Дүниежүзі қазақтар қауымдастығы және оның қызметі

Пән: Социология, Демография
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 57 бет
Таңдаулыға:

Жоспары

Кіріспе . . . 3

І - тарау. Дүниежүзі қазақтары құрылтайының шақырылуының

тарихи маңызы.

1. 1. Бірінші дүниежүзілік қазақтар құрылтайы . . . 9

1. 2. Қауымдастықтың ұйымдастыруымен өткен екінші және

үшінші құрылтайы . . . 14

1. 3. Дүниежүзі қазақтар қауымдыстығы және оралмандар . . . 22

ІІ - тарау. Дүниежүзі қазақтар қауымдастығы және оның қызметі.

2. 1. Дүниежүзі қазақтар қауымдыстығы он жылдық белесте . . . 29

2. 2. Дүниежүзі қазақтар қауымдыстығының қазақ

диаспорасына байланысты атқарған жұмыстары (2002-2005жж) . . . 40

Қорытынды . . . 54

Пайдаланылған әдебиеттер . . . 58

Кіріспе

Тәуелсіз Қазақстанның халықаралық аренаға шығып, өз еркіндігі мен азаттығын әлемге мойындатуы - бұл тарихи оқиға. Қазақстан өз тәуелсіздігін қолына алып дүниежүзіне өзін паш етуі қазақ ұлты үшін де үлкен мәре, зор жетістік болып табылады. Жалпы қанша ғасырлар бойында Тұран даласында жері мен елін аман алып, дамытуға тырысқан, азаттық деп үш жүз жыл бойында күрескен қазақ халқы үшін тәуелсіздік пен азаттық үлкен белестен асқанмен, биік шыңға жеткенмен тең екені күмәнсіз.

XX ғасырдың 90 жылдарында еркіндікпен енді ғана аяқ басқан еліміздің алғашқы таңдарында бірнеше жетістікті және табысты істермен толастағаны белгілі. Ең алдымен азаттық иісін барша жұртқа сездірту үшін кеңес өкіметімен өшуге шақ қалған тілінің және дінінің ерекшеліктерін, рухани дүниесінің құндылықтарын қайта жаңғыртып қолдап, қолпаштауды бастады. Халық жауы атанған қазақ ұлтының жан ашыр ұлдарын қайта қарастырып атап алдық, сонымен қатар тарихи беттерімізге қайта қарап оң мен солды ұлттық көрініске орай қайта - қайта айыруды таныдық. Ал Қазақстан Республикасының көк байрақты желбіреткелі қазақ ұлтына деген ең басты атқарған ісі мен игі әрекеті Дүниежүзі қазақтар ќұрылтайын ұйымдастырып өткізуі болып табылады. Сонымен қатар аталған Дүниежүзі қазақтар ќұрылтайында қазақ ұлтының жан - жақты өзекті мәселелерін қарастырып, бірегей мақсаттарын дамыту міндетімен Дүниежүзінің қазақтар қауымдастығы құрылған болатын.

Тақырыптың өзектілігі. Дүниеде қазақ деген ұлт біреу, демек оның ұлттық болмысы, салт санасы, әдет ғұрпы - барша қазаққа тән, оның ғажап рухани қазынасын да бөліп жаруға жатпайтын ортақ байлық.

Қазақтар тығыз орналасқан Қытай, Өзбекстан, Ресей, Туркия, Монғолия тәрізді елдерден халық арасындағы мұражайларындағы қазақтың тарихына, мәдениетіне, әдебиеті мен өнеріне қатысты қазына байлық барша халқымыздың игілігіне қызмет етуі керек.

Бұл орайда Дүниежүзінің қазақтар қауымдастығы қолға алып, жүзеге асырған істері кеңінен қолдауға тұрарлық. Осылайша Қазақстан Республикасының Президенті Н. Ә. Назарбаевтан қолдау тапқан Дүниежүзі қазақтары қауымдастығы қызметінің негізгі бағыттарын анықтау және оның қандай мақсаттар мен міндеттер алдына қойғанын, оның бүгінгі Қазақстан дамуына сай жұмыс атқаратынын, қазақ ұлтының қоғамының талаптарына жауап бере алатындығын анықтау жұмыстың басты өзекті мәселесі болып табылады.

Қазақстан Республикасының халықаралық қауымдастығынан беделді орындарды иемденіп, дамыған елу елдің қатарына қосылу мақсатын алға қойған дәуірінде Дүниежүзі қазақтар қауымдастығына жан - жақты тарихи және ғылыми сипаттама беру ғылыми маңыздылықты иемденіп ғана қоймай, сонымен қатар отанымыздың дамуы барысында өзекті болып табылады. Осылайша ата-бабаларымыз аңсаған бірлік пен азаттық тізгініњ қолға ұстағанымызды да байқатамыз. Тәуелсіз Қазақстан Республикасы азаттық туын көкке көтерген сәттен мәдениетімізді, әдебиетімізді, өнерімізді жалпы айтқанда рухани құндылықтарымызды ашып дүниеге паш еттік. Осы кезден бастап тарихымызда шетелдердегі қандастарымызбен тығыз байланыс жасау, осы байланыстарды ғылыми тұрғыдан қазіргі таңдағы өзекті мәселелердің бірі.

Жұмыстың мақсаты мен міндеттері. Дүниежүзі қазақтар қауымдастығының құрылуындағы тарихи маңызы, оның он жылдық белесте қазақ диаспорасы және дүниежүзі қазақтарымен арасындағы байланысы қызметін, мақсатын және міндеттерін ашу. Он жылдық көлемде атқарған іс-шараларын көрсету жұмыстың басты мақсаты болып табылады. Қауымдастықтың қазақ диаспорасымен әлеуметтік, мәдени - рухани, саяси байланыстары туралы мәселелерді ашып көрсету. Аталған мақсатқа орай төмендегідей міндеттер алға қойылуда:

Бірінші дүниежүзі қазақтары құрылтайында қарастырылған мәселелерді ашып көрсету.
Дүниежүзі қазақтар қауымдастығының құрылуының тарихи маңызын айқындау.
Дүниежүзі қазақтар қауымдастығының қазақ диаспорасымен байланыстарын көрсету.
Қазақ диаспорасына байланысты іс-шараларын анықтау.
Дүниежүзі қазақтар қауымдастығының он жылдық асудан өту барысындағы атқарылған жұмыстарын қорытындылап көрсету болып табылады.

Жұмыстың құрылымы. Дүниежүзі қазақтар қауымдастығының он жылдық белесте тақырыбын жан - жақты және толыққанды ғылыми зерттеу мақсатында жұмысты төмендегідей бөлімдерге бөліп қарастыру негізге алынған.

Кіріспе бөлімінде жұмыстың жалпы сипаты көрсетіледі. Мұнда тақырыптың өзектілігі, тарихнамасы, жұмыс тақырыбына байланысты жарық көрген еңбектермен мақалаларға сипаттама беріліп, жұмыстың мақсаты мен міндеттері, жұмыстың алға қойған басты мақсатымен бірқатар өзекті міндеттері көрсетілген; жұмыстың құрылымы - жұмыс жөнінде толық мәлімет беріп, құрылымның жағдайымен таныстырады; жұмыстың хронологиялық сипаты - тақырыптың қандай хронологиялық шеңберді қамтитын кезеңдерін көрсетеді.

Негізгі бөлімде екі тараудан құрылған. Бірінші тарау - Дүниежүзі қазақтары қауымдастығының шақырылуының тарихи маңызы. Бірінші дүниежүзі қазақтар құрылтайының қарастырған мәселелерін, яғни қазақ ұлтының жалпы мәселелерін, оның шешуіне арналған іс-шаралар мен жолдарын көрсетеді; Дүниежүзі қазақтары қауымдастығының құрылу тарихы және құрылудағы мақсаты, алғашқы қадамдары көрсетіледі.

Екінші тарау - дүниежүзі қазақтар қауымдастығы және оның қызметі тарауында дүниежүзі қазақтар қауымдастығының алыс және таяу шет мемлекеттеріндегі қазақ диаспорасына байланысты атқарылып жатқан іс-шаралар, яғни қазақ диаспорасының мәселелерін шешуде дүниежүзі қазақтар қауымдастығының рµлін анықтау алға қойылған дүниежүзі қазақтар қауымдастығы оралмандар мәселесін шешудегі қызметі көрсетілді.

