Өндірістік ғимарат орындарының іріктелуі

Пән: Өнеркәсіп, Өндіріс
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 26 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының білім және ғылым Министрлігі

Семей қаласының Шәкәрім атындағы Мемлекеттік университеті

СӨЖ№1

Тақырыбы: Өндірістік ғимарат орындарының іріктелуі

Орындаған: Мәдениет Е ТО-207

Тексерген: Кабулов Б. Б

Семей-2015

Жоспар

I. Кіріспе

1. 1Ғимарат және оның элементтері туралы түсінік

II. Негізгі бөлім

2. 1 . Ғимараттардың іріктелуі

2. 2. Ғимараттарға қойылатын санитарлық талаптар

III. Қорытынды

3. 1. Қолданылған әдебиеттер

Барлык тұрғызылған құрылыстарды, жалпы ғимараттар деп атайды.

, көлемдік-жобалықшешімдеріне, . , . Мысал ретінде тұрғын үйлерді, мектептерді, театрларды, гараждарды, фабрика-зауыт корпустарын және тағы баскаларды келтіруте болады. Сонымен бірге ғимарат деп кейбір нысандарды атауға болмайды (мысалы: көпірлер, бөгетгер немесе радиодіңгектер), оларда негізгі міндеттерді анықтайтын не бөлмелер, не бөлек бөлімдер болмайды. Мұндай нысандарды иижеиерлік деп атайды.

Ғимараттың ішкі кеңістігі бөлмелерге бөлінеді. Егер бөлмелердіи едендері бір (немесе шамамен бір) деңгейде орналасса, олар ғимарат қабатын күрастырады.

Ғимараттарды кабаттылығына карай: бір қабатты және і«»іқ<Ю(ітты деп бөледі. Қабат еденіыін жүргін жол немесе отмосткага (ғимарпіты айнаііа тас төселген немесе асфальтталған жолақ) деңгейімен салыстырганда орналасуына байланысгы, жер бетіндегі кабат деп аталады. Оның едені отмостка немесе жүргін жол денгейінде орналасса цокольдік (немесе жартылай үй асты) . оның едені отмосгка немесе жүргін жол денгейінен төмен, бірак бөлменіц жарты кабатынан артпай орналасқанда - үй астылық, оның едені отмостка нсмесе жүргін жол деңгейіне қарағанда бөлменің жарты биіктігінен артыгырақ томен орналасса - жертөлек, ал егер бөлме шатьір кеңістігінде орналасқан Гюлса, ол мансардалық деп аталады.

Ғимараттар пайдалануына байланысты әртүрлі болып боліиеді. Бірак олардың бэрін: азаматтыц, өндірістгк жэне ауылшаруаиіылық деген үлкен үш топқа бөлуге болады.

