Ақша айналысының заңы және оны реттейтін институттар жайлы
1 Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
2 Негізгі бөлім ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..4
2.1 Ақша айналымы — ақшаның айналымдағы қозғалысы.5
2.2 Ақша жүйесі және оның экономикалық мәні ... ... ... 8
3 Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..11
4 Пайдаланған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..12
2 Негізгі бөлім ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..4
2.1 Ақша айналымы — ақшаның айналымдағы қозғалысы.5
2.2 Ақша жүйесі және оның экономикалық мәні ... ... ... 8
3 Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..11
4 Пайдаланған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..12
Қайта құру кезеңіне дейін «ақша айналымы» мен «ақша айналысы» ұғымдары арасында айтарлықтай шек койылатын.
Ақша айналысы деп — қолма-қол ақшаның қозғалысы танылды. Ал ақша айналымы ұғымы одан кең мағына бергендіктен ол қолма-қол және қолма-қолсыз айналым мағынасын сипаттайды. Бұл жағдайда қолма-қол ақша қозғалысы тұрғындардың ақшалай табыстарының бөлінуін қарастырса, қолма-қолсыз ақша өпдіріс қаражаттарының бөлінуін қарастырады.Тауар айналысы процесіндегі қолма-қол ақша қозғалысы және төлемақыны жүзеге асыру кезінде кызмет көрсету, сонымен бірге кәсіпорындар мен қаржы-несие мекемелерінің арасындағы ақшалай қаражаттардың алмасуы — ақша айналысы деп аталады.
Ақша айналысы деп — қолма-қол ақшаның қозғалысы танылды. Ал ақша айналымы ұғымы одан кең мағына бергендіктен ол қолма-қол және қолма-қолсыз айналым мағынасын сипаттайды. Бұл жағдайда қолма-қол ақша қозғалысы тұрғындардың ақшалай табыстарының бөлінуін қарастырса, қолма-қолсыз ақша өпдіріс қаражаттарының бөлінуін қарастырады.Тауар айналысы процесіндегі қолма-қол ақша қозғалысы және төлемақыны жүзеге асыру кезінде кызмет көрсету, сонымен бірге кәсіпорындар мен қаржы-несие мекемелерінің арасындағы ақшалай қаражаттардың алмасуы — ақша айналысы деп аталады.
1. Темірбекова А.Б. Экономикалық теория: Оқу құралы. – Алматы: «Экономика», 2008.
2. Әубәкіров Я.Ә., Нәрібаев К.Н., Есқалиев М. Экономикалық теория негіздері.-Алматы:Санат, 1998.
3. Әубәкіров Я.Ә., Байжұмаев Б.Б., Жақыпова Ф.Н., Табеев Т.П. Экономикалық теория. Оқу құралы. –Алматы: Қазақ университеті, 1998.
4. Әпсәләмов Н.Ә., Исабеков Қ., Сұлтанов Ө.С. Экономикалық теория негіздері. Оқу құралы.-Алматы: Ғылым, 1999.
5. Шеденов Ө.Қ., Байжомартов У.С., Жүнісов Б.А., Комягин Б.И. Жалпы экономикалық теория.-Алматы: Ақтөбе, 2002.
2. Әубәкіров Я.Ә., Нәрібаев К.Н., Есқалиев М. Экономикалық теория негіздері.-Алматы:Санат, 1998.
3. Әубәкіров Я.Ә., Байжұмаев Б.Б., Жақыпова Ф.Н., Табеев Т.П. Экономикалық теория. Оқу құралы. –Алматы: Қазақ университеті, 1998.
4. Әпсәләмов Н.Ә., Исабеков Қ., Сұлтанов Ө.С. Экономикалық теория негіздері. Оқу құралы.-Алматы: Ғылым, 1999.
5. Шеденов Ө.Қ., Байжомартов У.С., Жүнісов Б.А., Комягин Б.И. Жалпы экономикалық теория.-Алматы: Ақтөбе, 2002.
Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым министрлігі
Семей қаласындағы Шәкәрім атындағы Мемлекеттік университеті
Ақпараттық - коммуникациялық технологиялар факультеті
Автоматика және электроника кафедрасы
СӨЖ №3
Тақырыбы: Ақша айналысының заңы және оны реттейтін институттар
Орындаған: Саянова Диана
АУ- 401
Тексерген:
Готман Л. А.
Семей 2015
Жоспар
1
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ...3
2 Негізгі
бөлім ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
...4
2.1 Ақша айналымы — ақшаның айналымдағы қозғалысы.5
2.2 Ақша жүйесі және оның экономикалық мәні ... ... ... 8
3
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ...11
4 Пайдаланған әдебиеттер
тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... .12
1 Кіріспе
Қайта құру кезеңіне дейін ақша айналымы мен ақша айналысы
ұғымдары арасында айтарлықтай шек койылатын.
Ақша айналысы деп — қолма-қол ақшаның қозғалысы танылды. Ал ақша айналымы
ұғымы одан кең мағына бергендіктен ол қолма-қол және қолма-қолсыз айналым
мағынасын сипаттайды. Бұл жағдайда қолма-қол ақша қозғалысы тұрғындардың
ақшалай табыстарының бөлінуін қарастырса, қолма-қолсыз ақша өпдіріс
қаражаттарының бөлінуін қарастырады.Тауар айналысы процесіндегі қолма-қол
ақша қозғалысы және төлемақыны жүзеге асыру кезінде кызмет көрсету, сонымен
бірге кәсіпорындар мен қаржы-несие мекемелерінің арасындағы ақшалай
қаражаттардың алмасуы — ақша айналысы деп аталады.
2 Негізгі бөлім
Ақша айналымы — ақшаның айналымдағы қозғалысы, оның айналым және төлем
құралы ретінде қызмет етуі. Ақша айналымының тауар айналымынан өзгешелігі —
әрбір тауар айналымда уақытша болады, ал ақша өзінің айналым құралы
қызметін атқарғаннан кейін, айналыс арнасында тұрақты қалып, тауарларды
өткізуге қызмет ете береді. Ақша айналымының объективтік заңы төмендегідей:
тауарлар бағасының айналыстағы жиынтығы аттас ақша бірліктерінің айналым
саны қатынасына байланысты. Дәлірек айтқанда, айналымдағы ақша аумағы
тауарлар бағасы мен аттас ақша бірліктерінің айналым саны арқылы
анықталады. Ақша айналымы мен тауар айналымы арасында тығыз байланыс бар,
біріншісі екіншісіне тікелей тәуелді. Ақша айналымы теңелген сайын
шаруашылықты дамытуға қажетті ақша массасы азая түседі. Бұл ретте ақша
айналымын жоспарлау және реттеу айрықша рөл атқарады.
Ақша айналымын жоспарлау — мемлекеттің айналымға керекті нақты ақша
мөлшерін жоспарлы түрде белгілеп, жалпы ақша жиынын ұлғаймалы ұдайы
өндірістің қажетіне сәйкес реттеуі. Экономикалық үздіксіз дамып отыруы үшін
айналымдағы ақша мен тауар жиыны арасында қажетті сәйкестік сақталуы керек.
Ақша айналымын дұрыс реттеу мақсатымен барлық кәсіпорындар ақшалай
қаржыларын банктерде ұстап, тек төлемге қажетті мөлшерін ғана алып отырады.
Ақша айналымы жоспарлау халықтың ақшалай кіріс-шығыс балансы мен Ұлттық
банктің кассалық және кредиттік жоспары негізінде жүзеге асырылады.
Баланста табыстың көзі және оны пайдаланудың негізгі бағыты көрсетіледі.
Мұндай баланстың көмегімен ақшалай кіріс-шығыс арасындағы сәйкестік
сақталып, халықтың қолында артық ақшаның жиналып қалуына жол берілмейді.
Ақша айналымы жоспарлау барысында айналымдағы жалпы ақша мөлшерін шұғыл
түрде реттеу үшін республика, облыс, аудан бойынша ай, тоқсан сайын нақты
ақшаның қозғалысы есепке алынуы тиіс және сол арқылы ішкі және сыртқы
рынокқа қажетті ақша мөлшерін анықтап, оның пайдаланусыз жатып қалуын
болдырмауға, ақша айналымын жылдамдытуға жол ашылады.
Ал ақша айналымын реттеу шаруашылық салаларына қажетті айналымдағы
ақша мөлшерін қадағалауға мүмкіндік береді. Айналымдағы ақша шамадан тыс
көбейіп кетсе, ақшаның құнсыздануына әкеліп соқтырады. Айналымдағы ақшаны
реттеу Ұлттық банкке жүктеледі. Ол айналымға қажетті нақтылы ақша мөлшерін
шығарып, егер ол шамадан тыс асып кетсе, айналымнан қайтып алып отырады.
Бұл сияқты реттеу коммерц. банктерге несие көлемін өзгерту арқылы бағалы
қағаздарды және шетел валюталарын сатып алу немесе коммерциялық банктер
Ұлттық банкте орналастыратын міндетті резервтердің нормаларын өзгерту және
нақты экон. жағдайларға сәйкес кредиттер бойынша проценттік ставкаларды
өзгерту жолымен жүзеге асырылады.
Ақша айналымын реттеу ақша айналымының заңы негізінде жүргізіледі. Бұл
заңға сәйкес айналымға керекті ақша мөлшері:
1) айналымға шығарылатын тауар;
2) тауар бағасының дәрежесі;
3) ақша айналымының жылдамдығы факторларына байланысты.
Айналымға керекті ақша мөлшерін анықтау үшін айналымға шыққан тауар
бағасының жиынтығын ақша айналымының мөлшеріне бөледі. Экономикалық
дағдарыс және соғыс жағдайында экономиканың тұрақсыздығының күшеюі, соғыс
шығындарын өтеу үшін шамадан тыс көп ақшаның шығарылуы оның құнсыздануына
әкеліп соқтырады. Нәтижесінде ақша айналымын реттеу қажеттігі туады. Ол
үшін айналымдағы тауар құнынан артық ақша шегеру керек. Ақша айналымын
реттеу халықтың табысы мен шығыны арасындағы айырмашылықты негізге ала
отырып жүргізіледі. Ақша айналымы бір деңгейде болған жағдайда табыстың
шығыннан артуы айналымға түсетін қыруар ақшаны керек етеді де, шығынның
табыстан асып түсуі — айналымдағы ақша мөлшерін азайтады. Айналымға керекті
ақша мөлшерін кассалық жоспар арқылы бақылап отыруға болады. Кейбір қиын-
қыстау жағдайларда (соғыс т.б.) мемлекеттің қосымша ақша шығаруға мәжбүр
болса, оның айналымдағы мөлшері кейін реттеледі.
Ақша айналысы — шаруашылықтағы тауарларды өткізуге, сондай-ақ тауарлы
емес төлемдерді және есеп айырысуларды жүзеге асыруға қызмет ететін қолма-
қол және қолма-қолсыз ақша нысандарындағы ақшалардың қозғалысы.
Ақша айналысының объективтік негізіне де тауар өндірісі жатады. Тауар
өндірісі тұсында тауарлар әлемі: тауар және ақшаға бөліне отырып, олардың
арасында өзара қарама-қайшылықтар туады. Қоғамдық еңбек бөлінісінің
терендеуіне және жалпы ұлттық және дүниежүзілік нарықтардың қалыптасуымен
байланысты капитализм тұсында ақша айналысы да әрі қарай дами түседі.
Сонымен ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Семей қаласындағы Шәкәрім атындағы Мемлекеттік университеті
Ақпараттық - коммуникациялық технологиялар факультеті
Автоматика және электроника кафедрасы
СӨЖ №3
Тақырыбы: Ақша айналысының заңы және оны реттейтін институттар
Орындаған: Саянова Диана
АУ- 401
Тексерген:
Готман Л. А.
Семей 2015
Жоспар
1
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ...3
2 Негізгі
бөлім ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
...4
2.1 Ақша айналымы — ақшаның айналымдағы қозғалысы.5
2.2 Ақша жүйесі және оның экономикалық мәні ... ... ... 8
3
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ...11
4 Пайдаланған әдебиеттер
тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... .12
1 Кіріспе
Қайта құру кезеңіне дейін ақша айналымы мен ақша айналысы
ұғымдары арасында айтарлықтай шек койылатын.
Ақша айналысы деп — қолма-қол ақшаның қозғалысы танылды. Ал ақша айналымы
ұғымы одан кең мағына бергендіктен ол қолма-қол және қолма-қолсыз айналым
мағынасын сипаттайды. Бұл жағдайда қолма-қол ақша қозғалысы тұрғындардың
ақшалай табыстарының бөлінуін қарастырса, қолма-қолсыз ақша өпдіріс
қаражаттарының бөлінуін қарастырады.Тауар айналысы процесіндегі қолма-қол
ақша қозғалысы және төлемақыны жүзеге асыру кезінде кызмет көрсету, сонымен
бірге кәсіпорындар мен қаржы-несие мекемелерінің арасындағы ақшалай
қаражаттардың алмасуы — ақша айналысы деп аталады.
2 Негізгі бөлім
Ақша айналымы — ақшаның айналымдағы қозғалысы, оның айналым және төлем
құралы ретінде қызмет етуі. Ақша айналымының тауар айналымынан өзгешелігі —
әрбір тауар айналымда уақытша болады, ал ақша өзінің айналым құралы
қызметін атқарғаннан кейін, айналыс арнасында тұрақты қалып, тауарларды
өткізуге қызмет ете береді. Ақша айналымының объективтік заңы төмендегідей:
тауарлар бағасының айналыстағы жиынтығы аттас ақша бірліктерінің айналым
саны қатынасына байланысты. Дәлірек айтқанда, айналымдағы ақша аумағы
тауарлар бағасы мен аттас ақша бірліктерінің айналым саны арқылы
анықталады. Ақша айналымы мен тауар айналымы арасында тығыз байланыс бар,
біріншісі екіншісіне тікелей тәуелді. Ақша айналымы теңелген сайын
шаруашылықты дамытуға қажетті ақша массасы азая түседі. Бұл ретте ақша
айналымын жоспарлау және реттеу айрықша рөл атқарады.
Ақша айналымын жоспарлау — мемлекеттің айналымға керекті нақты ақша
мөлшерін жоспарлы түрде белгілеп, жалпы ақша жиынын ұлғаймалы ұдайы
өндірістің қажетіне сәйкес реттеуі. Экономикалық үздіксіз дамып отыруы үшін
айналымдағы ақша мен тауар жиыны арасында қажетті сәйкестік сақталуы керек.
Ақша айналымын дұрыс реттеу мақсатымен барлық кәсіпорындар ақшалай
қаржыларын банктерде ұстап, тек төлемге қажетті мөлшерін ғана алып отырады.
Ақша айналымы жоспарлау халықтың ақшалай кіріс-шығыс балансы мен Ұлттық
банктің кассалық және кредиттік жоспары негізінде жүзеге асырылады.
Баланста табыстың көзі және оны пайдаланудың негізгі бағыты көрсетіледі.
Мұндай баланстың көмегімен ақшалай кіріс-шығыс арасындағы сәйкестік
сақталып, халықтың қолында артық ақшаның жиналып қалуына жол берілмейді.
Ақша айналымы жоспарлау барысында айналымдағы жалпы ақша мөлшерін шұғыл
түрде реттеу үшін республика, облыс, аудан бойынша ай, тоқсан сайын нақты
ақшаның қозғалысы есепке алынуы тиіс және сол арқылы ішкі және сыртқы
рынокқа қажетті ақша мөлшерін анықтап, оның пайдаланусыз жатып қалуын
болдырмауға, ақша айналымын жылдамдытуға жол ашылады.
Ал ақша айналымын реттеу шаруашылық салаларына қажетті айналымдағы
ақша мөлшерін қадағалауға мүмкіндік береді. Айналымдағы ақша шамадан тыс
көбейіп кетсе, ақшаның құнсыздануына әкеліп соқтырады. Айналымдағы ақшаны
реттеу Ұлттық банкке жүктеледі. Ол айналымға қажетті нақтылы ақша мөлшерін
шығарып, егер ол шамадан тыс асып кетсе, айналымнан қайтып алып отырады.
Бұл сияқты реттеу коммерц. банктерге несие көлемін өзгерту арқылы бағалы
қағаздарды және шетел валюталарын сатып алу немесе коммерциялық банктер
Ұлттық банкте орналастыратын міндетті резервтердің нормаларын өзгерту және
нақты экон. жағдайларға сәйкес кредиттер бойынша проценттік ставкаларды
өзгерту жолымен жүзеге асырылады.
Ақша айналымын реттеу ақша айналымының заңы негізінде жүргізіледі. Бұл
заңға сәйкес айналымға керекті ақша мөлшері:
1) айналымға шығарылатын тауар;
2) тауар бағасының дәрежесі;
3) ақша айналымының жылдамдығы факторларына байланысты.
Айналымға керекті ақша мөлшерін анықтау үшін айналымға шыққан тауар
бағасының жиынтығын ақша айналымының мөлшеріне бөледі. Экономикалық
дағдарыс және соғыс жағдайында экономиканың тұрақсыздығының күшеюі, соғыс
шығындарын өтеу үшін шамадан тыс көп ақшаның шығарылуы оның құнсыздануына
әкеліп соқтырады. Нәтижесінде ақша айналымын реттеу қажеттігі туады. Ол
үшін айналымдағы тауар құнынан артық ақша шегеру керек. Ақша айналымын
реттеу халықтың табысы мен шығыны арасындағы айырмашылықты негізге ала
отырып жүргізіледі. Ақша айналымы бір деңгейде болған жағдайда табыстың
шығыннан артуы айналымға түсетін қыруар ақшаны керек етеді де, шығынның
табыстан асып түсуі — айналымдағы ақша мөлшерін азайтады. Айналымға керекті
ақша мөлшерін кассалық жоспар арқылы бақылап отыруға болады. Кейбір қиын-
қыстау жағдайларда (соғыс т.б.) мемлекеттің қосымша ақша шығаруға мәжбүр
болса, оның айналымдағы мөлшері кейін реттеледі.
Ақша айналысы — шаруашылықтағы тауарларды өткізуге, сондай-ақ тауарлы
емес төлемдерді және есеп айырысуларды жүзеге асыруға қызмет ететін қолма-
қол және қолма-қолсыз ақша нысандарындағы ақшалардың қозғалысы.
Ақша айналысының объективтік негізіне де тауар өндірісі жатады. Тауар
өндірісі тұсында тауарлар әлемі: тауар және ақшаға бөліне отырып, олардың
арасында өзара қарама-қайшылықтар туады. Қоғамдық еңбек бөлінісінің
терендеуіне және жалпы ұлттық және дүниежүзілік нарықтардың қалыптасуымен
байланысты капитализм тұсында ақша айналысы да әрі қарай дами түседі.
Сонымен ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz