Детерминизм, индотерминизм, сциентизм, антисциентизм, синергетика, синкретизм терминдерінің анықтамалары



XX ғасыр – ғылыми – техникалық революция дәуірі. Рационализм мен иррационализм арақатынасын ғылыми техникалық прогреске көзқарастан да байқауға болады. Біріншісін сциентизм деп атайды. Ол бағыт, ғылымға ғылыми техникалық прогреске сенеді. Ғылым адамға қызмет етеді, оның өмірін жеңілдетіп, жақсартады. Бұл бағыт XX ғасырдың екінші жартысында дүниеге келді. Оған көптеген жаңа ғылымдардың, жаңа техникалардың, технологиялық әдістердің, компьютердің, т.б. дүниеге келуі себеп болды. Екіншісі антисциентизм деп аталады. Ол ғылымға сенбейді. Ғылыми – техникалық прогресс адамға тек қиындық әкеліп, зиян келтіреді, қоғамды басқарудың тоталитарлық жүйесін туғызды, ал адамдардың санасын ол қаспақтай ұстайды, ойлау жұйесінде шектеу саласы деп есептейді. Сөйтіп, иррационализм сайып келгенде мистикаға, жоққа сенуге де, ғылыми ізденістерге де жеткізеді. Сондықтан оған сыңаржақты қарап, жақтауға, не даттауға болмайды. Сциентизм таным теориясында ақыл-ойға, оның негізіндегі дәлелденген білімге сүйенеді. Рационализмнің қызметі екі сатыдан тұрады дейді: - ойлау қызметі тәжірбиеге сүйенеді, яғни ойлау дегеніміз–ақылға салу, дәлелдеу; - ойдың қызметі тәжірибеден де жоғары.
Антисциентизм - иррационалдық (ақыл жетпейтін) құбылыстарды мойындап, логикалық тәсілді жоққа шығарады. Ғылыми адамды шынайы біліммен қамтамасыз ете алмайды, болмыстың бүтіндігі, үзіліссіздігі туралы ұғымды бөлшектеп жібереді дейді. Логиканың орнына интуициялық әдісті ұсынады, шындықты тікелей тәжірибенің көмегінсіз ашуға болады деп санайды. «Адам ұрпағымен мың жасайды» - дейді халқымыз. Ұрпақ жалғастығымен адамзат баласы мың емес миллиондаған жылдар жасап келеді. Жақсылыққа бастайтын жарық жұлдыз-оқу. «Надан жұрттың күні –қараң, келешегі тұман» ,-деп М.Дулатов айтқандай, егеменді еліміздің тірегі-білімді ұрпақ. Сусыз, құрғақ, таса көлеңке жерге дән ексең өнбейтіні сияқты, жас ұрпақтарымызды тәрбиелемесек өспейді, өнбейді. Технология үғымының өрісі жыл сайын кеңейе түсуде. Оны біз өндірісте ғана емес, коғамның басқа салаларында да қолданып жүрміз. Адамзат дамуының жаңа кезеңі XXI ғасыр – бұл ақпараттық қоғам дәуірі, оның негізін компьютерлік технология құрайды. Сол себепті де бүкіл дүниежүзінде ең алдымен ақпараттық жаһандану үрдісі жаппай етек алуда. Оның таңғажайып көрінісі болса, «адам - компьютер - Интернет» байланыс жүйесі деп атап айтар едік. ҚР-сында осы ақпараттық өркениет үрдісінен шығу үшін «Қазақстан 2030» стратегиясынан бастап, Елбасының дәстүрлі Жолдаулары бойынша барлық жағдайлар жасалып келеді. Әсіресе, білім беру саласы барынша ақпараттандыру (информатизация) мақсаты жүзеге асырылып отыр. Бұған қажетті заңнамалар мен бағдарламалар қабылданған. Әлемдік өркениет жолмен бағытталған Eлбасының 2007 жылғы «Жаңа әлемдегі жаңа Қазақстан» атты жолдауында: «Біз бүкіл еліміз бойынша әлемдік стандарттар деңгейінде сапалы білім беру қызметін көрсетуге қол жеткізуіміз керек» десе, ол үшін жаңа ақпараттық технологияларды оқытуды міндет етеді. Бір сөзбен айтқанда, басты мақсат білім сапасын арттыру арқылы әлемдік білім кеңістігіне кіре білу болады. Міне, сондықтан да қазірден бастап, «Объектіге бағытталған тілдер және программалау технология» пәндерінде әлемдік деңгейге жеткізе оқыту талабы қойылып отыр.