Азаматтық ғимаратгарға, адамдардың түрмыстық жэнс қогамдық- мэдениет қажетгіліктеріне қызмет көрсету үшін арпшіган пімараттарды жатқызады, мысалы: түрғын үйлер, мектептер, аурухапалар, ісатрлар, вокзалдар, дүкендер, мекемелер жэне тағы басқалар. Өнеркәсіп ғимараттарына, көлік пен өнеркосіи ондірісінс қызмет көрсететін ғимараттарды жатқызады, мысалы: фабрик; иіардіін, іауыггардын, шеберханалардың, элекі-р станцияларының, паровоз деполарыім. ің жэие тагы басқалардың корпустары кіреді. Ауылшаруашылык ғимараттарға, ауыл шаруашылық мүқіаждмкгарын қанағаттандыруға арналған ғимараттарды жатқызады, мысалы: сныр корапар, шошка қоралар, теплицалар (өсімдікгер өсірсгін жылы жаГіпар), ауылшаруашылық өнімдерінін қоймалары жэне басқалар. Ескеретін жағдай: бүндай бөлу белгілі мөлшерде шарггы, ссбебі пегіздері бірдей ғимараттардың кейбір түрлерін әртүрлі топтарға жагқызуі а болады. Әр түрлі міндет атқаратын ғимаратгардың сыртқы жлне ішкі ііішіндерінің арасында бар өзгешіліктерде, үлкен айырмашылыктарга қарамасіан, олардын бар-ығы өзара байланысқан, бірнеше негізгі соулсггік-консгруктивті, толығынан айқын функция атқаратын элементтерден түрады. Ғимараттардьщ негізгі элементтерін келесі топтарға болуге болады : а) ғимаратгарда пайда болатын, негізгі жүктеме күшті қабылдайтын, күш кетеруші; б) коршаушы, бөлмелерді бөлуші, сонымен каіар агмосфералык эсерлерден оларды қорғаушы және ғимараттарда белгілі бір ісмисраі-ураны қамтамасыз етуші; в) күш көтеруші жане қоршау белу функцияларын агкарушы ілсмснтгер. Ғимараттардың негізгі элементтеріне: ірі'егасіар, қабыріалар, қабатаралық жабындар, тіректер, шатыр жабыны. к. шқлиар, сатылы баспалдактар, терезелер, есіктер, шамдар жатады (1. 1 сурет) . Іргетас деп ғимараттың жер асты контрукциясы атагіады, оні. иі мегізі і мі- ндеті ғимараттан туындайтын жүктеме күшті қабылдап негічгс Гч-ру. I Іегі тікелей түйісетін іргетастын төменгі жазыктығы іргетастың табаны деп агшіады. Тікелей жер бетінен іргетастьщ табанына дейінгі аралыкгы іргетасты сичу терецдігі деп атайды.

