Зат алмасудың типтік бұзылуының патологиясы жайлы мәлімет

Пән: Биология
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 12 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым Министрлігі

Семей қ. Шәкәрім атындағы Мемлекеттік Университеті

Аграрлық факультеті

Ветеринариялық санитария кафедрасы

БӨЖ

Тақырыбы: Зат алмасудың типтік бұзылуының патологиясы.

Орындаған: Смаилова Б. Т.

Топ: ВС - 203

Тексерген: Нуркенова М. К.

Семей- 2015жыл

Жоспар

I. Кіріспе

II. Негізгі бөлім

2. 1. Зат алмасудың биологиялық мәні

2. 2. Зат алмасудың типтік бұзылуының патологиясына сипаттама

2. 3. Май алмасуының бұзылыстары

III. Қорытынды

IV. Қолданылған әдебиеттер тізімі

I. Кіріспе

Белгілі бір тәртіппен кезектесіпкеліп отыратын әр түрлі химиялық реакциялардың жиынтығын зат алмасу процесі деп атаймыз. . Организмнің тіршілік қабілетін сақтау және сыртқы ортамен қарым-қатынасын, организмге қоректік заттардың еніп, олармен ферменттер әсерінен ыдырауын, пайда болған жай заттардың жасушалар мен органдарға тасымалданып, олардың тотығуын, энергия бөлініп шығуын, жасуша құрамындағы түзілістердің биосинтезделуін және қорытылған өнімдердің организмнен бөлініп шығуын қамтамасыз етеді. Жасушадағы қандай да болса, бір заттың белгілі бір тәртіппен ферменттік айналуға түсуін - метаболизмдік жол, ал осы кезде пайда болатын аралық өнім - метаболиттер деп аталады. Метаболизмнің қарапайым молекулалардан күрделі құрылымдық заттардың түзілу реакциясы - анаболизм, ал бұған қарама-қарсы өтіп жататын процесті катаболизм дейді. Зат алмасудың бұзылуы көптеген ауруларға ұшыратады органдарды, организмді. Сондықтан да зат алмасу дұрыс жүруі үшін ең біріншіден дұрыс тамақтану, зиянды азықтарды қабылдамау болып табылады.

II. Негізгі бөлім

2. 1. Зат алмасудың биологиялық мәні

Зат алмасу - тіршілік процесстерінің химиялық қозғалысы. Зат алмасу (метоболизм) бір-бірімен тығыз байланысты екі процесстің жиынтығы. Олар:

Ассимиляция қарапайым заттардан торшалар құрамындағы күрделі органикалық қосылыстар түзіліп, торшалардың құрылымы күрделінеді. Процессте химиялық бос энергиялар пайдаланылады. Ассимиляция эндоэргиялық құбылыс.

Диссимиляция торшалардағы күрделі қосылыстар қарапайым заттарға ыдырап, энергия босайды, бұл экзоэргиялық құбылыс.

Зат алмасу кезеңдері

Алғашқы кезеңіболып асқорыту процесі айтылады. Сыртқы ортадан қабылданған қоректік заттардың организмде механикалық, химиялық, биологиялық өндеуден өтуінен және қорытылуынан басталады.
Екінші кезеңіасқорыту жолынан ыдырау өнімдеріқан мен лимфағасіңуімен екінші кезең басталады. Органикалық заттар ыдырап синтезделіп, қоректік заттар энергия көзі, құрылымдық материал ретінде пайдаланылады.
Үшінші кезеңіол организмде пайда болған ыдырау өнімдерін бөліп шығару.

2. 2. Зат алмасудың типтік бұзылуының патологиясына сипаттама

Негізгі зат алмасу процесін зерттеу үшін үш шартты сақтау керек.

Олар:

Салыстырмалы тыныштық
Қоршаған ортаның бейтарап температурасы
Ашқарын жағдайы.

Организмдегі зат алмасу процесінің қарқынына көптеген факторлар әсер етеді. Оған әсер етпейтін бірде- бір не сыртқы, не ішкі факторлар болмайды. Осыған байланысты зат алмасу процесі малдың жасына, жынысына, салмағына, тұқымына, азықтандыру деңгейіне, физиологиялық күйіне қарай өзгеріп отырады.

Зат алмасуының типтік алмасуының паталогиясы деп - организмнің белгілен органындағы зат алмасу процесінің дұрыс істемеуінен сол органда пайда болған өзгерістер айтамыз.

Мысал, су алмасуының бұзылуы болғанда қандай патологиялық өзгерістер болады екен?! Соған тоқталып өтсем.

Пайда болу себебіне және даму жолдарына қарай жүректік, бүйректің, бауырлар, ашылулық, қабынулық, уыттық, неирогендік, аллергиялық, лимфогендік ж. б. ісінулер ажыратылады. Жүректік ісіну. Жүректік ісіну жүрек қызметінің жеткіліксіздігі кезінде веналық тамырларда қан іркіліп қалудан және жүректен шығатын қан көлемі азаюынан болады. Жүректен шығатын қан көлемі азаюы:

1. гипосияға, метоболизмдік ацидозға, капиллярлар кемерлердінің өткізгіштігі жоғарылауына;

2. бұйрек ишемиясына, ренин-ангитензин жүйесі арқылы әлдостеренонның артық түзілуіне, гипернатриемияға, гипоталамуста антидиурездік гормонның түзілуі көбейуне, бүйрек өзекшелерінде судың кері сіңіріуі артуына әкеледі.

Осы көрсетілгенденр организмде судың ұсталып қалуына, олигоцитемиялық гиперволемияға, сулануға және ісінуге әкеледі.

2. 3. Май алмасуының бұзылыстары

Майлардың сіңірілуінің бұзылуы. Ішектерде тағамдық май сіңірілуі үшін оның эмулсиялануы (лат. emulsus - сұйықта заттың ерімеген микроскопиялық тамшылары араласқан жағдайда сақталу түрі қажет. Ұлтабарға ет түспеуі немесе оның тым аз түсуі майлардың сіңірілуіне тікелей әсер етеді. Өт жолдарының бітелуі, өт қабығының қабынуы (холецистит) және өт шығару үрдістерінің бұзылыстарымен сипатталатын бауырдың кейбір аурулары кездерінде тағамдық май эмульсияланбауынан сіңірілмейді.

Ауқаттық гиперлипемия. Майлы тамақты көп ішкеннен кейін 2-3 сағаттан соң дамиды да, 4-6 сағаттан соң ең жоғары деңгейге көтеріледі. 9 сағаттан кейін қандағы май мөлшері қалыпты деңгейге жетеді. Ол көк бауыр алынып тасталғанда, гепариннің өндірілуі бұзылғанда ұзақ және жоғары деңгейдегі гиперлипемия байқалады. Ac тұзы, өт қышқылдары гиперлипемияның дамуына әкеледі.

Тасымалдық гиперлипемия бауырда гликогеннің қоры азайғанда (ашығу, қантты диабет ж. б. ) байқалады. Бұл кезде май қорларынан, өкпеден, сүйек кемігінен, майлардың бауырға бағытталуы көптеген гормондардың әсерлерінен болады. Ашыққан организмге глюкоза жібергенде бауырда гликогеннің қоры қалыптасып, майлардың бауырға тасымалдануы (тасымалдық гиперлипемия) азаяды.

Бөгелулік (ретенциондық) гиперлипемия -қаннан майлардың тіндерге ауысуы бегеледі. Босаған май қышқылдары альбуминмеп байланысып (альбуминнің I молекуласы май қышқылының 6-7 молекуласын байланыстырады), қаннан жасушаларға ауысады. Осыдан қанда альбуминнің жеткіліксіздігі (ашығу, бүйрек, бауыр аурулары) кездерінде майдың қанда ұсталып қалуына, гиперлипемияның дамуына әкеледі. Осындай жағдай гепариннің жеткіліксіздігі кездерінде байқалады (атеросклероз, қантты диабет ж. б. ) .

Морфогенезі

Инфильтрация - Қан және лимфадағы алмасу өнімдерінің жасушаға және жасуша аралығына шамадан тыс сіңуі

Декомпозиция (фанероз) - жасушаның немесе жасуша аралығының ультрақұрылымдарының ыдырауы

Бейтабиғи синтез - жасушада немесе тінде қалыпты жағдайда кездестпейтін заттардың түзілуі

Трансформация - жалпы өнімдерден басқа алмасу өнімдерінің түзілуі

Жіктелуі

1. Генетикалық факторларға байланысты дистрофиялардың түрлері: жүре пайда болған және тұқым қуалайтын;

2. Үрдістің таралуына байланысты дистрофиялардың түрлері: жалпы және жергілікті;

3. Зат алмасуының бұзылуына байланысты дистрофиялардың түрлері: белокты, майлы, көмірсулы, минералды;

4. Паренхима немесе строманың зақымдауына байланысты дистрофиялардың түрлері: паренхиматозды, стромалды-қан тамырлы, аралас

Қорытынды

Зат алмасу бұл организмнің тіршілік қабілетін сақтау және сыртқы ортамен қарым-қатынасын, организмге қоректік заттардың еніп, олармен ферменттер әсерінен ыдырауын, пайда болған жай заттардың жасушалар мен органдарға тасымалданып, олардың тотығуын, энергия бөлініп шығуын, жасуша құрамындағы түзілістердің биосинтезделуін және қорытылған өнімдердің организмнен бөлініп шығуын қамтамасыз етеді. Жасушадағы қандай да болса, бір заттың белгілі бір тәртіппен ферменттік айналуға түсуін - метаболизмдік жол, ал осы кезде пайда болатын аралық өнім - метаболиттер деп аталады. Метаболизмнің қарапайым молекулалардан күрделі құрылымдық заттардың түзілу реакциясы - анаболизм, ал бұған қарама-қарсы өтіп жататын процесті катаболизм дейді. Жасыл өсімдіктерде фотосинтез нәтижесінде түрлі көмірсулар түзіледі. Жануарлар әдетте осы көмірсулармен қоректенеді. Қарапайым қанттар қанмен жануарлар денесіне таралып, күрделі полисахарид - гликогенге айналады. Метаболизм нәтижесінде көмірсулар (пируват) органикалық қышқылға, одан әрі майға, көмірсудан пайда болған органикалық қышқылдар аммиак азотымен реакцияласу нәтижесінде амин қышқылына, май, ақуыздар метаболизм нәтижесінде ыдырап, соңында несеп зәрі, аммиак, көмірқышқыл газы, т. б. қарапайым заттарға айналады. Зат алмасудың бұзылуы көптеген ауруларға ұшыратады органдарды, организмді. Сондықтан да зат алмасу дұрыс жүруі үшін ең біріншіден дұрыс тамақтану, зиянды азықтарды қабылдамау болып табылады.

Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым Министрлігі

Семей қ. Шәкәрім атындағы Мемлекеттік Университеті

Аграрлық факультеті

Ветеринариялық санитария кафедрасы

БӨЖ

Тақырыбы: Орын толтыру, бейімделу процестерінің морфологиялық көрінісі

Орындаған: Смаилова Б. Т.

Топ: ВС - 203

Тексерген: Нуркенова М. К.

Семей- 2015жыл

Жоспар

I. Кіріспе

II. Негізгі бөлім

2. 1. Орнын толтыру және бейімделу процестер

III. Қорытынды

IV. Қолданылған әдебиеттер тізімі

I. Кіріспе

Организмнің ішкі ортасы мен өзін қоршаған құбылмалы сыртқы ортаға үздіксіз бейімделіп тұруы, тіршіліктің бірден-бір шарты. Ішкі орта тұрақтылығын гомеостаз (homeostasis) деп атайды. Ол осы тұрақтылықты сақтап тұратын фйзиологиялық механизмдер, организмнің қоршаған ортаға төзімділігінің негізі екендігін айқындады.

Гомеастаз деп, организмнің қоршаған орта жағдайларына, эволюция нәтижиесінде қалыптасқан, бейімделу реакциясын айтады. Гомеостаз тұрақтылығына, қуалаудың, жұйке және эндокрин жүйесін, иммундық реактивтіліктің, тоқымаларды қалпына келтіру процестерде маңызы зор.

Орнын толтыру процестерінің морфологиялык көріністері әртүрлі оларга: регенерация, гипертрофия және гиперплазия про- цестері жатады. Ал бейімделу процестеріне: атрофия, метаплазия және орнын толтыру жатады.

II. Негізгі бөлім

2. 1. Орнын толтыру және бейімделу процестері

Француз ғалымы К. Бернер өзінің көптеген зерттеулерінің нәтижесінде организмнің ішкі ортасының тұрақтылығының маңызы жөнінде ең бірінші пікір айтқан. Ол организмнің ішкі ортасы мен өзін қоршаған құбылмалы сыртқы ортаға үздіксіз бейімделіп тұруы, тіршіліктің бірден-бір шарты деп есептеген.

В. Кеннон осы ішкі орта тұрақтылығын гомеостаз (homeostasis) деп атады. Ол осы тұрақтылықты сақтап тұратын фйзиология- лық механизмдер, организмнің қоршаған ортаға төзімділігінің негізі екендігін айқындады.

Сонымен гомеостаз деп, организмнің қоршаған орта жағдайларына эволюция нәтижесінде қалыптасқан, бейімделу реакциясын атайды. Гомеостаздың тұрақтылығына тұқым қуалаудың, жүйке және эндокрин жүйесінің, иммундық реактивтіліктің, тоқымаларды қайта қалпына келтіру процестерінде маңызы зор. Аурудың пайда болуы осы түрақтылық қалпының бұзылып, организм мен қоршаған орта арасыңда жаңа қарым-қатынастар пайда болуына байланысты. Организм осы өзгерістерге қарсы күресумен қатар, оған бейімделе алады, ауру нәтижесінде әлсіреген не істен шыққан ағзалар функциясының орнын толтыру«а әрекет жасайды. Осы процестерді еселеу (компенсаторлы) бейімделу дейді. Ауру барысында пайда болған осы бейімделу және орнын толтыру реакциялары аурудан сауығып кету механизмдерінің негізін қалайды. Осы реакциялар нәтижесінде кейбір аурулар ұзақ уақыт сырттай байқалмайды.

А. И. Струков осы реакцияларды бірнеше кезендерге бөледі:

1) еселеудің қалыптасу кезеңі;

2) еселеудің орнықты кезеңі;

3) еселеудің әлсіреу кезеңі (декомпенсациясы) .

Компенсацияның қалыптасу кезеңі зақымдаушы әсерлермен алғашқы кездескенде пайда болады. Ол әсер өте күшті болса (мысалы организм уланганда), реакция жеткілікті түрде өрістей алмай, организм мерт болады. Егер организм осы әсерлерге қар- сы орнын толтыру және бейімделу реакцияларын өрістете алса, өз тіршілігін сақтап қалады. Сондықтан организм өз қызметін бүтіндей қайта қалпына. келтіреді - бүл еселеудің орнықты кезеңі. Бірақ еселеуді сауығып кету деп қарауға болмайды, ол белгілі бір мерзімге дейін ғана созылатын ахуал. Ерте ме, кеш пе еселеу процестері әлсіреп, декомпенсация кезеңімен аяқталады. Кесел- ге ұшыраған ағзалардың әбден титықтап, істен шыгуы созылма- лы аурулар тудыратын өлімнің негізгі себебі болады.

Регенерация (лат regeneration - қайта туу) дегеніміз организмнің құрылымдық элементтерді жаңартып, бүлінгенен кейін қалпына келтіріп, функциялық белсенділікті қажетті деңгейде сақтауға бағытталған процесс. Регенерация тірі атаулыға тән құбылыс. Тіршілік негізі зат алмасу процесімен (ассемилация және дессимиляция) регенерация тікелей байланысты. Турасын айтсақ диссимиляция барысында жойылған тірі заттың орнына сырттан келіп түскен материалдан осы организмге тән жаңа зат қайта түзу, яғни ассимиляция, молекулалық деңгейде өтетін регенерация болып табылады. Белгілі бір құрылым регенерация арқылы қайтадан бұрынғы қалпына келу әр деңгейде, айталық: молекулалық, ультрақұрылымдық, торшалық өрмелік және мүшелік деңгейлерде жүретін процесс. Оның мәні - әр уақытта арнайы қызмет атқаратын құрылымды әдеттегі қалпында сақтау, құрылым патогендік әсерден бүлініп жойылған болса оны теңгеру, яғни регенерация арқылы белгілі бір құрылым, оның қызметі бұрынғы қалпына келеді.

Регенерациялық процестің морфогенезі екі кезеңнен, яғни пролиферация және дифференциалау кезеңдерінен тұрады. Бұл кезеңдер әсіресе торшалық регенераця кезінде айқын көрінеді.

Пролиферация кезеңінде жас, өсіп жетілмегген торшалар көбейеді. Олар камбийлік(алмасу) торшалар деп атайды, діңгек торшалар деп те, ізашар торшалар деп те атала береді. Әр өрмеге өзіндік діңгек торшалар тән. Олардың көбеюі белсенділігінің және мамандануының дәрежесі әртүрлі.

Дифференциялау кезеңінде жас торшалар өсіп-жетіледі, құрылымдық-қызметтік жағынан арнайы қасиеттерге ие болады. Торшаішілік регенерация кезінде әуелі ультрақұрылымдар көбейеді (гиперплазия) кейін олар өсіп жетіледі (дифференциялану) .

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.