Сүйек сынғанда және буын шыққанда көрсетілетін алғашқы ветеринариялық көмек жайлы мәлімет

1. Сүйектің сынуы туралы түсінік және олардың белгілері
2. Сынық түрлері мен олардың асқынулары
3. Соғып алу, буынның шығуы, сіңірдің созылуы, олардың белгілері
4. Ашық және жабық сынықтар кезінде алғашқы жөрдем көрсетудің жалпы ережелері
5. Бас сүйегі, бұғана, ңабырға, омыртқа, жамбас сүйектері, қол.аяқ сүйектерініц сынуы кезіндегі алғашқы жәрдем көрсету тәсілдері

Сүйек тұтастығының бұзылуы — сыну деп аталады. Бұл механикалык күш әсерінен болып, жұмсақ тіндердің зақымдануымен сипатталады. Сьшыктьщ жабьщ және атттық түрлері бар. Ашық сыныктарда сынған жерде жара болады. Бұл өте қауіпті, өйткені жараға инфекция түсу қатері жоғары. Егер сынык екі жарықшакты болса, онда ол:
 Жабық (бейбіт уақытта — терінің закымдануынсыз);
 толық (сүйектің бүкіл түтастығының бөлігі бүзылуы),толық емес (сүйек шыбығының белгілі бір бөлігі бұзылуы)
болып бөлінеді.
Закымданған сүйектің өзінде едөуір езгерістер болуымен бірге, оның айналасындағы жүмсақ тіндер де (тері, бұлшык ет, буын жүйке) өзгеріске ұшырауы мүмкін.
Сынық белгілері:
• сынған жердің катты ауруы (шұғыл, сол жердің ауруы);
• аяқ-кол функцияларыньщ бүзылуы — толық сыну кезінде анық, ал толық емес сыну кезінде жөне шаншылған немесе аяқ-қол сүйегінің бірі сынуы кезінде онша білінбейді;
• аяк-кол сүйектерінщ кыскаруы (тексеру немесе өлшеу кезінде);
• аяқ-қол сүйектері формасының езгеруі (деформация-майысу);
• зақымданған жердегі қалыпсыз козғалыстың болуы (силалап көру кезінде);
• кейде сықырлау немесе сүйек сықырлауы (сынықтардың қажалуы — қолмен сезуге немесе естуге болады);
• кейде дене қызуыньщ көтерілуі (алғапгқы күндері —38°С-қа дейін);
• бас сүйегі, қабырға, омыртқа мен жамбас сүйектері сынған кезде бас пен омыртқа кемігі, өкпе, қуық, тік ішек жөне басқаларының закымдану белгілері айқындалады.
Сынық түрлері мен олардың асқынулары
Толық сынық түрлері:
 көлденең сыну сызығы — сүйек ұзындығына келденең келеді (түтікті сүйектерде, қысқа сүйектерде — біяек, балтыр,табан сүйектері, тізе тобығы, өкше сүйегі және т.б.);
 қиғаш сыну сызығы — сүйек ұзьшдығына көлденең (аяк-колдың ұзын сүйектерінде жиі кездеседі);
 бойлық сыну сызығы — сүйек ұзындығьша параллель (көбіне саусақ сүйектерінде немесе аяк-қол ұзын сүйектерінің буын ұштарында);
 бұранда төрізді сыну сызығы — бұранда төрізді сызық түрінде (үзын сүйектердің бұралған кезінде — көбінесе аяқ, иық сүйектерінде);
 аралас сыну (сызықтарының бірнешеуі Т—төрізді,Ш—төрізді, сына тәрізді жөне т. б.) сызығы.
Көбінесе ішкі және буын айналасы сүйектерінің сынуы;
шаншылған сүйек сынығы — басқа сүйекке еніп ("шаншылып") кетеді.