Негіз болып табиги топырақ цабаты цызмет ете алады. Олар - табиғи негіз, жасанды - ныгызлалып күшейтілген топырак (жасанды негіз) дегі белінеді. Қабыргалар бөлмелерді сыртцы кеңістіктен (сыртқы қабырғалар) немесе баска белмелерден бөледі (ішкі кабырғалар) . Осымен олардың қоршаушы функ- циялары түзеледі. Бұдан баска, кабырға тек өзіне меншікті салмақган ғана емес, сонымен қатар ғимаратгың жоғары жаткан бөлімдерінен (жабындардан, жабулардан және басқа) жүктеуді көтереді және күштеу көтеруші функдияны орындай алады. Өзіне меншікті салмактан басқа, басқа конструкдиялардың салмағынан қабылдап, іргетасқа беретін қабырғалар күш көтеруші деп аталады. Іргетаста жаткан және барлық биіктік бойынша салмағын көтеруші, бірақ ғимаратгың басқа белімдерінен күш кабьидамайтын кабырғаны, езін өзі көтеруші кабырға деп атайды. Тек қоршаушы болып қызмет ететін жэне өзіие меншікті күшті тек бір қабат шегінде көтеріп, ғимараттың басқа элементгеріне тірелетін қабырғалар күш көтеруші емес (аспалылар) деп аталады. Қабатаралык жабьшдар деп, ғимараттың ішкі кеңістігін қабаттарға бөлетін конструкцияларды атайды. Жабындар кабаггарды жэне онда орналасқан бөлмелерді жоғарыдан және төменнен шектейді (коршаушы функциялары), сонымен бірге өз салмағынан басқа, ғимаратта туындайтын пайдалы жүктеме күшті яғни адамдардың, жабдыкгардың және заттардын салмактарын көтеруші (күш көтеруші функциясы) контрукциялар болып табылады. Одан басқа, жабындар ғимараттың кеңістіктік қатандыгыи қамтамасыз етуде ете зор роль аткарады, яғни барлық мүмкін болатын күштер эсерінен болатын конструктивтік желінің түраксыздығын болдырмайды. Ғимараттарда орналасуына байланысты жабындар: қабат аралық - каба тарды биіктігі бойынша шектеуші; шатырлық - жоғаргы шагырдан бөлетін; төмгнгі - төменгі қабатты жерден бөлетін жяне уіі истының устіңгісі бірінші қабатты үй астынан бөлетін болып бөлінеді. Жеке тіректер деп (1. 3 суретті кара) тік тіреуді атайды (үсіъіндар немесе бағаналар), жабындар-мен жабуларды, ал кейде кабыргаларды сүйемелдеуге және олардан туындайтын жүктеме күшті іргетастарға беруге арналады. Жабындар тіке бағаналарға немесе, олардың үстіне орналастырылған прогондар немесе ригельдер деп аталатын арқалықтардыц (белагашгардын) үстіне де жатады. Бағаналар мен арқалыктар ғимаратгың ішкі қаңқасын құрасті. ірады . Жабын ғимаратты үстіңгі жағынан атмосфералық түнбалардан, күн сәулесінен және желден қоргаушы конструкция болып табылінШ. Жабынның жоғарғы су өткізбейтін кабығь: шатыр деп аталады жоне шатыр жабынымен бірге ғимарат жабуын кұрастырады. Көбіне азамапык ждне ондіріс гимараттары шатырсыз салынады. Бұл жағдайда шатыр жабынымен жабудың функциясын шатырсыз жабу деп аталатын бір конструкция атқарады. Қалңалар деп еалыстырмалы, бір қабат шектерінде ішкі кеңістікті бөлуте кызмет етуте арналған жща қабыргстарды атайды. Қалқалар лрбір қабатга жабындарга жатады және вз садмағынан басқа, ешқандай жүкгеме күшті көгер- мейді. Сатылы баспалдақтар цабаттар арасын баиланыстыру ушін қызмет етедһ Өртке қарсы ережелерге байланысты, баспалдақ торлары деп аталатын, арнайы, кабырғалармен қоршалған бөлмелерде орналастырылады. Бөлмелерді табиғи жарықпен жарықтандыру және оларды желдендіру үшін терезелер, ал көршілес бөлмелер мен бөлме арасын жэне сырткы кеңісгікпен қатынас үшін есіктер қызмет етеді. Бөлмелерге ірі жабдыкгарды кіргізу немесе көлік қүралдарын енгізу ушін кейбір жағдайларда есіктерден бас-қа қақпалар орналастырады. Күн тартарлар (фонарълар) деп арнайы коятрукцияларды атайды. Олар бөлмелерді жарықтандыру жэне желдету ушін (егер бүл мәселе терезелер көмегі аркылы шешілмесе) жабында орналастырылады. Негізінен күн тартарлар бір қабатгы енеркәсіп және сирек жағдайда азаматтық гимаратгарда қолданылады. Жоғарыда келтірілгендерден басқа, тағы да конструктивті элементтер бар, (мысалы: балкондар, кіріс алаңдар, терезе алды жактау, жертөле жэне тағы басқалар) . Оларды жоғарыда аталған топтарға жатқызуға болмайды. Талап койылатын еңбектің гигиеналық және тұрмыстық шартгарын қамтамасыз ету үшін, ғимарат арнайы санитарлык-техникалық және инженерлік қондыргылармен (жыльггу, желдету, газбен қамтамасыз ету, тамақ дайьіндауға арналған плиталар немесе пештер, суық жэне ыстық сумен қамтамасыз ету, канализацня, қокыстарды шығару, жасанды жарықтандыру, радиоландыру жэне тағы басқалармен) жабдыкталады. Бұл кондырғылардың элсментері осы курста, ғимаратгардың копструк- цияларымен тығыз байланысқаи кейбір бөлшектері болмаса, карасты.

