Гүлді өсімдіктердің аурулары жайлы

1. Өсімдік ауруларының себептері
2. Гүлді өсімдіктердің негізгі аурулары мен олармен күресу шаралары
3. Ауруларға қолданылатын препараттар тізімі
4. Пайдаланылған әдебиеттер
5. Қосымшалар

Т.Д.Страховтың анықтамасы бойынша: ауру -өсімдіктерде потогенді организмдер мен қоршаған ортаның қолайсыз жағдайынан пайда болып,өзгеріп отыратын,олардың қалыпты физиологиясы мен құрылысына , түсіміне ерекше әсер ететін құбылыс.
Өсімдіктердегі қалыпты физиологиялық процестерді әр түрлі физиологилық процестердің әр түрлі аурудың әсерінен бұзылу ерекшеліктерін бірнеше топқа бөлуге болады.
Фотосинтездің төмендеуі ауру қоздырғыштарының әсерінен хлорофиль зақымдалып фотосинтездің екпінділігі төмендейді.Хлорофиль дәндерінің зақымдалуынан жапырақтар мен сабақтарда алуан түрлі дақтар пайда болып олардың фотосинтезге қатысатын түрлері азаяды.Осы себептен клеткаларда жүретін синтез процесінің жылдамдығы азаяды өсімдіктердің өсуі баяулап түсімділігі азаяды.
Өсімдіктің тыныс алуының өзгеруі ауруға шалдыққан өсімдіктердің тыныс алу екпінділігі артып,қорға жиналатын органикалық заттар ысырапқа өшырайды. Кейде аурудың әсерінен зәрлі заттар бөліп шығып клеткалар өсімдік органдары клеткалар уланады.тыныс алу кезінде бөлініп шығатын энергия өсімдік органдарымен ткандерін қыздырады.Өсімдіктің тыныс лу жылдамдығы төмендеген жағдайда қорға жиналатын заттардың синтезделу күрт азайып өнімнің түсімділігі кемиді,сапасы нашарлайды.
Өсімдік органдарының су және қоректік заттармен қамтамыз етілуінің бұзылуы.Фотосинтездердің нәтижесінде жапырақта түзілетін органикалық заттар төменгі ағыс жолыме н тамыр,жеміс пен түйнекке,масаққа т.б жинақталады.Тамыр жүйесі ауруға шалдыққанда жоғары ағыс жолымен немесе ксилемамен су жүрмейтіндіктен өсімдіктер солып біртіндеп қурайды.Флоэма жолдары ауруға шалдыққанда фотосинтез нәтижесінде түзілетін органикалық заттардың мөлшері жапырақта көбейіп, қор жинақталатын органдарға ақпайды.Осының салдарынан өсімдіктің түсімділігімен қатар өнімнің сапасыда нашарлайды.Бұл жағдай көбінесе өсімдіктер вирус ауруына шалдыққанда байқалады.Солу органдарын бактериялар мен саңырауқұлақтар қоздырып су жүретін түтікшеледі бітеп тастайдықтан оларды трахеобактериоз жән трахеомитоз деп атайды.
Клетка мембранасының еріп кетуі.Ауру қоздыратын әсіресе микроорганизмдердің бактериялардың әсерінен өсімдік клеткаларының мембранасы еріп кетеді.Осының салдарынан қоректік заттармен суға бай органдар тез шіріп бұзылады.Бұл ауру картоп,сәбіз,қызылша сияқтыларда жиі байқалады.

1 Торыбаев Х.Қ., Ашықбаев Н.Ж. Өсімдік карантині. Алматы., 2001.
2 Поспелов С.М., Шестиперова З.И., Долженко И.К. Основы карантина сельскохозяйственных растеиий. М.: Агропромиздат,1985. -184 с.
3 Воронкова А.В., Сметник А.И., Шамонин М.Г. и др, Карантин растений в СССР. М.: Агропромиздат,1986. - 256 с.
4 Обеззараживание растительной продукции от карантинных и других вредителей, Сб.науч. литр. М., 1982. -67 с.
5 Правила по внешнему карантину растений. М.: Колос, 1968. - 48 с.
6 Руководство по досмотру и зкспертизе растительных и других подкарантинных материалов. М., 1982. - 440 с.