жағдай жасады.

Картоп мен көкөністер өсіру салаларының тұрақты дамуының құрамдас бөлігі суландырылатын жерлер көлемін арттыру, салаға суландырудың алдыңғы қатарлы мелиорациялы жүйесін енгізу болып табылады, мұның өзі жер өңдеу мәдениеті деңгейін арттыруға, өндірілетін өнімдердің сапасы мен бәсекеге қабілеттілігін арттыруға, шаруашылық жүргізуші субьектілердің кірісін арттыруға алып келеді.

Семей аймағы бойынша ғылыми негізделген жеті танаптық егін айналымын «Агрофирма Приречное» ЖШС қолданып келеді, бұл егу айналымдары картошка, көкөніс және жем өнімдерін өсіруде қарастырылады. Өзге шаруашылықтарда үш танаптық егін егу пайдаланылады.

Саланы дамыту бойынша қолданылған шараларға қарамастан аймақтың өсімдік өсіру саласы әлі күнге дейін қалыптасқан табиғат жағдайларына тәуелді болып қалып отыр. Суландырылатын жерлердің аумағы баяу өсуде, ауыл шаруашылығы өнімдерін ылғал сақтаушы технологиялар бойынша өндіру баяу өсуде.

Тек «Мұздыбай- І» ШҚ 2015 жылы 75 га жерді суландыруға арналған қосымша 3 «Фрегат» суландырушы агрегаттары орналастырылған.

«Алина» ШҚ тамшылап суландыру қондырғыларына тапсырыс берген.

Аймақта машина-трактор паркін жаңарту бойынша жұмыстар атқарылып келеді. 2013 жылы 7 дана сатып алынса, 2014 жылы ауыл шаруашылық техникасының негізгі түрлерінің 6 данасы сатып алынды.

Жақын және алыс шет елдерден өнімділігі жоғары, энергиямен толық қамтамасыз етілген техникаларды сатып алу ауыл шаруашылығы өндірісін энергиямен қамтамасыз етуді 2012 жылмен салыстырғанда 1, 3- 1, 4 % өсіруге мүмкіндік берді.

1999 жылдан бастап 8 комбайн сатып алынды, жаңарту 35% құрады, 17 трактор сатып алынды, жаңарту 3 % құрады.

2012- 2014 жылдардағы өсімдік өнімдерін өндірудің

негізгі көрсеткіштерінің өзгерістерінің

динамикасы

Жоғарыдағы талдаудан көріп отырғанымыздай өнімдердің өнімділігі бойынша мәліметтер табиғат жағдайларына байланысты жылдар бойынша елеулі түрде өзгеріп отырғанын көруге болады.

Ауыл шаруашылығы өнімдерін интенсивті технологиялар бойынша өндіру

минералды және органикалық тыңайтқыштарды қолданусыз жүргізу мүмкін емес. Бүгінгі таңда егін айналымымен қоса олар жердің өнімділігін ұлғайтудың бірден-бір көзі болып отыр. Семей аймағының жері өз балл бонитеті бойынша 5- 10 балл көрсеткіштерінен аспайды, мұның өзі жердің гумустық қабатының әлсіздігін көрсетеді. Алаңдарға минералды және органикалық тыңайтқыштар жеткіліксіз көлемде енгізіледі. 2012- 2013 жылдары орта есеппен 1 гектар шабындыққа бар егістікке 27 кг тыңайтқыш енгізілген, 2014 жылы 50 кг, 2015 жылы 75 кг минералды тыңайтқыш енгізілген.

2013 жылы егін алқаптарына 15, 5 мың тонна органикалық тыңайтқыш жеткізілген, 2014 жылы - 16, 0 мың тонна. 2015 жылы шаруашылықтарға 15, 5 мың тонна органикалық тыңайтқыш жеткізілген.

Дәнді дақылдар өндірісінің дамуын тежейтін факторлардың бірі ұсақ шаруа қожалықтарының санының көп болуы болып отыр, дәнді дақылдар өндірісінде пайдалану, ауыл шаруашылығы жерлерін толық өңдеуден өткізу, өнімдерді өңдеуде агротехника деңгейін арттыру үшін олар жаңа техникаларды сатып алуға қабілетсіз.

Бүгінгі таңдағы тағы бір проблема суландырылатын жерлердің аз пайдаланылуы болып отыр, 1990 жылға дейін 18, 3 мың га жер пайдаланылған болса, олардың ішінен қазіргі таңда бар болғаны 4, 0 мың гектары пайдаланылып отыр, олардың иелері «Агрофирма Приречное» ЖШС, «Кирилл», «Якуб», «Үміт», «Шанс» шаруа қожалықтары болып табылады.

Суландырылатын жерлердің қалған бөлігі суландыру желілерінің бұзылуы салдарынан пайдаланылмайды, оларды қалпына келтіру үшін қаржы және материалдық-техникалық қаражаттар жетіспейді. Суландырылатын жерлердің көпшілігі каналдар жөнделмегендіктен, гидротехникалық құрылыстардың бұзылуы салдарынан су көздерімен байланыстарын жоғалтып алған.