Дүниежүзі қазақтар қауымдастығының он жылдық белесте тақырыбында жалпылама дүниежүзі қазақтар қауымдастығының алыс және таяу шет мемлекеттердегі қазақ диаспорасына байланысты қызметінен мәліметтер беріледі.

Қорытынды бөлімінде тақырыпқа, жұмысқа түбегейлі қорытынды жасалып жұмыстың қорытынды түйіні ашылып көрсетіледі. Сонымен қатар тақырыпқа тарихи сипаттама беріліп, жалпы ғылыми қорытынды жасалып, объективті шындыққа жету үшін ғылыми баға беріледі

Зерттеу жұмыстың хронологиялық шеңбері . Алғашқы дүниежүзі қазақтары құрылтайының жиыны 1992 жылы шақырылады, осы кезде 1992 жылы қазанда ќазақтар қауымдастығының шаңырағы көтерілер орталық ғимараттың іргетасын төсеу, қабырғасын қалау атқарылды. Дүниежүзі қазақтар қауымдастығы қызмет еткеніне он жылдық белестен асып отыр. Аталған жылдарда дүниежүзі қазақтар қауымдастығы бірнеше кезеңдерден тарихи жолмен өткен болатын. Дүниежүзі қазақтар қауымдасытығының даму тарихындағы кезеңдер дүниежүзі қазақтар құрылтайының шақырылуына орай бөлуге болады. Осылайша бірінші кезең - 1992 жылдан 2002 жыл аралығын қамтыса, екінші кезең - 2002 жылдан 2005 жыл аралығын, ал үшінші кезең - 2005 жылдан бүгінге дейінгі уақыт аралығын қамтиды.

Ғылыми жұмыста қолданылған әдістемелері. Ғылыми жұмыстың толық қанда объективті зерттелуі мақсатында бірнеше әдістемелер қолданылған. Дүниежүзі қазақтар қауымдастығы он жылдық белесте тақырыбын ғылыми объективті зерттеле отырып дерек көздері мен көзқарастар және пікірлерді салыстыру және дүниежүзі қазақтары қауымдастығының жұмыстарын талдау, мәрелеу әдістері қолданылған.

Тарихнамасы. Дүниежүзі қазақтары қауымдастығы туралы оның қазақ диаспорасына байланысты жұмыстары жайында баспасөз беттерінде жарияланған мақалалар мен қатар біршама еңбектерде жарық көрді. Атап айтатын болсақ, Бейбіт Сапаралының «Дүниежүзі қазақтарының құрылтайы» атты жинағында дүниежүзі қазақтары бірінші құрылтайы нәтижесінде өмірге келген қауымдастықтың қазақ диаспорасына байланысты жүргізген жұмыстарына қатысты мәлімет береді. Г. Мендеқұлованың «Қазақ диаспорасының тарихи тағдыры» атты еңбегінде диаспорасының қалыптасқан тарихын кезең - кезеңдерге бөле отырып, олардың атамекенге оралуындағы қауымдастықтың рµліне тоқтала кеткен. Ал, Тілек Дәулетов «Дүниежүзі қазақтары қауымдастық шежіресі» деген еңбегінде (2002ж) жалпы тәуелсіздік тарихымен қатар келе жатқан қауымдастық шежіресі шетелдегі қазақстардың өміріне тікелей тамыршысы екендігіне мәлімет бере отырып, көптеген іс- шараларды жүргізгендігін атап көрсеткен.

Дүниежүзі қазақтары қауымдастығы туралы, қауымдастықтың қазақ диаспорасымен байланысты және қауымдастықтың қазақ диаспорасы үшін жасаған әрекеттері туралы мәселелерді баспасөз және ақпарат құралдарынан біле аламыз. Әсіресе 1995 жылдан шыға бастаған «Қазақ елі» атты газеті, қауымдастық жанынан шығып тұратын «Алтын бесік» журналы қауымдастық іске асырып отырған әрекеттері, күнделікті тіршілігі туралы ақпараттарды бере алады. Сонымен қатар халықаралық газет «Заман Қазақстан», республикалық басылымдар «Егемен Қазақстан», «Түркістан», «Жас Алаш» газеттері тағы да басқа басылымдарда қауымдастықтың қазақ диаспорасына байланысты әрекеттері туралы айтылады. Сондай - ақ қауымдастықтың жүргізген іс-шаралары және келешектегі атқаратын жұмыстары туралы, тікелей оның басшылығымен өткен 1998 жылы Алматы қаласында «Қазақстан - 2030 және шетелдегі қазақ диаспорасы», «Шетелдегі қазақ жастарын Қазақстанда оқыту мәселелер», «Мұстафа Шоқай және шетелдегі қазақ зиялылары» деген атпен өткен конференциялардың материалдары, 1995 жылы Түркістанда «Қазақ диаспорасының күрделі мәселелері» деген атпен өткен симпозиумда қабылданған құжаттарда көрсетілген.

Сонымен қатар 1992 жылы Алматыда өткен Әлем Қазақстанның тұңғыш құрылтайында қабылданған қаулы қарарда Дүниежүзі қазақтарының құрылуы туралы мәліметтер береді. 2002 жылы Түркістанда өткен Әлем қазақтарының екінші құрылтайында және 2005 жылы Астанада өткен үшінші құрылтайында өткен қауымдастықтың қазақ диаспорасына байланысты қазіргі таңдағы және келешектегі жоспарланған іс - шаралары туралы деректер береді.

І - тарау. Дүниежүзі қазақтары құрылтайының шақырылуының

тарихи маңызы.

1. 1. Бірінші дүниежүзілік қазақтар құрылтайы

Қазақ халқы - тамырын жеті қабат жер астына жіберген алып бәйтерек, өзегін ғасыр тереңіне таратып, осынау қасиетті ұлы даласынан табан аудармай, дауылдармен алысып, тағдырымен қарысып, өсіп-өркендеп келе жатқан байырғы халық. Бүгінгі қазақ халқы сонау есте жоқ ескі замандарда-ақ тұлпарының тұяғымен дүниені дүр сілкіндірген көне сақтардың, ежелгі ғұндардың, байырғы түріктердің, ұрпағы, үлкен үйдің қара шаңырағын ата жұртқа сақтап қалған халық.

Қазақ ұлтының бүгінге дейінгі қат-қабат тарихының басты мазмұны -азаттық үшін күреске сайып келеді. Елдік пен бостандық жолындағы күрестердің байырғы скиф, ғұн, оғыз, сақ, үйсін, қаңлы, қыпшақ замандарынан кешегі шерлі желтоқсанға дейінгі сан ғасырлық шежіресі бар.

Жиырмасыншы ғасыр қазақ халқына не берді деген мәселе төңірегінде қым-қиғаш пікір бар. Ия, кешегі насихат жетпіс жыл бойы Кеңес үкіметі қазаққа ұдайы тек бақыт нұрын себелеп келді деп үйретті, оның қаншалықты растығын тарихтың өзі дәлелдеп беріп отыр. Бірақ солай дей тұра, қазақ халқының 1917 жылдан бергі тарихын жоққа шығаруға болмайды. Басқасын айтпағанның өзінде, өткен ғасырда қайтадан үш тарапқа күштеп, бөлініп, ұлттық, территориялық тұтастықтан айырылып қалған елімізбен жеріміздің республика болып құрылуы, аумығы қалпына келтіріліп, шекарасының ресми түрде бекітілуі Кеңес өкіметінің алғашқы жылдарында жүзеге асқанын, мұның өзі қазіргі тәуелсіз мемлекетімізді заңдастыруда бірден-бір негізі болып отырғанын қалай ескермей кете аламыз.

Егеменді ел болып халқымыз өз еркімен демократиялық тұрғыдан тұңғыш Президентін сайлады. Мемлекеттік тәуелсіздігіміз жарияланғалы бері бір жылға толмайтын уақыт ішінде Қазақстанды әлемнің жүзден астам елі таныды, еліміз бірқатар аса беделді халықаралық ұйымдарға, оның ішінде: Біріккен Ұлттар Ұйымына, Халықаралық валюта қорына мүше болып қабылданды. Жаңадан елтаңбамызды, туымызды белгіледік. Аяулы ана тілімізге - бай әрі құнарлы қазақ тіліне мемлекеттік мәртөбе берілді. Елді мекендердің тарихи атаулары қайтарылуда, халықтың біртуар ұлдарының аттары ардақталып, мерейтойлары өткізілуде. Шетелдердің іскер топтары, бизнесмендері, кәсіпкерлері Қазақстанның ұланғайыр байлығына қатты қызығып, ірі-ірі келісім шарттарға қол қоюда. Құрылтайдың барысында қазақ халқының бүкіл болмысын, яғни мейірімділік пен қонақжайлылық, жанының жайсандығы байқалды. Қазақы қалпымызды қайта қалпына келтіру мақсатында, тарихымызды тазартып, жоғалтқанымызды түгендеп, тілімізді, дінімізді жаңартып жатқанымызда рас.

Ұлтымыз қайта өз межесіне яғни тәуелсіздігіне жетіп бірқатар асулардан асып жетіп отыр. Міне осындай ұлт үшін жасалған игі істердің бірі дүниежүзі қазағын Алматыға бірінші құрылтайға шақыруы болатын.

Н. Ә. Назарбаевтың дүниежүзі қазақтары құрылтайында «Бүгінгі құрылтайдың басты мақсаты - бүкіл әлемдегі қазақ қауымының болашағы жөнінде ойласу, ұлтымыздың тарихындағы осынау ерекше белестің тұсында ендігі тағдыр-талайымыздың қалай өрілетінін талқылау. Қазақ диаспорасының қалыптасуы - зерделі жанды таң қалдырылатын құбылыс. Әр бір үш адамның біреуі атамекеннен жырақта жүрген қазақтан басқа халықты атау қиын шығар» /1/. Осылайша Президенттің бағалауы бойынша қазақ диаспорасының мәселесі шешуде, Дүниежүзі қазақтары қауымдастығының рµлі үлкен екендігі айталды.

1992 жылғы 28 - қыркүйек пен 4- қазан аралығында қазақ халқының атамекені - Қазақстан жерінде дүниені дүр сілкінтіп, асыл топырақта ата -баба әруағын бір аунатып, Дүниежүзі қазақтарының тұңғыш құрылтайы салтанат құрды. Бұл күндері алыс - жақынның бәріне аяулы - Алматы көшелері, ұлы думанды Ұлытау бөктерлері, түбі бір түркі жұртына Түгел баба - Қ. А. Яссауидің қасиетті мекені -Түркістан төңірегі, Қарт Алатаудың етегін қашанда хас тұлпарлардың тұяғы дүбірлеткен Дегерес алқабы әлемнің әр тарапынан қазақ иісін ала келген неше түрлі, неше қырлы тақиялармен, шошақ төбелі тымақтармен, ақ құрымды қалпақта, ақ жібек әсем жаулықтармен көктемгі гүлдей құлпырды, көк теңіздей толқыды.

Бұл күндері әр қазақтың жадында тарихтың талай беттері қайта - қайта парақталды.

Бұл күндері мыңдаған қандастарымыз бүгінде егеменді ел болған, жеке байрақ желбіретіп, төл елтаңбасын төрге ілген Тәуелсіз Қазақстан мемлекетінің қазіргі мерейіне мың шүкір айтып, ертеңгі өміріне зор болашақ тіледі.

Алматыда, Абай атындағы академиялық опера және балет театрында Дүниежүзі қазақтарының тұңғыш құрылтайы жұмысын бастады. Құрылтайға Түркия, Германия, Франция, Щвеция, Норвегия, Монғолия, Ресей, Қырғызстан, Түркіменстан, Өзбекстан және басқа елдерден, барлығы - 33 елден, сондай-ақ Қазақстан облыстарынан келген өкілдер - 800 ден астам кісі қатысты. Мәжілісті Дүниежүзі қазақтары құрылтайын ұйымдастыру комитетінің төрағасы, Қазақстан Республикасы премьер - министрінің орынбасары М. Жолдасбеков ашты. Қазақстан Республикасының президенті Н. Ә. Назарбаев баяндама жасады. Баяндамасында қазақтың өткен тарихына шолу жасап, Қазақстанның әлеуметтік - экономикалық жағдайын таныстырды. Қазақстанның болашақтағы даму жолына талдау жасады.

Мәжілісте алыс және таяу шетелдерден келген құрылтай қонақтары сөз алды. Мысалыға: Дәлелхан қажы Жаналтай (Түркия), Мұстафа Өзтүрік (Германия), Ислам Қабышев (Монғолия), Қаржаубай Сартқожаұлы (Монғолия), Ислам Жеменей (Иран), Әбдіуахап Қара (Германия «Азаттық» радиостанциясы), Хасан Мансуров (Татарстан), Зейнолла Қасенов (Ресей), Баяндүр Вад Ласло (Венгрия) Зейне Әбидин Рүстемұлы (Ауғанстан), Халифа Алтайлар (Түркия) өздерінің жүрек жарды лебіздерін білдіріп өздері тұрып жатқан елдердегі қазақтардың жалпы жағдайы туралы сөз қозғады.

Қазақстанның қоғам және өнер қайраткерлері де қонақтарға жылы лебіздерін білдірді. Мәселен Олжас Сүлейменов, Әбдіғани Еркебаев, Манаш Қозыбаев, Сұлтан Сартаев т. б. өзек жарды тілектерін білдірді.

Құрылтай күн тәртібіндегі мәселелерді - Дүниежүзі қазақтары қауымдастығын құру, оның жарғысын қабылдау, басшы органдарын сайлау талқылады. Сонымен әлем қазақтарының қауымдастығы құрылып оның төрағалығына республика президенті Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев сайланды. Қазақстан жазушылар одағы басқармасының бірінші хатшысы, белгілі жазушы Қалдарбек Найманбаев төрағаның бірінші орынбасары болып сайланды /2/.

Дүниежүзі қазақтары қауымдастығының басшылығын құрылтайға қатысушылар мына құрамда толық қолдады.

Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев -төралқа төрағасы.

Қалдарбек Найманбаев -төрағаның бірінші орынбасары.

Дәлелхан Жаналтай (Түркия), Мырзатай Жолдасбеков, Алтынбек Сәрсенбаев -төралқа мүшелері. /3/

Құрылтайға жиналған қонақтар елді аралап, Жезқазғанда, Ұлытауда, Түркістанда әруақтарға тағзым етті. 1993 жылы 17 наурыз күні шетелдегі отандастармен мәдени байланыс жөніндегі «Қазақстан» қоғамының кезектен тыс Ү - конференциясы осы күні қабылданған қаулысына сәйкес, аталмыш қоғамның өкiлеттілігі тәмамдалып, дербес жұмыс істеуін доғарды.

Қаулыда «Қазақстан» қоғамының өзі құрылған 1976 жылдан бері шетелдердегі қандастармен мәдени байланыстарды жолға қоюда, оларды өз халқының тарихымен, қазіргі тыныс - тіршілігімен, республиканың мәдениеттегі, ғылымдағы, экономикадағы табыстарымен таныстары да елеулі қызмет атқарғаны атап көрсетілді. Дүниежүзі қазақтары қауымдастығының әлем қазақтарының қауымдастығын кұру жөніндегі шешімі мақұлданып, Дүниежүзі қазақтарының қауымдастығы мен «Қазақстан» қоғамын біріктіру туралы «Қазақстан» қоғамы төралқасы мен кеңесінің ұсынысы дұрыс деп танылды. Екі ұйымның бірігуі барлық күшпен назарды қазақ диаспорасымен ынтымақтасудың түбегейлі мәселелеріне шоғырландыруға, құрылтайда алға қойылған міндеттерді жүзеге асыруға кең мүмкіндік туғызатыны айтылған. Халықаралық қоғамдық ұйым мәртебесі бар. Дүниежүзі қазақтарының қауымдастығы отандастар мен мәдени байланыс жөніндегі Қазақ қоғамының («Қазақстан» қоғамы) заңды мұрагері болып табылатыны арнайы атап көрсетілген. Сол жылы 18 - наурыз күні Дүниежүзі қазақтары қауымдастығы төралқасының қаулысымен «Қазақстан» қоғамын Дүниежүзі қазақтарының қауымдастығына қосу туралы «Қазақстан» қоғамы конференциясының шешімі мақұлданды. Сол шешімге сәйкес Дүниежүзі қазақтары қауымдастығының «Қазақстан» қоғамының заңды мұрагері болып табылатыны, бұл жөнінде әділет министрлігіне арнайы хабарлар, қауымдастықтың жарғысын тиісті бабына толықтыру енгізу. «Қазақстан» қоғамын құжатының қабылдап алу, иелік ету айқындалды /4/.

