Құрылыста қолданылатын металдар және оның ерекшеліктері,қасиеттері, қолданысы

1. Кіріспе
2. Негізгі бөлім.
2.1 Металл конструкциялар
2.2 Болат конструкциялар
2.3 Алюминий конструкциялар
2.4 Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер

Қара жəне түсті (көбінесе алюминийден) металдардан жасалған конструкциялар ғимараттар құрылысында, əсіресе үлкен адындам, биіктік, жүктеу жəне коррозияға қарсы талаптар үшін кеңінен қолданылады. Металл конструкцияларының құрылыста кең тарауы – олардың темірбетон жəне тастан жасалған байланыстырғыш конструкцияларымен салыстырғанда, беріктігінің жоғарылығы, сенімділігі, өнеркəсіптігі, тез құралатындығы мен жеңілдігінде. Металл конструкцияларын қолдану тиімділігінің комплексті көрсеткіші – құрылыс коэффициенті болып есептеледі. Ол металл конструкциялары салмағының бүкіл ғимарат немесе құрылыстың байланыстырғыш конструкциялары мен тетіктерінің салмағына қатынасы. Ол ғимараттар мен құрылыстың байланстырғыш конструкцияларының конструктивтік формасын жəне үйлестіру сапасын материал шығынын, сондай-ақ оларды дайындау қиындығын, тұрғызу мерзімі мен құнын ескере отырып сипатталады. Құрылыс коэффициентінің ең аз мəніне – көп жағдайда аз қоспалы əрі беріктілігі жоғары болат пен қорапталар қолданғанда, жұқа қабырғалы прокаттық жəне иілген профильдер, кеңістік алдын ала кернелген, аспалы, құбырлы, басқа да жүйелерді қолданғанда жетуге болады. Алюминий қорытпалары тығыздығының шойын, болатпен салыстырған-да 2,7-2,9 есе аз екендігіне жəне конструкцияларды жеңілдету мүмкіндігіне қарамастан, серпімділік модулінің үш есе төмендегіш байланыста жоғары температурада беріктігі төмендейді (100-150оС-тан жоғары). Ал жоғары жылулықтың ұлғаюы арқасында жүктеуге шыдамдылығының жеткіліксіздігінен, байланыстырғыш конструкцияларда қолданылуы шегерілген. Металл конструкцияларын біріктірудің негізгі түрі – дəнекерлеу. Алайда ол дəнекерленетін элементтердің біріктірілуі аймағында металдың құрылымдық жəне химиялық өзгерістерін туғызады. Бұл дəнекерленген жерде сызаттың пайда болуы мен морт сынуына себеп болады. Əсіресе көміртек, күкірт жəне фосфордың мөлшері көп қайнайтын болат қолданғанда, болаттың құрылымы ірі түйіршікті жəне дəнекерленетін элементтері өте қалың болғанда да өзгерістер туғызады. Келеңсіз жағдайларды болғызбау үшін тынық немесе жартылай тынық болат пен электродтар қолданылады. Жіктердің салқындау жылдамдығын шлак, флюстердің жылуизоляциялық қабаты арқылы реттейді. Коррозияға – шойын төзімді келеді, мұны шойыннан жасалған конструкциялық элементтердің өте қалыңдығы, сондай-ақ феррест-перлит металл негіздерінің коррозиялану өнімдерінің графит бөлшектерін цементтеуімен түсіндіруге болады. Шойын коррозиясының бұл түрін – графиттену деп атайды, ол сұр жəне қақтауға төзімді шойындарға тəн. Алюминий қорытпалары коррозияға төзімділігімен ерекшеленеді, ол оның бетінде берік Al2O3 оксид қабыршағының пайда болуына байланысты. Алайда жағымсыз жағдайларда олар да коррозияланады. Олар теңіз суына, сілтіге, Cl– , F– , Bi– , SO-2 4,Cu2 + иондары, сусыз спирт бар ортаға; ылғал ағашпен (букпен), құрылыс ерітінділері жəне бетонмен түйісуге төзімсіз. Магний мен марганец қоспалары алюминийдің коррозия төзімділігін арттырады.

1. Химия: Усманова М. Б., Сақариянова Қ. Н. Жалпы білім беретін мектептің 9-сыныбына арналған оқулық, 2-басылымы, өңделген, толықтырылған. - Алматы: Атамұра, 2009. - 288 бет. ISBN 9965-34-929-0
2. Қазақ Энциклопедиясы