Жасушалар мен тіндердің патологиясы

Пән: Ветеринария
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым Министірлігі Семей қаласының Шәкәрім атындағы Мемлекеттік Университеті

СӨЖ

Тақырыбы: Жасушалар мен тіндердің патологиясы. Несеп жолдарындағы тастың пайда болу себебі мен патогенезі.

Тексерген:Нуркенова М. К

Орындаған: Рысбекова Ж. Ж

Семей 2015ж

Жоспар:

I. Кіріспе.

II. Негізгі бөлім.

1. Жасуша патологиясы.

2. Тіндер патологиясы.

3. Несеп жолдарындағы тастың пайда болуы мен патогенезі.

III. Қорытынды.

Пайдаланылған әдебиеттер.

Жасуша - өмірдің элементарлық бірлігі. Жай микроскоппен қарағанда организмнің ең кіші кұрылымы жасуша болып есептеледі. Неміс ғалымдары Шлейден және Шван (1838) барлық тірі организмдер жасушалардан түзілген, жаңа жасушалар тек жасушалардың бөлінуі нәтижесінде пайда болады, тірі организмдердін өніп-өсуі, дамуы осы жасушаларға байланысты деген «жасушалық теория» негізін қалаған болатын. Атақты неміс патологы Р. Вирхов (1858) организмнің барлық ауруларының негізінде жасуша патологиясы жатады деп есептеген. Р. Вирховтың бұл даналық пікірі осы күнге дейін өз манызын жойған жоқ. Бірақ Р. Вирхов дэуірінде жасушаның өзін жан-жақты ғылыми тексеру мүмкіншілігі жоқ еді.

$C:\Users\HP-PC\Desktop\39a958ee2b45f65fe15b237bed0315ff.jpg$

Жасуша құрылысы.

Жасушада болатын өте күрделі өзгерістер, оның ультра құрылымы көп жылдардан кейін электрондық микроскоп жәрдемімен ғана анықталды. Электрондық микроскоп жасушаны екінші рет қайта «ашты» деуге толық негіз бар. Организмді біртүтас жүйе деп қарасақ, жасуша - соның бір бөлігі. Организммен жасуша арасында эрдайым өзара қарым-қатынас, өзара эсерлену жэне қызметтерін реттеу, үздіксіз жүріп жатады. Сол үшін жасушаны организмнің бір бөлігі деп қана емес, оны белгілі бір қызмет атқаратын ең қарапайым тірі жүйе деп қарау керек. Жасуша қүрылысын негізінен цитология пәні үйретеді, бірақ та жасушаның өте нәзік құрылымдарының әр түрлі патологиялық, өзгерістерін білу көптеген аурулардың патогенезін анықтау үшін ауадай қажет, демек, патологоанатом жасушаларды ультрақұрылым деңгейінде тексеріп, оның нәтижесін ғылыми-зерттеу жүргізуге немесе өзінің күнделікті жұмысында пайдалануға міндетті. Жасушаларды электрондық микроскоппен тексеру әдісі кеңінен қолданылады. Қазіргі таңда жасушаның жалпы патологиясын зерттеуден жасуша құрамындағы өте нәзік құрылымдарды - органеллаларды зерттеуге өту кезеңі басталды деп толық айтуға болады. Ал жасуша мембраналарының құрылысын және патологиясын зерттеу өз алдына «мембранология» ғылымы болып бөлініп шықты. Сонымен жасушаларды зерттеуді оларды қоршап тұрған және оның сыртқы қабығы болып есептелетін плазмолемманың өзгерістерінен бастаймыз.

Клетка мен тканьдердің жеткілік сіз өсіп көбею процессі гипобиотикалық деп аталады. Оған жататында; атрофия және дистрофия.

Атрофия деп, клеткалардың жеткіліксіз қоректенуінен немесе зат алмасудың бұзылуынан оның көлемінің кішіреюін айтады.

Гипоплазия тканьдердің, органдардың, дене мүшелерінің немесе тұтастай органның туғаннан толық өсіп жетілмеуі.

Анаплазия тұтас органдардың немесе дене мүшесінің туғаннан жоқ болуы. Даму механизіміне қарай атрофияның біренеше түрі болады;

1. Физиологиялық атрофия организмнің қалыпты тіршілігі кезінде жекелеген органдардың, тканьдердің көлемінің кішіреюі және олардың функциясының әлсіреуі.

2. Кәріліктен болатын атрофия зат алмасу процессінің баяулауы салдарынан организмнің бүкіл фунциясы бірте бірете әлсіреп кемиді.

3. Әрекетсіздіктен болатын атрофия органдардың, тканьдердің қызметі ұзақ уақыт кемігенде немесе мүлде жойылғанда пайда болады.

4. Қысымнан болатын атрофия мұндайда қанмен қаыпты қамтамасыз етуі, зат алмасу, бұзылады.

5. Органдардың денервациясынан болатын атрофия зат алмасудың бұзылуынан және көлемінің кішіреюінен болады, өйткені нерв жүйесі тканьдерге үш жақты; қан айналысына, трофикалық және функционалдық әсер етеді. Әр алуан патологиялық процесстер клнткалардағы зат алмасуға елеулі өзгеріс етеді де, мұны дистрофия деп атайды. Клеткалардағы зат алмасудың өзгеру сипатына қарай дистрофия бірнеше түрге бөлінеді; белоктық, май липидтік, углеводтық тағы басқа.

Кахексия грек тілінен аударғанда жүдеу деген мағына береді. Жүдеу кезінде күрт әлсіздік, органдар мен жүйелер функциясының бұзылуы, органдардың тіршілік әрекеттерінің төмендеуі байқалады.

Некроз грек тілінен аударғанда шіру өліеттену деген мағына білдіреді. Клеткалар мен тканьдердің немесе тқтастай организмнің өліеттенуі. Тканьдердің немесе клеткалардың біртіндеп тіршілік белгісінен айырылу процессі некробиоз деп аталады. \

Гангрена тканьдер мен органдардың некрозға шалдығып қан пигменттерінің өзгеруі, соның салдарынан өліеттенген орында көгерген немесе қарайған түс пайда болады.

Гипертрофия тканьдердің немесе органдардың жекелеген клеткалардың мөлшерінің өзгеруінен көлемінің қлғаюы. Мұндайда клетка саны өзгермейді.

Ісік , тін өсіндісі, бластома (tumoz) - өзінің қа-лыпты пішіні мен қызметін жойған, организмнің түрі өзгерген клеткаларынан құралған тіндердің патологиялық жайылып өсуі. Ісік жасушалары ісікке шалдықтырған себептер тоқтаса да өсе береді. Көпшілік жағдайда ісік кәрі адамдарда пайда болатыны белгілі. Себебі адамның жасы ұлғайған сайын, оның иммундық жүйесінің жұмысы төмендеп, қауіпті ауруларға қарсы тұра алмайды. Көптеген онколог ғалымдар ісік аурулары өзінің өсу жолында екі сатыдан өтетінін дәлелдейді. Біріншісінде, әсерінен таза жасуша ісік жасушасына ауыса бастайды, бірақ ол белсенділік көрсетпей тыныш жатады. Екіншісінде, нағыз ісік түйіні пайда болып, ол өніп-өсе бастайды. Бұл екі сатының әрқайсысы организммен екі жақты қарым-қатынаста болады. Организмнің күш қабілеті, ісікке деген төзімділігі өте жоғары болса, онда бірінші саты ұзаққа созылып, екіншісінің болмауы да мүмкін. Кейде екінші саты біріншіге көшіп, кері процесс жүруі, сондай-ақ канцерогендер тікелей иммунитетке зиянды әсерін тигізіп, ісік ауруына әкелуі мүмкін.

Нефролитиаз . Нефролитиаз әртүрлі ішкі және сыртқы факторлардың, соның ішінде тұқым қуалаушылықтың, әсерінен болатын несеп жолдарында тастың пайда болуына әкелетін зат алмасу ауруы. Ауру айтарлықтай белгі бермей, бел аймағының ауруымен не бүйрек ұстамасымен өтеді.

Эпидемиологиясы . Ауру жер шарының барлық аумағында кездеседі және қазіргі кезде белес алып келе жатқан аурулардың санатында. Кей жерлерде эндемиялық түрде кездеседі. Урологиялық аурулар ішінде несеп жолдарының қабуынан кейін екінші орында. Тас байлану адамның әр жастағы кезінде пайда болуы мүмкін. Соның да ішінде еңбекке жарамды (30-55 жас) кісілердің арасында жиі кездеседі.

Топтамасы . Тас аурулары қатарында олардың минералогиялық атаулары қолданылып жүр. Жоғары дәлдіктегі тексеру арқылы сырқаттың 44 химиялық түрі анықталды. Түрлерінің көптігіне қарамастан оларды химиялық касиетіне қарай негізгі үш топқа бөлеміз: Олар:

1. Несепқышқылды тастар;

2. Кальций-оксалатты тастар;

3. Фосфатты тастар.

Іс жүзінде медицинада тастардың 11 химиялық түрі ерекше маңызға ие. Карбонат кальций, оксалатты және фосфатты тастар органикалық емес, ал несеп қышқылды, цистиінді және ксантинді тастар органикалық. Кездесу жиілігіне байланысты:

· Несеп қышқылды тастар 2, 3 тен 44 % дейін;

· Оксалатты және аралас тастар 50-70 % дейін;

· Кальций-фосфатты түрі 0, 3-18, 9 % дейін кездеседі.

Этиологиясы мен патогенезі . Уролитиаздың пайда болуының бұл тұрғанда ортақ тұжырымы жоқ. Пайда болуының әртүрлі қиын жолдары бар. Түптеп келгенде химиялық түрлілігімен ерекшеленетін полиморфты ауру. Тастардың пайда болуына тікелей әсер ететін зат алмасу бұзылыстары, гиперурокимия, гиперурикурия, гипероксалурия, гиперкальциурия, гиперфосфатурия және несеп қышқылдығының өзгеруі. Сыртқы әсер етуші факторларға:

· Ауарайы;

· Топырақтың геологиялық құрылымы;

· Су мен флораның химиялық жағдайы;

· Тамақтану тәртібі;

· Тұрмыстық жағдай жатады.

Тас пайда болуда маңызды орын алатын жай - адамдардың пайдаланатын азық-түлігінің қуаттылығы, жануар майы, тұзды тағам, құрамында кальций, қымыздық, аскорбин қышқылдарының деңгейі жоғары тағамдар және адам ағзасындағы А, В тобы дәрумендерінің жетіспеушілігі.

Ішкі этиологиялық факторлар да әр түрлі. Мысалы, несеп жолдарының қабынуынан кейін пайда болатын ағзаға кажетсіз фибрин талшықтары, ұйымалар, жасушалық детрит келе-келе тас кристалының орталығына айналады. Тас пайда болу мен әртүрлі ауыр жарақат салдарынан ұзақ төсек тартудың арасында да байланыс бар. Сонымен қатар адамның ішек-құрылыс, бауыр мен өт жолдары аурулары да айтарлықтай әсер етеді. Нефролитиаз дамуында адамның жасы мен жынысы да маңызды. Ауру әйелдерге қарағанда ер адамдарда үш есе көп. Ағзадағы несеп жолдарының туа пайда болған ақаулары да (даму аномалиясы, қосалқы қан тамырлар) сырқат туындауға сеп болатыны бар.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.