Дүниежүзі қазақстарының құрылтайы нәтижесінде әлемдегі қазақтар мен тығыз қарым - қатынас жасайтын, оның мұң - мұқтажын жоқтайтын қауымдастық өмірге келеді.

1. 2. Қауымдастықтың ұйымдастыруымен өткен екінші және үшінші құрылтайы

2002 жылдың 23-24 қазан аралығында Дүниежүзі қазақтарының екінші құрылтайына әлемнің 33 елінен барлығы 470 адам келді. Құрылтайға келген қонақтар Алматы мен Түркістан аралығындағы тарихи орындар мен көрікті қалаларды тамашалады /5/.

2002 жылдың қазан айының 23 - і күні сағат 14 ³⁰ -да Қ. А. Ясасауи атындағы Халықаралық Қазақ -Түрік университетіндегі мәдениет сарайында құрылтайдың салтанатты мәжілісі басталды. Мәжілісте Қазақстан Республикасының президенті Н. Ә. Назарбаев «Бұл құрылтай қазақ халқының жаңа мың жылдыққа бір тұтас ұлт ретінде нық қадам басқанының белгісі» деп аталатын баяндама жасады. Баяндамада тәуелсіздік алған соң он жыл ішінде атқарылған басты мәселелерді атап өтті. Президенттің өз сөзімен келтіретін болсақ:

Кеңес билігінен кейін тұңғыш рет өз мемлекетімізді құрдық. Біз тәуелсіздікті сақтап, экономиканы тұрақтандырып нығайтып, Дүниежүзіне сыйлы мемлекет бола да білдік. Қауіпсіздігімізді нығайту үшін өз әскерімізді құрдық, шекарамызды анықтадық.

Демократиялық жүйеге бет бұрдық. Тарихта соққы мен шаншу астында тұншыққан қазаққа бас бостандығын әперіп, азат еттік, сөз бостандығын, бас бостандығын алып бердік.

Қазақстан экономикасын осы аз жылдың ішінде нарықтық экономика ретінде бүкіл дүниеге таныттық, олар бізді мойындады.

Ғасырлар бойы шешілмеген Ұлы Қытай мемлекеті мен шекара мәселесін шешіп, достық шарт жасастық, жаңа Ресеймен мәңгілік достық шартқа қол қойдық. Орта Азиядағы ағайын көршілермен достықты нығайттық. АҚШ пен стратегиялық әріптес бола білдік.

Ең асылы - біз көп ұлтты ел бола отырып, халықтар арасындағы достықты, тыныштықты сақтай білдік.

Көне тарихымыздан бері тұңғыш рет өз астанамызды, өз ел ордамызды 4-5 жылда орнатып, бүкіл дүниені таңқалдырдық /6/.

Осы жетістіктерді ширатып айта беретін болсақ, өткен он жылда атқарылған іс ғасырға да, мыңжылдыққа да татиды десек те, біздің маңдайымызға саяды.

Сонымен қатар Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев қауымдастық шет елдердегі қазақ диаспорасы мен байланысты, атқарылған іс - шаралары туралы, қауымдастықтың қазақ диаспорасы үшін келешектегі әрекеті туралы баяндама жасады.

Салтанатты мәжілісте құрылтайға келген қонақтар: Қытай Компартиясы Орталық Комитеттің мүшелігіне кандидат, Шыңжаң Ұйғыр Автономиялық республикасының парткомы хатшысының орынбасары Асхат Керімбай, Ресейдің Астрахан облысындағы «Жолдастық» қазақ мәдени орталығының төрағасы Никита Ысқақов, Монғолияның Баян-Өлгей аймағындағы Дүниежүзі қазақтары қауымдастығы бөлімшесінің төрағасы Мизамхан Күнтуғанұлы, Өзбекстандағы қазақ мәдени орталығының төрағасы Мейірманқұл Бәкіров, Германиядағы қазақ мәдени орталығының төрағасы Әбдірахман Четин, Дүниежүзі қазақтары қауымдастығы төралқасының мүшесі Дәлелхан Жаналтай, АҚШ-тан келген Есімхан Қосжігіт сөйлеп, өз ойларын ортаға салды.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.