Тыңайтқыштарды сақтауға арналған орталықтанған қоймалардың болмауы салдарынан, оларды дайындаушы заводтардың үлкен көлемде жеткізіп беруі салдарынан көптеген шаруа қожалықтарының субсидияларды есепке алғандағы баға бойынша да минералдық тыңайтқыштарды сатып алу үшін материалдық мүмкіндіктері жоқ.

Тұқым өндіруде негізгі ұйымдастырушы бөлігі ғылыми-зерттеу мекемелері болып табылады, олар сортты тұқымдар өндіру мен тұқым өндіруді ұйымдастыруда шешуші рөл атқаруы тиіс. Оларға тұқым өндіруші шаруашылықтарға тұқым өндіру жұмыстарын ұйымдастыруға көмек көрсету міндеті тапсырылған.

Аймақта картоп тұқымын өндірумен айналысатын бір шаруашылық жүргізуші субъект қызмет етеді («Агрофирма Приречное» ЖШС) .

Өндірісте бір сортты ұзақ мерзім бойы пайдалану салдарынан олардың шаруашылық-биологиялық қасиеттері нашарлайды, тұқымның өнімділігі төмендейді. Ауыл шаруашылығы өнімдерінің жоғары өнімділік пен таза сорттылықты сақтау, өндіріске неғұрлым өнімді сорттар мен гибридтерді енгізу үшін аймақта дәнді дақылдар, күнбағыс пен картошка тұқымдарын өндіру жүйесі болуы тиіс, олар мемлекеттің қолдауы арқылы сапалы тұқым өндіру мәселесін шешуі тиіс.

Мал шаруашылығы ауыл тұрғындарының, әсіресе шалғай аймақтардағы тұрғындардың басым бөлігінің негізгі кіріс көзі болып табылады. Мал шаруашылығының төменгі салалары жетекші салалар болып танылған: сүт және ет бағытындағы мал шаруашылығы, қой шаруашылығы, жылқы шаруашылығы, құс шаруашылығы.

Саланың дамуына жасалған талдау Семей қаласы бойынша ауыл шаруашылығы малдарының саны мен мал шаруашылығы өнімдерін өндірудің өсу бағытының сақталып отырғанын көрсетеді.

2012- 2014 жылдардағы мал шаруашылығының негізгі

көрсеткіштерінің өзгерістерінің

динамикасы

2012 - 2014 жылдар ішінде ауыл шаруашылығында ірі қара малының саны 14, 9 ℅, қойлар мен ешкілер 61, 3% өсті, жылқылар 66, 3 %. ет өндірісі 71, 6%, жұмыртқа 14, 8%, сүт 17, 7%, картоп өндіру 3, 0 %, көкөніс 28, 0 % өсті.

Жаңадан құрылған ЖШС «Семей несиелік серіктестігінде» 462, 3 млн теңгенің несие желісі ашылды. Серіктестіктің қызметі басталған кезден бастап оның қатысушыларына қайтаруды есепке алғанда 352, 7 млн. теңге несие берілді, оның ішінде 2014 жылы серіктестіктің 18 қатысушысына 51, 0 млн. теңге несие берілді.

Аймақта өсірілетін ет бағытындағы ірі қара малының негізгі және ең үздік тұқымы қазақи ақ бас тұқымы болып табылады, олар жергілікті қатаң табиғи-климаттық жағдайларға төзімді болып келеді. Бұл ет бағытындағы тұқымды өсірумен шаруа қожалықтары мен жеке қосалқы шаруашылықтар айналысады, сондай-ақ «Агрофирма Приречное» ЖШС айналысады, мұнда жыл басында ірі қарамалының саны 2, 0 мың басты құрады. Шаруашылық қазақи ақ бас ірі қараны өсіру бойынша асыл тұқымды завод статусына ие болып табылады.

«Агрофирма Приречное» ЖШС базасы негізінде 500 бас ірі қараға арналған бордақылау кешені салынған. Оны бордақыланатын малмен қамтамасыз етуді өз ірі қара өндірісі есебінен жүргізеді.

«Нұр» шаруа қожалығының базасының негізінде 500 бас ірі қараны бордақылауға арналған алаңның құрылысы аяқталып, қазір пайдаланылып отыр.

Сүт бағытындағы мал өсіру Озерки, Новобаженово, Приречное, Ертіс, Достық, Жиенәлі, Знаменка ауылдық округтерінде дамып келеді. Новобаженово ауылдық округінде «Шолпан», Ертіс ауылдық округінде «Темір», Озерки ауылдық округінде «Баршын», Знаменка ауылдық округінде «Нұр» шағын сүт-тауар фермалары жұмыс істейді. Аталған шаруа қожалықтарында жылына 100- 150 тонна сүт өндіріледі.

Қала маңындағы аймақта сүт бағытындағы мал өсіруді дамыту өзінің өткізу нарығына жақындығына байланысты үнемі пайдалы және неғұрлым нәтижелі болып келді. Алайда аймақта сүт өндірумен айналысатын ірі шаруашылықтар жоқ, соған байланысты өнім өндірудегі өсім шаруа қожалықтары мен жеке қосалқы шаруашылықтар есебінен болып отыр. 2012- 2014 жылдары өсім 6 % құрады. Жазғы кезеңде сүт өнімдерін өткізуде проблемалар пайда болады.

Таралған тұқым симментал тұқымы болып табылады, ол табынның 70 пайыздық үлес салмағын құрайды.

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс