Ауа, жер мониторингі

Кіріспе
Негізгі бөлім
1. Ауа мониторингі
2. Жер мониторингі
Пайдаланылған әдебиеттер.

Атмосфералық ауаның мониторингi - атмосфералық ауаның жай-күйiн, оның ластануын бақылау жүйесi, сондай-ақ атмосфералық ауаның жай-күйiне, оның ластануына баға беру мен болжам жасау.
Бақылау желілері стационарлы бақылау посттарын (ПНЗ) қосады, республиканың үлкен қалаларында бекітілген, және тұрғылықты пунктеріндегі ауа аймағының күйі туралы ақпараттарды алуға арналған. Бақылау мына түрде жүргізіледі:-толық емес бағдарлама (тәулігіне 3 рет - 07,13,19сағат). - толық бағдарлама бойынша (төрт рет 01,07,13,19 сағат). Бақылауға жататын ластағыш заттардың деңгейі бекітілген ол атмосфералық шығарындының көлемі мен құрамына ескеріп және ауа аумағын ластайтын нәтижелерін алдын ала зерттеу. Ауа мөлшерін қарастырумен бірге метеорологиялық сипаттамалар өлшенеді. Желдің бағыты мен жылдамдығы,ауаның температурасы мен ылғалдылығы, ауа райының күйі, ол атмосферада қоспалардың таралуын анықтауға мүмкіндік тудырады. Атмосфералық ауаның күйін оқыған кезде, анықталады: шаң, диоксид күкірт, ерігіш сульфаттар, көміртегі оксиды, азот диоксиды, фторлы су, күкірт су, ауыр метеллдары. Атмосфералық жауын күйінің мониторингі Атмосфералық жауынның химиялық күйі туралы мәліметтер,атмосфералық ластануының көрсеткіші ретінде қызмет етеді, әсіресе қабаттың бұлттың пайда болуын, газ алмасуы жүретін,және осыдан жауын пайда болатынын ескереді. Ауылда және республикамыздың қалаларында орналасқан 40 метеостанцияларында бақылау нәтижелері ай сайын жүргізілетін жиналымда шығарылады. Сынамадан бойынша анықталады: анион- сульфатын, хлоридтерді, катион- амоний,натрий,калий,кальций, магний, қышқылдар мен және жасанды электроөткізгіш металлдар анықталады.
Атмосфералық ауа жағдайына мемлекеттік бақылауды Шығыс Қазақстан гидрометеорология орталығы жүргізеді.
Бақылау жұмысы 5 стационарлық бекеттерде және қозғалмалы зертханада жүзеге асырылады. Облыстық бюджет есебі бойынша, 3 стационарлық бекеттерде күндіз-түні бақылану жұмысының жүргізілетінін ата кету қерек. Бірақ бұл жерде де қиыншылықтар туындауда, әсіресе нормативті-құқықтық база ескірген.
Қазіргі күні қолданып жүрген атмосфералық ауаның ластану индексін есептеу әдісі Өскемен қаласындағы ластаушы заттектер шығарындыларының ерекшелілігін толық көлемде ескермейді. Қолданып жүрген атмосфералық ауаның ластану индексін анықтау әдісі атмосфераға ластау заттектерінің тек бес ең жоғары концентрациясын ескереді, бірақ атмосфералық ауаны ластаудың нақты суретін көрсетпейді. Шығыс Қазақстан гидрометеорология орталығы алынған нәтижелер бойынша әр бөлімге саралай талдау жасап, ұсынылған ақпараттың дұрыстығымен нақтылығын қамтамасыз етуі қажет.
ҚМЖ күндері атмосфералық ауа жағдайына қатысты туындаған проблеманы шешу үшін «нормативтік-құқықтық акт туралы» заң талабына сәйкес, табиғат қорғау ерекшелігімен сипатталатын заңнама актілерін өңдеп және қолданысқа енгізу қажет. Бүгінгі күнге дейін ҚМЖ күндері шығарындыларды реттеу бойынша әдістемелік нұсқау жоқ.
Қазір барлық мемлекеттік органдарда, соның ішінде біздің Министрлікте де өзгерістер болып жатыр. Жаңа Министрлік құрылымында баяндамада қозғалған сұрақтар қазірде өз жүйесін тапты, енді біз аймақтың экологиялық жағдайын сауықтыру бойынша жұмыстарды бірден өз орындарында шешетін боламыз. Ал мұндай жұмыстарды ғылымды араластырмай, зерттеуді кең шеңбер көлемінде жүргізбей шешу мүмкін емес, ал бұған ғылыми негіз бізде бар. Табиғи ресурстар және табиғат пайдалануды реттеу Департаментімен бірлесіп, облыс орталығының экологиялық жағдайы және тұрғындардың денсаулығын зерттеу бойынша ғылыми-зерттеу жұмыстары жүргізілгендігін естеріңізге сала кетейін. Өскемен және Семей қалаларының экологиялық төлқұжаттары әзірленді. Өскемен қаласының химия атмосферасы бойынша жұмыстар орындалды. Алынған зерттеу нәтижелері негізінде «2007-2012 жылдарда Өскемен қаласының экологиялық жағдайын жақсарту» бағдарламасы әзірленді. Бұл құжаттарды бүгінде біздер өз жұмыстарымызда қолданамыз.

1. «Жер туралы заңнамалар». Алматы, 2009 ж
2. Қазақстан Республикасының Жер Кодексі. – Алматы:ЮРИСТ, 2010. – 100 б