Итбалықтар тұқымдасы Дельфиндер, Теңіз пілі



Итбалықтар тұқымдасы
Дельфиндер
Теңіз пілі
Бұл тұқымдасқа жататын аңдардың суда тіршілік етуіне байланысты дене кұрылымында сол ортага бейімшілдіктері бар. Итбалықтың денесі ұзынша кеспелтек тәрізді, терісі қалың, түгі қысқа, шел майы қалың. Мойны денесімен тұтасып біткен, басы айқын бөлектеніп көрінбейді; кұлақ калқаны болмайды, аяқтары түкті, саусақтары тырнақты. Артқы аяқтары жер үстінде және мұз үстінде жүруге бейімделген. Итбалықтың дене тұрқы 1,2 метрден 6,5 метрге дейін жетсе, салмағы 50-60 килограмнан 2-3,5 тоннага дейін тартады. Тіршілігінің көбін суда, мұз үстінде өткізеді. Өкілдері екі жарты шардағы теңіздерде мекендейді.
Қазақстанда бұл тұқымдастың бір туысы, бір-ақ түрі - Каспий итбалығы ғана кездеседі.
Итбалықтар туысы
Бұл туыстың Қазақстанда тек бір ғана түрі кездеседі.
Каспий итбалығы
Тұқымдастардың ішіндегі ең ұсақ өкілі. Еркегімен ұрғашысының дене тұрқы (125-160 см) бірдей, салмағы 65-80 кг. Бір центнер және одан ауыр өкілдері де кездесе береді. Қаралау түсті арқасы теңбіл таңбалармен жабылған; бауыры ақшыл, ешбір теңбілсіз. Каспий итбалығының тұмсыгы ұзарып, сүйірлеу келген. Тіршілігінің көбін суда өткізеді, тек қыс айларында ғана мұз үстіне шығып демалады
Кәдімгі итбалық (Phoca vitulina) денесінің ұзындығы 145-195 см, құйрығы 7-9 см. Бұл жануарлардың ерекше белгілеріне тән нәрсе, ол танауының V-бейнелігі. Осыған байланысты бұл аңды терісінің бояуынсыз-ақ білуге болады. Басының формасы жұмыртқатәрізді болады. Тұмсығы қысқа. Көзі үлкен, мәнерлі, қоңыр. Үлбірі жұмсақ. Арқасының бояуы біршама ақшыл, сұр-ақ немесе сұр-сары, тарғыл. Атлант, Тынық мұхиттардың салқын, қоңыр салқын суларында таралған. Аналықтары мамыр соңында немесе маусым айында буаздығының 11 айында бір ұрпақ туады. Бүгінгі таңда олардың саны 500 мың бас деп саналады. Байкал нерпасы (pusa sibirica) ересек нерпа денесінің ұзындығы 165 см., салмағы 50-ден 130 кг. дейін. Байкал көлін мекендейді. Буаздығы 11 айға созылады, оның алғашқы 3-5 айы ұрықтық диапауза (ағза төзімділігі). Халықаралық Қызыл Кітапқа енгізілген. Шығыршықты итбалық (Pusa hispida) солай деп аталу себебі денесін шұбар қара түспен боялған ерекше болып келеді. Дене тұрқы 135 см., дене салмағы 70 кг. Көздері жақсы кореді және құлақтары мен сезу мүшелері жақсы дамыған. Байкал теңіздерінде, Швецияда, Финляндияда кездеседі.
1. Беркінбай О.Б., Шабдарбаева Г.С., Хусаинов Д.М., Акоев М.Т. Қазақстан биоресурстары: Жануарлар әлемі. Алматы, 2013.
2. Дәуітбаева К.Э., Есжанов Б.Е., Сапарғалиева Н.С., Нұртазин С.Т. Жануарлар алуан түрлілігі. Алматы. 2011
3. Жалпы териология; Алматы 2010ж; Б. Есжанов; О.Беркінбай; Қ.Нұрғазы

Пән: Биология
Жұмыс түрі:  Материал
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:   
Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым министрлігі
Семей қаласының Шәкәрім атындағы Мемлекеттік Университеті