1.Кішібеков, Сыдықов Философия. Алматы 1994 ж.
2.С.К.Мырзалы Философия әлеміне саяхат. Қостанай. 2003 ж.
3.Әбiшев К. Философия., Алматы, 2002.
4. Материалистическая диалектика. Т.т.1-5, М.1986-88 г.г.
5. Уәлиев Н. Фразеология және тілдік норма. – Алматы, 1998. - 128 б.
6. Кеңесбаев І. Қазақ тілінің фразеологиялық сөздігі. – Алматы: Ғылым, 1977. – 712 б.
7. Ақыжанова А. Қазіргі қазақ тіліндегі парцелляция құбылысы. Алматы, 1999,110 б.
8. Хакен Г. Синергетика. М., 1980 ж.
9. Пригожий И, От существующего к возникающему: время и сложность в физических науках. М., 1985 ж.

Пән: Философия
Жұмыс түрі:  Материал
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 13 бет
Таңдаулыға:   
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

Семей қаласының Шәкәрім атындағы Мемлекеттік Университеті

МӨЖ

Тақырыбы: Детерминизм, индотерминизм, сциентизм, антисциентизм,
синергетика, синкретизм
терминдерінің анықтамалары

Орындаған: Ахтанбердина А.С.
Тексерген: Жаркимбаева Д.Б

Семей 2015

Детерминизм, индотерминизм, сциентизм, антисциентизм, синергетика,
синкретизм терминдерінің анықтамалары

XX ғасыр – ғылыми – техникалық революция дәуірі. Рационализм мен
иррационализм арақатынасын ғылыми техникалық прогреске көзқарастан да
байқауға болады. Біріншісін сциентизм деп атайды. Ол бағыт, ғылымға ғылыми
техникалық прогреске сенеді. Ғылым адамға қызмет етеді, оның өмірін
жеңілдетіп, жақсартады. Бұл бағыт XX ғасырдың екінші жартысында дүниеге
келді. Оған көптеген жаңа ғылымдардың, жаңа техникалардың, технологиялық
әдістердің, компьютердің, т.б. дүниеге келуі себеп болды. Екіншісі
антисциентизм деп аталады. Ол ғылымға сенбейді. Ғылыми – техникалық
прогресс адамға тек қиындық әкеліп, зиян келтіреді, қоғамды басқарудың
тоталитарлық жүйесін туғызды, ал адамдардың санасын ол қаспақтай ұстайды,
ойлау жұйесінде шектеу саласы деп есептейді. Сөйтіп, иррационализм сайып
келгенде мистикаға, жоққа сенуге де, ғылыми ізденістерге де жеткізеді.
Сондықтан оған сыңаржақты қарап, жақтауға, не даттауға болмайды. Сциентизм
таным теориясында ақыл-ойға, оның негізіндегі дәлелденген білімге сүйенеді.
Рационализмнің қызметі екі сатыдан тұрады дейді: - ойлау қызметі тәжірбиеге
сүйенеді, яғни ойлау дегеніміз–ақылға салу, дәлелдеу; - ойдың қызметі
тәжірибеден де жоғары.
Антисциентизм - иррационалдық (ақыл жетпейтін) құбылыстарды мойындап,
логикалық тәсілді жоққа шығарады. Ғылыми адамды шынайы біліммен қамтамасыз
ете алмайды, болмыстың бүтіндігі, үзіліссіздігі туралы ұғымды бөлшектеп
жібереді дейді. Логиканың орнына интуициялық әдісті ұсынады, шындықты
тікелей тәжірибенің көмегінсіз ашуға болады деп санайды. Адам ұрпағымен
мың жасайды - дейді халқымыз. Ұрпақ жалғастығымен адамзат баласы мың емес
миллиондаған жылдар жасап келеді. Жақсылыққа бастайтын жарық жұлдыз-оқу.
Надан жұрттың күні –қараң, келешегі тұман ,-деп М.Дулатов айтқандай,
егеменді еліміздің тірегі-білімді ұрпақ. Сусыз, құрғақ, таса көлеңке жерге
дән ексең өнбейтіні сияқты, жас ұрпақтарымызды тәрбиелемесек өспейді,
өнбейді. Технология үғымының өрісі жыл сайын кеңейе түсуде. Оны біз
өндірісте ғана емес, коғамның басқа салаларында да қолданып жүрміз. Адамзат
дамуының жаңа кезеңі XXI ғасыр – бұл ақпараттық қоғам дәуірі, оның негізін
компьютерлік технология құрайды. Сол себепті де бүкіл дүниежүзінде ең
алдымен ақпараттық жаһандану үрдісі жаппай етек алуда. Оның таңғажайып
көрінісі болса, адам - компьютер - Интернет байланыс жүйесі деп атап
айтар едік. ҚР-сында осы ақпараттық өркениет үрдісінен шығу үшін Қазақстан
2030 стратегиясынан бастап, Елбасының дәстүрлі Жолдаулары бойынша барлық
жағдайлар жасалып келеді. Әсіресе, білім беру саласы барынша ақпараттандыру
(информатизация) мақсаты жүзеге асырылып отыр. Бұған қажетті заңнамалар мен
бағдарламалар қабылданған. Әлемдік өркениет жолмен бағытталған Eлбасының
2007 жылғы Жаңа әлемдегі жаңа Қазақстан атты жолдауында: Біз бүкіл
еліміз бойынша әлемдік стандарттар деңгейінде сапалы білім беру қызметін
көрсетуге қол жеткізуіміз керек десе, ол үшін жаңа ақпараттық
технологияларды оқытуды міндет етеді. Бір сөзбен айтқанда, басты мақсат
білім сапасын арттыру арқылы әлемдік білім кеңістігіне кіре білу болады.
Міне, сондықтан да қазірден бастап, Объектіге бағытталған тілдер және
программалау технология пәндерінде әлемдік деңгейге жеткізе оқыту талабы
қойылып отыр. Осыған сай айта кету қажет, егер нені оқыту керек? деген
сауалға мемлекеттік білім стандарттары жауап беретін болса, қалай оқыту
керек? деген мәселе мұғалімдер біліктілігімен тікелей байланысты. Соңғы
жылдары жоғары білім беру жүйесінде Borland C++ Builder программалау тілі
атты жаңа бір пән оқытыла бастады. Бірақ та, оны оқытудың мемлекеттік
стандарты әлі жасала қойған жоқ. Әрі осы тіл туралы қазақша жазылған оқу-
әдістемелік құралдары өте қанағатсыз көрінеді. Қазіргі кезде әлемдік білім
кеңістігінен өз орнын алу үшін педогогикалық теорияны және оқыту процесін
жетілдіру жұмыстары кең жүрілуде. Осыған байланысты жоғары деңгейлік
Borland C++ Builder программалау тілін оқыту мақсаты Объектіге бағытталған
тілдер және программалау технология пәндерін дамыта оқытудың жаңа
технологиясын пайдалану жолы болып табылады. Borland C++ Builder
программалау тілін басынан дұрыстап оқыту үшін шешімін ойластыратын мынадай
ғылыми-практикалық мәселелер тұр. Олар: Объектіге бағытталған тілдер және
программалау технология мамандықтары бойынша оқытылатын Borland C++
Builder программалу тілінің оқу-әдістемелік проблемасын шешуде заманауй
стандартизация және синергетика принциптерін пайдалану жаңа көзқарас
тұрғысынан алып қарастыру, обьекті-бағытталған программалау тәсілі мен
құралдарын программалау тілінің сипаттамасын беруде барынша терең пайдалана
білу. Алдағы уақытта программалау тілі пәнін оқытудың мемлекеттік
стандартын жасап шығару мәселесін жоспарлы түрде жүзеге асыру. Бүгін біз
саясатта пиар-технология, коғамдық пікірді қалыптастыру жолында
ақпараттык технология, білім беру жүйесінде педагогикалық
технологиялардың т.с.с. неше түрлерін көріп те, естіп те жүрміз. Қайсыбір
затты жасау үшін белгілі бір шикізатты әкелу (көлік), содан кейін оны өңдеу
(технология), осы жолда біршама күш-қуат жұмсау (энергия) және шешім
қабылдау мен оның іске асуын бақылау (контроль) керек. Тарихтың алғашқы
сатыларында оның бәрін де адамның өзі жасады. Бірақ, жүре келе, жануарларды
үйретіп, көлік ретінде пайдалана бастады. Үй салу жолында адам неше түрлі
тастарды жоғарыға көтеретін алғашқы дәнекерлерді жасайды да, соңынан оның
ішкі сырын ашып, механиканың алғашқы қағидаларын тудырады. Содан кейінгі
үлкен жаңалық -адам су шығыршығын ойлап шығарып, ағыс күшін игерді,
нәтижесінде су диірмені пайда болды. Бұл алғашқы технологиялық машинаның
дүниеге келуі еді. Онда қозғаушы күш, оны жеткізу, жұмыс жасау механизмдері
бірге берілген. Жүре келе, ғасырлар шеңберінде олар бір-бірінен бөлініп,
қозғаушы механизмдер, оны жеткізу және технологиялық машиналар пайда
болады. 18-ғ. аяғында технологиялық машиналарды жасауда нағыз төңкеріс
болды: жіпті иіретін, мата тоқитын машиналар дүниеге келді. Бу күшіне
негізделген қозғалтқыштар пайда болып, мұның өзі алып өндірістер –
фабрикалардың дүниеге келуіне себеп болды. XX ғ. дүниеге келген электр
күшіне негізделген жеке қозғалтқыштар әрбір машинаның құрамдас бөлігіне
айналып, өндірісті әрі қарай дамытты. Алайда қандай машиналар жасалса да,
оларды бақылап басқаратын адам болды. Бірақ ол да XX ғ. көп ұзамай,
автоматтандырылған өндіріс ошақтарымен ауыстырыла басталды. Бүгінгі таңда
дамыған елдерде көп өндіріс ошақтарында автоматтандырылған цехтар жиі
кездеседі. Мысалы, автомобильдерді шығаратын зауыттарда, машина қорабын
жасау, оны бояу, т.с.с. жұмыс түрлері автоматтар мен роботтарға берілген.
Компьютерлік техника дамып, көп жағдайда бүгінгі таңда олар ақпаратты
таңдап алу, оларды бір жүйеге келтіру, түр-түрге бөлу, т.с.с істермен
айналысып, өндірістегі шешімдерге келуге, оларды іске асыруға көмектеседі.
Сонымен тарихи адамның негізгі еңбек функциялары бірте-бірте машиналарға
беріліп, олар қоғам өмірінде елеулі рөлге ие болды. Соңғы жылдардағы ғылым
мен техниканың дамуы үлкен жарылысты еске түсіреді. Бүгінгі таңдағы
өндірістегі автоматикалық зауыттар, бүкіл дүние жүзін қамтыған интернет
жүйесі, теледидар, ұялы телефондар, 2,5 дыбыс жылдамдығына жеткен ұшақтар
(Конкорд), Ғарышта орналасқан стансалар мен жер серіктері т.с.с. қазіргі
ғылым жетістіктеріне негізделген. Осы жетістіктерге таңыркап, сүйсіне
қараған ойшылдар болашақта адамзаттың барлық қайшылықтары ғылымның даму
негізінде шешіледі деген көзқарас ұстады. Мұны біз сциентистік (scientia -
лат. сөзі, ғылым), я болмаса техно-оптимистік көзқарас дейміз. Алайда шың
бар жерде күз да барын ескеру керек. XX ғ. 70 жж. бастап ғылым мен
техниканың теріс жақтары да айқындалып, (қоршаған ортаның бұзылуы,
климаттың өзгеруі, адамның техника кұлына айналуы т.с.с.) көрсетіле
бастады. Антисциентистік, техно-пессимистік бағыт ұстаған ғалымдар қазіргі
ғылымды құмырадан шығып кеткен жынға теңеп, енді әрі карай жаңа өндіріс
кешендерін салуды тоқтату керек, әйтпесе жердегі тіршілік оған шыдамай
кұрып кетеді деген пікір айтты. Аш бала тоқ баламен ойнамайды, тоқ бала
аш болам деп ойламайды демекші, жаңа ғана дамып келе жаткан елдер өз
өндіріс кешендерін орнатып, халықтарының әл-ауқатын көтергісі келеді, Батыс
ойшылдарының алаңдауын олар ескермейді. Сонда әрі қарай не істеу керек
деген заңды сұрақ туады. Кейбір кезде, мүмкін, Табиғаттың баласы болып,
оған қарсы шықпай, үндесті өмір сурген біздің көшпенді бабаларымыз дұрыс
істеген болар деген де сұрақ ойымызға келеді. Әрине, ол романтикалық
көзкарас. Бүгінгі күні инновациялық әдістермен оқытуды қолдану арқылы білім
алушының ойлау қабілетін арттырып, ізденушілігін дамытып, құзыреттілігін
қалыптастыру, тарихи объективизимді ұстана отырып шынайы дерек көздерінен
мәліметтерді жинақтау ең негізгі мақсат болып айқындалады. Қазақстан-2030
атты еліміздің стратегиялық бағдарламасында ең негізділерінің бірі- жоғары
интелектуальды жастарды жан-жақтылыққа тәрбиелеу, олардың потенциалдық
деңгейінің көтерілуіне үлес қосу. Бүгінгі таңда жас ұрпаққа пәнді тиімді
ұғындырудың бірі- жаңа технология негіздері болып табылады. Сондықтан да
өскелең ұрпақтың ақпарат құралдарымен жұмыстана білуіне назар аударған жөн.

Синергетика –(грек, synergtikos - біріккен әрекет) — пәнаралық
сипаттағы ғылым саласы. XX ғ. 80 ж.ж. Батыста синергетика ілімі пайда
болды. Оның негізін қалаған И.Пригожин мен Г.Хакен болды. Синергетика -
ашық және өз-езіне толығынан тең емес жүйелердің өзіндік ұйымдасуы мен
өзгеру, даму заңдылықтарын зерттейтін ілім. Синергетиканың жаңалығы
қазіргі саяси дамудың түрақсыз сипатын білдіруінде. Әр түрлі салалардағы
көпнұсқалы (сызықтық емес) күрделі жүйелердегі өзіндік ұйымдасу
заңдылықтарын қарастыратын жаңа пәнаралық ғылыми бағыт. Ол жүйенің жеке
ерекшеліктерін ескерместен, жалпы үлгілер негізінде оның дамуының ортақ
механизмдерін ашып көрсетеді. Қазіргі кезде синергетика әу баста пайда
болған жаратылыстану саласында ғана емес, әлеуметтану, философия,
психология сияқты гуманитарлық салаларда да жиі қолданылады. Синергетикалық
көзқарас көп нұсқалы, ықтималдығы мол, өздігінен ұйымдасатын дүниені
бейнелейтін, жаңаша ойлау стилінің қалыптасуының негізі болып танылады.
Синергетика жоғары білім беру жүйесінде ғана емес, жалпы орта білім беру
және біліктілік арттыру жүйесінде де үлкен маңызға ие болып отыр. Жалпы
орта білім беру жүйесінде ол адам мәдениетінің ажырамас екі бөлігі –
жаратылыстану және гуманитарлық ғылымдардың біріктіру арқылы оқушылардың
дүниеге біртұтас көзқарасын қалыптастыруға ықпал етеді. Екінші жағынан
жаратылыстану пәндерін аналитика-синтетикалық амалдан гөрі эволюциялық-
синергетикалық амал арқылы оқытуға мүмкіндік береді. Ал біліктілік арттыру
жүйесіндегі синергетика ең алдымен әр түрлі шектеулі ақпараттардан бүтін
жүйе құрастыруға тырысудан ақпараттарды контекстік қабылдау арқылы дүниеге
біртұтас көзқарас қалыптастыруға көшу керектігін түсінуден басталады.
Келесі қадам білім сатысы оқуларын үш құрамдас бөліктен тұратын технология
арқылы ұйымдастыру болып табылады: а)теориялық мазмұндағы дәрістер;
ә)лабораториялық немесе практикалық жұмыстар; б)кіріспе және жалпылаушы
семинарлар. Біліктілік арттыру жүйесінің алдында тұрған негізгі міндет
андрогогика ұстанымдарын, соның ішінде біліктілік арттыруға әрекеттік
тұрғыдан келуді басшылыққа ала отырып, әдіскерлер мен дәріскерлердің басты
қызметін фасилитаторлыққа айналдыра отырып, білім сатысы оқуларын
синергетикалық тұрғыдан ұйымдастыру болып табылады. Біліктілік арттыру
жүйесіндегі синергетика екі жақты роль атқарады: бір жағынан оқыту
үрдісінің әдіснамалық негізін құраса, синергетикалық білімдер оқыту
үрдісінің мазмұндық жағын қамтамасыз етеді. Демек дәрістер мен
семинарларда, практикумдар барасында синергетикалық білімдерді беру мен
қалыптастыру жүзеге асарылып қана қоймай, сонымен бірге синергетика
интерактивті үрдіс ретінде тыңдаушылармен бірге дәріскердің де ынталылығын
арттыратын оқыту үрдісінің әдістемесін де құрайды. Тыңдаушылар қойылған
міндеттер мен талқыланатын өзекті мәселелерді түсінуге, өздігінен шешім
іздеуге, қорытынды жасауға, жалпылауға ұмтылады. Бұл кезде оларда
педагогикалық жүйе туралы қалыптасып, хаостан реттілікке өте отырып, жүйелі
қызмет өрісі пайда болады, танымдық және шығармашылық қабілеттері артады.
Мұның бәрі дәріскердің негізгі функциясы өзгеріске ұшырауы қажеттігін
көрсетеді.Синергетика теориясы. Келісіп пішкен тон келте болмас. (Халық
мақалы.)
Синергетиканың негізгі функцияларының бірі – оның синтетикалық
(жинақтаушылық) мәні. Оның бастысы – ғылымның гуманитарлық және
жаратылыстанушылық бағыттарын қосуға бастайтындығы.
Бірақ ол табиғат және адами мәдениет арасын байланыстырумен
шектелмейді, оның жаңа жинақтаушылық (синтездеуші) қырлары мынадай:
- дүниетанымның батыстық (талдаушылық) және шығыстық (синтездік)
түрлерін біріктіру.
- ғылымның қатаң негіздері мен оның қолданбалы бағыттарын кіріктіру.
- ғылымның нормативтік және дискриптивтік қырларын, яғни ақпараттың
бүтіндігі мен оның адам белсенділігі үшін құндылығын біріктіру.
Синергетиканың негізгі функцияларының тағы бірі – оның әдіснамалық және
эвристикалық қызметі, яғни зерттеу стратегиясы ретінде қарастырылуы.
Синергетика жаңа ғылыми проблемаларды шешуге бағытталғандықтан, зерттеу-
ізденіс қызметінің негізгі әдісіне айналады. Егер күрделі жүйелердің жалпы
заңдылықтары айқындалса, оның құрылымдалуы мен дамуы туралы болжамдар
жасауға болады. Демек математикалық әдістерді пайдалану мүмкіндігі жоқ
жерде синергетиканы сапалық негіз ретінде қолдануға болады.
Қазіргі кезде өздігінен ұйымдасу феномені ретінде синергетикалық
көзқарас қалыптастыру басты назарда тұр. Синергетикалық басқарудың негізгі
ұстанымдары ащықтық, толықтырымдылық және субъектілік болып табылады.
Өздігінен ұйымдасатын дүниетанымның негізгі сипаттамасы – субъектілік, яғни
өзі тудырған тұлғалық мән-мағына болмақ. Субъектіліктің педагогикалық
құндылығы ҚР “Білім туралы” Заңында, 12 жылдық жалпы білім беру
тұжырымдамасында нақты айтылған. Демек дүниетанымдық көзқарас білімдік
құндылық ретінде синергетикалық тұрғыдан қарастырылған кезде ғана өзекті
бола түседі. Тұлғаға бағытталған білім беру, өзінің мәні жағынан алғанда,
синергетикалық құбылыс болып табылады. Бұл феноменнің ортасында жай
механикалық тұрғыдан емес, адами тұрғыдан қарастырылатын өздігінен
ұйымдасып, дамитын тұлға тұрады. Педагогикалық зерттеу нәтижелері
мұғалімнің негізгі күш-жігері тұлғаның дүниетанымының өзіндік ұйымдасуының
ішкі көздерінің ақыл-ой белсенділігін арттыруды ұйымдастыруға бағытталуы
керектігін дәлелдеп отыр. Сол сияқты біліктілік арттыру барысында да
әдіскерлер мен дәріскерлердің басты назары тыңдаушының танымдық
белсенділігін арттыруға бағытталуы керектігі айдан анық. Мұның бәрі
берлескен әрекет негізінде ғана жүзеге асары даусыз.
Синергетика – ХХ ғасырдың соңғы ширегінде пайда болған ғылыми
көзқарас. Синергетика заңдылығына сәйкес кез келген ұйымдасу деңгейіндегі
құбылыстар мен үдерістердің қасиеттері олардың эволюциялық дамуының
нәтижесі немесе эволюциялық өзін-өзі ұйымдастырушылықтың қасиеті. Егер өнер
мен әдебиет өз заңдылықтарымен дамитынын ескерсек, онда синергетика
феномені бұл жерде де бар екендігі түсінікті. Ғалымдар синергетиканың
негізгі ұғымдары тәртіп өлшемі мен бағыну принципінің әдебиет пен
өнерде де өзіндік әсер-әрекеті бар екендігін анықтаған. Синергетика бойынша
дамудың өсу үдерістерінен айырмашылығы дамушы жүйенің сапалық өзгерісінде,
яғни сапалық өзгеріс біртіндеп, сабақтаса жылжудың орнына серпінді түрде
секіріп жүреді де, нәтижесінде жүріс-тұрыстың жаңа бір формасы пайда
болады. Мәселен, қоғамдық формациялардың күрт өзгеруінен сан алуан драмалық
қарым-қатынастар туындап жатады. Осы құбылысты ғылыми бағалау үшін ғалымдар
тұрақтылық пен тұрақсыздық қағидаларын қолданады. Ол тұрақтылық пен
тұрақсыздық қағидаларының сонау фольклордағы көрінісінен бастап, осы күнге
дейінгі көптеген шығармалардағы көрінісін талдап көрсетеді. Олардағы
әлеуметтік, саяси, адамгершілік тұрғысындағы ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Детерминизм
Екінші позитивизм
Логикалық позитивизмнің өзгешелігі оның қазіргі формалды логиканы əдіс ретінде ұсынуы
Ғылым туралы пікірталастар: сциентизм және антисциентизм
Ғылым және ғылым философиясы
Классикалық емес философия
Жаңа ғасыр философиясы
XІХ-ХХ – ғасырдағы батыс философиясы
Аргументтеудің теориясы мен практикасы
Қазіргі заман философиясы туралы
Пәндер