Улы заттардың жасушаға енуі және ферменттерге әсері

Кіріспе
Улы заттар
Негізгі бөлім
Улы заттардың жасушаға енуі
ферменттерге әсері
Қорытынды бөлім
Пайдаланылған әдебиеттер

Өсімдік жасушасында целлюлоза мен басқа да қосылыс- тардан тұратын тығыз қабықша бар. Жасуша қабықшасы плазмодесмамен қабатталған және минералдар, органикалық заттар үшін жақсы өткізгіш. Өсімдік жасушасының қабықшасы арқылы өткен заттар, олардың жасуша қабықшасымен әрекеттеседі. Бұл кезде молекулалық адсорбция, ионды алмасу процестері немесе жасуша қабықшасымен құрағыштар арасында берік байланыс түзілуі мүмкін. Сонымен қатар, заттың концентрленуі қабықшаның ішкі бетінде болады. Жасушалы қабықшамен лабильді байланысқан иондар жасушасының бос кеңістігінде оңай десорбцияланады және цитоплазмамен жұтылады. Жұтатын заттар жолында екінші құрылымдық тосқауыл – беттік мембрана болады.
Биологиялық мембраналар дегеніміз – бұл тірі жасуша мен жеке жасуша аралық түзілімдерді (органелдер) қоршайтын күрделі жоғары мамандандырылған түзілімдер. Олар негізінен липидтер мен ақуыздардан тұрады. Биологиялық мембраналар - жасушаны сыртқы ортадан бөлетін тосқауыл қызметін етқарады. Олар сондай-ақ, жасуша секциялары арасындағы бөлгіш қалқа рөлін де атқарады. Мембрана арқылы жасушаның өмір сүруіне қажетті әртүрлі иондар мен заттардың тасымалдануы болады. Бұл процесс таңдама- лылық сипатқа ие. Екі түрлі пассивті және активті тасымал болады.
Пассивті тасымал - заттар ағыны концентрация гради- ентімен немесе электрохимиялық потенциалдарға сәйкес қозға- 17 лады, ал активті тасымал - жасушада шығарылатын энергияның арқасында жүзеге асады. Активті тасымалдың биологиялық мембрана арқылы жүйесі өте күрделі. Активті тасымал кезінде жұтудың бірінші сатысы болып жұтылатын заттардың, цитоплазманың беттік құрылым- ындағы молекулаларымен әрекеттесуі. Адсорбцияланған моле- кулалар активті тасымал механизмі арқасында цитоплазмаға тасымалданады. Осы процестерде негізгі рөлді арнайы транс- порттық жүйелер – мембранды тасымалдағыштар атқарады деп болжанады. Осындай жүйелердің бір буыны магний, калий және натрий иондарымен активтелген мембраналы тасымал- дағыш АТФ (аденозин трифосфат) болуы ықтимал. Жануарлар организмі жасушасына пестицидтердің өтуі жалпы заңдылыққа бағынады. Олар мембрана арқылы еріткіш- термен концентрация градиенті бойынша сіңірілуі мүмкін. Липофильді пестицидтер мембрананың липидті қабатында еру арқылы өтеді. Сондай-ақ, пестицидтер активті тасымал жүйесі бойынша макроэнергиялық қосылыстар энергиясын қолдану арқылы да өтеді. Көптеген пестицидтер белсенділігі жоғары органикалық қосылыстарға жатады. Бұл липофильді қосылыстар, сондықтан да жасушалы мембрананың липидтерінде жақсы ериді және жасушаға оңай сіңеді. Минералды пестицидтер жасушаға иондалған молекулалар түрінде өтеді.

1.Банкина Т.А., Петров М.Ю., Петрова Т.М., Банкин М.П. Хроматография в агроэкологии. -Санкт-Петербург, 2002. 2.Груздев Г.С. Химическая защита растений.-М.: Агропром- издат, 1987. 3.Исенова Г.Д. Динамика разложения пестицидов, исполь- зуемых для защиты зерновых культур и их влияние на основные показатели качества зерна в условиях юго-востока и севера Казах- стана // Автореферат диссертации на соискание кандидата биологи- ческих наук. -Алматы. 2006. –24. 4.Мельников Н.Н., Волков А.И., Короткова А.О. Пестициды и окружающая среда. -М.:Химия, 1977. 5.Мельников Н.Н., Новожилов К.В., Белан С.Р., Пылова Т.Н. Химические средства защиты растений (справочник). –М.: Химия, 1985. 6.Мельников Н.Н. пестициды и окружающая среда // Агрохи- мия 1990, №12.-С.71-94. 7.Mulla M.S., Mian L.S., Kawecki J.A. // Res. Rev. 1981, №5, 81.- 1с. 8.Сагитов А.О., Нуржанов У.С. Пестициды и качество сельско- хозяйственной продукции // Химические средства защиты расте- ний, международная конференция к 75-летию ВИЗР Санкт- Петербург. 2004. –С. 277-281. 9.Степановских А.С. Охрана окружающей среды. - М.: 1998. 10.Санягина Н.А., Легостаев Н.А. Разложение, миграция и трансформация различных пестицидов в агроландшафтах // Агро- химия. 1999, №2.-С.93-96.