Қазақстан табиғи аймақтардағы шабындықтар мен жайылымдар

I Кіріспе
1.1 Шабындық және жайылым (жалпы сипаттама)
II НЕГІЗГІ БӨЛІМ
2.1 Қазақстан республикасындағы шабындықтар мен жайылымдар
2.2 Шабындықтар мен жайылымдардың жіктелуі
2.3 Табиғи шабындықтыр мен жайылымдарды түбегейлі жақсарту
IV Қорытынды
V Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

Шабындық — жаз бойы өсуге бейімделген шөптесін өсімдіктер биогеоценозы. Табиғи шабындық орташа ылғалдылық жағдайында дамитын көп жылдық мезофиттік шөптесін өсімдіктердің өсуіне қолайлы жерлерде болады. Жайылма су қаптаған, тау бөктерлері, далалы және шөлейт аймақтарда көлдетіп суарылатын жерлерде табиғи шабындық өседі. Шабындыққа мал жайылады, пішен шабылады және шабындық өсімдік түріне, табиғат жағдайына, түсіміне, жер отына қарай алуан түрлі болады. Шабындық жерлерде 4000-нан астам шөптесін өсімдік түрлері өседі. Оларға емдік сиырсілекей, бұршақ тұқымдастарының бірнеше түрі, қарандыз, горечавка, сарғалдақ, чихотник, дәнді-қияқты өсімдіктер, тағы басқа жатады.
Жайылым — оты мол табиғи немесе жасанды өрістік жер алқабы, мал еркін жайылып , бағылатын жер алқабы. Табиғи жайылым және екпе жайылым деп екіге ажыратылады. Табиғи жайылым орналасуына, өсетін өсімдік түрлеріне және пайдалану әдісіне байланысты маусымдық (көктемдік, жаздық, күздік, қыстық) және жыл бойы пайдаланатын жайылым болып бөлінеді. Екпе жайылым бір жылдық, қысқа мерзімді (5 — 6 жыл) және ұзақ (7 — 10 жыл) мерзімді болады. Табиғи жайылым, негізінен, көп жылдық жабайы өсетін шөптерден, кейде қыналардан (тундрада), бұташық пен бұталардан (тундра, шөл және шөлейтте) тұрады. Екпе жайылымға бір жылдық, көп жылдық астық және бұршақ тұқымдас шөптерді араластырып егеді. Еліміздің климат жағдайына, белгілі бір аймақтағы өсімдіктердің ботаникалық құрамына қарай жайылым түрлері көп. Далада және қуаң далада орналасқан жайылымдар далалық жайылым деп аталады. Мұнда жусан, еркекшөп, шайқурай, тобылғы, қараған сияқты өсімдіктер өседі. Далалық жайылымның әр гектарынан 3 — 8 ц шөп түседі. Шөлейт дала жайылымдарының құрамында жусан басым. Сонымен қатар күйреуік, изен, теріскен, т.б. өсімдіктерден тұрады.

1 Қ.Ә. Әубəкіров, Т.А. Атақұлов, А.С. Каракальчев «Мал азығын өндіру практикумы», «Агроуниверситет» баспасы, 2009. (3-4бет, 54-55бет)
2 Қожабекова Б.С. «Қазақстан республикасындағы жерге орналастыруды дамыту барысында шабындықтар мен жайылымдарды түбегейлі жақсарту»

Пән: Ауыл шаруашылығы
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ

БАӨЖ

Тақырыбы: Қазақстан табиғи аймақтардағы шабындықтар мен жайылымдар

Орындаған: Әділханова Т.Р.
Тексерген: Сагандыков С.Н.
Топ: АГ-213

Семей 2015
Жоспар
I Кіріспе
0.1 Шабындық және жайылым (жалпы сипаттама)
II НЕГІЗГІ БӨЛІМ
2.1 Қазақстан республикасындағы шабындықтар мен жайылымдар
2.2 Шабындықтар мен жайылымдардың жіктелуі
2.3 Табиғи шабындықтыр мен жайылымдарды түбегейлі жақсарту
IV Қорытынды
V Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

I КІРІСПЕ

Шабындық -- жаз бойы өсуге бейімделген шөптесін өсімдіктер биогеоценозы. Табиғи шабындық орташа ылғалдылық жағдайында дамитын көп жылдық мезофиттік шөптесін өсімдіктердің өсуіне қолайлы жерлерде болады. Жайылма су қаптаған, тау бөктерлері, далалы және шөлейт аймақтарда көлдетіп суарылатын жерлерде табиғи шабындық өседі. Шабындыққа мал жайылады, пішен шабылады және шабындық өсімдік түріне, табиғат жағдайына, түсіміне, жер отына қарай алуан түрлі болады. Шабындық жерлерде 4000-нан астам шөптесін өсімдік түрлері өседі. Оларға емдік сиырсілекей, бұршақ тұқымдастарының бірнеше түрі, қарандыз, горечавка, сарғалдақ, чихотник, дәнді-қияқты өсімдіктер, тағы басқа жатады.
Жайылым -- оты мол табиғи немесе жасанды өрістік жер алқабы, мал еркін жайылып , бағылатын жер алқабы. Табиғи жайылым және екпе жайылым деп екіге ажыратылады. Табиғи жайылым орналасуына, өсетін өсімдік түрлеріне және пайдалану әдісіне байланысты маусымдық (көктемдік, жаздық, күздік, қыстық) және жыл бойы пайдаланатын жайылым болып бөлінеді. Екпе жайылым бір жылдық, қысқа мерзімді (5 -- 6 жыл) және ұзақ (7 -- 10 жыл) мерзімді болады. Табиғи жайылым, негізінен, көп жылдық жабайы өсетін шөптерден, кейде қыналардан (тундрада), бұташық пен бұталардан (тундра, шөл және шөлейтте) тұрады. Екпе жайылымға бір жылдық, көп жылдық астық және бұршақ тұқымдас шөптерді араластырып егеді. Еліміздің климат жағдайына, белгілі бір аймақтағы өсімдіктердің ботаникалық құрамына қарай жайылым түрлері көп. Далада және қуаң далада орналасқан жайылымдар далалық жайылым деп аталады. Мұнда жусан, еркекшөп, шайқурай, тобылғы, қараған сияқты өсімдіктер өседі. Далалық жайылымның әр гектарынан 3 -- 8 ц шөп түседі. Шөлейт дала жайылымдарының құрамында жусан басым. Сонымен қатар күйреуік, изен, теріскен, т.б. өсімдіктерден тұрады.

II НЕГІЗГІ БӨЛІМ
2.1 Қазақстан республикасындағы шабындықтар мен жайылымдар

Қазақстанда мал азығы негізінен табиғи жерлерден жəне егістіктен өндіріледі. Табиғи шабындықтар мен жайылымдар көлемі республика бойынша 180 млн гектардай, олар барлық аймақтарда орналасқан. Бұл жерлерден қарапайым жақсарту жұмыстарын жүргізіп, тиімді пайдаланған жағдайда арзан да сапалы мал азығын алуға болады. Шалғындықтарды жақсарту технологиясы күрделі емес, оны əр шаруашылық өздері жүргізе алады. Ол үшін көп қаражат та жұмсалмайды.
Қазақтандағы табиғи шабындықтар мен жайылымдардан соңғы жылдары алынған өнімін талдау олардағы түсімнің төмендігін байқатты. Шөлейт және шөл аймақтарда да мал азықтық жерлерді шектен тыс және жүйесіз пайдаланудың салдарынан шабындықтар мен жайылымдар тозып, көп жерлер эрозияға ұшыраған. Әсіресе ауыл маңайларының шөбі мал тұяғынан тозып топырағы шаңданып кеткені байқалады. Ғылыми мәліметтер бойынша Республика бойынша тозып кеткен жайылымдар көлемі 48 млн. гектардай, оның 2 млн. гектардайы өте тозып, эрозияға ұшыраған жерлер деп танылды.

2.2 Шабындықтар мен жайылымдардың жіктелуі

Табиғи шабындықтар мен жайылымдарды класқа бөлу дегеніміз - неғұрлым ірі табиғи мал азықтық жерлерді, табиғи аймақтар бойынша кластарға жəне класс тармақтарына бөлу.
Мал азықтық жерлерді тиімді пайдалану, оларды жақсарту жөнінде шаралар жоспарлауды, жерге орналастыруды, əр учаскені жəне жер кадастрын мемлекеттік есепке алуды қамтамасыз ету мақсатымен аудандар, облыстар бойынша шабындық пен жайылымдарды геоботаникалық тұрғыдан тексеру материалдарын жинақтап қорыту үшін класқа бөлу принципі қажет.
Класқа бөлу үшін Қазақстан аумағын табиғи аймақтардың екі тобына жəне таулы белдеулер бойынша үш тобына бөлу ұсынылады:
1. Орманды-далалық жəне далалық аймақ.
2. Шөлейт жəне шөл аймақтар.
3. Белдеулердің таулы топтары: а) шоқылар (аласа таулар); б) тау етегі; в) орташа немесе биік таулы жерлер.
Класқа бөлудің жүйелік өлшемі мынадай төмендеген бағытта болуы керек: класс, класс тармағы типтер тобы, тип түр өзгерушіліктері. Əрбір табиғи аймақта жазықтық, ойпат жер, қысқа мерзімде су жайылатын алаңдар жəне батпақты табиғи малазықтық жерлер кластары болып бөлінеді.
Таулы облыстарда таулы белдеулік (аймақтық) белгілері бойынша ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.