СӨЖ

Тақырыбы: Итбалықтар тұқымдасы Дельфиндер, Теңіз пілі

Орындаған: Абуғумарова А
Тобы:БЛ -409
Тексерген:Тугамбаева С.М

Семей 2015

Жоспары
Итбалықтар тұқымдасы
Дельфиндер
Теңіз пілі

Итбалықтар тұқымдасы
Бұл тұқымдасқа жататын аңдардың суда тіршілік етуіне байланысты дене кұрылымында сол ортага бейімшілдіктері бар. Итбалықтың денесі ұзынша кеспелтек тәрізді, терісі қалың, түгі қысқа, шел майы қалың. Мойны денесімен тұтасып біткен, басы айқын бөлектеніп көрінбейді; кұлақ калқаны болмайды, аяқтары түкті, саусақтары тырнақты. Артқы аяқтары жер үстінде және мұз үстінде жүруге бейімделген. Итбалықтың дене тұрқы 1,2 метрден 6,5 метрге дейін жетсе, салмағы 50-60 килограмнан 2-3,5 тоннага дейін тартады. Тіршілігінің көбін суда, мұз үстінде өткізеді. Өкілдері екі жарты шардағы теңіздерде мекендейді.
Қазақстанда бұл тұқымдастың бір туысы, бір-ақ түрі - Каспий итбалығы ғана кездеседі.
Итбалықтар туысы
Бұл туыстың Қазақстанда тек бір ғана түрі кездеседі.
Каспий итбалығы
Тұқымдастардың ішіндегі ең ұсақ өкілі. Еркегімен ұрғашысының дене тұрқы (125-160 см) бірдей, салмағы 65-80 кг. Бір центнер және одан ауыр өкілдері де кездесе береді. Қаралау түсті арқасы теңбіл таңбалармен жабылған; бауыры ақшыл, ешбір теңбілсіз. Каспий итбалығының тұмсыгы ұзарып, сүйірлеу келген. Тіршілігінің көбін суда өткізеді, тек қыс айларында ғана мұз үстіне шығып демалады
Кәдімгі итбалық (Phoca vitulina) денесінің ұзындығы 145-195 см, құйрығы 7-9 см. Бұл жануарлардың ерекше белгілеріне тән нәрсе, ол танауының V-бейнелігі. Осыған байланысты бұл аңды терісінің бояуынсыз-ақ білуге болады. Басының формасы жұмыртқатәрізді болады. Тұмсығы қысқа. Көзі үлкен, мәнерлі, қоңыр. Үлбірі жұмсақ. Арқасының бояуы біршама ақшыл, сұр-ақ немесе сұр-сары, тарғыл. Атлант, Тынық мұхиттардың салқын, қоңыр салқын суларында таралған. Аналықтары мамыр соңында немесе маусым айында буаздығының 11 айында бір ұрпақ туады. Бүгінгі таңда олардың саны 500 мың бас деп саналады. Байкал нерпасы (pusa sibirica) ересек нерпа денесінің ұзындығы 165 см., салмағы 50-ден 130 кг. дейін. Байкал көлін мекендейді. Буаздығы 11 айға созылады, оның алғашқы 3-5 айы ұрықтық диапауза (ағза төзімділігі). Халықаралық Қызыл Кітапқа енгізілген. Шығыршықты итбалық (Pusa hispida) солай деп аталу себебі денесін шұбар қара түспен боялған ерекше болып келеді. Дене тұрқы 135 см., дене салмағы 70 кг. Көздері жақсы кореді және құлақтары мен сезу мүшелері жақсы дамыған. Байкал теңіздерінде, Швецияда, Финляндияда кездеседі.

Каспий нерпасы (Pusa caspica) денесінің ұзындығы 120-148 см., салмағы 50-60 кг. Аталығы мен аналығының мөлшері шамамен бірдей. Денесінің реңі бір түсті сұр-қоңырша қоңыр және қара дақтарымен. Ірі жануарларға көптеген формасыз, көлемі әртүрлі қалып тән. Жыныстық жетілуіне 5-7 жасында жетеді. Көбею кезеңі 2-3 жылды құрады. Буаздық мерзімі 11 айға жуық. Аналығы бір күшік әкеледі, екеуі өте сирек кездеседі. Олар 50 жылға дейін тіршілік етеді. Суда тіршілік етуіне байланысты дене құрылымында сол ортаға бейімделуі басым. Мойны денесімен тұтасып біткен, сондықтан басы айқын бөлектеніп көрінбейді, құлақ қалқаны болмайды, аяқтары ескек тәрізді, башайларының арасында қалың тері жарғақтары болады. Қара түсті арқасында теңбіл дақтары айқын көрінеді, бауыры ақшыл болады. Тек Каспий теңізінде ғана таралған. Еділ мен Жайық өзендерінің төменгі ағыстарында сирек те болса, кездесіп қалады. Әсіресе, Каспий теңізінің солтүстік бөлігіндегі аралдарда қыс айларында көбірек ұшырасады. Тіршілігінің көбі суда өтеді. Тек түлейтін, шағылысатын және балалайтын кезде ғана теңіздегі аралдарға немесе мұз үстіне шығады. Шағылысуы ақпанның ортасынан наурызға дейін созылады. Бір жылдан кейін 1 кейде 2 күшік (ақүрпек) табады. Ақүрпегін аналығы майлы сүтімен 3 - 4 тәуліктей қоректендіреді. 2 - 3 айда әбден семірген ақүрпегін май итбалық деп, ал бір жылдан кейін терісінің реңі бірнеше рет өзгергендіктен, оларды қара итбалық деп атайды. Негізінен балықтар, шаянтәрізділер және моллюскілермен қоректенеді. Каспий итбалығының терісі мен майы өте бағалы болғандықтан кәсіптік маңызы бар аң. Ересек түлен күзге қарай бойына 40 - 70 кг-дай май жинайды. Ол медицинада және парфюмерияда кеңінен қолданылады. Каспий теңізінде шамамен 400 - 450 мыңдай мекендейді.

Гренландия итбалығы (Pagophilus groenlandicus) ірі дарағының салмағы 115-180 кг. Толық денесінің ұзындығы 150-220 см. Негізгі реңі сарғыш немесе ағарыңқы, тұмсығы қара. Мойынынан құйрығына дейін, бүйірлері бойы күңгірт боялған аймақтар. Аналығы мен жастары ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Дельфиндер, Теңіз арыстаны, Теңіз пілі
Теңіз жануарлары
Ескекаяқтылар отряды
Мәңгілік мұздық жағдайындағы жануарлардың тіршілік ерекшеліктері
ИТБАЛЫҚТАР ТҰҚЫМДАСЫ (Phocidae)
Сілеусіндер, бархытты мысық, жанаттар, ескекаяқтылар
Зоология пәні бойынша дәріс кешені
Әл – Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университетінің Биология мұражайындағы омыртқалы жануарлардың био алуан түрлілігі
Суда тіршілік ететін сүтқоректілер
Жануарлардың кеңістікті бағдарлауы
Пәндер