Өндірістік мақсаттағы ғимараттарға және құрылыстарға қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар» санитариялық қағидалары

1. Жалпы ережелер

1. Осы «Өндірістік мақсаттағы ғимараттарға және құрылыстарға қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар» санитариялық қағидалары (бұдан әрі - Санитариялық қағидалар) өндірістік мақсаттағы ғимараттарды және құрылыстарды жобалауға, салуға, қайта жаңартуға және пайдалануға қойылатын талаптарды белгілейді.
2. Өндірістік мақсаттағы ғимараттарға және құрылыстарға қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар мыналарды қамтиды:
1) өндірістік мақсаттағы ғимараттар мен құрылыстарды жобалауға қойылатын талаптар;
2) өндірістік ғимараттар мен құрылыстарға қойылатын талаптар;
3) өндірістік объектілердегі технологиялық үдерістерге және жабдықтарға қойылатын талаптар;
4) өндірістік объектілерді жылытуға, ауасын желдетуге және баптауға қойылатын талаптар;
5) сумен жабдықтауға, су бұруға және өнеркәсіп қалдықтарын кәдеге жаратуға қойылатын талаптар.
3. Санитариялық қағидалар жер асты құрылыстарын және кен қазбаларын, сондай-ақ жұмыс мерзімі бес жылға дейін құрылыс кезеңінде тұрғызылатын уақытша өндірістік ғимараттарға және құрылыстарға қолданылмайды.
4. Осы Санитариялық қағидаларда мынадай терминдер мен анықтамалар пайдаланылды:
1) аэрация - құрамындағы органикалық заттарды жылдам тотықтыру үшін әртүрлі орталардың ауамен жасанды қанығуы;
2) ауамен себезгілеу - үй-жайға салқын ауаның, газдың, будың, шаңның түсуінің алдын алуға арналған жергілікті желдеткіш;
3) зиянды заттар - Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітетін халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы санитариялық талаптарға (бұдан әрі - Санитариялық талаптар) сәйкес ауадағы рұқсат етілген шекті шоғырланудан асатын, адамның организміне теріс әсер ететін заттар;
4) зиянды өндірістік фактор - қызметкерге әсері ауруға немесе еңбек қабілетін төмендетуге және (немесе) ұрпағының денсаулығына теріс әсер етуге алып келуі мүмкін өндірістік фактор;
5) өндірістік мақсаттағы ғимараттар мен құрылыстар - технологиялық жабдықты пайдаланатын және адамдардың еңбегі үшін қажетті жағдайларды қамтамасыз ететін өнеркәсіптік және ауыл шаруашылығы өндірістері орналастырылған өндірістік объектілер;
6) объектінің қауіптілік сыныбы - қуатына, пайдалану жағдайына, қоршаған ортаға бөлінетін ластайтын заттардың сипатына және мөлшеріне, қоршаған ортаға және адамның денсаулығына қолайсыз әсер ететін шуға, дірілге, иондамайтын сәулеленуге байланысты белгіленетін, кейіннен мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық қадағалау органдары санитариялық-эпидемиологиялық қорытынды бере отырып, қызметтің осы түрін жүзеге асыратын жобалау ұйымы анықтайтын объектінің санаты;
7) өндірістік объект - адамның денсаулығы мен өмір сүру ортасына әсер ету көздері болып табылатын үдерістерді, жабдықтарды және технологияларды пайдалану арқылы жүзеге асырылатын өнім шығарумен, жұмысты орындаумен және қызмет көрсетумен байланысты шаруашылық қызметінің объектісі;
8) рециркуляция - температураны және қоспалардағы компоненттердің шоғырлануын реттеу мақсатында технологиялық үдеріске газдар, сұйық және қатты заттар ағымының көп мәрте, толық немесе ішінара қайтуы;
9) шлам - сарқынды суларды тазарту үдерісінде алынған, құрамында 60-70 пайызға дейін минералды бөлшектер мен органикалық материал бар лайлы шөгінді;
10) шлам үйіндісі - шламды жинау және сақтау орны;
11) экрандалған үй-жайлар - радиоаппаратураны пайдалану, монтаждау, жөндеу және сынау кезінде, әртүрлі жоғары вольтты қондырғылар мен генераторлар тудыратын электромагниттік өрістерді (бұдан әрі - ЭМӨ) орналастыру кезінде қызмет көрсететін персоналды электромагниттік өрістің әсерінен қорғау, қабылдаушы құрылғылар мен арнайы өлшеу, есептеу және басқа да аппаратураны сыртқы ЭМӨ әсерлерінен қорғау мақсатында жабдықталған үй-жайлар.