1. «Терапевтикалық техника малдәрігерлік тәжірибеде» К.Н. Қожанов. Алматы-2006 ж. 71-74 бет аралығы.
2. «Мал ауруларын патогенездік емдеу» К.Н. Қожанов, Х.Ж.Қажиев Алматы-2010ж. 94-100 бет аралығы.
3. «Малдәрігерлік тәжірбиеде ауруларды анықтау және емдеу техникалары». К.Н. Қожанов.Алматы-2013ж. 93-96 бет аралығы.
4. Б.К. Ілиясов. Алғашқы ветеринариялық жәрдем. (Оқу құралы). Шымкент. 2011 жыл.
5 . Қазақ энциклопедиясы

Пән: Ветеринария
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым Министірлігі Семей қаласының Шәкәрім атындағы Мемлекеттік университеті

БӨЖ
Тақырыбы: Сүйек сынғанда және буын шыққанда көрсетілетін алғашқы ветеринариялық көмек

Орындаған:Көкенаев.М.М Тексерген:Ахметжанов О.Н

2015 жыл
Жоспары:
1. Сүйектің сынуы туралы түсінік және олардың белгілері
2. Сынық түрлері мен олардың асқынулары
3. Соғып алу, буынның шығуы, сіңірдің созылуы, олардың белгілері
4. Ашық және жабық сынықтар кезінде алғашқы жөрдем көрсетудің жалпы ережелері
5. Бас сүйегі, бұғана, ңабырға, омыртқа, жамбас сүйектері, қол-аяқ сүйектерініц сынуы кезіндегі алғашқы жәрдем көрсету тәсілдері