2. Өндірістік мақсаттағы ғимараттар мен құрылыстарды жобалауға қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

5. Өндірістік объектілер (бұдан әрі - объектілер) сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі саласындағы Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жобаланады.
6. Объектілердің құрылыс жобаларында:
1) өндірістік үдерістердің негізгі сипаттамалары, пайдаланылатын материалдар мен жабдық, ықтимал шығарындылар, ластайтын заттардың төгінділері, өндіріс және тұтыну қалдықтарының бағдарлы пайда болу көлемдері;
2) зиянды өндірістік қалдықтардың әсерін болдырмайтын санитариялық-гигиеналық, ұйымдастыру іс-шаралары және техникалық құралдар кешенін;
3) өндірістік үдерістердегі қайталама және айналымды сумен жабдықтау;
4) өндірістік сарқынды суларды елді мекеннің су бұру жүйесіне шығаруға мүмкіндік беретін өндірістік сарқынды суларды жергілікті тазалау көзделеді.
7. Жаңа объектілерді салуға және қолданыстағы объектілерді кеңейтуге арналған алаңдар климаттық жағдайларды, жер бедерінің сипаттамаларын, ауа ортасының қазіргі заманғы жағдайын және қазіргі бар фондық ластануды ескере отырып; химиялық ластайтын заттар, қалдығы аз және қалдықсыз технологияларды енгізу көздерінен, сондай-ақ тұрғын, рекреациялық, курорттық аймақ, халықтың демалыс аймағының атмосфералық ауасындағы шығарындыларды болдырмау (қысқарту) бойынша арнайы іс-шараларды ескере отырып таңдалады.
8. Жаңа объектілерді рекреациялық аумақтарда, сумен жабдықтау көздерін санитариялық қорғау аймақтарында, суды қорғау және су қоймасы маңындағы аймақтарда, курорттардың қорғау аймақтарында орналастыруға жол берілмейді.
9. Жекелеген ғимараттар мен құрылыстар объектінің алаңында желдету және ауа баптау жүйелерінің ұйымдастырылған және ұйымдастырылмаған ауа жинау орындарында сыртқы ауадағы зиянды заттар санитариялық талаптарға сәйкес жұмыс аймағына арналған рұқсат етілген шекті шоғырланудың (бұдан әрі - РЕШШ) 30 пайызынан (бұдан әрі - %) аспайтындай етіп орналастырылады.
10. Объектінің аумағында мынадай функционалдық аймақтар бөлінеді:
1) өндірістік;
2) әкімшілік-шаруашылық;
3) көлік-қоймалық;
4) қосалқы объектілер.
Зиянды заттарды пайдаланатын объектілер, әкімшілік-шаруашылық және қосалқы аймақтар өндірістік және көлік-қоймалық аймақтардан ені шекаралас өндірістік ғимараттардан туындайтын циркуляциялық аймақтың енінен кем емес ажыраулармен бөлінеді.
11. Зиянды заттарды пайдаланғанда технологиялық жабдықтарға арналған ғимараттар мен ашық алаңдардың ұзын біліктері желдің басым бағытына параллель болуы тиіс.
12. Жолдан және құрылыстан бос объектілердің аумақтары абаттандырылады және көгалдандырылады.
13. Объектінің аумағында тұрғын үй ғимараттарын немесе үй-жайларды салуға жол берілмейді.