Сүйек тұтастығының бұзылуы -- сыну деп аталады. Бұл механикалык күш әсерінен болып, жұмсақ тіндердің зақымдануымен сипатталады. Сьшыктьщ жабьщ және атттық түрлері бар. Ашық сыныктарда сынған жерде жара болады. Бұл өте қауіпті, өйткені жараға инфекция түсу қатері жоғары. Егер сынык екі жарықшакты болса, онда ол:
Жабық (бейбіт уақытта -- терінің закымдануынсыз);
толық (сүйектің бүкіл түтастығының бөлігі бүзылуы),толық емес (сүйек шыбығының белгілі бір бөлігі бұзылуы)
болып бөлінеді.
Закымданған сүйектің өзінде едөуір езгерістер болуымен бірге, оның айналасындағы жүмсақ тіндер де (тері, бұлшык ет, буын жүйке) өзгеріске ұшырауы мүмкін.
Сынық белгілері:
* сынған жердің катты ауруы (шұғыл, сол жердің ауруы);
* аяқ-кол функцияларыньщ бүзылуы -- толық сыну кезінде анық, ал толық емес сыну кезінде жөне шаншылған немесе аяқ-қол сүйегінің бірі сынуы кезінде онша білінбейді;
* аяк-кол сүйектерінщ кыскаруы (тексеру немесе өлшеу кезінде);
* аяқ-қол сүйектері формасының езгеруі (деформация-майысу);
* зақымданған жердегі қалыпсыз козғалыстың болуы (силалап көру кезінде);
* кейде сықырлау немесе сүйек сықырлауы (сынықтардың қажалуы -- қолмен сезуге немесе естуге болады);
* кейде дене қызуыньщ көтерілуі (алғапгқы күндері -- 38°С-қа дейін);
* бас сүйегі, қабырға, омыртқа мен жамбас сүйектері сынған кезде бас пен омыртқа кемігі, өкпе, қуық, тік ішек жөне басқаларының закымдану белгілері айқындалады.
Сынық түрлері мен олардың асқынулары
Толық сынық түрлері:
# көлденең сыну сызығы -- сүйек ұзындығына келденең келеді (түтікті сүйектерде, қысқа сүйектерде -- біяек, балтыр,табан сүйектері, тізе тобығы, өкше сүйегі және т.б.);
# қиғаш сыну сызығы -- сүйек ұзьшдығына көлденең (аяк-колдың ұзын сүйектерінде жиі кездеседі);
# бойлық сыну сызығы -- сүйек ұзындығьша параллель (көбіне саусақ сүйектерінде немесе аяк-қол ұзын сүйектерінің буын ұштарында);
# бұранда төрізді сыну сызығы -- бұранда төрізді сызық түрінде (үзын сүйектердің бұралған кезінде -- көбінесе аяқ, иық сүйектерінде);
# аралас сыну (сызықтарының бірнешеуі Т -- төрізді,Ш -- төрізді, сына тәрізді жөне т. б.) сызығы.
Көбінесе ішкі және буын айналасы сүйектерінің сынуы;
шаншылған сүйек сынығы -- басқа сүйекке еніп ("шаншылып") кетеді. Сүйек тұтастығының бұзылуы саныбойынша жекеленген жөне көптеген, жарыкшақты болады (сүйектің үш жөне одан да көп сынуы, көбінесе ок тиген жараларда).
Сыну кезінде сүйек сынықтарының орны ауысуы мүмкін (бұлшық еттің жиырылуы сүйек сынығына жабысып түрған) инфекцияның дамуы (жұмсақ тіндердің іріңдеуі, зақымданған сүйекте іріңді некротикалық процестің дамуы -- оқ тиген жара остеомиелиті).
Балаларда ерекше сынықтар жиі байқалады -- мертігу-лер сүйек дөңесі бетіндегі сыньщ сүйек асты-үсті аз жылжуы, эпифизиолиздер, сүйек ұштарындағы сүйектенбеген эпифизарлы шеміршек аумағындағы сынық.
Сынық кезінде зардап шегушіні толық тыныш қалыпқа келтіру керек. Бұл шоктың пайда болу себептерін азайтады, жұмсақ тіндер мен тамырлардың сүйек сынықтарымен зақымдануының алдын алу кажет. Егер сынықтар ашық болса, онда алдымен қан кетуді тоқтатып, жараға таңғыш салады. Киім мен аяқкиім шешіледі немесе тігісінен сөгіледі. Жарақаттық уыттану туралы түсінік (жұмсақ тіндердіц ұзақ уақыт бойы шаншылып қалу синдромы) және оның белгілері
Жұмсақ тіндер көбінесе (аяқ-қолдың) киратылған ғимараттар, кұрылыстар, шахталардағы опырылған тау жыныстарының сынықтарымен шаншыльш калуы мүмкін.
Үзак уақыт бойы шаншылып қалу синдромы төтенше жағдайларда (жер сілкіну, шахтадағы опырылу, соғыс уақытында) кездеседі. Үзак уақыт бойы шаншылып қалу синдромының апаттар кезінде ауыр формалары жиі болады (зақымданудың бірдейлігі, шаншылып қалудың ұзақ-тылығы, зақымданушьшы іздестірудің киыншылығы жөне оларға өз уакытында жөрдем көрсету).

Бұлшық еттердің үзақ уакыт бойы шаншылып немесе олардың жаншылып, дененің амалсыз жағдайында ұзақ уақыт бойы ишимияға ұшырауы кезінде:
1) алғашкы екі күнде (ерте кезеңде) закымданған бұлшық еттердің көлемді өлі еттенуі мен жүрек-қан тамыр кызметінің жеткіліксіздігі өсерінен аяк-колдьщ ісінуі;
2) бүйрек кызметінің жеткіліксіздігі (2-3 күннен соң байкалып, 3 -- 5 аптаға созылады) (аралық кезеңі);
3) буындардағы сіресімдермен, көп козғалмаушылыкден, некроз аумағындағы жаралар мен жарақаттанудан жүйке қабынуы (кеш кезең) байқалады.
Үзак уақыт бойы шаншылу синдромының клиникалык өту ауырлығы шаншылудың көлемі мен ұзақтығына байланысты төрт түрге бөлінеді:
аса ауыр (8 сағаттан астам уакыт бойы қол-аяқтың шаншылып қалуы; бұл кезде ауыр шок кұбылысы байқалып,1-2 тәулікте жүрек-қан тамыр қызметі мен өкпе қызметінің жеткіліксіздігі салдарынан өлімге соқтырады);
ауыр (4 -- 6 сағат бойы аяктың немесе колдың шаншылып калуы; бұл кезде шок құбылысы байқалады,14 -- 21 тәулік бойы бүйрек кызметінің бұзылуы, өлім-жітім 50 -- 70 пайыз жағдайда);
орташа ауырлық (кезугінде 4 сағат бойы қол немесе аяқтың шаншылуы, жеңіл шок кұбылысы артериялык қысымның тұрақсыздануы, жедел бүйрек кызметінің жеткіліксіздігі омегоанурия ұзақтығы -- 5 -- 14 күн, станционарлық емдеуден кейінгі жазылып шығуы -- 2 -- 2,5 ай, өлім-жітім жағдайының мөлшері 30 пайыздан аспайды);
жеңіл, кемінде 4 сағат бойы (аяқ-қол шеткі белшектерінің жұмсак тіндерінің шаншылуы). Шок қүбылысысимптомы өлсіз білінеді, қысқа уакытты олигоанурия (1 -- 2 күн), ауру жазылады.
Ұзақ уақыт бойы шаншылу синдромы кезіндегі өзгерістер бүлшық ет, бүйрек, бауыр, өкпе және бүйрек үсті безінің зақымдану жағдайында байқалады.
Белгілер: зақымданған қол-аяқта байқалады -- көлемінщ ұлғаюы, ісіну, жара, қанталау, сүйықтыкка толған көпіршіктер, жарақаттанған заттан калған іздер; сонымен қатар бұлшық еттердегі, бүйрек жөне бүйрек үсті бездеріндегі патоморфологиялық өзгерістер.
Үзақ уақыт бойы шаншылу синдромы кезеңдері бойынша негізгі клиникалық белгілер
Ерте кезең (жаракат алған соң 1 -- 3 төулікте) шок құбылысына төн қан айналым бұзылуы басым болады.
Білінуі -- ауру сезімі, қозғалыс шектеулігі жөне қол-аяктың ісінуі, жаншылуы, қанталау, соңына карай -- ісіну, кол
аяктағы тамырдың соғуы өлсіз. Одан ары қарай ісіну мен ауру сезімі ұлғайды, көбіршік пен өлі еттену учаскелері пайда болады, кол-аяк суынып, козғалыс шектеледі,сезгіштік бұзылады (жарақаттар мен жүйке тамшығының ишимия есебінен); жалпы жағдайы нашарлайды, кан қысымы төмендейді, тамыр соғуы жиіленеді, оған өлсіздік,енжарлық, талғаусыздық косылады, дене қызуы төмендейді.
Аралық кезең (2 -- 3 күннен соң): жедел бүйрек қызметі жеткішксіздігінщ клиникалык симптомдары өсе түседі, ауру сезімі, терінің жансыздануы мен жұлынып қалуы азаяды,дене қызуы мен қан қысымы көтеріледі. 4 -- 5 күннен кейін аурудьщ жағдайы нашарлайды (олигоанурия, ОЖЖ, тыныс алу органдары, жүрек-қан тамыр жүйесі жағынан өзгерістер).
Кеш кезең (жаракат алған соң 1 -- 1,5 айдан кейін): жарақат симптомы мен сол жердің білінуі басым болады;
бүйрек қызметі біртіндеп қайта калпына келеді; кол-аяқтың ауруы мен сезгіштігі өте баяу өтеді.

Соғып алу, буынның шығуы, сіңірдің созылуы, олардың белгілері
Соғып алу -- жұмсақ тіндердің бұзылуы, көбінесе құлау немесе бір нөрсеге ұрьш алу кезінде пайда болады; бұл кезде тері, ұсақ тамырлар зақымданады; тіндерде кан қүйылуы немесе жиналуы (канды ісік) пайда болады.
Белгілері: ауру сезімі, ісуі, қанталау, қол-аяқтың козғалысының аздап шектелуі, тек кейбір жағдайларда (ішті, жұмыртқаны соғып алу) шок ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.